| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
၆. အင္ဂုလိမာလသုတ္တဝဏ္ဏနာ
6. Aṅgulimālasuttavaṇṇanā
၃၄၇. ဧဝံ မေ သုတန္တိ အင္ဂုလိမာလသုတ္တံ။ တတ္ထ အင္ဂုလီနံ မာလံ ဓာရေတီတိ ကသ္မာ ဓာရေတိ? အာစရိယဝစနေန။ တတ္ရာယံ အနုပုဗ္ဗိကထာ –
347.Evaṃme sutanti aṅgulimālasuttaṃ. Tattha aṅgulīnaṃ mālaṃ dhāretīti kasmā dhāreti? Ācariyavacanena. Tatrāyaṃ anupubbikathā –
အယံ ကိရ ကောသလရညော ပုရောဟိတသ္သ မန္တာဏိယာ နာမ ဗ္ရာဟ္မဏိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ ပဋိသန္ဓိံ အဂ္ဂဟေသိ။ ဗ္ရာဟ္မဏိယာ ရတ္တိဘာဂေ ဂဗ္ဘဝုဋ္ဌာနံ အဟောသိ။ တသ္သ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခမနကာလေ သကလနဂရေ အာဝုဓာနိ ပဇ္ဇလိံသု, ရညော မင္ဂလသကုန္တောပိ သိရိသယနေ ဌပိတာ အသိလဋ္ဌိပိ ပဇ္ဇလိ။ ဗ္ရာဟ္မဏော နိက္ခမိတ္ဝာ နက္ခတ္တံ ဩလောကေန္တော စောရနက္ခတ္တေန ဇာတောတိ ရညော သန္တိကံ ဂန္တ္ဝာ သုခသေယ္ယဘာဝံ ပုစ္ဆိ။
Ayaṃ kira kosalarañño purohitassa mantāṇiyā nāma brāhmaṇiyā kucchismiṃ paṭisandhiṃ aggahesi. Brāhmaṇiyā rattibhāge gabbhavuṭṭhānaṃ ahosi. Tassa mātukucchito nikkhamanakāle sakalanagare āvudhāni pajjaliṃsu, rañño maṅgalasakuntopi sirisayane ṭhapitā asilaṭṭhipi pajjali. Brāhmaṇo nikkhamitvā nakkhattaṃ olokento coranakkhattena jātoti rañño santikaṃ gantvā sukhaseyyabhāvaṃ pucchi.
ရာဇာ ‘‘ကုတော, မေ အာစရိယ, သုခသေယ္ယာ? မယ္ဟံ မင္ဂလာဝုဓံ ပဇ္ဇလိ, ရဇ္ဇသ္သ ဝာ ဇီဝိတသ္သ ဝာ အန္တရာယော ဘဝိသ္သတိ မညေ’’တိ။ မာ ဘာယိ, မဟာရာဇ, မယ္ဟံ ဃရေ ကုမာရော ဇာတော, တသ္သာနုဘာဝေန န ကေဝလံ တုယ္ဟံ နိဝေသနေ, သကလနဂရေပိ အာဝုဓာနိ ပဇ္ဇလိတာနီတိ။ ကိံ ဘဝိသ္သတိ အာစရိယာတိ? စောရော ဘဝိသ္သတိ မဟာရာဇာတိ။ ကိံ ဧကစောရကော, ဥဒာဟု ရဇ္ဇဒူသကော စောရောတိ? ဧကစောရကော ဒေဝာတိ။ ဧဝံ ဝတ္ဝာ စ ပန ရညော မနံ ဂဏ္ဟိတုကာမော အာဟ – ‘‘မာရေထ နံ ဒေဝာ’’တိ။ ဧကစောရကော သမာနော ကိံ ကရိသ္သတိ? ကရီသသဟသ္သခေတ္တေ ဧကသာလိသီသံ ဝိယ ဟောတိ, ပဋိဇဂ္ဂထ နန္တိ။ တသ္သ နာမဂ္ဂဟဏံ ဂဏ္ဟန္တာ သယနေ ဌပိတမင္ဂလအသိလဋ္ဌိ, ဆဒနေ ဌပိတာ သရာ, ကပ္ပာသပိစုမ္ဟိ ဌပိတံ တာလဝဏ္ဋကရဏသတ္ထကန္တိ ဧတေ ပဇ္ဇလန္တာ ကိဉ္စိ န ဟိံသိံသု, တသ္မာ အဟိံသကောတိ နာမံ အကံသု။ တံ သိပ္ပုဂ္ဂဟဏကာလေ တက္ကသီလံ ပေသယိံသု။
Rājā ‘‘kuto, me ācariya, sukhaseyyā? Mayhaṃ maṅgalāvudhaṃ pajjali, rajjassa vā jīvitassa vā antarāyo bhavissati maññe’’ti. Mā bhāyi, mahārāja, mayhaṃ ghare kumāro jāto, tassānubhāvena na kevalaṃ tuyhaṃ nivesane, sakalanagarepi āvudhāni pajjalitānīti. Kiṃ bhavissati ācariyāti? Coro bhavissati mahārājāti. Kiṃ ekacorako, udāhu rajjadūsako coroti? Ekacorako devāti. Evaṃ vatvā ca pana rañño manaṃ gaṇhitukāmo āha – ‘‘māretha naṃ devā’’ti. Ekacorako samāno kiṃ karissati? Karīsasahassakhette ekasālisīsaṃ viya hoti, paṭijaggatha nanti. Tassa nāmaggahaṇaṃ gaṇhantā sayane ṭhapitamaṅgalaasilaṭṭhi, chadane ṭhapitā sarā, kappāsapicumhi ṭhapitaṃ tālavaṇṭakaraṇasatthakanti ete pajjalantā kiñci na hiṃsiṃsu, tasmā ahiṃsakoti nāmaṃ akaṃsu. Taṃ sippuggahaṇakāle takkasīlaṃ pesayiṃsu.
သော ဓမ္မန္တေဝာသိကော ဟုတ္ဝာ သိပ္ပံ ပဋ္ဌပေသိ။ ဝတ္တသမ္ပန္နော ကိံကာရပဋိသ္သာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝာဒီ အဟောသိ။ သေသအန္တေဝာသိကာ ဗာဟိရကာ အဟေသုံ။ တေ – ‘‘အဟိံသကမာဏဝကသ္သ အာဂတကာလတော ပဋ္ဌာယ မယံ န ပညာယာမ, ကထံ နံ ဘိန္ဒေယ္ယာမာ’’တိ? နိသီဒိတ္ဝာ မန္တယန္တာ – ‘‘သဗ္ဗေဟိ အတိရေကပညတ္တာ ဒုပ္ပညောတိ။ န သက္ကာ ဝတ္တုံ, ဝတ္တသမ္ပန္နတ္တာ ဒုဗ္ဗတ္တောတိ။ န သက္ကာ ဝတ္တုံ, ဇာတိသမ္ပန္နတ္တာ ဒုဇ္ဇာတောတိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ, ကိန္တိ ကရိသ္သာမာ’’တိ? တတော ဧကံ ခရမန္တံ မန္တယိံသု ‘‘အာစရိယသ္သ အန္တရံ ကတ္ဝာ နံ ဘိန္ဒိသ္သာမာ’’တိ တယော ရာသီ ဟုတ္ဝာ ပဌမံ ဧကစ္စေ အာစရိယံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ အဋ္ဌံသု။ ကိံ တာတာတိ? ဣမသ္မိံ ဂေဟေ ဧကာ ကထာ သုယ္ယတီတိ။ ကိံ တာတာတိ? အဟိံသကမာဏဝော တုမ္ဟာကံ အန္တရေ ဒုဗ္ဘတီတိ မညာမာတိ။ အာစရိယော သန္တဇ္ဇေတ္ဝာ – ‘‘ဂစ္ဆထ ဝသလာ, မာ မေ ပုတ္တံ မယ္ဟံ အန္တရေ ပရိဘိန္ဒထာ’’တိ နိဋ္ဌုဘိ။ တတော ဣတရေ, အထ ဣတရေဟိ တယောပိ ကောဋ္ဌာသာ အာဂန္တ္ဝာ တထေဝ ဝတ္ဝာ – ‘‘အမ္ဟာကံ အသဒ္ဒဟန္တာ ဥပပရိက္ခိတ္ဝာ ဇာနာထာ’’တိ အာဟံသု။
So dhammantevāsiko hutvā sippaṃ paṭṭhapesi. Vattasampanno kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī ahosi. Sesaantevāsikā bāhirakā ahesuṃ. Te – ‘‘ahiṃsakamāṇavakassa āgatakālato paṭṭhāya mayaṃ na paññāyāma, kathaṃ naṃ bhindeyyāmā’’ti? Nisīditvā mantayantā – ‘‘sabbehi atirekapaññattā duppaññoti. Na sakkā vattuṃ, vattasampannattā dubbattoti. Na sakkā vattuṃ, jātisampannattā dujjātoti na sakkā vattuṃ, kinti karissāmā’’ti? Tato ekaṃ kharamantaṃ mantayiṃsu ‘‘ācariyassa antaraṃ katvā naṃ bhindissāmā’’ti tayo rāsī hutvā paṭhamaṃ ekacce ācariyaṃ upasaṅkamitvā vanditvā aṭṭhaṃsu. Kiṃ tātāti? Imasmiṃ gehe ekā kathā suyyatīti. Kiṃ tātāti? Ahiṃsakamāṇavo tumhākaṃ antare dubbhatīti maññāmāti. Ācariyo santajjetvā – ‘‘gacchatha vasalā, mā me puttaṃ mayhaṃ antare paribhindathā’’ti niṭṭhubhi. Tato itare, atha itarehi tayopi koṭṭhāsā āgantvā tatheva vatvā – ‘‘amhākaṃ asaddahantā upaparikkhitvā jānāthā’’ti āhaṃsu.
အာစရိယော သိနေဟေန ဝဒန္တေ ဒိသ္ဝာ ‘‘အတ္ထိ မညေ သန္ထဝော’’တိ ပရိဘိဇ္ဇိတ္ဝာ စိန္တေသိ ‘‘ဃာတေမိ န’’န္တိ။ တတော စိန္တေသိ – ‘‘သစေ ဃာတေသ္သာမိ ‘ဒိသာပာမောက္ခော အာစရိယော အတ္တနော သန္တိကံ သိပ္ပုဂ္ဂဟဏတ္ထံ အာဂတေ မာဏဝကေ ဒောသံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ ဇီဝိတာ ဝောရောပေတီ’တိ။ ပုန ကောစိ သိပ္ပုဂ္ဂဟဏတ္ထံ န အာဂမိသ္သတိ, ဧဝံ မေ လာဘော ပရိဟာယိသ္သတိ, အထ နံ သိပ္ပသ္သ ပရိယောသာနုပစာရောတိ ဝတ္ဝာ ဇင္ဃသဟသ္သံ ဃာတေဟီတိ ဝက္ခာမိ။ အဝသ္သံ ဧတ္ထ ဧကော ဥဋ္ဌာယ တံ ဃာတေသ္သတီ’’တိ။
Ācariyo sinehena vadante disvā ‘‘atthi maññe santhavo’’ti paribhijjitvā cintesi ‘‘ghātemi na’’nti. Tato cintesi – ‘‘sace ghātessāmi ‘disāpāmokkho ācariyo attano santikaṃ sippuggahaṇatthaṃ āgate māṇavake dosaṃ uppādetvā jīvitā voropetī’ti. Puna koci sippuggahaṇatthaṃ na āgamissati, evaṃ me lābho parihāyissati, atha naṃ sippassa pariyosānupacāroti vatvā jaṅghasahassaṃ ghātehīti vakkhāmi. Avassaṃ ettha eko uṭṭhāya taṃ ghātessatī’’ti.
အထ နံ အာဟ – ‘‘ဧဟိ တာတ ဇင္ဃသဟသ္သံ ဃာတေဟိ, ဧဝံ တေ သိပ္ပသ္သ ဥပစာရော ကတော ဘဝိသ္သတီ’’တိ။ မယံ အဟိံသကကုလေ ဇာတာ, န သက္ကာ အာစရိယာတိ။ အလဒ္ဓုပစာရံ သိပ္ပံ ဖလံ န ဒေတိ တာတာတိ။ သော ပဉ္စာဝုဓံ ဂဟေတ္ဝာ အာစရိယံ ဝန္ဒိတ္ဝာ အဋဝိံ ပဝိဋ္ဌော။ အဋဝိံ ပဝိသနဋ္ဌာနေပိ အဋဝိမဇ္ဈေပိ အဋဝိတော နိက္ခမနဋ္ဌာနေပိ ဌတ္ဝာ မနုသ္သေ ဃာတေတိ။ ဝတ္ထံ ဝာ ဝေဌနံ ဝာ န ဂဏ္ဟာတိ။ ဧကော ဒ္ဝေတိ ဂဏိတမတ္တမေဝ ကရောန္တော ဂစ္ဆတိ, ဂဏနမ္ပိ န ဥဂ္ဂဏ္ဟာတိ။ ပကတိယာပိ ပညဝာ ဧသ, ပာဏာတိပာတိနော ပန စိတ္တံ န ပတိဋ္ဌာတိ, တသ္မာ အနုက္ကမေန ဂဏနမ္ပိ န သလ္လက္ခေသိ, ဧကေကံ အင္ဂုလိံ ဆိန္ဒိတ္ဝာ ဌပေတိ။ ဌပိတဋ္ဌာနေ အင္ဂုလိယော ဝိနသ္သန္တိ, တတော ဝိဇ္ဈိတ္ဝာ အင္ဂုလီနံ မာလံ ကတ္ဝာ ဓာရေသိ, တေနေဝ စသ္သ အင္ဂုလိမာလောတိ သင္ခာ ဥဒပာဒိ။ သော သဗ္ဗံ အရညံ နိသ္သဉ္စာရမကာသိ, ဒာရုအာဒီနံ အတ္ထာယ အရညံ ဂန္တုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထိ။
Atha naṃ āha – ‘‘ehi tāta jaṅghasahassaṃ ghātehi, evaṃ te sippassa upacāro kato bhavissatī’’ti. Mayaṃ ahiṃsakakule jātā, na sakkā ācariyāti. Aladdhupacāraṃ sippaṃ phalaṃ na deti tātāti. So pañcāvudhaṃ gahetvā ācariyaṃ vanditvā aṭaviṃ paviṭṭho. Aṭaviṃ pavisanaṭṭhānepi aṭavimajjhepi aṭavito nikkhamanaṭṭhānepi ṭhatvā manusse ghāteti. Vatthaṃ vā veṭhanaṃ vā na gaṇhāti. Eko dveti gaṇitamattameva karonto gacchati, gaṇanampi na uggaṇhāti. Pakatiyāpi paññavā esa, pāṇātipātino pana cittaṃ na patiṭṭhāti, tasmā anukkamena gaṇanampi na sallakkhesi, ekekaṃ aṅguliṃ chinditvā ṭhapeti. Ṭhapitaṭṭhāne aṅguliyo vinassanti, tato vijjhitvā aṅgulīnaṃ mālaṃ katvā dhāresi, teneva cassa aṅgulimāloti saṅkhā udapādi. So sabbaṃ araññaṃ nissañcāramakāsi, dāruādīnaṃ atthāya araññaṃ gantuṃ samattho nāma natthi.
ရတ္တိဘာဂေ အန္တောဂာမမ္ပိ အာဂန္တ္ဝာ ပာဒေန ပဟရိတ္ဝာ ဒ္ဝာရံ ဥဂ္ဃာတေတိ။ တတော သယိတေယေဝ မာရေတ္ဝာ ဧကော ဧကောတိ ဂဟေတ္ဝာ ဂစ္ဆတိ။ ဂာမော ဩသရိတ္ဝာ နိဂမေ အဋ္ဌာသိ, နိဂမော နဂရေ။ မနုသ္သာ တိယောဇနတော ပဋ္ဌာယ ဃရာနိ ပဟာယ ဒာရကေ ဟတ္ထေသု ဂဟေတ္ဝာ အာဂမ္မ သာဝတ္ထိံ ပရိဝာရေတ္ဝာ ခန္ဓာဝာရံ ဗန္ဓိတ္ဝာ ရာဇင္ဂဏေ သန္နိပတိတ္ဝာ – ‘‘စောရော, တေ ဒေဝ, ဝိဇိတေ အင္ဂုလိမာလော နာမာ’’တိအာဒီနိ ဝဒန္တာ ကန္ဒန္တိ။ ဘဂ္ဂဝော ‘‘မယ္ဟံ ပုတ္တော ဘဝိသ္သတီ’’တိ ဉတ္ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏိံ အာဟ – ဘောတိ အင္ဂုလိမာလော နာမ စောရော ဥပ္ပန္နော, သော န အညော, တဝ ပုတ္တော အဟိံသကကုမာရော။ ဣဒာနိ ရာဇာ တံ ဂဏ္ဟိတုံ နိက္ခမိသ္သတိ, ကိံ ကတ္တဗ္ဗန္တိ? ဂစ္ဆ သာမိ, ပုတ္တံ မေ ဂဟေတ္ဝာ ဧဟီတိ။ နာဟံ ဘဒ္ဒေ ဥသ္သဟာမိ, စတူသု ဟိ ဇနေသု ဝိသ္သာသော နာမ နတ္ထိ, စောရော မေ ပုရာဏသဟာယောတိ အဝိသ္သာသနီယော, သာခာ မေ ပုရာဏသန္ထတာတိ အဝိသ္သာသနီယာ, ရာဇာ မံ ပူဇေတီတိ အဝိသ္သာသနီယော, ဣတ္ထီ မေ ဝသံ ဂတာတိ အဝိသ္သာသနီယာတိ။ မာတု ဟဒယံ ပန မုဒုကံ ဟောတိ။ တသ္မာ အဟံ ပန ဂန္တ္ဝာ မယ္ဟံ ပုတ္တံ အာနေသ္သာမီတိ နိက္ခန္တာ။
Rattibhāge antogāmampi āgantvā pādena paharitvā dvāraṃ ugghāteti. Tato sayiteyeva māretvā eko ekoti gahetvā gacchati. Gāmo osaritvā nigame aṭṭhāsi, nigamo nagare. Manussā tiyojanato paṭṭhāya gharāni pahāya dārake hatthesu gahetvā āgamma sāvatthiṃ parivāretvā khandhāvāraṃ bandhitvā rājaṅgaṇe sannipatitvā – ‘‘coro, te deva, vijite aṅgulimālo nāmā’’tiādīni vadantā kandanti. Bhaggavo ‘‘mayhaṃ putto bhavissatī’’ti ñatvā brāhmaṇiṃ āha – bhoti aṅgulimālo nāma coro uppanno, so na añño, tava putto ahiṃsakakumāro. Idāni rājā taṃ gaṇhituṃ nikkhamissati, kiṃ kattabbanti? Gaccha sāmi, puttaṃ me gahetvā ehīti. Nāhaṃ bhadde ussahāmi, catūsu hi janesu vissāso nāma natthi, coro me purāṇasahāyoti avissāsanīyo, sākhā me purāṇasanthatāti avissāsanīyā, rājā maṃ pūjetīti avissāsanīyo, itthī me vasaṃ gatāti avissāsanīyāti. Mātu hadayaṃ pana mudukaṃ hoti. Tasmā ahaṃ pana gantvā mayhaṃ puttaṃ ānessāmīti nikkhantā.
တံဒိဝသဉ္စ ဘဂဝာ ပစ္စူသသမယေ လောကံ ဝောလောကေန္တော အင္ဂုလိမာလံ ဒိသ္ဝာ – ‘‘မယိ ဂတေ ဧတသ္သ သောတ္ထိ ဘဝိသ္သတိ။ အဂာမကေ အရညေ ဌိတော စတုပ္ပဒိကံ ဂာထံ သုတ္ဝာ မမ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဆ အဘိညာ သစ္ဆိကရိသ္သတိ။ သစေ န ဂမိသ္သာမိ, မာတရိ အပရဇ္ဈိတ္ဝာ အနုဒ္ဓရဏီယော ဘဝိသ္သတိ, ကရိသ္သာမိသ္သ သင္ဂဟ’’န္တိ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတ္ဝာ ကတဘတ္တကိစ္စော တံ သင္ဂဏ္ဟိတုကာမော ဝိဟာရာ နိက္ခမိ။ ဧတမတ္ထံ ဒသ္သေတုံ ‘‘အထ ခော ဘဂဝာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
Taṃdivasañca bhagavā paccūsasamaye lokaṃ volokento aṅgulimālaṃ disvā – ‘‘mayi gate etassa sotthi bhavissati. Agāmake araññe ṭhito catuppadikaṃ gāthaṃ sutvā mama santike pabbajitvā cha abhiññā sacchikarissati. Sace na gamissāmi, mātari aparajjhitvā anuddharaṇīyo bhavissati, karissāmissa saṅgaha’’nti pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā piṇḍāya pavisitvā katabhattakicco taṃ saṅgaṇhitukāmo vihārā nikkhami. Etamatthaṃ dassetuṃ ‘‘atha kho bhagavā’’tiādi vuttaṃ.
၃၄၈. သင္ကရိတ္ဝာ သင္ကရိတ္ဝာတိ သင္ကေတံ ကတ္ဝာ ဝဂ္ဂဝဂ္ဂာ ဟုတ္ဝာ။ ဟတ္ထတ္ထံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဟတ္ထေ အတ္ထံ ဝိနာသံ ဂစ္ဆန္တိ။ ကိံ ပန တေ ဘဂဝန္တံ သဉ္ဇာနိတ္ဝာ ဧဝံ ဝဒန္တိ အသဉ္ဇာနိတ္ဝာတိ? အသဉ္ဇာနိတ္ဝာ။ အညာတကဝေသေန ဟိ ဘဂဝာ ဧကကောဝ အဂမာသိ။ စောရောပိ တသ္မိံ သမယေ ဒီဃရတ္တံ ဒုဗ္ဘောဇနေန စ ဒုက္ခသေယ္ယာယ စ ဥက္ကဏ္ဌိတော ဟောတိ။ ကိတ္တကာ ပနာနေန မနုသ္သာ မာရိတာတိ? ဧကေနူနသဟသ္သံ။ သော ပန ဣဒာနိ ဧကံ လဘိတ္ဝာ သဟသ္သံ ပူရေသ္သတီတိ သညီ ဟုတ္ဝာ ယမေဝ ပဌမံ ပသ္သာမိ, တံ ဃာတေတ္ဝာ ဂဏနံ ပူရေတ္ဝာ သိပ္ပသ္သ ဥပစာရံ ကတ္ဝာ ကေသမသ္သုံ ဩဟာရေတ္ဝာ န္ဟာယိတ္ဝာ ဝတ္ထာနိ ပရိဝတ္တေတ္ဝာ မာတာပိတရော ပသ္သိသ္သာမီတိ အဋဝိမဇ္ဈတော အဋဝိမုခံ အာဂန္တ္ဝာ ဧကမန္တံ ဌိတောဝ ဘဂဝန္တံ အဒ္ဒသ။ ဧတမတ္ထံ ဒသ္သေတုံ ‘‘အဒ္ဒသာ ခော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
348.Saṅkaritvā saṅkaritvāti saṅketaṃ katvā vaggavaggā hutvā. Hatthatthaṃ gacchantīti hatthe atthaṃ vināsaṃ gacchanti. Kiṃ pana te bhagavantaṃ sañjānitvā evaṃ vadanti asañjānitvāti? Asañjānitvā. Aññātakavesena hi bhagavā ekakova agamāsi. Coropi tasmiṃ samaye dīgharattaṃ dubbhojanena ca dukkhaseyyāya ca ukkaṇṭhito hoti. Kittakā panānena manussā māritāti? Ekenūnasahassaṃ. So pana idāni ekaṃ labhitvā sahassaṃ pūressatīti saññī hutvā yameva paṭhamaṃ passāmi, taṃ ghātetvā gaṇanaṃ pūretvā sippassa upacāraṃ katvā kesamassuṃ ohāretvā nhāyitvā vatthāni parivattetvā mātāpitaro passissāmīti aṭavimajjhato aṭavimukhaṃ āgantvā ekamantaṃ ṭhitova bhagavantaṃ addasa. Etamatthaṃ dassetuṃ ‘‘addasā kho’’tiādi vuttaṃ.
ဣဒ္ဓာဘိသင္ခာရံ အဘိသင္ခာသီတိ မဟာပထဝိံ ဥမ္မိယော ဥဋ္ဌပေန္တော ဝိယ သံဟရိတ္ဝာ အပရဘာဂေ အက္ကမတိ, ဩရဘာဂေ ဝလိယော နိက္ခမန္တိ, အင္ဂုလိမာလော သရက္ခေပမတ္တံ မုဉ္စိတ္ဝာ ဂစ္ဆတိ။ ဘဂဝာ ပုရတော မဟန္တံ အင္ဂဏံ ဒသ္သေတ္ဝာ သယံ မဇ္ဈေ ဟောတိ, စောရော အန္တေ။ သော ‘‘ဣဒာနိ နံ ပာပုဏိတ္ဝာ ဂဏ္ဟိသ္သာမီ’’တိ သဗ္ဗထာမေန ဓာဝတိ။ ဘဂဝာ အင္ဂဏသ္သ ပာရိမန္တေ ဟောတိ, စောရော မဇ္ဈေ။ သော ‘‘ဧတ္ထ နံ ပာပုဏိတ္ဝာ ဂဏ္ဟိသ္သာမီ’’တိ ဝေဂေန ဓာဝတိ။ ဘဂဝာ တသ္သ ပုရတော မာတိကံ ဝာ ထလံ ဝာ ဒသ္သေတိ, ဧတေနုပာယေန တီဏိ ယောဇနာနိ ဂဟေတ္ဝာ အဂမာသိ။ စောရော ကိလမိ, မုခေ ခေဠော သုသ္သိ, ကစ္ဆေဟိ သေဒာ မုစ္စိံသု။ အထသ္သ ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော’’တိ ဧတဒဟောသိ။ မိဂမ္ပီတိ မိဂံ ကသ္မာ ဂဏ္ဟာတိ? ဆာတသမယေ အာဟာရတ္ထံ။ သော ကိရ ဧကံ ဂုမ္ဗံ ဃဋ္ဋေတ္ဝာ မိဂေ ဥဋ္ဌာပေတိ။ တတော စိတ္တရုစိယံ မိဂံ အနုဗန္ဓန္တော ဂဏ္ဟိတ္ဝာ ပစိတ္ဝာ ခာဒတိ။ ပုစ္ဆေယ္ယန္တိ ယေန ကာရဏေနာယံ ဂစ္ဆန္တောဝ ဌိတော နာမ , အဟဉ္စ ဌိတောဝ အဋ္ဌိတော နာမ, ယံနူနာဟံ ဣမံ သမဏံ တံ ကာရဏံ ပုစ္ဆေယ္ယန္တိ အတ္ထော။
Iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhāsīti mahāpathaviṃ ummiyo uṭṭhapento viya saṃharitvā aparabhāge akkamati, orabhāge valiyo nikkhamanti, aṅgulimālo sarakkhepamattaṃ muñcitvā gacchati. Bhagavā purato mahantaṃ aṅgaṇaṃ dassetvā sayaṃ majjhe hoti, coro ante. So ‘‘idāni naṃ pāpuṇitvā gaṇhissāmī’’ti sabbathāmena dhāvati. Bhagavā aṅgaṇassa pārimante hoti, coro majjhe. So ‘‘ettha naṃ pāpuṇitvā gaṇhissāmī’’ti vegena dhāvati. Bhagavā tassa purato mātikaṃ vā thalaṃ vā dasseti, etenupāyena tīṇi yojanāni gahetvā agamāsi. Coro kilami, mukhe kheḷo sussi, kacchehi sedā mucciṃsu. Athassa ‘‘acchariyaṃ vata bho’’ti etadahosi. Migampīti migaṃ kasmā gaṇhāti? Chātasamaye āhāratthaṃ. So kira ekaṃ gumbaṃ ghaṭṭetvā mige uṭṭhāpeti. Tato cittaruciyaṃ migaṃ anubandhanto gaṇhitvā pacitvā khādati. Puccheyyanti yena kāraṇenāyaṃ gacchantova ṭhito nāma , ahañca ṭhitova aṭṭhito nāma, yaṃnūnāhaṃ imaṃ samaṇaṃ taṃ kāraṇaṃ puccheyyanti attho.
၃၄၉. နိဓာယာတိ ယော ဝိဟိံသနတ္ထံ ဘူတေသု ဒဏ္ဍော ပဝတ္တယိတဗ္ဗော သိယာ, တံ နိဓာယ အပနေတ္ဝာ မေတ္တာယ ခန္တိယာ ပဋိသင္ခာယ အဝိဟိံသာယ သာရဏီယဓမ္မေသု စ ဌိတော အဟန္တိ အတ္ထော။ တုဝမဋ္ဌိတောသီတိ ပာဏေသု အသညတတ္တာ ဧတ္တကာနိ ပာဏသဟသ္သာနိ ဃာတေန္တသ္သ တဝ မေတ္တာ ဝာ ခန္တိ ဝာ ပဋိသင္ခာ ဝာ အဝိဟိံသာ ဝာ သာရဏီယဓမ္မော ဝာ နတ္ထိ, တသ္မာ တုဝံ အဋ္ဌိတောသိ, ဣဒာနိ ဣရိယာပထေန ဌိတောပိ နိရယေ ဓာဝိသ္သသိ, တိရစ္ဆာနယောနိယံ ပေတ္တိဝိသယေ အသုရကာယေ ဝာ ဓာဝိသ္သသီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
349.Nidhāyāti yo vihiṃsanatthaṃ bhūtesu daṇḍo pavattayitabbo siyā, taṃ nidhāya apanetvā mettāya khantiyā paṭisaṅkhāya avihiṃsāya sāraṇīyadhammesu ca ṭhito ahanti attho. Tuvamaṭṭhitosīti pāṇesu asaññatattā ettakāni pāṇasahassāni ghātentassa tava mettā vā khanti vā paṭisaṅkhā vā avihiṃsā vā sāraṇīyadhammo vā natthi, tasmā tuvaṃ aṭṭhitosi, idāni iriyāpathena ṭhitopi niraye dhāvissasi, tiracchānayoniyaṃ pettivisaye asurakāye vā dhāvissasīti vuttaṃ hoti.
တတော စောရော – ‘‘မဟာ အယံ သီဟနာဒော, မဟန္တံ ဂဇ္ဇိတံ, န ဣဒံ အညသ္သ ဘဝိသ္သတိ, မဟာမာယာယ ပုတ္တသ္သ သိဒ္ဓတ္ထသ္သ သမဏရညော ဧတံ ဂဇ္ဇိတံ, ဒိဋ္ဌော ဝတမ္ဟိ မညေ တိခိဏစက္ခုနာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန, သင္ဂဟကရဏတ္ထံ မေ ဘဂဝာ အာဂတော’’တိ စိန္တေတ္ဝာ စိရသ္သံ ဝတ မေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ မဟိတောတိ ဒေဝမနုသ္သာဒီဟိ စတုပစ္စယပူဇာယ ပူဇိတော။ ပစ္စုပာဒီတိ စိရသ္သံ ကာလသ္သ အစ္စယေန မယ္ဟံ သင္ဂဟတ္ထာယ ဣမံ မဟာဝနံ ပဋိပဇ္ဇိ။ ပဟာယ ပာပန္တိ ပဇဟိတ္ဝာ ပာပံ။
Tato coro – ‘‘mahā ayaṃ sīhanādo, mahantaṃ gajjitaṃ, na idaṃ aññassa bhavissati, mahāmāyāya puttassa siddhatthassa samaṇarañño etaṃ gajjitaṃ, diṭṭho vatamhi maññe tikhiṇacakkhunā sammāsambuddhena, saṅgahakaraṇatthaṃ me bhagavā āgato’’ti cintetvā cirassaṃ vata metiādimāha. Tattha mahitoti devamanussādīhi catupaccayapūjāya pūjito. Paccupādīti cirassaṃ kālassa accayena mayhaṃ saṅgahatthāya imaṃ mahāvanaṃ paṭipajji. Pahāya pāpanti pajahitvā pāpaṃ.
ဣတ္ဝေဝာတိ ဧဝံ ဝတ္ဝာယေဝ။ အာဝုဓန္တိ ပဉ္စာဝုဓံ။ သောဗ္ဘေတိ သမန္တတော ဆိန္နေ။ ပပာတေတိ ဧကတော ဆိန္နေ။ နရကေတိ ဖလိတဋ္ဌာနေ။ ဣဓ ပန တီဟိပိ ဣမေဟိ ပဒေဟိ အရညမေဝ ဝုတ္တံ။ အကိရီတိ ခိပိ ဆဍ္ဍေသိ။
Itvevāti evaṃ vatvāyeva. Āvudhanti pañcāvudhaṃ. Sobbheti samantato chinne. Papāteti ekato chinne. Naraketi phalitaṭṭhāne. Idha pana tīhipi imehi padehi araññameva vuttaṃ. Akirīti khipi chaḍḍesi.
တမေဟိ ဘိက္ခူတိ တဒာ အဝောစာတိ ဘဂဝတော ဣမံ ပဗ္ဗာဇေန္တော ကုဟိံ သတ္ထကံ လဘိသ္သာမိ, ကုဟိံ ပတ္တစီဝရန္တိ ပရိယေသနကိစ္စံ နတ္ထိ, ကမ္မံ ပန ဩလောကေသိ။ အထသ္သ ပုဗ္ဗေ သီလဝန္တာနံ အဋ္ဌပရိက္ခာရဘဏ္ဍကသ္သ ဒိန္နဘာဝံ ဉတ္ဝာ ဒက္ခိဏဟတ္ထံ ပသာရေတ္ဝာ – ‘‘ဧဟိ ဘိက္ခု သ္ဝာက္ခာတော ဓမ္မော, စရ ဗ္ရဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခသ္သ အန္တကိရိယာယာ’’တိ အာဟ။ သော သဟ ဝစနေနေဝ ဣဒ္ဓိမယပတ္တစီဝရံ ပဋိလဘိ။ တာဝဒေဝသ္သ ဂိဟိလိင္ဂံ အန္တရဓာယိ, သမဏလိင္ဂံ ပာတုရဟောသိ။
Tamehibhikkhūti tadā avocāti bhagavato imaṃ pabbājento kuhiṃ satthakaṃ labhissāmi, kuhiṃ pattacīvaranti pariyesanakiccaṃ natthi, kammaṃ pana olokesi. Athassa pubbe sīlavantānaṃ aṭṭhaparikkhārabhaṇḍakassa dinnabhāvaṃ ñatvā dakkhiṇahatthaṃ pasāretvā – ‘‘ehi bhikkhu svākkhāto dhammo, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti āha. So saha vacaneneva iddhimayapattacīvaraṃ paṭilabhi. Tāvadevassa gihiliṅgaṃ antaradhāyi, samaṇaliṅgaṃ pāturahosi.
‘‘တိစီဝရဉ္စ ပတ္တော စ၊ ဝာသိ သူစိ စ ဗန္ဓနံ။
‘‘Ticīvarañca patto ca, vāsi sūci ca bandhanaṃ;
ပရိသ္သာဝနေန အဋ္ဌေတေ၊ ယုတ္တယောဂသ္သ ဘိက္ခုနော’’တိ။ –
Parissāvanena aṭṭhete, yuttayogassa bhikkhuno’’ti. –
ဧဝံ ဝုတ္တာ အဋ္ဌ ပရိက္ခာရာ သရီရပဋိဗဒ္ဓာဝ ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ ဧသေဝ တသ္သ အဟု ဘိက္ခုဘာဝောတိ ဧသ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝော တသ္သ ဥပသမ္ပန္နဘိက္ခုဘာဝော အဟောသိ, န ဟိ ဧဟိဘိက္ခူနံ ဝိသုံ ဥပသမ္ပဒာ နာမ အတ္ထိ။
Evaṃ vuttā aṭṭha parikkhārā sarīrapaṭibaddhāva hutvā nibbattiṃsu. Eseva tassa ahu bhikkhubhāvoti esa ehibhikkhubhāvo tassa upasampannabhikkhubhāvo ahosi, na hi ehibhikkhūnaṃ visuṃ upasampadā nāma atthi.
၃၅၀. ပစ္ဆာသမဏေနာတိ ဘဏ္ဍဂ္ဂာဟကေန ပစ္ဆာသမဏေန, တေနေဝ အတ္တနော ပတ္တစီဝရံ ဂာဟာပေတ္ဝာ တံ ပစ္ဆာသမဏံ ကတ္ဝာ ဂတောတိ အတ္ထော။ မာတာပိသ္သ အဋ္ဌဥသဘမတ္တေန ဌာနေန အန္တရိတာ, – ‘‘တာတ, အဟိံသက ကတ္ထ ဌိတောသိ, ကတ္ထ နိသိန္နောသိ, ကုဟိံ ဂတောသိ? မယာ သဒ္ဓိံ န ကထေသိ တာတာ’’တိ ဝဒန္တီ အာဟိဏ္ဍိတ္ဝာ အပသ္သမာနာ ဧတ္တောဝ ဂတာ။
350.Pacchāsamaṇenāti bhaṇḍaggāhakena pacchāsamaṇena, teneva attano pattacīvaraṃ gāhāpetvā taṃ pacchāsamaṇaṃ katvā gatoti attho. Mātāpissa aṭṭhausabhamattena ṭhānena antaritā, – ‘‘tāta, ahiṃsaka kattha ṭhitosi, kattha nisinnosi, kuhiṃ gatosi? Mayā saddhiṃ na kathesi tātā’’ti vadantī āhiṇḍitvā apassamānā ettova gatā.
ပဉ္စမတ္တေဟိ အသ္သသတေဟီတိ သစေ စောရသ္သ ပရာဇယော ဘဝိသ္သတိ, အနုဗန္ဓိတ္ဝာ နံ ဂဏ္ဟိသ္သာမိ။ သစေ မယ္ဟံ ပရာဇယော ဘဝိသ္သတိ, ဝေဂေန ပလာယိသ္သာမီတိ သလ္လဟုကေန ဗလေန နိက္ခမိ ။ ယေန အာရာမောတိ ကသ္မာ အာရာမံ အဂမာသိ? သော ကိရ စောရသ္သ ဘာယတိ, စိတ္တေန ဂန္တုကာမော န ဂစ္ဆတိ, ဂရဟာဘယေန နိက္ခမိ။ တေနသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒိတ္ဝာ နိသီဒိသ္သာမိ, သော ပုစ္ဆိသ္သတိ ‘ကသ္မာ ဗလံ ဂဟေတ္ဝာ နိက္ခန္တောသီ’တိ။ အထာဟံ အာရောစေသ္သာမိ, ဘဂဝာ ဟိ မံ န ကေဝလံ သမ္ပရာယိကေနေဝ အတ္ထေန သင္ဂဏ္ဟာတိ, ဒိဋ္ဌဓမ္မိကေနပိ သင္ဂဏ္ဟာတိယေဝ။ သော သစေ မယ္ဟံ ဇယော ဘဝိသ္သတိ, အဓိဝာသေသ္သတိ။ သစေ ပရာဇယော ဘဝိသ္သတိ ‘ကိံ တေ, မဟာရာဇ, ဧကံ စောရံ အာရဗ္ဘ ဂမနေနာ’တိ ဝက္ခတိ။ တတော မံ ဇနော ဧဝံ သဉ္ဇာနိသ္သတိ – ‘ရာဇာ စောရံ ဂဟေတုံ နိက္ခန္တော, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ပန နိဝတ္တိတော’တိ’’ ဂရဟမောက္ခံ သမ္ပသ္သမာနော အဂမာသိ။
Pañcamattehiassasatehīti sace corassa parājayo bhavissati, anubandhitvā naṃ gaṇhissāmi. Sace mayhaṃ parājayo bhavissati, vegena palāyissāmīti sallahukena balena nikkhami . Yena ārāmoti kasmā ārāmaṃ agamāsi? So kira corassa bhāyati, cittena gantukāmo na gacchati, garahābhayena nikkhami. Tenassa etadahosi – ‘‘sammāsambuddhaṃ vanditvā nisīdissāmi, so pucchissati ‘kasmā balaṃ gahetvā nikkhantosī’ti. Athāhaṃ ārocessāmi, bhagavā hi maṃ na kevalaṃ samparāyikeneva atthena saṅgaṇhāti, diṭṭhadhammikenapi saṅgaṇhātiyeva. So sace mayhaṃ jayo bhavissati, adhivāsessati. Sace parājayo bhavissati ‘kiṃ te, mahārāja, ekaṃ coraṃ ārabbha gamanenā’ti vakkhati. Tato maṃ jano evaṃ sañjānissati – ‘rājā coraṃ gahetuṃ nikkhanto, sammāsambuddhena pana nivattito’ti’’ garahamokkhaṃ sampassamāno agamāsi.
ကုတော ပနသ္သာတိ ကသ္မာ အာဟ? အပိ နာမ ဘဂဝာ တသ္သ ဥပနိသ္သယံ ဩလောကေတ္ဝာ တံ အာနေတ္ဝာ ပဗ္ဗာဇေယ္ယာတိ ဘဂဝတော ပရိဂဏ္ဟနတ္ထံ အာဟ။ ရညောတိ န ကေဝလံ ရညောယေဝ ဘယံ အဟောသိ, အဝသေသောပိ မဟာဇနော ဘီတော ဖလကာဝုဓာနိ ဆဍ္ဍေတ္ဝာ သမ္မုခသမ္မုခဋ္ဌာနေဝ ပလာယိတ္ဝာ နဂရံ ပဝိသိတ္ဝာ ဒ္ဝာရံ ပိဓာယ အဋ္ဋာလကေ အာရုယ္ဟ ဩလောကေန္တော အဋ္ဌာသိ။ ဧဝဉ္စ အဝောစ – ‘‘အင္ဂုလိမာလော ‘ရာဇာ မယ္ဟံ သန္တိကံ အာဂစ္ဆတီ’တိ ဉတ္ဝာ ပဌမတရံ အာဂန္တ္ဝာ ဇေတဝနေ နိသိန္နော, ရာဇာ တေန ဂဟိတော, မယံ ပန ပလာယိတ္ဝာ မုတ္တာ’’တိ။ နတ္ထိ တေ ဣတော ဘယန္တိ အယဉ္ဟိ ဣဒာနိ ကုန္ထကိပိလ္လိကံ ဇီဝိတာ န ဝောရောပေတိ, နတ္ထိ တေ ဣမသ္သ သန္တိကာ ဘယန္တိ အတ္ထော။
Kuto panassāti kasmā āha? Api nāma bhagavā tassa upanissayaṃ oloketvā taṃ ānetvā pabbājeyyāti bhagavato parigaṇhanatthaṃ āha. Raññoti na kevalaṃ raññoyeva bhayaṃ ahosi, avasesopi mahājano bhīto phalakāvudhāni chaḍḍetvā sammukhasammukhaṭṭhāneva palāyitvā nagaraṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya aṭṭālake āruyha olokento aṭṭhāsi. Evañca avoca – ‘‘aṅgulimālo ‘rājā mayhaṃ santikaṃ āgacchatī’ti ñatvā paṭhamataraṃ āgantvā jetavane nisinno, rājā tena gahito, mayaṃ pana palāyitvā muttā’’ti. Natthi te ito bhayanti ayañhi idāni kunthakipillikaṃ jīvitā na voropeti, natthi te imassa santikā bhayanti attho.
ကထံ ဂောတ္တောတိ? ကသ္မာ ပုစ္ဆတိ? ပဗ္ဗဇိတံ ဒာရုဏကမ္မေန ဥပ္ပန္နနာမံ ဂဟေတ္ဝာ ဝောဟရိတုံ န ယုတ္တံ, မာတာပိတူနံ ဂောတ္တဝသေန နံ သမုဒာစရိသ္သာမီတိ မညမာနော ပုစ္ဆိ။ ပရိက္ခာရာနန္တိ ဧတေသံ အတ္ထာယ အဟံ ဥသ္သုက္ကံ ကရိသ္သာမီတိ အတ္ထော။ ကထေန္တောယေဝ စ ဥဒရေ ဗဒ္ဓသာဋကံ မုဉ္စိတ္ဝာ ထေရသ္သ ပာဒမူလေ ဌပေသိ။
Kathaṃ gottoti? Kasmā pucchati? Pabbajitaṃ dāruṇakammena uppannanāmaṃ gahetvā voharituṃ na yuttaṃ, mātāpitūnaṃ gottavasena naṃ samudācarissāmīti maññamāno pucchi. Parikkhārānanti etesaṃ atthāya ahaṃ ussukkaṃ karissāmīti attho. Kathentoyeva ca udare baddhasāṭakaṃ muñcitvā therassa pādamūle ṭhapesi.
၃၅၁. အာရညိကောတိအာဒီနိ စတ္တာရိ ဓုတင္ဂာနိ ပာဠိယံ အာဂတာနိ။ ထေရေန ပန တေရသပိ သမာဒိန္နာနေဝ အဟေသုံ, တသ္မာ အလန္တိ အာဟ။ ယဉ္ဟိ မယံ, ဘန္တေတိ ကိံ သန္ဓာယ ဝဒတိ? ‘‘ဟတ္ထိမ္ပိ ဓာဝန္တံ အနုဗန္ဓိတ္ဝာ ဂဏ္ဟာမီ’’တိ အာဂတဋ္ဌာနေ ရညာ ပေသိတဟတ္ထာဒယော သော ဧဝံ အဂ္ဂဟေသိ။ ရာဇာပိ – ‘‘ဟတ္ထီဟိယေဝ နံ ပရိက္ခိပိတ္ဝာ ဂဏ္ဟထ, အသ္သေဟေဝ, ရထေဟေဝာ’’တိ ဧဝံ အနေကဝာရံ ဗဟူ ဟတ္ထာဒယော ပေသေသိ။ ဧဝံ ဂတေသု ပန တေသု – ‘‘အဟံ အရေ အင္ဂုလိမာလော’’တိ တသ္မိံ ဥဋ္ဌာယ သဒ္ဒံ ကရောန္တေ ဧကောပိ အာဝုဓံ ပရိဝတ္တေတုံ နာသက္ခိ, သဗ္ဗေဝ ကောဋ္ဋေတ္ဝာ မာရေသိ။ ဟတ္ထီ အရညဟတ္ထီ, အသ္သာ အရညအသ္သာ, ရထာပိ တတ္ထေဝ ဘိဇ္ဇန္တီတိ ဣဒံ သန္ဓာယ ရာဇာ ဧဝံ ဝဒတိ။
351.Āraññikotiādīni cattāri dhutaṅgāni pāḷiyaṃ āgatāni. Therena pana terasapi samādinnāneva ahesuṃ, tasmā alanti āha. Yañhi mayaṃ, bhanteti kiṃ sandhāya vadati? ‘‘Hatthimpi dhāvantaṃ anubandhitvā gaṇhāmī’’ti āgataṭṭhāne raññā pesitahatthādayo so evaṃ aggahesi. Rājāpi – ‘‘hatthīhiyeva naṃ parikkhipitvā gaṇhatha, asseheva, rathehevā’’ti evaṃ anekavāraṃ bahū hatthādayo pesesi. Evaṃ gatesu pana tesu – ‘‘ahaṃ are aṅgulimālo’’ti tasmiṃ uṭṭhāya saddaṃ karonte ekopi āvudhaṃ parivattetuṃ nāsakkhi, sabbeva koṭṭetvā māresi. Hatthī araññahatthī, assā araññaassā, rathāpi tattheva bhijjantīti idaṃ sandhāya rājā evaṃ vadati.
ပိဏ္ဍာယ ပာဝိသီတိ န ဣဒံ ပဌမံ ပာဝိသိ။ ဣတ္ထိဒသ္သနဒိဝသံ သန္ဓာယ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ ဒေဝသိကမ္ပိ ပနေသ ပဝိသတေဝ, မနုသ္သာ စ နံ ဒိသ္ဝာ ဥတ္တသန္တိပိ ပလာယန္တိပိ ဒ္ဝာရမ္ပိ ထကေန္တိ, ဧကစ္စေ အင္ဂုလိမာလောတိ သုတ္ဝာဝ ပလာယိတ္ဝာ အရညံ ဝာ ပဝိသန္တိ, ဃရံ ဝာ ပဝိသိတ္ဝာ ဒ္ဝာရံ ထကေန္တိ။ ပလာယိတုံ အသက္ကောန္တာ ပိဋ္ဌိံ ဒတ္ဝာ တိဋ္ဌန္တိ ။ ထေရော ဥဠုင္ဂယာဂုမ္ပိ ကဋစ္ဆုဘိက္ခမ္ပိ န လဘတိ, ပိဏ္ဍပာတေန ကိလမတိ။ ဗဟိ အလဘန္တော နဂရံ သဗ္ဗသာဓာရဏန္တိ နဂရံ ပဝိသတိ။ ယေန ဒ္ဝာရေန ပဝိသတိ, တတ္ထ အင္ဂုလိမာလော အာဂတောတိ ကူဋသဟသ္သာနံ ဘိဇ္ဇနကာရဏံ ဟောတိ။ ဧတဒဟောသီတိ ကာရုညပ္ပတ္တိယာ အဟောသိ။ ဧကေန ဦနမနုသ္သသဟသ္သံ ဃာတေန္တသ္သ ဧကဒိဝသမ္ပိ ကာရုညံ နာဟောသိ, ဂဗ္ဘမူဠ္ဟာယ ဣတ္ထိယာ ဒသ္သနမတ္တေနေဝ ကထံ ဥပ္ပန္နန္တိ? ပဗ္ဗဇ္ဇာဗလေန, ပဗ္ဗဇ္ဇာဗလဉ္ဟိ ဧတံ။
Piṇḍāya pāvisīti na idaṃ paṭhamaṃ pāvisi. Itthidassanadivasaṃ sandhāya panetaṃ vuttaṃ. Devasikampi panesa pavisateva, manussā ca naṃ disvā uttasantipi palāyantipi dvārampi thakenti, ekacce aṅgulimāloti sutvāva palāyitvā araññaṃ vā pavisanti, gharaṃ vā pavisitvā dvāraṃ thakenti. Palāyituṃ asakkontā piṭṭhiṃ datvā tiṭṭhanti . Thero uḷuṅgayāgumpi kaṭacchubhikkhampi na labhati, piṇḍapātena kilamati. Bahi alabhanto nagaraṃ sabbasādhāraṇanti nagaraṃ pavisati. Yena dvārena pavisati, tattha aṅgulimālo āgatoti kūṭasahassānaṃ bhijjanakāraṇaṃ hoti. Etadahosīti kāruññappattiyā ahosi. Ekena ūnamanussasahassaṃ ghātentassa ekadivasampi kāruññaṃ nāhosi, gabbhamūḷhāya itthiyā dassanamatteneva kathaṃ uppannanti? Pabbajjābalena, pabbajjābalañhi etaṃ.
တေန ဟီတိ ယသ္မာ တေ ကာရုညံ ဥပ္ပန္နံ, တသ္မာတိ အတ္ထော။ အရိယာယ ဇာတိယာတိ, အင္ဂုလိမာလ, ဧတံ တ္ဝံ မာ ဂဏ္ဟိ, နေသာ တဝ ဇာတိ။ ဂိဟိကာလော ဧသ, ဂိဟီ နာမ ပာဏမ္ပိ ဟနန္တိ, အဒိန္နာဒာနာဒီနိပိ ကရောန္တိ။ ဣဒာနိ ပန တေ အရိယာ နာမ ဇာတိ။ တသ္မာ တ္ဝံ ‘‘ယတော အဟံ, ဘဂိနိ, ဇာတော’’တိ သစေ ဧဝံ ဝတ္တုံ ကုက္ကုစ္စာယသိ, တေန ဟိ ‘‘အရိယာယ ဇာတိယာ’’တိ ဧဝံ ဝိသေသေတ္ဝာ ဝဒာဟီတိ ဥယ္ယောဇေသိ။
Tena hīti yasmā te kāruññaṃ uppannaṃ, tasmāti attho. Ariyāya jātiyāti, aṅgulimāla, etaṃ tvaṃ mā gaṇhi, nesā tava jāti. Gihikālo esa, gihī nāma pāṇampi hananti, adinnādānādīnipi karonti. Idāni pana te ariyā nāma jāti. Tasmā tvaṃ ‘‘yato ahaṃ, bhagini, jāto’’ti sace evaṃ vattuṃ kukkuccāyasi, tena hi ‘‘ariyāya jātiyā’’ti evaṃ visesetvā vadāhīti uyyojesi.
တံ ဣတ္ထိံ ဧတဒဝောစာတိ ဣတ္ထီနံ ဂဗ္ဘဝုဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ နာမ န သက္ကာ ပုရိသေန ဥပသင္ကမိတုံ။ ထေရော ကိံ ကရောသီတိ? အင္ဂုလိမာလတ္ထေရော သစ္စကိရိယံ ကတ္ဝာ သောတ္ထိကရဏတ္ထာယ အာဂတောတိ အာရောစာပေသိ။ တတော တေ သာဏိယာ ပရိက္ခိပိတ္ဝာ ထေရသ္သ ဗဟိသာဏိယံ ပီဌကံ ပညာပေသုံ။ ထေရော တတ္ထ နိသီဒိတ္ဝာ – ‘‘ယတော အဟံ ဘဂိနိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓသ္သ အရိယာယ ဇာတိယာ ဇာတော’’တိ သစ္စကိရိယံ အကာသိ, သဟ သစ္စဝစနေနေဝ ဓမကရဏတော မုတ္တဥဒကံ ဝိယ ဒာရကော နိက္ခမိ။ မာတာပုတ္တာနံ သောတ္ထိ အဟောသိ။ ဣမဉ္စ ပန ပရိတ္တံ န ကိဉ္စိ ပရိသ္သယံ န မဒ္ဒတိ, မဟာပရိတ္တံ နာမေတန္တိ ဝုတ္တံ။ ထေရေန နိသီဒိတ္ဝာ သစ္စကိရိယကတဋ္ဌာနေ ပီဌကံ အကံသု။ ဂဗ္ဘမူဠ္ဟံ တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထိမ္ပိ အာနေတ္ဝာ တတ္ထ နိသဇ္ဇာပေန္တိ, တာဝဒေဝ သုခေန ဂဗ္ဘဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ။ ယာ ဒုဗ္ဗလာ ဟောတိ န သက္ကာ အာနေတုံ, တသ္သာ ပီဌကဓောဝနဥဒကံ နေတ္ဝာ သီသေ သိဉ္စန္တိ, တင္ခဏံယေဝ ဂဗ္ဘဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ, အညမ္ပိ ရောဂံ ဝူပသမေတိ။ ယာဝ ကပ္ပာ တိဋ္ဌနကပာဋိဟာရိယံ ကိရေတံ။
Taṃ itthiṃ etadavocāti itthīnaṃ gabbhavuṭṭhānaṭṭhānaṃ nāma na sakkā purisena upasaṅkamituṃ. Thero kiṃ karosīti? Aṅgulimālatthero saccakiriyaṃ katvā sotthikaraṇatthāya āgatoti ārocāpesi. Tato te sāṇiyā parikkhipitvā therassa bahisāṇiyaṃ pīṭhakaṃ paññāpesuṃ. Thero tattha nisīditvā – ‘‘yato ahaṃ bhagini sabbaññubuddhassa ariyāya jātiyā jāto’’ti saccakiriyaṃ akāsi, saha saccavacaneneva dhamakaraṇato muttaudakaṃ viya dārako nikkhami. Mātāputtānaṃ sotthi ahosi. Imañca pana parittaṃ na kiñci parissayaṃ na maddati, mahāparittaṃ nāmetanti vuttaṃ. Therena nisīditvā saccakiriyakataṭṭhāne pīṭhakaṃ akaṃsu. Gabbhamūḷhaṃ tiracchānagatitthimpi ānetvā tattha nisajjāpenti, tāvadeva sukhena gabbhavuṭṭhānaṃ hoti. Yā dubbalā hoti na sakkā ānetuṃ, tassā pīṭhakadhovanaudakaṃ netvā sīse siñcanti, taṅkhaṇaṃyeva gabbhavuṭṭhānaṃ hoti, aññampi rogaṃ vūpasameti. Yāva kappā tiṭṭhanakapāṭihāriyaṃ kiretaṃ.
ကိံ ပန ဘဂဝာ ထေရံ ဝေဇ္ဇကမ္မံ ကာရာပေသီတိ? န ကာရာပေသိ။ ထေရဉ္ဟိ ဒိသ္ဝာ မနုသ္သာ ဘီတာ ပလာယန္တိ။ ထေရော ဘိက္ခာဟာရေန ကိလမတိ, သမဏဓမ္မံ ကာတုံ န သက္ကောတိ။ တသ္သ အနုဂ္ဂဟေန သစ္စကိရိယံ ကာရေသိ။ ဧဝံ ကိရသ္သ အဟောသိ – ‘‘ဣဒာနိ ကိရ အင္ဂုလိမာလတ္ထေရော မေတ္တစိတ္တံ ပဋိလဘိတ္ဝာ သစ္စကိရိယာယ မနုသ္သာနံ သောတ္ထိဘာဝံ ကရောတီတိ မနုသ္သာ ထေရံ ဥပသင္ကမိတဗ္ဗံ မညိသ္သန္တိ, တတော ဘိက္ခာဟာရေန အကိလမန္တော သမဏဓမ္မံ ကာတုံ သက္ခိသ္သတီ’’တိ အနုဂ္ဂဟေန သစ္စကိရိယံ ကာရေသိ။ န ဟိ သစ္စကိရိယာ ဝေဇ္ဇကမ္မံ ဟောတိ။ ထေရသ္သာပိ စ ‘‘သမဏဓမ္မံ ကရိသ္သာမီ’’တိ မူလကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတ္ဝာ ရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝာဋ္ဌာနေ နိသိန္နသ္သ စိတ္တံ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိမုခံ န ဂစ္ဆတိ, အဋဝိယံ ဌတ္ဝာ မနုသ္သာနံ ဃာတိတဋ္ဌာနမေဝ ပာကဋံ ဟောတိ။ ‘‘ဒုဂ္ဂတောမ္ဟိ, ခုဒ္ဒကပုတ္တောမ္ဟိ, ဇီဝိတံ မေ ဒေဟိ သာမီတိ မရဏဘီတာနံ ဝစနာကာရော စ ဟတ္ထပာဒဝိကာရော စ အာပာထံ အာဂစ္ဆတိ, သော ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟုတ္ဝာ တတောဝ ဥဋ္ဌာယ ဂစ္ဆတိ, အထသ္သ ဘဂဝာ တံ ဇာတိံ အဗ္ဗောဟာရိကံ ကတ္ဝာဝာယံ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ အရဟတ္တံ ဂဏ္ဟိသ္သတီတိ အရိယာယ ဇာတိယာ သစ္စကိရိယံ ကာရေသိ။ ဧကော ဝူပကဋ္ဌောတိအာဒိ ဝတ္ထသုတ္တေ (မ. နိ. ၁.၈၀) ဝိတ္ထာရိတံ။
Kiṃ pana bhagavā theraṃ vejjakammaṃ kārāpesīti? Na kārāpesi. Therañhi disvā manussā bhītā palāyanti. Thero bhikkhāhārena kilamati, samaṇadhammaṃ kātuṃ na sakkoti. Tassa anuggahena saccakiriyaṃ kāresi. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘idāni kira aṅgulimālatthero mettacittaṃ paṭilabhitvā saccakiriyāya manussānaṃ sotthibhāvaṃ karotīti manussā theraṃ upasaṅkamitabbaṃ maññissanti, tato bhikkhāhārena akilamanto samaṇadhammaṃ kātuṃ sakkhissatī’’ti anuggahena saccakiriyaṃ kāresi. Na hi saccakiriyā vejjakammaṃ hoti. Therassāpi ca ‘‘samaṇadhammaṃ karissāmī’’ti mūlakammaṭṭhānaṃ gahetvā rattiṭṭhānadivāṭṭhāne nisinnassa cittaṃ kammaṭṭhānābhimukhaṃ na gacchati, aṭaviyaṃ ṭhatvā manussānaṃ ghātitaṭṭhānameva pākaṭaṃ hoti. ‘‘Duggatomhi, khuddakaputtomhi, jīvitaṃ me dehi sāmīti maraṇabhītānaṃ vacanākāro ca hatthapādavikāro ca āpāthaṃ āgacchati, so vippaṭisārī hutvā tatova uṭṭhāya gacchati, athassa bhagavā taṃ jātiṃ abbohārikaṃ katvāvāyaṃ vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ gaṇhissatīti ariyāya jātiyā saccakiriyaṃ kāresi. Eko vūpakaṭṭhotiādi vatthasutte (ma. ni. 1.80) vitthāritaṃ.
၃၅၂. အညေနပိ လေဍ္ဍု ခိတ္တောတိ ကာကသုနခသူကရာဒီနံ ပဋိက္ကမာပနတ္ထာယ သမန္တာ သရက္ခေပမတ္တေ ဌာနေ ယေန ကေနစိ ဒိသာဘာဂေန ခိတ္တော အာဂန္တ္ဝာ ထေရသ္သေဝ ကာယေ ပတတိ။ ကိတ္တကေ ဌာနေ ဧဝံ ဟောတိ? ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတ္ဝာ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ ပဋိနိဝတ္တေတ္ဝာ ယာဝ ဂဏ္ဌိကပဋိမုက္ကဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆတိ, တာဝ ဟောတိ။ ဘိန္နေန သီသေနာတိ မဟာစမ္မံ ဆိန္ဒိတ္ဝာ ယာဝ အဋ္ဌိမရိယာဒာ ဘိန္နေန။
352.Aññenapi leḍḍu khittoti kākasunakhasūkarādīnaṃ paṭikkamāpanatthāya samantā sarakkhepamatte ṭhāne yena kenaci disābhāgena khitto āgantvā therasseva kāye patati. Kittake ṭhāne evaṃ hoti? Gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvā piṇḍāya caritvā paṭinivattetvā yāva gaṇṭhikapaṭimukkaṭṭhānaṃ āgacchati, tāva hoti. Bhinnena sīsenāti mahācammaṃ chinditvā yāva aṭṭhimariyādā bhinnena.
ဗ္ရာဟ္မဏာတိ ခီဏာသဝဘာဝံ သန္ဓာယ အာဟ။ ယသ္သ ခော တ္ဝံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ကမ္မသ္သ ဝိပာကေနာတိ ဣဒံ သဘာဂဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယကမ္မံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကမ္မဉ္ဟိ ကရိယမာနမေဝ တယော ကောဋ္ဌာသေ ပူရေတိ။ သတ္တသု စိတ္တေသု ကုသလာ ဝာ အကုသလာ ဝာ ပဌမဇဝနစေတနာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယကမ္မံ နာမ ဟောတိ။ တံ ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ ဝိပာကံ ဒေတိ။ တထာ အသက္ကောန္တံ အဟောသိကမ္မံ, နာဟောသိ ကမ္မဝိပာကော, န ဘဝိသ္သတိ ကမ္မဝိပာကော, နတ္ထိ ကမ္မဝိပာကောတိ ဣမသ္သ တိကသ္သ ဝသေန အဟောသိကမ္မံ နာမ ဟောတိ။ အတ္ထသာဓိကာ သတ္တမဇဝနစေတနာ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယကမ္မံ နာမ။ တံ အနန္တရေ အတ္တဘာဝေ ဝိပာကံ ဒေတိ။ တထာ အသက္ကောန္တံ ဝုတ္တနယေနေဝ တံ အဟောသိကမ္မံ နာမ ဟောတိ။ ဥဘိန္နမန္တရေ ပဉ္စဇဝနစေတနာ အပရာပရိယဝေဒနီယကမ္မံ နာမ ဟောတိ။ တံ အနာဂတေ ယဒာ ဩကာသံ လဘတိ, တဒာ ဝိပာကံ ဒေတိ။ သတိ သံသာရပ္ပဝတ္တိယာ အဟောသိကမ္မံ နာမ န ဟောတိ။ ထေရသ္သ ပန ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယဉ္စ အပရာပရိယဝေဒနီယဉ္စာတိ ဣမာနိ ဒ္ဝေ ကမ္မာနိ ကမ္မက္ခယကရေန အရဟတ္တမဂ္ဂေန သမုဂ္ဃာဋိတာနိ, ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ အတ္ထိ ။ တံ အရဟတ္တပ္ပတ္တသ္သာပိ ဝိပာကံ ဒေတိယေဝ။ တံ သန္ဓာယ ဘဂဝာ ‘‘ယသ္သ ခော တ္ဝ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တသ္မာ ယသ္သ ခောတိ ဧတ္ထ ယာဒိသသ္သ ခော တ္ဝံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ကမ္မသ္သ ဝိပာကေနာတိ ဧဝံ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
Brāhmaṇāti khīṇāsavabhāvaṃ sandhāya āha. Yassa kho tvaṃ, brāhmaṇa, kammassa vipākenāti idaṃ sabhāgadiṭṭhadhammavedanīyakammaṃ sandhāya vuttaṃ. Kammañhi kariyamānameva tayo koṭṭhāse pūreti. Sattasu cittesu kusalā vā akusalā vā paṭhamajavanacetanā diṭṭhadhammavedanīyakammaṃ nāma hoti. Taṃ imasmiṃyeva attabhāve vipākaṃ deti. Tathā asakkontaṃ ahosikammaṃ, nāhosi kammavipāko, na bhavissati kammavipāko, natthi kammavipākoti imassa tikassa vasena ahosikammaṃ nāma hoti. Atthasādhikā sattamajavanacetanā upapajjavedanīyakammaṃ nāma. Taṃ anantare attabhāve vipākaṃ deti. Tathā asakkontaṃ vuttanayeneva taṃ ahosikammaṃ nāma hoti. Ubhinnamantare pañcajavanacetanā aparāpariyavedanīyakammaṃ nāma hoti. Taṃ anāgate yadā okāsaṃ labhati, tadā vipākaṃ deti. Sati saṃsārappavattiyā ahosikammaṃ nāma na hoti. Therassa pana upapajjavedanīyañca aparāpariyavedanīyañcāti imāni dve kammāni kammakkhayakarena arahattamaggena samugghāṭitāni, diṭṭhadhammavedanīyaṃ atthi . Taṃ arahattappattassāpi vipākaṃ detiyeva. Taṃ sandhāya bhagavā ‘‘yassa kho tva’’ntiādimāha. Tasmā yassa khoti ettha yādisassa kho tvaṃ, brāhmaṇa, kammassa vipākenāti evaṃ attho veditabbo.
အဗ္ဘာ မုတ္တောတိ ဒေသနာသီသမတ္တမေတံ, အဗ္ဘာ မဟိကာ ဓူမော ရဇော ရာဟူတိ ဣမေဟိ ပန ဥပက္ကိလေသေဟိ မုတ္တော စန္ဒိမာ ဣဓ အဓိပ္ပေတော။ ယထာ ဟိ ဧဝံ နိရုပက္ကိလေသော စန္ဒိမာ လောကံ ပဘာသေတိ, ဧဝံ ပမာဒကိလေသဝိမုတ္တော အပ္ပမတ္တော ဘိက္ခု ဣမံ အတ္တနော ခန္ဓာယတနဓာတုလောကံ ပဘာသေတိ, ဝိဟတကိလေသန္ဓကာရံ ကရောတိ။
Abbhā muttoti desanāsīsamattametaṃ, abbhā mahikā dhūmo rajo rāhūti imehi pana upakkilesehi mutto candimā idha adhippeto. Yathā hi evaṃ nirupakkileso candimā lokaṃ pabhāseti, evaṃ pamādakilesavimutto appamatto bhikkhu imaṃ attano khandhāyatanadhātulokaṃ pabhāseti, vihatakilesandhakāraṃ karoti.
ကုသလေန ပိဓီယတီတိ မဂ္ဂကုသလေန ပိဓီယတိ အပ္ပဋိသန္ဓိကံ ကရီယတိ။ ယုဉ္ဇတိ ဗုဒ္ဓသာသနေတိ ဗုဒ္ဓသာသနေ ကာယေန ဝာစာယ မနသာ စ ယုတ္တပ္ပယုတ္တော ဝိဟရတိ။ ဣမာ တိသ္သော ထေရသ္သ ဥဒာနဂာထာ နာမ။
Kusalena pidhīyatīti maggakusalena pidhīyati appaṭisandhikaṃ karīyati. Yuñjati buddhasāsaneti buddhasāsane kāyena vācāya manasā ca yuttappayutto viharati. Imā tisso therassa udānagāthā nāma.
ဒိသာ ဟိ မေတိ ဣဒံ ကိရ ထေရော အတ္တနော ပရိတ္တာဏာကာရံ ကရောန္တော အာဟ။ တတ္ထ ဒိသာ ဟိ မေတိ မမ သပတ္တာ။ ယေ မံ ဧဝံ ဥပဝဒန္တိ – ‘‘ယထာ မယံ အင္ဂုလိမာလေန မာရိတာနံ ဉာတကာနံ ဝသေန ဒုက္ခံ ဝေဒိယာမ, ဧဝံ အင္ဂုလိမာလောပိ ဝေဒိယတူ’’တိ, တေ မယ္ဟံ ဒိသာ စတုသစ္စဓမ္မကထံ သုဏန္တူတိ အတ္ထော။ ယုဉ္ဇန္တူတိ ကာယဝာစာမနေဟိ ယုတ္တပ္ပယုတ္တာ ဝိဟရန္တု။ ယေ ဓမ္မမေဝာဒပယန္တိ သန္တောတိ ယေ သန္တော သပ္ပုရိသာ ဓမ္မံယေဝ အာဒပေန္တိ သမာဒပေန္တိ ဂဏ္ဟာပေန္တိ, တေ မနုဇာ မယ္ဟံ သပတ္တာ ဘဇန္တု သေဝန္တု ပယိရုပာသန္တူတိ အတ္ထော။
Disā hi meti idaṃ kira thero attano parittāṇākāraṃ karonto āha. Tattha disā hi meti mama sapattā. Ye maṃ evaṃ upavadanti – ‘‘yathā mayaṃ aṅgulimālena māritānaṃ ñātakānaṃ vasena dukkhaṃ vediyāma, evaṃ aṅgulimālopi vediyatū’’ti, te mayhaṃ disā catusaccadhammakathaṃ suṇantūti attho. Yuñjantūti kāyavācāmanehi yuttappayuttā viharantu. Ye dhammamevādapayantisantoti ye santo sappurisā dhammaṃyeva ādapenti samādapenti gaṇhāpenti, te manujā mayhaṃ sapattā bhajantu sevantu payirupāsantūti attho.
အဝိရောဓပ္ပသံသီနန္တိ အဝိရောဓော ဝုစ္စတိ မေတ္တာ, မေတ္တာပသံသကာနန္တိ အတ္ထော။ သုဏန္တု ဓမ္မံ ကာလေနာတိ ခဏေ ခဏေ ခန္တိမေတ္တာပဋိသင္ခာသာရဏီယဓမ္မံ သုဏန္တု။ တဉ္စ အနုဝိဓီယန္တူတိ တဉ္စ ဓမ္မံ အနုကရောန္တု ပူရေန္တု။
Avirodhappasaṃsīnanti avirodho vuccati mettā, mettāpasaṃsakānanti attho. Suṇantu dhammaṃ kālenāti khaṇe khaṇe khantimettāpaṭisaṅkhāsāraṇīyadhammaṃ suṇantu. Tañca anuvidhīyantūti tañca dhammaṃ anukarontu pūrentu.
န ဟိ ဇာတု သော မမံ ဟိံသေတိ ယော မယ္ဟံ ဒိသော, သော မံ ဧကံသေနေဝ န ဟိံသေယ္ယ။ အညံ ဝာ ပန ကိဉ္စိ နန္တိ န ကေဝလံ မံ, အညမ္ပိ ပန ကဉ္စိ ပုဂ္ဂလံ မာ ဟိံသန္တု မာ ဝိဟေဌေန္တု။ ပပ္ပုယ္ယ ပရမံ သန္တိန္တိ ပရမံ သန္တိဘူတံ နိဗ္ဗာနံ ပာပုဏိတ္ဝာ။ ရက္ခေယ္ယ တသထာဝရေတိ တသာ ဝုစ္စန္တိ သတဏ္ဟာ, ထာဝရာ နိတ္တဏ္ဟာ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယော နိဗ္ဗာနံ ပာပုဏာတိ, သော သဗ္ဗံ တသထာဝရံ ရက္ခိတုံ သမတ္ထော ဟောတိ။ တသ္မာ မယ္ဟမ္ပိ ဒိသာ နိဗ္ဗာနံ ပာပုဏန္တု, ဧဝံ မံ ဧကံသေနေဝ န ဟိံသိသ္သန္တီတိ။ ဣမာ တိသ္သော ဂာထာ အတ္တနော ပရိတ္တံ ကာတုံ အာဟ။
Na hi jātu so mamaṃ hiṃseti yo mayhaṃ diso, so maṃ ekaṃseneva na hiṃseyya. Aññaṃ vā pana kiñci nanti na kevalaṃ maṃ, aññampi pana kañci puggalaṃ mā hiṃsantu mā viheṭhentu. Pappuyya paramaṃ santinti paramaṃ santibhūtaṃ nibbānaṃ pāpuṇitvā. Rakkheyya tasathāvareti tasā vuccanti sataṇhā, thāvarā nittaṇhā. Idaṃ vuttaṃ hoti – yo nibbānaṃ pāpuṇāti, so sabbaṃ tasathāvaraṃ rakkhituṃ samattho hoti. Tasmā mayhampi disā nibbānaṃ pāpuṇantu, evaṃ maṃ ekaṃseneva na hiṃsissantīti. Imā tisso gāthā attano parittaṃ kātuṃ āha.
ဣဒာနိ အတ္တနောဝ ပဋိပတ္တိံ ဒီပေန္တော ဥဒကဉ္ဟိ နယန္တိ နေတ္တိကာတိ အာဟ။ တတ္ထ နေတ္တိကာတိ ယေ မာတိကံ သောဓေတ္ဝာ ဗန္ဓိတဗ္ဗဋ္ဌာနေ ဗန္ဓိတ္ဝာ ဥဒကံ နယန္တိ။ ဥသုကာရာတိ ဥသုကာရကာ။ နမယန္တီတိ တေလကဉ္ဇိကေန မက္ခေတ္ဝာ ကုက္ကုဠေ တာပေတ္ဝာ ဥန္နတုန္နတဋ္ဌာနေ နမေန္တာ ဥဇုံ ကရောန္တိ။ တေဇနန္တိ ကဏ္ဍံ။ တဉ္ဟိ ဣသ္သာသော တေဇံ ကရောတိ, ပရဉ္စ တဇ္ဇေတိ, တသ္မာ တေဇနန္တိ ဝုစ္စတိ။ အတ္တာနံ ဒမယန္တီတိ ယထာ နေတ္တိကာ ဥဇုမဂ္ဂေန ဥဒကံ နယန္တိ, ဥသုကာရာ တေဇနံ, တစ္ဆကာ စ ဒာရုံ ဥဇုံ ကရောန္တိ, ဧဝမေဝံ ပဏ္ဍိတာ အတ္တာနံ ဒမေန္တိ ဥဇုကံ ကရောန္တိ နိဗ္ဗိသေဝနံ ကရောန္တိ။
Idāni attanova paṭipattiṃ dīpento udakañhi nayantinettikāti āha. Tattha nettikāti ye mātikaṃ sodhetvā bandhitabbaṭṭhāne bandhitvā udakaṃ nayanti. Usukārāti usukārakā. Namayantīti telakañjikena makkhetvā kukkuḷe tāpetvā unnatunnataṭṭhāne namentā ujuṃ karonti. Tejananti kaṇḍaṃ. Tañhi issāso tejaṃ karoti, parañca tajjeti, tasmā tejananti vuccati. Attānaṃ damayantīti yathā nettikā ujumaggena udakaṃ nayanti, usukārā tejanaṃ, tacchakā ca dāruṃ ujuṃ karonti, evamevaṃ paṇḍitā attānaṃ damenti ujukaṃ karonti nibbisevanaṃ karonti.
တာဒိနာတိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာဒီသု နိဗ္ဗိကာရေန – ‘‘ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဘဂဝာ တာဒီ, ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေ တာဒီ, ဝန္တာဝီတိ တာဒီ, စတ္တာဝီတိ တာဒီ, တိဏ္ဏာဝီတိ တာဒီ, တန္နိဒ္ဒေသာတိ တာဒီ’’တိ (မဟာနိ. ၃၈; ၁၉၂) ဧဝံ တာဒိလက္ခဏပ္ပတ္တေန သတ္ထာရာ။ ဘဝနေတ္တီတိ ဘဝရဇ္ဇု, တဏ္ဟာယေတံ နာမံ။ တာယ ဟိ ဂောဏာ ဝိယ ဂီဝာယ ရဇ္ဇုယာ, သတ္တာ ဟဒယေ ဗဒ္ဓာ တံ တံ ဘဝံ နီယန္တိ, တသ္မာ ဘဝနေတ္တီတိ ဝုစ္စတိ။ ဖုဋ္ဌော ကမ္မဝိပာကေနာတိ မဂ္ဂစေတနာယ ဖုဋ္ဌော။ ယသ္မာ ဟိ မဂ္ဂစေတနာယ ကမ္မံ ပစ္စတိ ဝိပစ္စတိ ဍယ္ဟတိ, ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ သာ ကမ္မဝိပာကောတိ ဝုတ္တာ။ တာယ ဟိ ဖုဋ္ဌတ္တာ ဧသ အဏဏော နိက္ကိလေသော ဇာတော, န ဒုက္ခဝေဒနာယ အဏဏော။ ဘုဉ္ဇာမီတိ စေတ္ထ ထေယ္ယပရိဘောဂော ဣဏပရိဘောဂော ဒာယဇ္ဇပရိဘောဂော သာမိပရိဘောဂောတိ စတ္တာရော ပရိဘောဂာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ဒုသ္သီလသ္သ ပရိဘောဂော ထေယ္ယပရိဘောဂော နာမ။ သော ဟိ စတ္တာရော ပစ္စယေ ထေနေတ္ဝာ ဘုဉ္ဇတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ‘‘ထေယ္ယာယ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ရဋ္ဌပိဏ္ဍော ဘုတ္တော’’တိ (ပာရာ. ၁၉၅)။ သီလဝတော ပန အပစ္စဝေက္ခဏပရိဘောဂော ဣဏပရိဘောဂော နာမ။ သတ္တန္နံ သေက္ခာနံ ပရိဘောဂော ဒာယဇ္ဇပရိဘောဂော နာမ။ ခီဏာသဝသ္သ ပရိဘောဂော သာမိပရိဘောဂော နာမ။ ဣဓ ကိလေသဣဏာနံ အဘာဝံ သန္ဓာယ ‘‘အဏဏော’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အနိဏော’’တိပိ ပာဌော။ သာမိပရိဘောဂံ သန္ဓာယ ‘‘ဘုဉ္ဇာမိ ဘောဇန’’န္တိ ဝုတ္တံ။
Tādināti iṭṭhāniṭṭhādīsu nibbikārena – ‘‘pañcahākārehi bhagavā tādī, iṭṭhāniṭṭhe tādī, vantāvīti tādī, cattāvīti tādī, tiṇṇāvīti tādī, tanniddesāti tādī’’ti (mahāni. 38; 192) evaṃ tādilakkhaṇappattena satthārā. Bhavanettīti bhavarajju, taṇhāyetaṃ nāmaṃ. Tāya hi goṇā viya gīvāya rajjuyā, sattā hadaye baddhā taṃ taṃ bhavaṃ nīyanti, tasmā bhavanettīti vuccati. Phuṭṭhokammavipākenāti maggacetanāya phuṭṭho. Yasmā hi maggacetanāya kammaṃ paccati vipaccati ḍayhati, parikkhayaṃ gacchati, tasmā sā kammavipākoti vuttā. Tāya hi phuṭṭhattā esa aṇaṇo nikkileso jāto, na dukkhavedanāya aṇaṇo. Bhuñjāmīti cettha theyyaparibhogo iṇaparibhogo dāyajjaparibhogo sāmiparibhogoti cattāro paribhogā veditabbā. Tattha dussīlassa paribhogo theyyaparibhogo nāma. So hi cattāro paccaye thenetvā bhuñjati. Vuttampi cetaṃ ‘‘theyyāya vo, bhikkhave, raṭṭhapiṇḍo bhutto’’ti (pārā. 195). Sīlavato pana apaccavekkhaṇaparibhogo iṇaparibhogo nāma. Sattannaṃ sekkhānaṃ paribhogo dāyajjaparibhogo nāma. Khīṇāsavassa paribhogo sāmiparibhogo nāma. Idha kilesaiṇānaṃ abhāvaṃ sandhāya ‘‘aṇaṇo’’ti vuttaṃ. ‘‘Aniṇo’’tipi pāṭho. Sāmiparibhogaṃ sandhāya ‘‘bhuñjāmi bhojana’’nti vuttaṃ.
ကာမရတိသန္ထဝန္တိ ဒုဝိဓေသုပိ ကာမေသု တဏ္ဟာရတိသန္ထဝံ မာ အနုယုဉ္ဇထ မာ ကရိတ္ထ။ နယိဒံ ဒုမ္မန္တိတံ မမာတိ ယံ မယာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဒိသ္ဝာ ပဗ္ဗဇိသ္သာမီတိ မန္တိတံ, တံ မမ မန္တိတံ န ဒုမ္မန္တိတံ။ သံဝိဘတ္တေသု ဓမ္မေသူတိ အဟံ သတ္ထာတိ ဧဝံ လောကေ ဥပ္ပန္နေဟိ ယေ ဓမ္မာ သံဝိဘတ္တာ, တေသု ဓမ္မေသု ယံ သေဋ္ဌံ နိဗ္ဗာနံ, တဒေဝ အဟံ ဥပဂမံ ဥပဂတော သမ္ပတ္တော, တသ္မာ မယ္ဟံ ဣဒံ အာဂမနံ သ္ဝာဂတံ နာမ ဂတန္တိ။ တိသ္သော ဝိဇ္ဇာတိ ပုဗ္ဗေနိဝာသဒိဗ္ဗစက္ခုအာသဝက္ခယပညာ။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသနန္တိ ယံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသနေ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စံ အတ္ထိ, တံ သဗ္ဗံ မယာ ကတံ။ တီဟိ ဝိဇ္ဇာဟိ နဝဟိ စ လောကုတ္တရဓမ္မေဟိ ဒေသနံ မတ္ထကံ ပာပေသီတိ။
Kāmaratisanthavanti duvidhesupi kāmesu taṇhāratisanthavaṃ mā anuyuñjatha mā karittha. Nayidaṃ dummantitaṃ mamāti yaṃ mayā sammāsambuddhaṃ disvā pabbajissāmīti mantitaṃ, taṃ mama mantitaṃ na dummantitaṃ. Saṃvibhattesu dhammesūti ahaṃ satthāti evaṃ loke uppannehi ye dhammā saṃvibhattā, tesu dhammesu yaṃ seṭṭhaṃ nibbānaṃ, tadeva ahaṃ upagamaṃ upagato sampatto, tasmā mayhaṃ idaṃ āgamanaṃ svāgataṃ nāma gatanti. Tisso vijjāti pubbenivāsadibbacakkhuāsavakkhayapaññā. Kataṃbuddhassa sāsananti yaṃ buddhassa sāsane kattabbakiccaṃ atthi, taṃ sabbaṃ mayā kataṃ. Tīhi vijjāhi navahi ca lokuttaradhammehi desanaṃ matthakaṃ pāpesīti.
ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
အင္ဂုလိမာလသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Aṅgulimālasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၆. အင္ဂုလိမာလသုတ္တံ • 6. Aṅgulimālasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၆. အင္ဂုလိမာလသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Aṅgulimālasuttavaṇṇanā
