| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೬. ಆನೇಞ್ಜಸಪ್ಪಾಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Āneñjasappāyasuttavaṇṇanā
೬೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಆನೇಞ್ಜಸಪ್ಪಾಯಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವಟ್ಠೇನ ಅನಿಚ್ಚಾ। ಕಾಮಾತಿ ವತ್ಥುಕಾಮಾಪಿ ಕಿಲೇಸಕಾಮಾಪಿ। ತುಚ್ಛಾತಿ ನಿಚ್ಚಸಾರಧುವಸಾರಅತ್ತಸಾರವಿರಹಿತತ್ತಾ ರಿತ್ತಾ, ನ ಪನ ನತ್ಥೀತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ನ ಹಿ ತುಚ್ಛಮುಟ್ಠೀತಿ ವುತ್ತೇ ಮುಟ್ಠಿ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಸ ಪನ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಕಿಞ್ಚಿ ನತ್ಥಿ, ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ತುಚ್ಛೋ। ಮುಸಾತಿ ನಾಸನಕಾ। ಮೋಸಧಮ್ಮಾತಿ ನಸ್ಸನಸಭಾವಾ, ಖೇತ್ತಂ ವಿಯ ವತ್ಥು ವಿಯ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಂ ವಿಯ ಚ ನ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ, ಕತಿಪಾಹೇನೇವ ಸುಪಿನಕೇ ದಿಟ್ಠಾ ವಿಯ ನಸ್ಸನ್ತಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಮೋಸಧಮ್ಮಾ’’ತಿ, ಮಾಯಾಕತಮೇತನ್ತಿ ಯಥಾ ಮಾಯಾಯ ಉದಕಂ ಮಣೀತಿ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಂ, ಬದರಿಪಣ್ಣಂ ಕಹಾಪಣೋತಿ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಪನ ಏವರೂಪಂ ದಸ್ಸನೂಪಚಾರೇ ಠಿತಸ್ಸೇವ ತಥಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಉಪಚಾರಾತಿಕ್ಕಮತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಾಕತಿಕಮೇವ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಏವಂ ಕಾಮಾಪಿ ಇತ್ತರಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಟ್ಠೇನ ‘‘ಮಾಯಾಕತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಾ। ಯಥಾ ಚ ಮಾಯಾಕಾರೋ ಉದಕಾದೀನಿ ಮಣಿಆದೀನಂ ವಸೇನ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ವಞ್ಚೇತಿ, ಏವಂ ಕಾಮಾಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾದೀನಿ ನಿಚ್ಚಾದಿಸಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಾ ವಞ್ಚೇನ್ತೀತಿ ವಞ್ಚನಕಟ್ಠೇನಪಿ ‘‘ಮಾಯಾಕತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಾ। ಬಾಲಲಾಪನನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತೋ, ಮಯ್ಹಂ ಧೀತಾ, ಮಯ್ಹಂ ಹಿರಞ್ಞಂ ಮಯ್ಹಂ ಸುವಣ್ಣನ್ತಿ ಏವಂ ಬಾಲಾನಂ ಲಾಪನತೋ ಬಾಲಲಾಪನಂ। ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಾಮಾತಿ ಮಾನುಸಕಾ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ। ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಾತಿ ತೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ। ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಾ। ಕಾಮಸಞ್ಞಾತಿ ಮಾನುಸಕೇ ಕಾಮೇ ಆರಬ್ಭ ಉಪ್ಪನ್ನಸಞ್ಞಾ। ಉಭಯಮೇತಂ ಮಾರಧೇಯ್ಯನ್ತಿ ಏತೇ ಕಾಮಾ ಚ ಕಾಮಸಞ್ಞಾ ಚ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಮಾರಧೇಯ್ಯಂ। ಯೇಹಿ ಉಭಯಮೇತಂ ಗಹಿತಂ, ತೇಸಞ್ಹಿ ಉಪರಿ ಮಾರೋ ವಸಂ ವತ್ತೇತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಉಭಯಮೇತಂ ಮಾರಧೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ।
66.Evaṃme sutanti āneñjasappāyasuttaṃ. Tattha aniccāti hutvā abhāvaṭṭhena aniccā. Kāmāti vatthukāmāpi kilesakāmāpi. Tucchāti niccasāradhuvasāraattasāravirahitattā rittā, na pana natthīti gahetabbā. Na hi tucchamuṭṭhīti vutte muṭṭhi nāma natthīti vuttaṃ hoti. Yassa pana abbhantare kiñci natthi, so vuccati tuccho. Musāti nāsanakā. Mosadhammāti nassanasabhāvā, khettaṃ viya vatthu viya hiraññasuvaṇṇaṃ viya ca na paññāyittha, katipāheneva supinake diṭṭhā viya nassanti na paññāyanti. Tena vuttaṃ ‘‘mosadhammā’’ti, māyākatametanti yathā māyāya udakaṃ maṇīti katvā dassitaṃ, badaripaṇṇaṃ kahāpaṇoti katvā dassitaṃ, aññaṃ vā pana evarūpaṃ dassanūpacāre ṭhitasseva tathā paññāyati, upacārātikkamato paṭṭhāya pākatikameva paññāyati. Evaṃ kāmāpi ittarapaccupaṭṭhānaṭṭhena ‘‘māyākata’’nti vuttā. Yathā ca māyākāro udakādīni maṇiādīnaṃ vasena dassento vañceti, evaṃ kāmāpi aniccādīni niccādisabhāvaṃ dassentā vañcentīti vañcanakaṭṭhenapi ‘‘māyākata’’nti vuttā. Bālalāpananti mayhaṃ putto, mayhaṃ dhītā, mayhaṃ hiraññaṃ mayhaṃ suvaṇṇanti evaṃ bālānaṃ lāpanato bālalāpanaṃ. Diṭṭhadhammikā kāmāti mānusakā pañca kāmaguṇā. Samparāyikāti te ṭhapetvā avasesā. Diṭṭhadhammikā. Kāmasaññāti mānusake kāme ārabbha uppannasaññā. Ubhayametaṃ māradheyyanti ete kāmā ca kāmasaññā ca ubhayampi māradheyyaṃ. Yehi ubhayametaṃ gahitaṃ, tesañhi upari māro vasaṃ vatteti. Taṃ sandhāya ‘‘ubhayametaṃ māradheyya’’nti vuttaṃ.
ಮಾರಸ್ಸೇಸ ವಿಸಯೋತಿಆದೀಸುಪಿ ಯಥಾ ಚೋಳಸ್ಸ ವಿಸಯೋ ಚೋಳವಿಸಯೋ, ಪಣ್ಡಸ್ಸ ವಿಸಯೋ ಪಣ್ಡವಿಸಯೋ, ಸಂವರಾನಂ ವಿಸಯೋ ಸಂವರವಿಸಯೋತಿ ಪವತ್ತನಟ್ಠಾನಂ ವಿಸಯೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಂ ಯೇಹಿ ಏತೇ ಕಾಮಾ ಗಹಿತಾ, ತೇಸಂ ಉಪರಿ ಮಾರೋ ವಸಂ ವತ್ತೇತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಮಾರಸ್ಸೇಸ ವಿಸಯೋತಿ ವುತ್ತಂ। ಪಞ್ಚ ಪನ ಕಾಮಗುಣೇ ನಿವಾಪಬೀಜಂ ವಿಯ ವಿಪ್ಪಕಿರನ್ತೋ ಮಾರೋ ಗಚ್ಛತಿ। ಯೇಹಿ ಪನ ತೇ ಗಹಿತಾ, ತೇಸಂ ಉಪರಿ ಮಾರೋ ವಸಂ ವತ್ತೇತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಮಾರಸ್ಸೇಸ ನಿವಾಪೋತಿ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾ ಚ ಯತ್ಥ ಹತ್ಥಿಆದಯೋ ವಸಂ ವತ್ತೇನ್ತಿ, ಸೋ ಹತ್ಥಿಗೋಚರೋ ಅಸ್ಸಗೋಚರೋ ಅಜಗೋಚರೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಂ ಯೇಹಿ ಏತೇ ಕಾಮಾ ಗಹಿತಾ, ತೇಸು ಮಾರೋ ವಸಂ ವತ್ತೇತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಮಾರಸ್ಸೇಸ ಗೋಚರೋತಿ ವುತ್ತಂ।
Mārassesa visayotiādīsupi yathā coḷassa visayo coḷavisayo, paṇḍassa visayo paṇḍavisayo, saṃvarānaṃ visayo saṃvaravisayoti pavattanaṭṭhānaṃ visayoti vuccati, evaṃ yehi ete kāmā gahitā, tesaṃ upari māro vasaṃ vatteti. Taṃ sandhāya mārassesa visayoti vuttaṃ. Pañca pana kāmaguṇe nivāpabījaṃ viya vippakiranto māro gacchati. Yehi pana te gahitā, tesaṃ upari māro vasaṃ vatteti. Taṃ sandhāya mārassesa nivāpoti vuttaṃ. Yathā ca yattha hatthiādayo vasaṃ vattenti, so hatthigocaro assagocaro ajagocaroti vuccati, evaṃ yehi ete kāmā gahitā, tesu māro vasaṃ vatteti. Taṃ sandhāya mārassesa gocaroti vuttaṃ.
ಏತ್ಥಾತಿ ಏತೇಸು ಕಾಮೇಸು। ಮಾನಸಾತಿ ಚಿತ್ತಸಮ್ಭೂತಾ। ತತ್ಥ ಸಿಯಾ – ದುವಿಧೇ ತಾವ ಕಾಮೇ ಆರಬ್ಭ ಅಭಿಜ್ಝಾನಲಕ್ಖಣಾ ಅಭಿಜ್ಝಾ, ಕರಣುತ್ತರಿಯಲಕ್ಖಣೋ ಸಾರಮ್ಭೋ ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತು, ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಕಥಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ? ಮಮಾಯಿತೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಅಚ್ಛಿನ್ನೇಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ಅಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತೇಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ಅಚ್ಛಿನ್ನಸಙ್ಕಿನೋಪಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ಯೋ ಏವರೂಪೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಆಘಾತೋತಿ ಏವಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ತೇವ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸಾತಿ ತೇ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ। ವಕಾರೋ ಆಗಮಸನ್ಧಿಮತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಇಧ ಮನುಸಿಕ್ಖತೋತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ತೇ ತಯೋಪಿ ಕಿಲೇಸಾ ಅನ್ತರಾಯಕರಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಲೋಕನ್ತಿ ಕಾಮಲೋಕಂ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ। ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಮನಸಾತಿ ಝಾನಾರಮ್ಮಣಚಿತ್ತೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ। ಅಪರಿತ್ತನ್ತಿ ಕಾಮಾವಚರಚಿತ್ತಂ ಪರಿತ್ತಂ ನಾಮ, ತಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೇನ ಮಹಗ್ಗತಂ ಅಪರಿತ್ತಂ ನಾಮ। ಪಮಾಣನ್ತಿಪಿ ಕಾಮಾವಚರಮೇವ, ರೂಪಾವಚರಂ ಅರೂಪಾವಚರಂ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ। ಸುಭಾವಿತನ್ತಿ ಪನ ಏತಂ ಕಾಮಾವಚರಾದೀನಂ ನಾಮಂ ನ ಹೋತಿ, ಲೋಕುತ್ತರಸ್ಸೇವೇತಂ ನಾಮಂ। ತಸ್ಮಾ ಏತಸ್ಸ ವಸೇನ ಅಪರಿತ್ತಂ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ಸುಭಾವಿತನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಲೋಕುತ್ತರಮೇವ ವಟ್ಟತಿ।
Etthāti etesu kāmesu. Mānasāti cittasambhūtā. Tattha siyā – duvidhe tāva kāme ārabbha abhijjhānalakkhaṇā abhijjhā, karaṇuttariyalakkhaṇo sārambho ca uppajjatu, byāpādo kathaṃ uppajjatīti? Mamāyite vatthusmiṃ acchinnepi socanti, acchijjantepi socanti, acchinnasaṅkinopi socanti, yo evarūpo cittassa āghātoti evaṃ uppajjati. Teva ariyasāvakassāti te ariyasāvakassa. Vakāro āgamasandhimattaṃ hoti. Idha manusikkhatoti imasmiṃ sāsane sikkhantassa te tayopi kilesā antarāyakarā honti. Abhibhuyya lokanti kāmalokaṃ abhibhavitvā. Adhiṭṭhāya manasāti jhānārammaṇacittena adhiṭṭhahitvā. Aparittanti kāmāvacaracittaṃ parittaṃ nāma, tassa paṭikkhepena mahaggataṃ aparittaṃ nāma. Pamāṇantipi kāmāvacarameva, rūpāvacaraṃ arūpāvacaraṃ appamāṇaṃ. Subhāvitanti pana etaṃ kāmāvacarādīnaṃ nāmaṃ na hoti, lokuttarassevetaṃ nāmaṃ. Tasmā etassa vasena aparittaṃ appamāṇaṃ subhāvitanti sabbaṃ lokuttarameva vaṭṭati.
ತಬ್ಬಹುಲವಿಹಾರಿನೋತಿ ಕಾಮಪಟಿಬಾಹನೇನ ತಮೇವ ಪಟಿಪದಂ ಬಹುಲಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ। ಆಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಸೀದತೀತಿ ಕಾರಣೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಸೀದತಿ। ಕಿಂ ಪನೇತ್ಥ ಕಾರಣಂ? ಅರಹತ್ತಂ ವಾ, ಅರಹತ್ತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಾ, ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ವಾ, ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಸ್ಸ ಉಪಚಾರಂ ವಾ। ಸಮ್ಪಸಾದೇ ಸತೀತಿ ಏತ್ಥ ದುವಿಧೋ ಸಮ್ಪಸಾದೋ ಅಧಿಮೋಕ್ಖಸಮ್ಪಸಾದೋ ಚ ಪಟಿಲಾಭಸಮ್ಪಸಾದೋ ಚ। ಅರಹತ್ತಸ್ಸ ಹಿ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ವಿಹರತೋ ಮಹಾಭೂತಾದೀಸು ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೇಸು ಯೇನಿಮೇ ನೀಹಾರೇನ ಮಹಾಭೂತಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ಉಪಾದಾರೂಪಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ ನಾಮರೂಪಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ಪಚ್ಚಯಾ ಸಬ್ಬಥಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ಲಕ್ಖಣಾರಮ್ಮಣಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಉಪಟ್ಠಹತಿ, ಅಜ್ಜೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಪ್ಪಟಿಲದ್ಧೇಯೇವ ಆಸಾ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಧಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಟಿಲಭತಿ। ತತಿಯಜ್ಝಾನಂ ವಾ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನತ್ಥಾಯ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ನೀವರಣವಿಕ್ಖಮ್ಭನಾದೀನಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತೋ ಯೇನಿಮೇ ನೀಹಾರೇನ ನೀವರಣಾ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನ್ತಿ, ಕಿಲೇಸಾ ಸನ್ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಸತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ವಾ ವಿಭೂತಂ ಪಾಕಟಂ ಹುತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕಸ್ಸ ಪರಲೋಕೋ ವಿಯ ಉಪಟ್ಠಾತಿ , ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೋ ಲೇಪಪಿಣ್ಡೇ ಲಗ್ಗಮಾನೋ ವಿಯ ಉಪಚಾರೇನ ಸಮಾಧಿಯತಿ, ಅಜ್ಜೇವ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಪಟಿಲದ್ಧೇಯೇವ ಆಸಾ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಧಿಮೋಕ್ಖಂ ಪಟಿಲಭತಿ । ಅಯಂ ಅಧಿಮೋಕ್ಖಸಮ್ಪಸಾದೋ ನಾಮ। ತಸ್ಮಿಂ ಸಮ್ಪಸಾದೇ ಸತಿ। ಯೋ ಪನ ಅರಹತ್ತಂ ವಾ ಪಟಿಲಭತಿ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ವಾ, ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಂ ಹೋತಿಯೇವ। ಇಧ ಪನ ‘‘ಆಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಸೀದತೀ’’ತಿ ವಚನತೋ ಅರಹತ್ತವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಚೇವ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನೂಪಚಾರಸ್ಸ ಚ ಪಟಿಲಾಭೋ ಪಟಿಲಾಭಸಮ್ಪಸಾದೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ವಿಪಸ್ಸನಾ ಹಿ ಪಞ್ಞಾಯ ಅಧಿಮುಚ್ಚನಸ್ಸ ಕಾರಣಂ, ಉಪಚಾರಂ ಆನೇಞ್ಜಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ।
Tabbahulavihārinoti kāmapaṭibāhanena tameva paṭipadaṃ bahulaṃ katvā viharantassa. Āyatane cittaṃ pasīdatīti kāraṇe cittaṃ pasīdati. Kiṃ panettha kāraṇaṃ? Arahattaṃ vā, arahattassa vipassanaṃ vā, catutthajjhānaṃ vā, catutthajjhānassa upacāraṃ vā. Sampasāde satīti ettha duvidho sampasādo adhimokkhasampasādo ca paṭilābhasampasādo ca. Arahattassa hi vipassanaṃ paṭṭhapetvā viharato mahābhūtādīsu upaṭṭhahantesu yenime nīhārena mahābhūtā upaṭṭhahanti, upādārūpā upaṭṭhahanti nāmarūpā upaṭṭhahanti, paccayā sabbathā upaṭṭhahanti, lakkhaṇārammaṇā vipassanā upaṭṭhahati, ajjeva arahattaṃ gaṇhissāmīti appaṭiladdheyeva āsā santiṭṭhati, adhimokkhaṃ paṭilabhati. Tatiyajjhānaṃ vā pādakaṃ katvā catutthajjhānatthāya kasiṇaparikammaṃ karontassa nīvaraṇavikkhambhanādīni samanupassato yenime nīhārena nīvaraṇā vikkhambhanti, kilesā sannisīdanti, sati santiṭṭhati, saṅkhāragataṃ vā vibhūtaṃ pākaṭaṃ hutvā dibbacakkhukassa paraloko viya upaṭṭhāti , cittuppādo lepapiṇḍe laggamāno viya upacārena samādhiyati, ajjeva catutthajjhānaṃ nibbattessāmīti apaṭiladdheyeva āsā santiṭṭhati, adhimokkhaṃ paṭilabhati . Ayaṃ adhimokkhasampasādo nāma. Tasmiṃ sampasāde sati. Yo pana arahattaṃ vā paṭilabhati catutthajjhānaṃ vā, tassa cittaṃ vippasannaṃ hotiyeva. Idha pana ‘‘āyatane cittaṃ pasīdatī’’ti vacanato arahattavipassanāya ceva catutthajjhānūpacārassa ca paṭilābho paṭilābhasampasādoti veditabbo. Vipassanā hi paññāya adhimuccanassa kāraṇaṃ, upacāraṃ āneñjasamāpattiyā.
ಏತರಹಿ ವಾ ಆನೇಞ್ಜಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ। ಪಞ್ಞಾಯ ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚತೀತಿ ಏತ್ಥ ಏತರಹಿ ವಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ, ಆನೇಞ್ಜಂ ವಾ ಸಮಾಪಜ್ಜತೀತಿ ಏವಂ ಪದಪರಿವತ್ತನಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಇದಞ್ಹಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ತಸ್ಮಿಂ ಸಮ್ಪಸಾದೇ ಸತಿ ಏತರಹಿ ವಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ, ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂ ಅನಭಿಸಮ್ಭುಣನ್ತೋ ಆನೇಞ್ಜಂ ವಾ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಅಥ ವಾ ಪಞ್ಞಾಯ ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚತೀತಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ, ತಂ ಅನಭಿಸಮ್ಭುಣನ್ತೋ ಆನೇಞ್ಜಂ ವಾ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ। ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಏತರಹಿ ಚತುಸಚ್ಚಂ ವಾ ಸಚ್ಛಿಕರೋತಿ। ತಂ ಅನಭಿಸಮ್ಭುಣನ್ತೋ ಆನೇಞ್ಜಂ ವಾ ಸಮಾಪಜ್ಜತೀತಿ।
Etarahi vā āneñjaṃ samāpajjati. Paññāya vā adhimuccatīti ettha etarahi vā paññāya adhimuccati, āneñjaṃ vā samāpajjatīti evaṃ padaparivattanaṃ katvā attho veditabbo. Idañhi vuttaṃ hoti – tasmiṃ sampasāde sati etarahi vā paññāya adhimuccati, arahattaṃ sacchikarotīti attho. Taṃ anabhisambhuṇanto āneñjaṃ vā samāpajjati, atha vā paññāya vā adhimuccatīti arahattamaggaṃ bhāveti, taṃ anabhisambhuṇanto āneñjaṃ vā samāpajjati. Arahattamaggaṃ bhāvetuṃ asakkonto etarahi catusaccaṃ vā sacchikaroti. Taṃ anabhisambhuṇanto āneñjaṃ vā samāpajjatīti.
ತತ್ರಾಯಂ ನಯೋ – ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ತತಿಯಜ್ಝಾನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಸ್ಸ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ। ತಸ್ಸ ನೀವರಣಾ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನ್ತಿ, ಸತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ಉಪಚಾರೇನ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧಿಯತಿ। ಸೋ ರೂಪಾರೂಪಂ ಪರಿಗಣ್ಹಾತಿ, ಪಚ್ಚಯಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಲಕ್ಖಣಾರಮ್ಮಣಿಕಂ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವವತ್ಥಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಉಪಚಾರೇನ ಮೇ ಝಾನಂ ವಿಸೇಸಭಾಗಿಯಂ ಭವೇಯ್ಯ, ತಿಟ್ಠತು ವಿಸೇಸಭಾಗಿಯತಾ, ನಿಬ್ಬೇಧಭಾಗಿಯಂ ನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತಿ। ಏತ್ತಕೇನಸ್ಸ ಕಿಚ್ಚಂ ಕತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಿಕಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಪನ ತತೋ ಓಸಕ್ಕಿತಮಾನಸೋ ಅನ್ತರಾ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿಯೇವ। ಯಥಾ ಕಿಂ? ಯಥಾ ಪುರಿಸೋ ‘‘ವನಮಹಿಂಸಂ ಘಾತೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸತ್ತಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಬನ್ಧನ್ತೋ ಸಚೇ ತಂ ಘಾತೇತಿ, ಸಕಲಗಾಮವಾಸಿನೋ ತೋಸೇಸ್ಸತಿ, ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಪನ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸಸಗೋಧಾದಯೋ ಖುದ್ದಕಮಿಗೇ ಘಾತೇತ್ವಾ ಕಾಜಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಏತಿಯೇವ।
Tatrāyaṃ nayo – idha bhikkhu tatiyajjhānaṃ pādakaṃ katvā catutthajjhānassa kasiṇaparikammaṃ karoti. Tassa nīvaraṇā vikkhambhanti, sati santiṭṭhati, upacārena cittaṃ samādhiyati. So rūpārūpaṃ parigaṇhāti, paccayaṃ pariggaṇhāti, lakkhaṇārammaṇikaṃ vipassanaṃ vavatthapeti, tassa evaṃ hoti – ‘‘upacārena me jhānaṃ visesabhāgiyaṃ bhaveyya, tiṭṭhatu visesabhāgiyatā, nibbedhabhāgiyaṃ naṃ karissāmī’’ti vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ sacchikaroti. Ettakenassa kiccaṃ kataṃ nāma hoti. Arahattaṃ sacchikātuṃ asakkonto pana tato osakkitamānaso antarā na tiṭṭhati, catutthajjhānaṃ samāpajjatiyeva. Yathā kiṃ? Yathā puriso ‘‘vanamahiṃsaṃ ghātessāmī’’ti sattiṃ gahetvā anubandhanto sace taṃ ghāteti, sakalagāmavāsino tosessati, asakkonto pana antarāmagge sasagodhādayo khuddakamige ghātetvā kājaṃ pūretvā etiyeva.
ತತ್ಥ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸತ್ತಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವನಮಹಿಂಸಾನುಬನ್ಧನಂ ವಿಯ ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತತಿಯಜ್ಝಾನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಸ್ಸ ಪರಿಕಮ್ಮಕರಣಂ, ವನಮಹಿಂಸಘಾತನಂ ವಿಯ – ‘‘ನೀವರಣವಿಕ್ಖಮ್ಭನಾದೀನಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತೋ ವಿಸೇಸಭಾಗಿಯಂ ಭವೇಯ್ಯ, ತಿಟ್ಠತು ವಿಸೇಸಭಾಗಿಯತಾ, ನಿಬ್ಬೇಧಭಾಗಿಯಂ ನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕರಣಂ, ಮಹಿಂಸಂ ಘಾತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸಸಗೋಧಾದಯೋ ಖುದ್ದಕಮಿಗೇ ಘಾತೇತ್ವಾ ಕಾಜಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗಮನಂ ವಿಯ ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಿಕಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ, ತತೋ ಓಸಕ್ಕಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಸಮಾಪಜ್ಜನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಮಗ್ಗಭಾವನಾ ಚತುಸಚ್ಚಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯೋಜನಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Tattha purisassa sattiṃ gahetvā vanamahiṃsānubandhanaṃ viya imassa bhikkhuno tatiyajjhānaṃ pādakaṃ katvā catutthajjhānassa parikammakaraṇaṃ, vanamahiṃsaghātanaṃ viya – ‘‘nīvaraṇavikkhambhanādīni samanupassato visesabhāgiyaṃ bhaveyya, tiṭṭhatu visesabhāgiyatā, nibbedhabhāgiyaṃ naṃ karissāmī’’ti vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattassa sacchikaraṇaṃ, mahiṃsaṃ ghātetuṃ asakkontassa antarāmagge sasagodhādayo khuddakamige ghātetvā kājaṃ pūretvā gamanaṃ viya arahattaṃ sacchikātuṃ asakkontassa, tato osakkitvā catutthajjhānasamāpajjanaṃ veditabbaṃ. Maggabhāvanā catusaccasacchikiriyāyojanāsupi eseva nayo.
ಇದಾನಿ ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಿಕಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯನ್ತಿ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ತಂ ಸಂವತ್ತನಿಕಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅಸ್ಸ ಆನೇಞ್ಜೂಪಗಂ, ತಂ ಕಾರಣಂ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ಥ ಚ ತಂಸಂವತ್ತನಿಕನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಂವತ್ತನಿಕಂ। ಯೇನ ವಿಪಾಕವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಂವತ್ತತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ। ಆನೇಞ್ಜೂಪಗನ್ತಿ ಕುಸಲಾನೇಞ್ಜಸಭಾವೂಪಗತಂ ಅಸ್ಸ, ತಾದಿಸಮೇವ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕೇಚಿ ಕುಸಲವಿಞ್ಞಾಣಂ ವದನ್ತಿ। ಯಂ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಉಪಪತ್ತಿಹೇತುಭೂತಂ ಕುಸಲವಿಞ್ಞಾಣಂ ಆನೇಞ್ಜೂಪಗತಂ ಅಸ್ಸ, ವಿಪಾಕಕಾಲೇಪಿ ತನ್ನಾಮಕಮೇವ ಅಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೋ ಪನಾಯಮತ್ಥೋ – ‘‘ಪುಞ್ಞಂ ಚೇ ಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ, ಪುಞ್ಞೂಪಗಂ ಹೋತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ। ಅಪುಞ್ಞಂ ಚೇ ಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರೋತಿ, ಅಪುಞ್ಞುಪಗಂ ಹೋತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ। ಆನೇಞ್ಜಂ ಚೇ ಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ, ಆನೇಞ್ಜೂಪಗಂ ಹೋತಿ ವಿಞ್ಞಾಣ’’ನ್ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೫೧) ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಆನೇಞ್ಜಸಪ್ಪಾಯಾತಿ ಆನೇಞ್ಜಸ್ಸ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಸ್ಸ ಸಪ್ಪಾಯಾ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಸಾ ಆನೇಞ್ಜಸ್ಸೇವ, ಉಪರಿ ಅರಹತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಸಪ್ಪಾಯಾವ ಉಪಕಾರಭೂತಾಯೇವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಇತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಠಮಕಆನೇಞ್ಜೇ ಸಮಾಧಿವಸೇನ ಓಸಕ್ಕನಾ ಕಥಿತಾ।
Idāni arahattaṃ sacchikātuṃ asakkontassa nibbattaṭṭhānaṃ dassento kāyassa bhedātiādimāha. Tattha yanti yena kāraṇena taṃ saṃvattanikaṃ viññāṇaṃ assa āneñjūpagaṃ, taṃ kāraṇaṃ vijjatīti attho. Ettha ca taṃsaṃvattanikanti tassa bhikkhuno saṃvattanikaṃ. Yena vipākaviññāṇena so bhikkhu saṃvattati nibbattati, taṃ viññāṇaṃ. Āneñjūpaganti kusalāneñjasabhāvūpagataṃ assa, tādisameva bhaveyyāti attho. Keci kusalaviññāṇaṃ vadanti. Yaṃ tassa bhikkhuno saṃvattanikaṃ upapattihetubhūtaṃ kusalaviññāṇaṃ āneñjūpagataṃ assa, vipākakālepi tannāmakameva assāti attho. So panāyamattho – ‘‘puññaṃ ce saṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, puññūpagaṃ hoti viññāṇaṃ. Apuññaṃ ce saṅkhāraṃ abhisaṅkhāroti, apuññupagaṃ hoti viññāṇaṃ. Āneñjaṃ ce saṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, āneñjūpagaṃ hoti viññāṇa’’nti (saṃ. ni. 2.51) iminā nayena veditabbo. Āneñjasappāyāti āneñjassa catutthajjhānassa sappāyā. Na kevalañca sā āneñjasseva, upari arahattassāpi sappāyāva upakārabhūtāyevāti veditabbā. Iti imasmiṃ paṭhamakaāneñje samādhivasena osakkanā kathitā.
೬೭. ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತೀತಿ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ಪತ್ವಾ ಏವಂ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ। ಅಯಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಹೇಟ್ಠಿಮೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಞ್ಞವನ್ತತರೋ ತಸ್ಸ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅತ್ತನೋ ಚಾತಿ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮಸತಿ। ತಬ್ಬಹುಲವಿಹಾರಿನೋತಿ ರೂಪಪಟಿಬಾಹನೇನ ತಮೇವ ಪಟಿಪದಂ ಬಹುಲಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ। ಆನೇಞ್ಜಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತೀತಿ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತಾನಾನೇಞ್ಜಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಸಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ। ಯಥಾ ಚ ಇಧ, ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಸೇಸಮತ್ತಮೇವ ಪನ ವಕ್ಖಾಮ। ಇತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ದುತಿಯಆನೇಞ್ಜೇ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಓಸಕ್ಕನಾ ಕಥಿತಾ, ‘‘ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ಕಥಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
67.Iti paṭisañcikkhatīti catutthajjhānaṃ patvā evaṃ paṭisañcikkhati. Ayañhi bhikkhu heṭṭhimena bhikkhunā paññavantataro tassa ca bhikkhuno attano cāti dvinnampi kammaṭṭhānaṃ ekato katvā sammasati. Tabbahulavihārinoti rūpapaṭibāhanena tameva paṭipadaṃ bahulaṃ katvā viharantassa. Āneñjaṃ samāpajjatīti ākāsānañcāyatānāneñjaṃ samāpajjati. Sesaṃ purimasadisameva. Yathā ca idha, evaṃ sabbattha visesamattameva pana vakkhāma. Iti imasmiṃ dutiyaāneñje vipassanāvasena osakkanā kathitā, ‘‘yaṃkiñci rūpa’’nti evaṃ vipassanāmaggaṃ dassentena kathitāti attho.
ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತೀತಿ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಪತ್ವಾ ಏವಂ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ। ಅಯಞ್ಹಿ ಹೇಟ್ಠಾ ದ್ವೀಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪಞ್ಞವನ್ತತರೋ ತೇಸಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ತನೋ ಚಾತಿ ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮಸತಿ। ಉಭಯಮೇತಂ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅಟ್ಠ ಏಕೇಕಕೋಟ್ಠಾಸಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕವಸೇನ ಪನ ಸಙ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಭಯನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ನಾಲಂ ಅಭಿನನ್ದಿತುನ್ತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಅಭಿನನ್ದಿತುಂ ನ ಯುತ್ತಂ। ಸೇಸಪದದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತಬ್ಬಹುಲವಿಹಾರಿನೋತಿ ಕಾಮಪಟಿಬಾಹನೇನ ಚ ರೂಪಪಟಿಬಾಹನೇನ ಚ ತಮೇವ ಪಟಿಪದಂ ಬಹುಲಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ। ಆನೇಞ್ಜಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತೀತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಾನೇಞ್ಜಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ತತಿಯಆನೇಞ್ಜೇ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಓಸಕ್ಕನಾ ಕಥಿತಾ।
Itipaṭisañcikkhatīti ākāsānañcāyatanaṃ patvā evaṃ paṭisañcikkhati. Ayañhi heṭṭhā dvīhi bhikkhūhi paññavantataro tesañca bhikkhūnaṃ attano cāti tiṇṇampi kammaṭṭhānaṃ ekato katvā sammasati. Ubhayametaṃ aniccanti ettha aṭṭha ekekakoṭṭhāsā diṭṭhadhammikasamparāyikavasena pana saṅkhipitvā ubhayanti vuttaṃ. Nālaṃ abhinanditunti taṇhādiṭṭhivasena abhinandituṃ na yuttaṃ. Sesapadadvayepi eseva nayo. Tabbahulavihārinoti kāmapaṭibāhanena ca rūpapaṭibāhanena ca tameva paṭipadaṃ bahulaṃ katvā viharantassa. Āneñjaṃ samāpajjatīti viññāṇañcāyatanāneñjaṃ samāpajjati. Imasmiṃ tatiyaāneñje vipassanāvasena osakkanā kathitā.
೬೮. ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತೀತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಪತ್ವಾ ಏವಂ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ। ಅಯಞ್ಹಿ ಹೇಟ್ಠಾ ತೀಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪಞ್ಞವನ್ತತರೋ ತೇಸಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ತನೋ ಚಾತಿ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮಸತಿ। ಯತ್ಥೇತಾ ಅಪರಿಸೇಸಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಯಂ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಪತ್ವಾ ಏತಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಾ ಸಬ್ಬಸಞ್ಞಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ। ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತನ್ತಿ ಏತಂ ಅಙ್ಗಸನ್ತತಾಯ ಆರಮ್ಮಣಸನ್ತತಾಯ ಚ ಸನ್ತಂ, ಅತಪ್ಪಕಟ್ಠೇನ ಪಣೀತಂ। ತಬ್ಬಹುಲವಿಹಾರಿನೋತಿ ತಾಸಂ ಸಞ್ಞಾನಂ ಪಟಿಬಾಹನೇನ ತಮೇವ ಪಟಿಪದಂ ಬಹುಲಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಠಮಾಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಸಮಾಧಿವಸೇನ ಓಸಕ್ಕನಾ ಕಥಿತಾ।
68.Iti paṭisañcikkhatīti viññāṇañcāyatanaṃ patvā evaṃ paṭisañcikkhati. Ayañhi heṭṭhā tīhi bhikkhūhi paññavantataro tesañca bhikkhūnaṃ attano cāti catunnampi kammaṭṭhānaṃ ekato katvā sammasati. Yatthetā aparisesā nirujjhantīti yaṃ ākiñcaññāyatanaṃ patvā etā heṭṭhā vuttā sabbasaññā nirujjhanti. Etaṃ santaṃ etaṃ paṇītanti etaṃ aṅgasantatāya ārammaṇasantatāya ca santaṃ, atappakaṭṭhena paṇītaṃ. Tabbahulavihārinoti tāsaṃ saññānaṃ paṭibāhanena tameva paṭipadaṃ bahulaṃ katvā viharantassa. Imasmiṃ paṭhamākiñcaññāyatane samādhivasena osakkanā kathitā.
ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತೀತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಮೇವ ಪತ್ವಾ ಏವಂ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ। ಅಯಞ್ಹಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಚತೂಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪಞ್ಞವನ್ತತರೋ ತೇಸಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ತನೋ ಚಾತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮಸತಿ। ಅತ್ತೇನ ವಾ ಅತ್ತನಿಯೇನ ವಾತಿ ಅಹಂ ಮಮಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬೇನ ಸುಞ್ಞಂ ತುಚ್ಛಂ ರಿತ್ತಂ। ಏವಮೇತ್ಥ ದ್ವಿಕೋಟಿಕಾ ಸುಞ್ಞತಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ತಬ್ಬಹುಲವಿಹಾರಿನೋತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಪಟಿಪದಞ್ಚ ಇಮಞ್ಚ ಸುಞ್ಞತಪಟಿಪದಂ ಬಹುಲಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ದುತಿಯಾಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಓಸಕ್ಕನಾ ಕಥಿತಾ।
Iti paṭisañcikkhatīti viññāṇañcāyatanameva patvā evaṃ paṭisañcikkhati. Ayañhi heṭṭhā catūhi bhikkhūhi paññavantataro tesañca bhikkhūnaṃ attano cāti pañcannampi kammaṭṭhānaṃ ekato katvā sammasati. Attena vā attaniyena vāti ahaṃ mamāti gahetabbena suññaṃ tucchaṃ rittaṃ. Evamettha dvikoṭikā suññatā dassitā. Tabbahulavihārinoti heṭṭhā vuttapaṭipadañca imañca suññatapaṭipadaṃ bahulaṃ katvā viharantassa. Imasmiṃ dutiyākiñcaññāyatane vipassanāvasena osakkanā kathitā.
೭೦. ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತೀತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಮೇವ ಪತ್ವಾ ಏವಂ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ। ಅಯಞ್ಹಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪಞ್ಞವನ್ತತರೋ ತೇಸಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ತನೋ ಚಾತಿ ಛನ್ನಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮಸತಿ। ನಾಹಂ ಕ್ವಚನಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಕಿಞ್ಚನತಸ್ಮಿಂ, ನ ಚ ಮಮ ಕ್ವಚನಿ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಕಿಞ್ಚನಂ ನತ್ಥೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಚತುಕೋಟಿಕಾ ಸುಞ್ಞತಾ ಕಥಿತಾ। ಕಥಂ? ಅಯಞ್ಹಿ ನಾಹಂ ಕ್ವಚನೀತಿ ಕ್ವಚಿ ಅತ್ತಾನಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ಕಸ್ಸಚಿ ಕಿಞ್ಚನತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತಾನಂ ಕಸ್ಸಚಿ ಪರಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚನಭಾವೇ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ಅತ್ತನೋ ಭಾತಿಟ್ಠಾನೇ ಭಾತರಂ ಸಹಾಯಟ್ಠಾನೇ ಸಹಾಯಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಮಞ್ಞಿತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ ನ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಚ ಮಮ ಕ್ವಚನೀತಿ ಏತ್ಥ ಮಮ – ಸದ್ದಂ ತಾವ ಠಪೇತ್ವಾ ನ ಚ ಕ್ವಚನಿ ಪರಸ್ಸ ಚ ಅತ್ತಾನಂ ಕ್ವಚಿ ನ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ। ಇದಾನಿ ಮಮ – ಸದ್ದಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಮಮ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಕಿಞ್ಚನಂ ನತ್ಥೀತಿ ಸೋ ಪರಸ್ಸ ಅತ್ತಾ ಮಮ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಕಿಞ್ಚನಭಾವೇ ಅತ್ಥೀತಿ ನ ಪಸ್ಸತಿ। ಅತ್ತನೋ ಭಾತಿಟ್ಠಾನೇ ಭಾತರಂ ಸಹಾಯಟ್ಠಾನೇ ಸಹಾಯಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಾರನ್ತಿ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಠಾನೇ ಪರಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ಇಮಿನಾ ಕಿಞ್ಚನಭಾವೇನ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ ನ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಮಯಂ ಯಸ್ಮಾ ನೇವ ಕತ್ಥಚಿ ಅತ್ತಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ನ ತಂ ಪರಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚನಭಾವೇ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ ಪಸ್ಸತಿ, ನ ಪರಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ನ ಪರಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ಅತ್ತನೋ ಕಿಞ್ಚನಭಾವೇ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ ಪಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಯಂ ಸುಞ್ಞತಾ ಚತುಕೋಟಿಕಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತಬ್ಬಹುಲವಿಹಾರಿನೋತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಪ್ಪಟಿಪದಂ ಇಮಂ ಚತುಕೋಟಿಸುಞ್ಞತಞ್ಚ ಬಹುಲಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ತತಿಯಾಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇಪಿ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನೇವ ಓಸಕ್ಕನಾ ಕಥಿತಾ।
70.Itipaṭisañcikkhatīti viññāṇañcāyatanameva patvā evaṃ paṭisañcikkhati. Ayañhi heṭṭhā pañcahi bhikkhūhi paññavantataro tesañca bhikkhūnaṃ attano cāti channampi kammaṭṭhānaṃ ekato katvā sammasati. Nāhaṃ kvacani kassaci kiñcanatasmiṃ, na ca mama kvacani kismiñcikiñcanaṃ natthīti ettha pana catukoṭikā suññatā kathitā. Kathaṃ? Ayañhi nāhaṃ kvacanīti kvaci attānaṃ na passati, kassaci kiñcanatasminti attano attānaṃ kassaci parassa kiñcanabhāve upanetabbaṃ na passati, attano bhātiṭṭhāne bhātaraṃ sahāyaṭṭhāne sahāyaṃ parikkhāraṭṭhāne vā parikkhāraṃ maññitvā upagantvā upanetabbaṃ na passatīti attho. Na ca mama kvacanīti ettha mama – saddaṃ tāva ṭhapetvā na ca kvacani parassa ca attānaṃ kvaci na passatīti ayamattho. Idāni mama – saddaṃ āharitvā mama kismiñci kiñcanaṃ natthīti so parassa attā mama kismiñci kiñcanabhāve atthīti na passati. Attano bhātiṭṭhāne bhātaraṃ sahāyaṭṭhāne sahāyaṃ parikkhāraṭṭhāne vā parikkhāranti kismiñci ṭhāne parassa attānaṃ iminā kiñcanabhāvena upanetabbaṃ na passatīti attho. Evamayaṃ yasmā neva katthaci attānaṃ passati, na taṃ parassa kiñcanabhāve upanetabbaṃ passati, na parassa attānaṃ passati, na parassa attānaṃ attano kiñcanabhāve upanetabbaṃ passati, tasmā ayaṃ suññatā catukoṭikāti veditabbā. Tabbahulavihārinoti heṭṭhā vuttappaṭipadaṃ imaṃ catukoṭisuññatañca bahulaṃ katvā viharantassa. Imasmiṃ tatiyākiñcaññāyatanepi vipassanāvaseneva osakkanā kathitā.
ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತೀತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಪತ್ವಾ ಏವಂ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ। ಅಯಞ್ಹಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಛಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪಞ್ಞವನ್ತತರೋ ತೇಸಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ತನೋ ಚಾತಿ ಸತ್ತನ್ನಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮಸತಿ। ಯತ್ಥೇತಾ ಅಪರಿಸೇಸಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಯಂ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಪತ್ವಾ ಏತ್ಥ ಏತಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಾ ಸಬ್ಬಸಞ್ಞಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ। ತಬ್ಬಹುಲವಿಹಾರಿನೋತಿ ತಾಸಂ ಸಞ್ಞಾನಂ ಪಟಿಬಾಹನೇನ ತಮೇವ ಪಟಿಪದಂ ಬಹುಲಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಸಮಾಧಿವಸೇನ ಓಸಕ್ಕನಾ ಕಥಿತಾ।
Iti paṭisañcikkhatīti ākiñcaññāyatanaṃ patvā evaṃ paṭisañcikkhati. Ayañhi heṭṭhā chahi bhikkhūhi paññavantataro tesañca bhikkhūnaṃ attano cāti sattannampi kammaṭṭhānaṃ ekato katvā sammasati. Yatthetā aparisesā nirujjhantīti yaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ patvā ettha etā heṭṭhā vuttā sabbasaññā nirujjhanti. Tabbahulavihārinoti tāsaṃ saññānaṃ paṭibāhanena tameva paṭipadaṃ bahulaṃ katvā viharantassa. Imasmiṃ nevasaññānāsaññāyatane samādhivasena osakkanā kathitā.
೭೧. ನೋ ಚಸ್ಸ ನೋ ಚ ಮೇ ಸಿಯಾತಿ ಸಚೇ ಮಯ್ಹಂ ಪುಬ್ಬೇ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಕಮ್ಮವಟ್ಟಂ ನ ಆಯೂಹಿತಂ ಅಸ್ಸ, ಯಂ ಮೇ ಇದಂ ಏತರಹಿ ಏವಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ವಿಪಾಕವಟ್ಟಂ ಏತಂ ಮೇ ನ ಸಿಯಾ ನಪ್ಪವತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಚೇ ಏತರಹಿ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಕಮ್ಮವಟ್ಟಂ ಆಯೂಹಿತಂ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ನ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಅನಾಗತೇ ಮೇ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ವಿಪಾಕವಟ್ಟಂ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಯದತ್ಥಿ ಯಂ ಭೂತಂ ತಂ ಪಜಹಾಮೀತಿ ಯಂ ಅತ್ಥಿ ಯಂ ಭೂತಂ ಏತರಹಿ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ, ತಂ ಪಜಹಾಮಿ। ಏವಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಪಟಿಲಭತೀತಿ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವಿಪಸ್ಸನುಪೇಕ್ಖಂ ಲಭತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
71.No cassa no ca me siyāti sace mayhaṃ pubbe pañcavidhaṃ kammavaṭṭaṃ na āyūhitaṃ assa, yaṃ me idaṃ etarahi evaṃ pañcavidhaṃ vipākavaṭṭaṃ etaṃ me na siyā nappavatteyyāti attho. Na bhavissatīti sace etarahi pañcavidhaṃ kammavaṭṭaṃ āyūhitaṃ na bhavissati. Na me bhavissatīti tasmiṃ asati anāgate me pañcavidhaṃ vipākavaṭṭaṃ na bhavissati. Yadatthi yaṃ bhūtaṃ taṃ pajahāmīti yaṃ atthi yaṃ bhūtaṃ etarahi khandhapañcakaṃ, taṃ pajahāmi. Evaṃupekkhaṃ paṭilabhatīti so bhikkhu evaṃ vipassanupekkhaṃ labhatīti attho.
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ನ ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೇಯ್ಯಾತಿ ಕಿಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ, ತತಿಯಜ್ಝಾನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಮ್ಪಿ ಓಸಕ್ಕನಾಪಿ ಪಟಿಪದಾಪಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಪಿ ಕಥಿತಾ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಾದೀನಿ ಪಾದಕಾನಿ ಕತ್ವಾ ಠಿತಾನಂ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥಿತಂ, ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ಅಪೇತ್ಥಾತಿ ಅಪಿ ಏತ್ಥ। ಸೋ ತಂ ಉಪೇಕ್ಖಂ ಅಭಿನನ್ದತೀತಿ ಸೋ ತಂ ವಿಪಸ್ಸನುಪೇಕ್ಖಂ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಅಭಿನನ್ದನಾಹಿ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ಸೇಸಪದದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ವಿಪಸ್ಸನಾನಿಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ। ತದುಪಾದಾನನ್ತಿ ಯಂ ನಿಕನ್ತಿವಿಞ್ಞಾಣಂ, ತಂ ತಸ್ಸ ಉಪಾದಾನಂ ನಾಮ ಗಹಣಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಸಉಪಾದಾನೋತಿ ಸಗಹಣೋ। ನ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಸಾಲಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಮಮ ಸಾಸನೇ ನ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ। ಯೋ ಪನ ವಿಹಾರಪರಿವೇಣಉಪಟ್ಠಾಕಾದೀಸು ಸಾಲಯೋ, ತಸ್ಮಿಂ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಕಹಂ ಪನಾತಿ? ಕತ್ಥ ಪನ? ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯತೀತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಮಾನೋ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಉಪಾದಾನಸೇಟ್ಠಂ ಕಿರ ಸೋ, ಭನ್ತೇತಿ, ಭನ್ತೇ, ಸೋ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖು ಗಹೇತಬ್ಬಟ್ಠಾನಂ ಸೇಟ್ಠಂ ಉತ್ತಮಂ ಭವಂ ಉಪಾದಿಯತಿ, ಸೇಟ್ಠಭವೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಿನಾ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಕಥಿತಾ। ಇದಾನಿಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಂ ಕಥೇತುಂ ಇಧಾನನ್ದಾತಿಆದಿಮಾಹ।
Parinibbāyeyya nu kho so, bhante, bhikkhu na vā parinibbāyeyyāti kiṃ pucchāmīti pucchati, tatiyajjhānaṃ pādakaṃ katvā ṭhitassa arahattampi osakkanāpi paṭipadāpi paṭisandhipi kathitā, tathā catutthajjhānādīni pādakāni katvā ṭhitānaṃ, nevasaññānāsaññāyatanaṃ pādakaṃ katvā ṭhitassa na kiñci kathitaṃ, taṃ pucchāmīti pucchati. Apetthāti api ettha. So taṃ upekkhaṃ abhinandatīti so taṃ vipassanupekkhaṃ taṇhādiṭṭhiabhinandanāhi abhinandati. Sesapadadvayepi eseva nayo. Tannissitaṃ hoti viññāṇanti viññāṇaṃ vipassanānissitaṃ hoti. Tadupādānanti yaṃ nikantiviññāṇaṃ, taṃ tassa upādānaṃ nāma gahaṇaṃ nāma hoti. Saupādānoti sagahaṇo. Na parinibbāyatīti vipassanāya sālayo bhikkhu mama sāsane na parinibbāyati. Yo pana vihārapariveṇaupaṭṭhākādīsu sālayo, tasmiṃ vattabbameva natthīti dasseti. Kahaṃ panāti? Kattha pana? Upādiyamānoupādiyatīti paṭisandhiṃ gaṇhamāno gaṇhāti. Upādānaseṭṭhaṃ kira so, bhanteti, bhante, so kira bhikkhu gahetabbaṭṭhānaṃ seṭṭhaṃ uttamaṃ bhavaṃ upādiyati, seṭṭhabhave paṭisandhiṃ gaṇhātīti attho. Iminā tassa bhikkhuno paṭisandhi kathitā. Idānissa arahattaṃ kathetuṃ idhānandātiādimāha.
೭೩. ನಿಸ್ಸಾಯ ನಿಸ್ಸಾಯಾತಿ ತಂ ತಂ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ। ಓಘಸ್ಸ ನಿತ್ಥರಣಾ ಅಕ್ಖಾತಾತಿ ಓಘತರಣಂ ಕಥಿತಂ, ತತಿಯಜ್ಝಾನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಭಿಕ್ಖುನೋ ಓಘನಿತ್ಥರಣಾ ಕಥಿತಾ…ಪೇ॰… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಭಿಕ್ಖುನೋ ಓಘನಿತ್ಥರಣಾ ಕಥಿತಾತಿ ವದತಿ।
73.Nissāya nissāyāti taṃ taṃ samāpattiṃ nissāya. Oghassa nittharaṇā akkhātāti oghataraṇaṃ kathitaṃ, tatiyajjhānaṃ pādakaṃ katvā ṭhitabhikkhuno oghanittharaṇā kathitā…pe… nevasaññānāsaññāyatanaṃ pādakaṃ katvā ṭhitabhikkhuno oghanittharaṇā kathitāti vadati.
ಕತಮೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಅರಿಯೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋತಿ ಇಧ ಕಿಂ ಪುಚ್ಛತಿ? ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ತಾವ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ನಾವಂ ವಾ ಉಳುಮ್ಪಾದೀನಿ ವಾ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಹೋಘಂ ತರಿತ್ವಾ ಪಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ವಿಯ ನ ಕಿಲಮತಿ। ಸುಕ್ಖವಿಪಸ್ಸಕೋ ಪನ ಪಕಿಣ್ಣಕಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಬಾಹುಬಲೇನ ಸೋತಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ವಿಯ ಕಿಲಮತಿ। ಇತಿ ಇಮಸ್ಸ ಸುಕ್ಖವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ಅರಿಯಸಾವಕೋತಿ ಸುಕ್ಖವಿಪಸ್ಸಕೋ ಅರಿಯಸಾವಕೋ। ಅಯಞ್ಹಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಅಟ್ಠಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪಞ್ಞವನ್ತತರೋ ತೇಸಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ತನೋ ಚಾತಿ ನವನ್ನಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮಸತಿ। ಏಸ ಸಕ್ಕಾಯೋ ಯಾವತಾ ಸಕ್ಕಾಯೋತಿ ಯತ್ತಕೋ ತೇಭೂಮಕವಟ್ಟಸಙ್ಖಾತೋ ಸಕ್ಕಾಯೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬೋಪಿ ಸೋ ಏಸ ಸಕ್ಕಾಯೋ, ನ ಇತೋ ಪರಂ ಸಕ್ಕಾಯೋ ಅತ್ಥೀತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ।
Katamo pana, bhante, ariyo vimokkhoti idha kiṃ pucchati? Samāpattiṃ tāva padaṭṭhānaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ gaṇhanto bhikkhu nāvaṃ vā uḷumpādīni vā nissāya mahoghaṃ taritvā pāraṃ gacchanto viya na kilamati. Sukkhavipassako pana pakiṇṇakasaṅkhāre sammasitvā arahattaṃ gaṇhanto bāhubalena sotaṃ chinditvā pāraṃ gacchanto viya kilamati. Iti imassa sukkhavipassakassa arahattaṃ pucchāmīti pucchati. Ariyasāvakoti sukkhavipassako ariyasāvako. Ayañhi heṭṭhā aṭṭhahi bhikkhūhi paññavantataro tesañca bhikkhūnaṃ attano cāti navannampi kammaṭṭhānaṃ ekato katvā sammasati. Esa sakkāyo yāvatā sakkāyoti yattako tebhūmakavaṭṭasaṅkhāto sakkāyo nāma atthi, sabbopi so esa sakkāyo, na ito paraṃ sakkāyo atthīti paṭisañcikkhati.
ಏತಂ ಅಮತಂ ಯದಿದಂ ಅನುಪಾದಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಮೋಕ್ಖೋತಿ ಯೋ ಪನೇಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅನುಪಾದಾವಿಮೋಕ್ಖೋ ನಾಮ, ಏತಂ ಅಮತಂ ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತನ್ತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ। ಅಞ್ಞತ್ಥ ಚ ‘‘ಅನುಪಾದಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಮೋಕ್ಖೋ’’ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸುತ್ತೇ ಸುಕ್ಖವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಂ ಕಥಿತಂ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ।
Etaṃamataṃ yadidaṃ anupādā cittassa vimokkhoti yo panesa cittassa anupādāvimokkho nāma, etaṃ amataṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītanti paṭisañcikkhati. Aññattha ca ‘‘anupādā cittassa vimokkho’’ti nibbānaṃ vuccati. Imasmiṃ pana sutte sukkhavipassakassa arahattaṃ kathitaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānameva.
ಕೇವಲಂ ಪನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಸತ್ತಸು ಠಾನೇಸು ಓಸಕ್ಕನಾ ಕಥಿತಾ, ಅಟ್ಠಸು ಠಾನೇಸು ಪಟಿಸನ್ಧಿ, ನವಸು ಠಾನೇಸು ಅರಹತ್ತಂ ಕಥಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಕಥಂ? ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ತಾವ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಓಸಕ್ಕನಾ ಕಥಿತಾ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಕಥಿತಾ, ಅರಹತ್ತಂ ಕಥಿತಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ, ತಥಾ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ। ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಪನ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಓಸಕ್ಕನಾ ಕಥಿತಾ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಕಥಿತಾ, ಅರಹತ್ತಂ ಕಥಿತಂ। ತಥಾ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ। ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಪನ ಓಸಕ್ಕನಾ ನತ್ಥಿ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಪನ ಅರಹತ್ತಞ್ಚ ಕಥಿತಂ। ಸುಕ್ಖವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಮೇವ ಕಥಿತನ್ತಿ। ಏವಂ ಸತ್ತಸು ಠಾನೇಸು ಓಸಕ್ಕನಾ ಕಥಿತಾ, ಅಟ್ಠಸು ಠಾನೇಸು ಪಟಿಸನ್ಧಿ, ನವಸು ಠಾನೇಸು ಅರಹತ್ತಂ ಕಥಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಇಮಞ್ಚ ಪನ ಸತ್ತಸು ಠಾನೇಸು ಓಸಕ್ಕನಂ ಅಟ್ಠಸು ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ನವಸು ಅರಹತ್ತಂ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ಕಥೇನ್ತೇನ ಇಮಂ ಆನೇಞ್ಜಸಪ್ಪಾಯಸುತ್ತಂ ಸುಕಥಿತಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ।
Kevalaṃ pana imasmiṃ sutte sattasu ṭhānesu osakkanā kathitā, aṭṭhasu ṭhānesu paṭisandhi, navasu ṭhānesu arahattaṃ kathitanti veditabbaṃ. Kathaṃ? Tatiyaṃ jhānaṃ tāva pādakaṃ katvā ṭhitassa bhikkhuno osakkanā kathitā, paṭisandhi kathitā, arahattaṃ kathitaṃ, tathā catutthajjhānaṃ, tathā ākāsānañcāyatanaṃ. Viññāṇañcāyatanaṃ pana padaṭṭhānaṃ katvā ṭhitānaṃ tiṇṇaṃ bhikkhūnaṃ osakkanā kathitā, paṭisandhi kathitā, arahattaṃ kathitaṃ. Tathā ākiñcaññāyatanaṃ pādakaṃ katvā ṭhitassa bhikkhuno. Nevasaññānāsaññāyatanaṃ pādakaṃ katvā ṭhitassa pana osakkanā natthi, paṭisandhi pana arahattañca kathitaṃ. Sukkhavipassakassa arahattameva kathitanti. Evaṃ sattasu ṭhānesu osakkanā kathitā, aṭṭhasu ṭhānesu paṭisandhi, navasu ṭhānesu arahattaṃ kathitanti veditabbaṃ. Imañca pana sattasu ṭhānesu osakkanaṃ aṭṭhasu paṭisandhiṃ navasu arahattaṃ samodhānetvā kathentena imaṃ āneñjasappāyasuttaṃ sukathitaṃ nāma hotīti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಆನೇಞ್ಜಸಪ್ಪಾಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Āneñjasappāyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೬. ಆನೇಞ್ಜಸಪ್ಪಾಯಸುತ್ತಂ • 6. Āneñjasappāyasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೬. ಆನೇಞ್ಜಸಪ್ಪಾಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Āneñjasappāyasuttavaṇṇanā
