| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi |
८. अन्धकरणसुत्तं
8. Andhakaraṇasuttaṃ
८७. वुत्तञ्हेतं भगवता, वुत्तमरहताति मे सुतं –
87. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘तयोमे , भिक्खवे, अकुसलवितक्का अन्धकरणा अचक्खुकरणा अञ्ञाणकरणा पञ्ञानिरोधिका विघातपक्खिका अनिब्बानसंवत्तनिका । कतमे तयो? कामवितक्को, भिक्खवे, अन्धकरणो अचक्खुकरणो अञ्ञाणकरणो पञ्ञानिरोधिको विघातपक्खिको अनिब्बानसंवत्तनिको। ब्यापादवितक्को, भिक्खवे, अन्धकरणो अचक्खुकरणो अञ्ञाणकरणो पञ्ञानिरोधिको विघातपक्खिको अनिब्बानसंवत्तनिको। विहिंसावितक्को, भिक्खवे, अन्धकरणो अचक्खुकरणो अञ्ञाणकरणो पञ्ञानिरोधिको विघातपक्खिको अनिब्बानसंवत्तनिको। इमे खो, भिक्खवे, तयो अकुसलवितक्का अन्धकरणा अचक्खुकरणा अञ्ञाणकरणा पञ्ञानिरोधिका विघातपक्खिका अनिब्बानसंवत्तनिका।
‘‘Tayome , bhikkhave, akusalavitakkā andhakaraṇā acakkhukaraṇā aññāṇakaraṇā paññānirodhikā vighātapakkhikā anibbānasaṃvattanikā . Katame tayo? Kāmavitakko, bhikkhave, andhakaraṇo acakkhukaraṇo aññāṇakaraṇo paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko. Byāpādavitakko, bhikkhave, andhakaraṇo acakkhukaraṇo aññāṇakaraṇo paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko. Vihiṃsāvitakko, bhikkhave, andhakaraṇo acakkhukaraṇo aññāṇakaraṇo paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaṃvattaniko. Ime kho, bhikkhave, tayo akusalavitakkā andhakaraṇā acakkhukaraṇā aññāṇakaraṇā paññānirodhikā vighātapakkhikā anibbānasaṃvattanikā.
‘‘तयोमे, भिक्खवे, कुसलवितक्का अनन्धकरणा चक्खुकरणा ञाणकरणा पञ्ञावुद्धिका अविघातपक्खिका निब्बानसंवत्तनिका। कतमे तयो? नेक्खम्मवितक्को, भिक्खवे, अनन्धकरणो चक्खुकरणो ञाणकरणो पञ्ञावुद्धिको अविघातपक्खिको निब्बानसंवत्तनिको। अब्यापादवितक्को, भिक्खवे, अनन्धकरणो चक्खुकरणो ञाणकरणो पञ्ञावुद्धिको अविघातपक्खिको निब्बानसंवत्तनिको। अविहिंसावितक्को, भिक्खवे, अनन्धकरणो चक्खुकरणो ञाणकरणो पञ्ञावुद्धिको अविघातपक्खिको निब्बानसंवत्तनिको। इमे खो, भिक्खवे, तयो कुसलवितक्का अनन्धकरणा चक्खुकरणा ञाणकरणा पञ्ञावुद्धिका अविघातपक्खिका निब्बानसंवत्तनिका’’ति। एतमत्थं भगवा अवोच। तत्थेतं इति वुच्चति –
‘‘Tayome, bhikkhave, kusalavitakkā anandhakaraṇā cakkhukaraṇā ñāṇakaraṇā paññāvuddhikā avighātapakkhikā nibbānasaṃvattanikā. Katame tayo? Nekkhammavitakko, bhikkhave, anandhakaraṇo cakkhukaraṇo ñāṇakaraṇo paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko. Abyāpādavitakko, bhikkhave, anandhakaraṇo cakkhukaraṇo ñāṇakaraṇo paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko. Avihiṃsāvitakko, bhikkhave, anandhakaraṇo cakkhukaraṇo ñāṇakaraṇo paññāvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaṃvattaniko. Ime kho, bhikkhave, tayo kusalavitakkā anandhakaraṇā cakkhukaraṇā ñāṇakaraṇā paññāvuddhikā avighātapakkhikā nibbānasaṃvattanikā’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘तयो वितक्के कुसले वितक्कये, तयो पन अकुसले निराकरे।
‘‘Tayo vitakke kusale vitakkaye, tayo pana akusale nirākare;
स वे वितक्कानि विचारितानि, समेति वुट्ठीव रजं समूहतं।
Sa ve vitakkāni vicāritāni, sameti vuṭṭhīva rajaṃ samūhataṃ;
स वे वितक्कूपसमेन चेतसा, इधेव सो सन्तिपदं समज्झगा’’ति॥
Sa ve vitakkūpasamena cetasā, idheva so santipadaṃ samajjhagā’’ti.
अयम्पि अत्थो वुत्तो भगवता, इति मे सुतन्ति। अट्ठमं।
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ८. अन्धकरणसुत्तवण्णना • 8. Andhakaraṇasuttavaṇṇanā
