Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya

    ૫. સળાયતનવગ્ગો

    5. Saḷāyatanavaggo

    ૧. અનાથપિણ્ડિકોવાદસુત્તં

    1. Anāthapiṇḍikovādasuttaṃ

    ૩૮૩. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તેન ખો પન સમયેન અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ આબાધિકો હોતિ દુક્ખિતો બાળ્હગિલાનો. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ અઞ્ઞતરં પુરિસં આમન્તેસિ – ‘‘એહિ ત્વં, અમ્ભો પુરિસ, યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમ; ઉપસઙ્કમિત્વા મમ વચનેન ભગવતો પાદે સિરસા વન્દાહિ 1 – ‘અનાથપિણ્ડિકો, ભન્તે, ગહપતિ આબાધિકો દુક્ખિતો બાળ્હગિલાનો. સો ભગવતો પાદે સિરસા વન્દતી’તિ. યેન ચાયસ્મા સારિપુત્તો તેનુપસઙ્કમ; ઉપસઙ્કમિત્વા મમ વચનેન આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ પાદે સિરસા વન્દાહિ 2 – ‘અનાથપિણ્ડિકો, ભન્તે, ગહપતિ આબાધિકો દુક્ખિતો બાળ્હગિલાનો. સો આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ પાદે સિરસા વન્દતી’તિ. એવઞ્ચ વદેહિ – ‘સાધુ કિર, ભન્તે, આયસ્મા સારિપુત્તો યેન અનાથપિણ્ડિકસ્સ ગહપતિસ્સ નિવેસનં તેનુપસઙ્કમતુ અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’’તિ.

    383. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yena bhagavā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena bhagavato pāde sirasā vandāhi 3 – ‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So bhagavato pāde sirasā vandatī’ti. Yena cāyasmā sāriputto tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandāhi 4 – ‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandatī’ti. Evañca vadehi – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā sāriputto yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.

    ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો સો પુરિસો અનાથપિણ્ડિકસ્સ ગહપતિસ્સ પટિસ્સુત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો સો પુરિસો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અનાથપિણ્ડિકો, ભન્તે, ગહપતિ આબાધિકો દુક્ખિતો બાળ્હગિલાનો. સો ભગવતો પાદે સિરસા વન્દતી’’તિ. યેન ચાયસ્મા સારિપુત્તો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં સારિપુત્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો સો પુરિસો આયસ્મન્તં સારિપુત્તં એતદવોચ – ‘‘અનાથપિણ્ડિકો, ભન્તે, ગહપતિ આબાધિકો દુક્ખિતો બાળ્હગિલાનો. સો આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ પાદે સિરસા વન્દતિ; એવઞ્ચ વદેતિ – ‘સાધુ કિર, ભન્તે, આયસ્મા સારિપુત્તો યેન અનાથપિણ્ડિકસ્સ ગહપતિસ્સ નિવેસનં તેનુપસઙ્કમતુ અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’’તિ. અધિવાસેસિ ખો આયસ્મા સારિપુત્તો તુણ્હીભાવેન.

    ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so puriso anāthapiṇḍikassa gahapatissa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti. Yena cāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandati; evañca vadeti – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā sāriputto yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti. Adhivāsesi kho āyasmā sāriputto tuṇhībhāvena.

    ૩૮૪. અથ ખો આયસ્મા સારિપુત્તો નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય આયસ્મતા આનન્દેન પચ્છાસમણેન યેન અનાથપિણ્ડિકસ્સ ગહપતિસ્સ નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. નિસજ્જ ખો આયસ્મા સારિપુત્તો અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં એતદવોચ – ‘‘કચ્ચિ તે, ગહપતિ, ખમનીયં, કચ્ચિ યાપનીયં? કચ્ચિ તે દુક્ખા વેદના પટિક્કમન્તિ, નો અભિક્કમન્તિ; પટિક્કમોસાનં પઞ્ઞાયતિ, નો અભિક્કમો’’તિ?

    384. Atha kho āyasmā sāriputto nivāsetvā pattacīvaramādāya āyasmatā ānandena pacchāsamaṇena yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho āyasmā sāriputto anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘kacci te, gahapati, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ? Kacci te dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti; paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’’ti?

    ‘‘ન મે, ભન્તે સારિપુત્ત, ખમનીયં ન યાપનીયં. બાળ્હા મે દુક્ખા વેદના અભિક્કમન્તિ, નો પટિક્કમન્તિ; અભિક્કમોસાનં પઞ્ઞાયતિ, નો પટિક્કમો. સેય્યથાપિ, ભન્તે સારિપુત્ત, બલવા પુરિસો તિણ્હેન સિખરેન મુદ્ધનિ 5 અભિમત્થેય્ય 6; એવમેવ ખો મે, ભન્તે સારિપુત્ત, અધિમત્તા વાતા મુદ્ધનિ 7 ઊહનન્તિ 8. ન મે, ભન્તે સારિપુત્ત, ખમનીયં ન યાપનીયં. બાળ્હા મે દુક્ખા વેદના અભિક્કમન્તિ, નો પટિક્કમન્તિ; અભિક્કમોસાનં પઞ્ઞાયતિ, નો પટિક્કમો. સેય્યથાપિ, ભન્તે સારિપુત્ત, બલવા પુરિસો દળ્હેન વરત્તખણ્ડેન સીસે સીસવેઠં દદેય્ય; એવમેવ ખો મે, ભન્તે સારિપુત્ત, અધિમત્તા સીસે સીસવેદના. ન મે, ભન્તે સારિપુત્ત, ખમનીયં ન યાપનીયં. બાળ્હા મે દુક્ખા વેદના અભિક્કમન્તિ, નો પટિક્કમન્તિ; અભિક્કમોસાનં પઞ્ઞાયતિ, નો પટિક્કમો. સેય્યથાપિ, ભન્તે સારિપુત્ત, દક્ખો ગોઘાતકો વા ગોઘાતકન્તેવાસી વા તિણ્હેન ગોવિકન્તનેન કુચ્છિં પરિકન્તેય્ય; એવમેવ ખો મે, ભન્તે સારિપુત્ત, અધિમત્તા વાતા કુચ્છિં પરિકન્તન્તિ. ન મે, ભન્તે સારિપુત્ત, ખમનીયં ન યાપનીયં. બાળ્હા મે દુક્ખા વેદના અભિક્કમન્તિ, નો પટિક્કમન્તિ; અભિક્કમોસાનં પઞ્ઞાયતિ, નો પટિક્કમો. સેય્યથાપિ, ભન્તે સારિપુત્ત, દ્વે બલવન્તો પુરિસા દુબ્બલતરં પુરિસં નાનાબાહાસુ ગહેત્વા અઙ્ગારકાસુયા સન્તાપેય્યું, સમ્પરિતાપેય્યું; એવમેવ ખો મે, ભન્તે સારિપુત્ત, અધિમત્તો કાયસ્મિં ડાહો. ન મે, ભન્તે સારિપુત્ત, ખમનીયં ન યાપનીયં. બાળ્હા મે દુક્ખા વેદના અભિક્કમન્તિ, નો પટિક્કમન્તિ; અભિક્કમોસાનં પઞ્ઞાયતિ, નો પટિક્કમો’’તિ.

    ‘‘Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, balavā puriso tiṇhena sikharena muddhani 9 abhimattheyya 10; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimattā vātā muddhani 11 ūhananti 12. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, balavā puriso daḷhena varattakhaṇḍena sīse sīsaveṭhaṃ dadeyya; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimattā sīse sīsavedanā. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā tiṇhena govikantanena kucchiṃ parikanteyya; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bhante sāriputta, dve balavanto purisā dubbalataraṃ purisaṃ nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuyā santāpeyyuṃ, samparitāpeyyuṃ; evameva kho me, bhante sāriputta, adhimatto kāyasmiṃ ḍāho. Na me, bhante sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’ti.

    ૩૮૫. ‘‘તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન ચક્ખું ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે ચક્ખુનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં.

    385. ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhuṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhunissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન સોતં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે સોતનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન ઘાનં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે ઘાનનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન જિવ્હં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે જિવ્હાનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન કાયં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે કાયનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન મનં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે મનોનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotaṃ upādiyissāmi, na ca me sotanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na ghānaṃ upādiyissāmi, na ca me ghānanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na jivhaṃ upādiyissāmi, na ca me jivhānissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na kāyaṃ upādiyissāmi, na ca me kāyanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na manaṃ upādiyissāmi, na ca me manonissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન રૂપં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે રૂપનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન સદ્દં ઉપાદિયિસ્સામિ…પે॰… ન ગન્ધં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન રસં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન ફોટ્ઠબ્બં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન ધમ્મં ઉપાદિયિસ્સામિ ન ચ મે ધમ્મનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na rūpaṃ upādiyissāmi, na ca me rūpanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na saddaṃ upādiyissāmi…pe… na gandhaṃ upādiyissāmi… na rasaṃ upādiyissāmi… na phoṭṭhabbaṃ upādiyissāmi… na dhammaṃ upādiyissāmi na ca me dhammanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે ચક્ખુવિઞ્ઞાણનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન સોતવિઞ્ઞાણં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન ઘાનવિઞ્ઞાણં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન જિવ્હાવિઞ્ઞાણં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન કાયવિઞ્ઞાણં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન મનોવિઞ્ઞાણં ઉપાદિયિસ્સામિ ન ચ મે મનોવિઞ્ઞાણનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhuviññāṇaṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhuviññāṇanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotaviññāṇaṃ upādiyissāmi… na ghānaviññāṇaṃ upādiyissāmi… na jivhāviññāṇaṃ upādiyissāmi… na kāyaviññāṇaṃ upādiyissāmi… na manoviññāṇaṃ upādiyissāmi na ca me manoviññāṇanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન ચક્ખુસમ્ફસ્સં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે ચક્ખુસમ્ફસ્સનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન સોતસમ્ફસ્સં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન ઘાનસમ્ફસ્સં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન જિવ્હાસમ્ફસ્સં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન કાયસમ્ફસ્સં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન મનોસમ્ફસ્સં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે મનોસમ્ફસ્સનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhusamphassaṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhusamphassanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotasamphassaṃ upādiyissāmi… na ghānasamphassaṃ upādiyissāmi… na jivhāsamphassaṃ upādiyissāmi… na kāyasamphassaṃ upādiyissāmi… na manosamphassaṃ upādiyissāmi, na ca me manosamphassanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન ચક્ખુસમ્ફસ્સજં વેદનં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે ચક્ખુસમ્ફસ્સજાવેદનાનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે , ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન સોતસમ્ફસ્સજં વેદનં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન ઘાનસમ્ફસ્સજં વેદનં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન જિવ્હાસમ્ફસ્સજં વેદનં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન કાયસમ્ફસ્સજં વેદનં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન મનોસમ્ફસ્સજં વેદનં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે મનોસમ્ફસ્સજાવેદનાનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na cakkhusamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi, na ca me cakkhusamphassajāvedanānissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te , gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na sotasamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na ghānasamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na jivhāsamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na kāyasamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi… na manosamphassajaṃ vedanaṃ upādiyissāmi, na ca me manosamphassajāvedanānissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ૩૮૬. ‘‘તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન પથવીધાતું ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે પથવીધાતુનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન આપોધાતું ઉપાદિયિસ્સામિ… ન તેજોધાતું ઉપાદિયિસ્સામિ… ન વાયોધાતું ઉપાદિયિસ્સામિ… ન આકાસધાતું ઉપાદિયિસ્સામિ… ન વિઞ્ઞાણધાતું ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે વિઞ્ઞાણધાતુનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં.

    386. ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na pathavīdhātuṃ upādiyissāmi, na ca me pathavīdhātunissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na āpodhātuṃ upādiyissāmi… na tejodhātuṃ upādiyissāmi… na vāyodhātuṃ upādiyissāmi… na ākāsadhātuṃ upādiyissāmi… na viññāṇadhātuṃ upādiyissāmi, na ca me viññāṇadhātunissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન રૂપં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે રૂપનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન વેદનં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન સઞ્ઞં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન સઙ્ખારે ઉપાદિયિસ્સામિ… ન વિઞ્ઞાણં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે વિઞ્ઞાણનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na rūpaṃ upādiyissāmi, na ca me rūpanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na vedanaṃ upādiyissāmi… na saññaṃ upādiyissāmi… na saṅkhāre upādiyissāmi… na viññāṇaṃ upādiyissāmi, na ca me viññāṇanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન આકાસાનઞ્ચાયતનં ઉપાદિયિસ્સામિ , ન ચ મે આકાસાનઞ્ચાયતનનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ . એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં ઉપાદિયિસ્સામિ… ન નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનં ઉપાદિયિસ્સામિ ન ચ મે નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na ākāsānañcāyatanaṃ upādiyissāmi , na ca me ākāsānañcāyatananissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti . Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na viññāṇañcāyatanaṃ upādiyissāmi… na ākiñcaññāyatanaṃ upādiyissāmi… na nevasaññānāsaññāyatanaṃ upādiyissāmi na ca me nevasaññānāsaññāyatananissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ.

    ‘‘તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન ઇધલોકં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે ઇધલોકનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘ન પરલોકં ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે પરલોકનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બં. તસ્માતિહ તે, ગહપતિ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘યમ્પિ મે દિટ્ઠં સુતં મુતં વિઞ્ઞાતં પત્તં પરિયેસિતં અનુપરિયેસિતં અનુચરિતં મનસા તમ્પિ ન ઉપાદિયિસ્સામિ, ન ચ મે તંનિસ્સિતં વિઞ્ઞાણં ભવિસ્સતી’તિ. એવઞ્હિ તે, ગહપતિ, સિક્ખિતબ્બ’’ન્તિ.

    ‘‘Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na idhalokaṃ upādiyissāmi, na ca me idhalokanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na paralokaṃ upādiyissāmi, na ca me paralokanissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, gahapati, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘yampi me diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anupariyesitaṃ anucaritaṃ manasā tampi na upādiyissāmi, na ca me taṃnissitaṃ viññāṇaṃ bhavissatī’ti. Evañhi te, gahapati, sikkhitabba’’nti.

    ૩૮૭. એવં વુત્તે, અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ પરોદિ, અસ્સૂનિ પવત્તેસિ. અથ ખો આયસ્મા આનન્દો અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં એતદવોચ – ‘‘ઓલીયસિ ખો ત્વં, ગહપતિ, સંસીદસિ ખો ત્વં, ગહપતી’’તિ? ‘‘નાહં, ભન્તે આનન્દ, ઓલીયામિ, નપિ સંસીદામિ; અપિ ચ મે દીઘરત્તં સત્થા પયિરુપાસિતો મનોભાવનીયા ચ ભિક્ખૂ; ન ચ મે એવરૂપી ધમ્મી કથા સુતપુબ્બા’’તિ. ‘‘ન ખો, ગહપતિ, ગિહીનં ઓદાતવસનાનં એવરૂપી ધમ્મી કથા પટિભાતિ; પબ્બજિતાનં ખો, ગહપતિ, એવરૂપી ધમ્મી કથા પટિભાતી’’તિ. ‘‘તેન હિ, ભન્તે સારિપુત્ત, ગિહીનમ્પિ ઓદાતવસનાનં એવરૂપી ધમ્મી કથા પટિભાતુ. સન્તિ હિ, ભન્તે, કુલપુત્તા અપ્પરજક્ખજાતિકા, અસ્સવનતા ધમ્મસ્સ પરિહાયન્તિ; ભવિસ્સન્તિ ધમ્મસ્સ અઞ્ઞાતારો’’તિ.

    387. Evaṃ vutte, anāthapiṇḍiko gahapati parodi, assūni pavattesi. Atha kho āyasmā ānando anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘olīyasi kho tvaṃ, gahapati, saṃsīdasi kho tvaṃ, gahapatī’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhante ānanda, olīyāmi, napi saṃsīdāmi; api ca me dīgharattaṃ satthā payirupāsito manobhāvanīyā ca bhikkhū; na ca me evarūpī dhammī kathā sutapubbā’’ti. ‘‘Na kho, gahapati, gihīnaṃ odātavasanānaṃ evarūpī dhammī kathā paṭibhāti; pabbajitānaṃ kho, gahapati, evarūpī dhammī kathā paṭibhātī’’ti. ‘‘Tena hi, bhante sāriputta, gihīnampi odātavasanānaṃ evarūpī dhammī kathā paṭibhātu. Santi hi, bhante, kulaputtā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti; bhavissanti dhammassa aññātāro’’ti.

    અથ ખો આયસ્મા ચ સારિપુત્તો આયસ્મા ચ આનન્દો અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં ઇમિના ઓવાદેન ઓવદિત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કમિંસુ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ, અચિરપક્કન્તે આયસ્મન્તે ચ સારિપુત્તે આયસ્મન્તે ચ આનન્દે , કાલમકાસિ તુસિતં કાયં ઉપપજ્જિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો દેવપુત્તો અભિક્કન્તાય રત્તિયા અભિક્કન્તવણ્ણો કેવલકપ્પં જેતવનં ઓભાસેત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં અટ્ઠાસિ. એકમન્તં જ્ઠિતો ખો અનાથપિણ્ડિકો દેવપુત્તો ભગવન્તં ગાથાહિ અજ્ઝભાસિ –

    Atha kho āyasmā ca sāriputto āyasmā ca ānando anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ iminā ovādena ovaditvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati, acirapakkante āyasmante ca sāriputte āyasmante ca ānande , kālamakāsi tusitaṃ kāyaṃ upapajji. Atha kho anāthapiṇḍiko devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ jṭhito kho anāthapiṇḍiko devaputto bhagavantaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘‘ઇદઞ્હિ તં જેતવનં, ઇસિસઙ્ઘનિસેવિતં;

    ‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;

    આવુત્થં ધમ્મરાજેન, પીતિસઞ્જનનં મમ.

    Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mama.

    ‘‘કમ્મં વિજ્જા ચ ધમ્મો ચ, સીલં જીવિતમુત્તમં;

    ‘‘Kammaṃ vijjā ca dhammo ca, sīlaṃ jīvitamuttamaṃ;

    એતેન મચ્ચા સુજ્ઝન્તિ, ન ગોત્તેન ધનેન વા.

    Etena maccā sujjhanti, na gottena dhanena vā.

    ‘‘તસ્મા હિ પણ્ડિતો પોસો, સમ્પસ્સં અત્થમત્તનો;

    ‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;

    યોનિસો વિચિને ધમ્મં, એવં તત્થ વિસુજ્ઝતિ.

    Yoniso vicine dhammaṃ, evaṃ tattha visujjhati.

    ‘‘સારિપુત્તોવ પઞ્ઞાય, સીલેન ઉપસમેન;

    ‘‘Sāriputtova paññāya, sīlena upasamena;

    યોપિ પારઙ્ગતો ભિક્ખુ, એતાવપરમો સિયા’’તિ.

    Yopi pāraṅgato bhikkhu, etāvaparamo siyā’’ti.

    ઇદમવોચ અનાથપિણ્ડિકો દેવપુત્તો. સમનુઞ્ઞો સત્થા અહોસિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો દેવપુત્તો – ‘‘સમનુઞ્ઞો મે સત્થા’’તિ ભગવન્તં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા તત્થેવન્તરધાયિ.

    Idamavoca anāthapiṇḍiko devaputto. Samanuñño satthā ahosi. Atha kho anāthapiṇḍiko devaputto – ‘‘samanuñño me satthā’’ti bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi.

    ૩૮૮. અથ ખો ભગવા તસ્સા રત્તિયા અચ્ચયેન ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ઇમં, ભિક્ખવે, રત્તિં અઞ્ઞતરો દેવપુત્તો અભિક્કન્તાય રત્તિયા અભિક્કન્તવણ્ણો કેવલકપ્પં જેતવનં ઓભાસેત્વા યેનાહં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા મં અભિવાદેત્વા એકમન્તં અટ્ઠાસિ. એકમન્તં ઠિતો ખો સો દેવપુત્તો મં ગાથાહિ અજ્ઝભાસિ –

    388. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ aññataro devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho so devaputto maṃ gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘‘ઇદઞ્હિ તં જેતવનં, ઇસિસઙ્ઘનિસેવિતં;

    ‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;

    આવુત્થં ધમ્મરાજેન, પીતિસઞ્જનનં મમ.

    Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mama.

    ‘‘કમ્મં વિજ્જા ચ ધમ્મો ચ, સીલં જીવિતમુત્તમં;

    ‘‘Kammaṃ vijjā ca dhammo ca, sīlaṃ jīvitamuttamaṃ;

    એતેન મચ્ચા સુજ્ઝન્તિ, ન ગોત્તેન ધનેન વા.

    Etena maccā sujjhanti, na gottena dhanena vā.

    ‘‘તસ્મા હિ પણ્ડિતો પોસો, સમ્પસ્સં અત્થમત્તનો;

    ‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;

    યોનિસો વિચિને ધમ્મં, એવં તત્થ વિસુજ્ઝતિ.

    Yoniso vicine dhammaṃ, evaṃ tattha visujjhati.

    ‘‘સારિપુત્તોવ પઞ્ઞાય, સીલેન ઉપસમેન;

    ‘‘Sāriputtova paññāya, sīlena upasamena;

    યોપિ પારઙ્ગતો ભિક્ખુ, એતાવપરમો સિયા’’તિ.

    Yopi pāraṅgato bhikkhu, etāvaparamo siyā’’ti.

    ‘‘ઇદમવોચ , ભિક્ખવે, સો દેવપુત્તો. ‘સમનુઞ્ઞો મે સત્થા’તિ મં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા તત્થેવન્તરધાયી’’તિ.

    ‘‘Idamavoca , bhikkhave, so devaputto. ‘Samanuñño me satthā’ti maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyī’’ti.

    એવં વુત્તે, આયસ્મા આનન્દો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘સો હિ નૂન સો, ભન્તે, અનાથપિણ્ડિકો દેવપુત્તો ભવિસ્સતિ. અનાથપિણ્ડિકો, ભન્તે, ગહપતિ આયસ્મન્તે સારિપુત્તે અભિપ્પસન્નો અહોસી’’તિ. ‘‘સાધુ, સાધુ, આનન્દ! યાવતકં ખો, આનન્દ, તક્કાય પત્તબ્બં, અનુપ્પત્તં તં તયા. અનાથપિણ્ડિકો સો, આનન્દ, દેવપુત્તો’’તિ.

    Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘so hi nūna so, bhante, anāthapiṇḍiko devaputto bhavissati. Anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati āyasmante sāriputte abhippasanno ahosī’’ti. ‘‘Sādhu, sādhu, ānanda! Yāvatakaṃ kho, ānanda, takkāya pattabbaṃ, anuppattaṃ taṃ tayā. Anāthapiṇḍiko so, ānanda, devaputto’’ti.

    ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમનો આયસ્મા આનન્દો ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દીતિ.

    Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.

    અનાથપિણ્ડિકોવાદસુત્તં નિટ્ઠિતં પઠમં.

    Anāthapiṇḍikovādasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. વન્દાહિ એવઞ્ચ વદેહિ (સબ્બત્થ) અઞ્ઞસુત્તેસુ પન નત્થિ
    2. વન્દાહિ એવઞ્ચ વદેહિ (સબ્બત્થ) અઞ્ઞસુત્તેસુ પન નત્થિ
    3. vandāhi evañca vadehi (sabbattha) aññasuttesu pana natthi
    4. vandāhi evañca vadehi (sabbattha) aññasuttesu pana natthi
    5. મુદ્ધાનં (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    6. અભિમન્થેય્ય (સી॰ પી॰)
    7. ઓહનન્તિ (સ્યા॰ કં॰)
    8. અધિમત્તા વાતા સીલં પરિકન્તન્તિ (સી॰ સ્યા॰ કં॰)
    9. muddhānaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    10. abhimantheyya (sī. pī.)
    11. ohananti (syā. kaṃ.)
    12. adhimattā vātā sīlaṃ parikantanti (sī. syā. kaṃ.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૧. અનાથપિણ્ડિકોવાદસુત્તવણ્ણના • 1. Anāthapiṇḍikovādasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૧. અનાથપિણ્ડિકોવાદસુત્તવણ્ણના • 1. Anāthapiṇḍikovādasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact