Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
౪. అనన్తరపచ్చయనిద్దేసవణ్ణనా
4. Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā
౪. యథా ఓకాసదానవిసేసభావేన నత్థివిగతా వుత్తా, న ఏవం అనన్తరసమనన్తరా, ఏతే పన చిత్తనియామహేతువిసేసభావేన వుత్తా, తస్మా తం చిత్తనియామహేతువిసేసభావం దస్సేన్తో ‘‘చక్ఖువిఞ్ఞాణధాతూ’’తిఆదినా ధాతువసేన కుసలాదివసేన చ నిద్దేసమాహ. తత్థ ‘‘మనోవిఞ్ఞాణధాతు మనోవిఞ్ఞాణధాతుయా’’తి వుత్తే పచ్చయపచ్చయుప్పన్నవిసేసో న విఞ్ఞాయతీతి ‘‘పురిమా పురిమా పచ్ఛిమాయ పచ్ఛిమాయా’’తి వత్తబ్బం సియా. తథా చ సతి ధాతువిసేసేన చిత్తవిసేసే దస్సనం యం కాతుం ఆరద్ధో, తం వోచ్ఛిజ్జేయ్య. ‘‘మనోవిఞ్ఞాణధాతు మనోధాతుయా’’తి ఇదమ్పి న సక్కా వత్తుం నియామాభావతో, ‘‘మనోధాతు చక్ఖువిఞ్ఞాణధాతుయా’’తి చ తథేవ న సక్కా. న హి మనోధాతు చక్ఖువిఞ్ఞాణధాతుయాయేవ అనన్తరపచ్చయోతి నియామో అత్థి, తస్మా పాకటా పఞ్చవిఞ్ఞాణధాతుయో ఆదిం కత్వా యావ ధాతువిసేసనియామో అత్థి, తావ నిదస్సనేన నయం దస్సేత్వా పున నిరవసేసదస్సనత్థం ‘‘పురిమా పురిమా కుసలా’’తిఆదిమాహ. సదిసకుసలానన్తి వేదనాయ వా హేతూహి వా సదిసకుసలానం అనురూపకుసలానన్తి వా అత్థో. తేన భూమిభిన్నానమ్పి పచ్చయభావో వుత్తో హోతి. భవఙ్గగ్గహణేన కుసలాకుసలమూలకేసు చుతిపి గహితాతి దట్ఠబ్బం, అబ్యాకతమూలకే తదారమ్మణమ్పి.
4. Yathā okāsadānavisesabhāvena natthivigatā vuttā, na evaṃ anantarasamanantarā, ete pana cittaniyāmahetuvisesabhāvena vuttā, tasmā taṃ cittaniyāmahetuvisesabhāvaṃ dassento ‘‘cakkhuviññāṇadhātū’’tiādinā dhātuvasena kusalādivasena ca niddesamāha. Tattha ‘‘manoviññāṇadhātu manoviññāṇadhātuyā’’ti vutte paccayapaccayuppannaviseso na viññāyatīti ‘‘purimā purimā pacchimāya pacchimāyā’’ti vattabbaṃ siyā. Tathā ca sati dhātuvisesena cittavisese dassanaṃ yaṃ kātuṃ āraddho, taṃ vocchijjeyya. ‘‘Manoviññāṇadhātu manodhātuyā’’ti idampi na sakkā vattuṃ niyāmābhāvato, ‘‘manodhātu cakkhuviññāṇadhātuyā’’ti ca tatheva na sakkā. Na hi manodhātu cakkhuviññāṇadhātuyāyeva anantarapaccayoti niyāmo atthi, tasmā pākaṭā pañcaviññāṇadhātuyo ādiṃ katvā yāva dhātuvisesaniyāmo atthi, tāva nidassanena nayaṃ dassetvā puna niravasesadassanatthaṃ ‘‘purimā purimā kusalā’’tiādimāha. Sadisakusalānanti vedanāya vā hetūhi vā sadisakusalānaṃ anurūpakusalānanti vā attho. Tena bhūmibhinnānampi paccayabhāvo vutto hoti. Bhavaṅgaggahaṇena kusalākusalamūlakesu cutipi gahitāti daṭṭhabbaṃ, abyākatamūlake tadārammaṇampi.
కామావచరకిరియావజ్జనస్సాతి కామావచరకిరియాయ ఆవజ్జనస్సాతి ఆవజ్జనగ్గహణేన కామావచరకిరియం విసేసేతీతి దట్ఠబ్బం. కామావచరవిపాకో కామావచరకిరియరాసిస్స చ అనన్తరపచ్చయో హోతి, హోన్తో చ ఆవజ్జనస్సేవాతి అయఞ్హేత్థ అధిప్పాయో. ఆవజ్జనగ్గహణేనేవ చేత్థ వోట్ఠబ్బనమ్పి గహితన్తి దట్ఠబ్బం.
Kāmāvacarakiriyāvajjanassāti kāmāvacarakiriyāya āvajjanassāti āvajjanaggahaṇena kāmāvacarakiriyaṃ visesetīti daṭṭhabbaṃ. Kāmāvacaravipāko kāmāvacarakiriyarāsissa ca anantarapaccayo hoti, honto ca āvajjanassevāti ayañhettha adhippāyo. Āvajjanaggahaṇeneva cettha voṭṭhabbanampi gahitanti daṭṭhabbaṃ.
అనన్తరపచ్చయనిద్దేసవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / పట్ఠానపాళి • Paṭṭhānapāḷi / (౨) పచ్చయనిద్దేసో • (2) Paccayaniddeso
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౪. అనన్తరపచ్చయనిద్దేసవణ్ణనా • 4. Anantarapaccayaniddesavaṇṇanā