Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā)

    ൬. അങ്ഗുലിമാലസുത്തവണ്ണനാ

    6. Aṅgulimālasuttavaṇṇanā

    ൩൪൭. ഏവം മേ സുതന്തി അങ്ഗുലിമാലസുത്തം. തത്ഥ അങ്ഗുലീനം മാലം ധാരേതീതി കസ്മാ ധാരേതി? ആചരിയവചനേന. തത്രായം അനുപുബ്ബികഥാ –

    347.Evaṃme sutanti aṅgulimālasuttaṃ. Tattha aṅgulīnaṃ mālaṃ dhāretīti kasmā dhāreti? Ācariyavacanena. Tatrāyaṃ anupubbikathā –

    അയം കിര കോസലരഞ്ഞോ പുരോഹിതസ്സ മന്താണിയാ നാമ ബ്രാഹ്മണിയാ കുച്ഛിസ്മിം പടിസന്ധിം അഗ്ഗഹേസി. ബ്രാഹ്മണിയാ രത്തിഭാഗേ ഗബ്ഭവുട്ഠാനം അഹോസി. തസ്സ മാതുകുച്ഛിതോ നിക്ഖമനകാലേ സകലനഗരേ ആവുധാനി പജ്ജലിംസു, രഞ്ഞോ മങ്ഗലസകുന്തോപി സിരിസയനേ ഠപിതാ അസിലട്ഠിപി പജ്ജലി. ബ്രാഹ്മണോ നിക്ഖമിത്വാ നക്ഖത്തം ഓലോകേന്തോ ചോരനക്ഖത്തേന ജാതോതി രഞ്ഞോ സന്തികം ഗന്ത്വാ സുഖസേയ്യഭാവം പുച്ഛി.

    Ayaṃ kira kosalarañño purohitassa mantāṇiyā nāma brāhmaṇiyā kucchismiṃ paṭisandhiṃ aggahesi. Brāhmaṇiyā rattibhāge gabbhavuṭṭhānaṃ ahosi. Tassa mātukucchito nikkhamanakāle sakalanagare āvudhāni pajjaliṃsu, rañño maṅgalasakuntopi sirisayane ṭhapitā asilaṭṭhipi pajjali. Brāhmaṇo nikkhamitvā nakkhattaṃ olokento coranakkhattena jātoti rañño santikaṃ gantvā sukhaseyyabhāvaṃ pucchi.

    രാജാ ‘‘കുതോ, മേ ആചരിയ, സുഖസേയ്യാ? മയ്ഹം മങ്ഗലാവുധം പജ്ജലി, രജ്ജസ്സ വാ ജീവിതസ്സ വാ അന്തരായോ ഭവിസ്സതി മഞ്ഞേ’’തി. മാ ഭായി, മഹാരാജ, മയ്ഹം ഘരേ കുമാരോ ജാതോ, തസ്സാനുഭാവേന ന കേവലം തുയ്ഹം നിവേസനേ, സകലനഗരേപി ആവുധാനി പജ്ജലിതാനീതി. കിം ഭവിസ്സതി ആചരിയാതി? ചോരോ ഭവിസ്സതി മഹാരാജാതി. കിം ഏകചോരകോ, ഉദാഹു രജ്ജദൂസകോ ചോരോതി? ഏകചോരകോ ദേവാതി. ഏവം വത്വാ ച പന രഞ്ഞോ മനം ഗണ്ഹിതുകാമോ ആഹ – ‘‘മാരേഥ നം ദേവാ’’തി. ഏകചോരകോ സമാനോ കിം കരിസ്സതി? കരീസസഹസ്സഖേത്തേ ഏകസാലിസീസം വിയ ഹോതി, പടിജഗ്ഗഥ നന്തി. തസ്സ നാമഗ്ഗഹണം ഗണ്ഹന്താ സയനേ ഠപിതമങ്ഗലഅസിലട്ഠി, ഛദനേ ഠപിതാ സരാ, കപ്പാസപിചുമ്ഹി ഠപിതം താലവണ്ടകരണസത്ഥകന്തി ഏതേ പജ്ജലന്താ കിഞ്ചി ന ഹിംസിംസു, തസ്മാ അഹിംസകോതി നാമം അകംസു. തം സിപ്പുഗ്ഗഹണകാലേ തക്കസീലം പേസയിംസു.

    Rājā ‘‘kuto, me ācariya, sukhaseyyā? Mayhaṃ maṅgalāvudhaṃ pajjali, rajjassa vā jīvitassa vā antarāyo bhavissati maññe’’ti. Mā bhāyi, mahārāja, mayhaṃ ghare kumāro jāto, tassānubhāvena na kevalaṃ tuyhaṃ nivesane, sakalanagarepi āvudhāni pajjalitānīti. Kiṃ bhavissati ācariyāti? Coro bhavissati mahārājāti. Kiṃ ekacorako, udāhu rajjadūsako coroti? Ekacorako devāti. Evaṃ vatvā ca pana rañño manaṃ gaṇhitukāmo āha – ‘‘māretha naṃ devā’’ti. Ekacorako samāno kiṃ karissati? Karīsasahassakhette ekasālisīsaṃ viya hoti, paṭijaggatha nanti. Tassa nāmaggahaṇaṃ gaṇhantā sayane ṭhapitamaṅgalaasilaṭṭhi, chadane ṭhapitā sarā, kappāsapicumhi ṭhapitaṃ tālavaṇṭakaraṇasatthakanti ete pajjalantā kiñci na hiṃsiṃsu, tasmā ahiṃsakoti nāmaṃ akaṃsu. Taṃ sippuggahaṇakāle takkasīlaṃ pesayiṃsu.

    സോ ധമ്മന്തേവാസികോ ഹുത്വാ സിപ്പം പട്ഠപേസി. വത്തസമ്പന്നോ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ അഹോസി. സേസഅന്തേവാസികാ ബാഹിരകാ അഹേസും. തേ – ‘‘അഹിംസകമാണവകസ്സ ആഗതകാലതോ പട്ഠായ മയം ന പഞ്ഞായാമ, കഥം നം ഭിന്ദേയ്യാമാ’’തി? നിസീദിത്വാ മന്തയന്താ – ‘‘സബ്ബേഹി അതിരേകപഞ്ഞത്താ ദുപ്പഞ്ഞോതി. ന സക്കാ വത്തും, വത്തസമ്പന്നത്താ ദുബ്ബത്തോതി. ന സക്കാ വത്തും, ജാതിസമ്പന്നത്താ ദുജ്ജാതോതി ന സക്കാ വത്തും, കിന്തി കരിസ്സാമാ’’തി? തതോ ഏകം ഖരമന്തം മന്തയിംസു ‘‘ആചരിയസ്സ അന്തരം കത്വാ നം ഭിന്ദിസ്സാമാ’’തി തയോ രാസീ ഹുത്വാ പഠമം ഏകച്ചേ ആചരിയം ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ അട്ഠംസു. കിം താതാതി? ഇമസ്മിം ഗേഹേ ഏകാ കഥാ സുയ്യതീതി. കിം താതാതി? അഹിംസകമാണവോ തുമ്ഹാകം അന്തരേ ദുബ്ഭതീതി മഞ്ഞാമാതി. ആചരിയോ സന്തജ്ജേത്വാ – ‘‘ഗച്ഛഥ വസലാ, മാ മേ പുത്തം മയ്ഹം അന്തരേ പരിഭിന്ദഥാ’’തി നിട്ഠുഭി. തതോ ഇതരേ, അഥ ഇതരേഹി തയോപി കോട്ഠാസാ ആഗന്ത്വാ തഥേവ വത്വാ – ‘‘അമ്ഹാകം അസദ്ദഹന്താ ഉപപരിക്ഖിത്വാ ജാനാഥാ’’തി ആഹംസു.

    So dhammantevāsiko hutvā sippaṃ paṭṭhapesi. Vattasampanno kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī ahosi. Sesaantevāsikā bāhirakā ahesuṃ. Te – ‘‘ahiṃsakamāṇavakassa āgatakālato paṭṭhāya mayaṃ na paññāyāma, kathaṃ naṃ bhindeyyāmā’’ti? Nisīditvā mantayantā – ‘‘sabbehi atirekapaññattā duppaññoti. Na sakkā vattuṃ, vattasampannattā dubbattoti. Na sakkā vattuṃ, jātisampannattā dujjātoti na sakkā vattuṃ, kinti karissāmā’’ti? Tato ekaṃ kharamantaṃ mantayiṃsu ‘‘ācariyassa antaraṃ katvā naṃ bhindissāmā’’ti tayo rāsī hutvā paṭhamaṃ ekacce ācariyaṃ upasaṅkamitvā vanditvā aṭṭhaṃsu. Kiṃ tātāti? Imasmiṃ gehe ekā kathā suyyatīti. Kiṃ tātāti? Ahiṃsakamāṇavo tumhākaṃ antare dubbhatīti maññāmāti. Ācariyo santajjetvā – ‘‘gacchatha vasalā, mā me puttaṃ mayhaṃ antare paribhindathā’’ti niṭṭhubhi. Tato itare, atha itarehi tayopi koṭṭhāsā āgantvā tatheva vatvā – ‘‘amhākaṃ asaddahantā upaparikkhitvā jānāthā’’ti āhaṃsu.

    ആചരിയോ സിനേഹേന വദന്തേ ദിസ്വാ ‘‘അത്ഥി മഞ്ഞേ സന്ഥവോ’’തി പരിഭിജ്ജിത്വാ ചിന്തേസി ‘‘ഘാതേമി ന’’ന്തി. തതോ ചിന്തേസി – ‘‘സചേ ഘാതേസ്സാമി ‘ദിസാപാമോക്ഖോ ആചരിയോ അത്തനോ സന്തികം സിപ്പുഗ്ഗഹണത്ഥം ആഗതേ മാണവകേ ദോസം ഉപ്പാദേത്വാ ജീവിതാ വോരോപേതീ’തി. പുന കോചി സിപ്പുഗ്ഗഹണത്ഥം ന ആഗമിസ്സതി, ഏവം മേ ലാഭോ പരിഹായിസ്സതി, അഥ നം സിപ്പസ്സ പരിയോസാനുപചാരോതി വത്വാ ജങ്ഘസഹസ്സം ഘാതേഹീതി വക്ഖാമി. അവസ്സം ഏത്ഥ ഏകോ ഉട്ഠായ തം ഘാതേസ്സതീ’’തി.

    Ācariyo sinehena vadante disvā ‘‘atthi maññe santhavo’’ti paribhijjitvā cintesi ‘‘ghātemi na’’nti. Tato cintesi – ‘‘sace ghātessāmi ‘disāpāmokkho ācariyo attano santikaṃ sippuggahaṇatthaṃ āgate māṇavake dosaṃ uppādetvā jīvitā voropetī’ti. Puna koci sippuggahaṇatthaṃ na āgamissati, evaṃ me lābho parihāyissati, atha naṃ sippassa pariyosānupacāroti vatvā jaṅghasahassaṃ ghātehīti vakkhāmi. Avassaṃ ettha eko uṭṭhāya taṃ ghātessatī’’ti.

    അഥ നം ആഹ – ‘‘ഏഹി താത ജങ്ഘസഹസ്സം ഘാതേഹി, ഏവം തേ സിപ്പസ്സ ഉപചാരോ കതോ ഭവിസ്സതീ’’തി. മയം അഹിംസകകുലേ ജാതാ, ന സക്കാ ആചരിയാതി. അലദ്ധുപചാരം സിപ്പം ഫലം ന ദേതി താതാതി. സോ പഞ്ചാവുധം ഗഹേത്വാ ആചരിയം വന്ദിത്വാ അടവിം പവിട്ഠോ. അടവിം പവിസനട്ഠാനേപി അടവിമജ്ഝേപി അടവിതോ നിക്ഖമനട്ഠാനേപി ഠത്വാ മനുസ്സേ ഘാതേതി. വത്ഥം വാ വേഠനം വാ ന ഗണ്ഹാതി. ഏകോ ദ്വേതി ഗണിതമത്തമേവ കരോന്തോ ഗച്ഛതി, ഗണനമ്പി ന ഉഗ്ഗണ്ഹാതി. പകതിയാപി പഞ്ഞവാ ഏസ, പാണാതിപാതിനോ പന ചിത്തം ന പതിട്ഠാതി, തസ്മാ അനുക്കമേന ഗണനമ്പി ന സല്ലക്ഖേസി, ഏകേകം അങ്ഗുലിം ഛിന്ദിത്വാ ഠപേതി. ഠപിതട്ഠാനേ അങ്ഗുലിയോ വിനസ്സന്തി, തതോ വിജ്ഝിത്വാ അങ്ഗുലീനം മാലം കത്വാ ധാരേസി, തേനേവ ചസ്സ അങ്ഗുലിമാലോതി സങ്ഖാ ഉദപാദി. സോ സബ്ബം അരഞ്ഞം നിസ്സഞ്ചാരമകാസി, ദാരുആദീനം അത്ഥായ അരഞ്ഞം ഗന്തും സമത്ഥോ നാമ നത്ഥി.

    Atha naṃ āha – ‘‘ehi tāta jaṅghasahassaṃ ghātehi, evaṃ te sippassa upacāro kato bhavissatī’’ti. Mayaṃ ahiṃsakakule jātā, na sakkā ācariyāti. Aladdhupacāraṃ sippaṃ phalaṃ na deti tātāti. So pañcāvudhaṃ gahetvā ācariyaṃ vanditvā aṭaviṃ paviṭṭho. Aṭaviṃ pavisanaṭṭhānepi aṭavimajjhepi aṭavito nikkhamanaṭṭhānepi ṭhatvā manusse ghāteti. Vatthaṃ vā veṭhanaṃ vā na gaṇhāti. Eko dveti gaṇitamattameva karonto gacchati, gaṇanampi na uggaṇhāti. Pakatiyāpi paññavā esa, pāṇātipātino pana cittaṃ na patiṭṭhāti, tasmā anukkamena gaṇanampi na sallakkhesi, ekekaṃ aṅguliṃ chinditvā ṭhapeti. Ṭhapitaṭṭhāne aṅguliyo vinassanti, tato vijjhitvā aṅgulīnaṃ mālaṃ katvā dhāresi, teneva cassa aṅgulimāloti saṅkhā udapādi. So sabbaṃ araññaṃ nissañcāramakāsi, dāruādīnaṃ atthāya araññaṃ gantuṃ samattho nāma natthi.

    രത്തിഭാഗേ അന്തോഗാമമ്പി ആഗന്ത്വാ പാദേന പഹരിത്വാ ദ്വാരം ഉഗ്ഘാതേതി. തതോ സയിതേയേവ മാരേത്വാ ഏകോ ഏകോതി ഗഹേത്വാ ഗച്ഛതി. ഗാമോ ഓസരിത്വാ നിഗമേ അട്ഠാസി, നിഗമോ നഗരേ. മനുസ്സാ തിയോജനതോ പട്ഠായ ഘരാനി പഹായ ദാരകേ ഹത്ഥേസു ഗഹേത്വാ ആഗമ്മ സാവത്ഥിം പരിവാരേത്വാ ഖന്ധാവാരം ബന്ധിത്വാ രാജങ്ഗണേ സന്നിപതിത്വാ – ‘‘ചോരോ, തേ ദേവ, വിജിതേ അങ്ഗുലിമാലോ നാമാ’’തിആദീനി വദന്താ കന്ദന്തി. ഭഗ്ഗവോ ‘‘മയ്ഹം പുത്തോ ഭവിസ്സതീ’’തി ഞത്വാ ബ്രാഹ്മണിം ആഹ – ഭോതി അങ്ഗുലിമാലോ നാമ ചോരോ ഉപ്പന്നോ, സോ ന അഞ്ഞോ, തവ പുത്തോ അഹിംസകകുമാരോ. ഇദാനി രാജാ തം ഗണ്ഹിതും നിക്ഖമിസ്സതി, കിം കത്തബ്ബന്തി? ഗച്ഛ സാമി, പുത്തം മേ ഗഹേത്വാ ഏഹീതി. നാഹം ഭദ്ദേ ഉസ്സഹാമി, ചതൂസു ഹി ജനേസു വിസ്സാസോ നാമ നത്ഥി, ചോരോ മേ പുരാണസഹായോതി അവിസ്സാസനീയോ, സാഖാ മേ പുരാണസന്ഥതാതി അവിസ്സാസനീയാ, രാജാ മം പൂജേതീതി അവിസ്സാസനീയോ, ഇത്ഥീ മേ വസം ഗതാതി അവിസ്സാസനീയാതി. മാതു ഹദയം പന മുദുകം ഹോതി. തസ്മാ അഹം പന ഗന്ത്വാ മയ്ഹം പുത്തം ആനേസ്സാമീതി നിക്ഖന്താ.

    Rattibhāge antogāmampi āgantvā pādena paharitvā dvāraṃ ugghāteti. Tato sayiteyeva māretvā eko ekoti gahetvā gacchati. Gāmo osaritvā nigame aṭṭhāsi, nigamo nagare. Manussā tiyojanato paṭṭhāya gharāni pahāya dārake hatthesu gahetvā āgamma sāvatthiṃ parivāretvā khandhāvāraṃ bandhitvā rājaṅgaṇe sannipatitvā – ‘‘coro, te deva, vijite aṅgulimālo nāmā’’tiādīni vadantā kandanti. Bhaggavo ‘‘mayhaṃ putto bhavissatī’’ti ñatvā brāhmaṇiṃ āha – bhoti aṅgulimālo nāma coro uppanno, so na añño, tava putto ahiṃsakakumāro. Idāni rājā taṃ gaṇhituṃ nikkhamissati, kiṃ kattabbanti? Gaccha sāmi, puttaṃ me gahetvā ehīti. Nāhaṃ bhadde ussahāmi, catūsu hi janesu vissāso nāma natthi, coro me purāṇasahāyoti avissāsanīyo, sākhā me purāṇasanthatāti avissāsanīyā, rājā maṃ pūjetīti avissāsanīyo, itthī me vasaṃ gatāti avissāsanīyāti. Mātu hadayaṃ pana mudukaṃ hoti. Tasmā ahaṃ pana gantvā mayhaṃ puttaṃ ānessāmīti nikkhantā.

    തംദിവസഞ്ച ഭഗവാ പച്ചൂസസമയേ ലോകം വോലോകേന്തോ അങ്ഗുലിമാലം ദിസ്വാ – ‘‘മയി ഗതേ ഏതസ്സ സോത്ഥി ഭവിസ്സതി. അഗാമകേ അരഞ്ഞേ ഠിതോ ചതുപ്പദികം ഗാഥം സുത്വാ മമ സന്തികേ പബ്ബജിത്വാ ഛ അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികരിസ്സതി. സചേ ന ഗമിസ്സാമി, മാതരി അപരജ്ഝിത്വാ അനുദ്ധരണീയോ ഭവിസ്സതി, കരിസ്സാമിസ്സ സങ്ഗഹ’’ന്തി പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പിണ്ഡായ പവിസിത്വാ കതഭത്തകിച്ചോ തം സങ്ഗണ്ഹിതുകാമോ വിഹാരാ നിക്ഖമി. ഏതമത്ഥം ദസ്സേതും ‘‘അഥ ഖോ ഭഗവാ’’തിആദി വുത്തം.

    Taṃdivasañca bhagavā paccūsasamaye lokaṃ volokento aṅgulimālaṃ disvā – ‘‘mayi gate etassa sotthi bhavissati. Agāmake araññe ṭhito catuppadikaṃ gāthaṃ sutvā mama santike pabbajitvā cha abhiññā sacchikarissati. Sace na gamissāmi, mātari aparajjhitvā anuddharaṇīyo bhavissati, karissāmissa saṅgaha’’nti pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā piṇḍāya pavisitvā katabhattakicco taṃ saṅgaṇhitukāmo vihārā nikkhami. Etamatthaṃ dassetuṃ ‘‘atha kho bhagavā’’tiādi vuttaṃ.

    ൩൪൮. സങ്കരിത്വാ സങ്കരിത്വാതി സങ്കേതം കത്വാ വഗ്ഗവഗ്ഗാ ഹുത്വാ. ഹത്ഥത്ഥം ഗച്ഛന്തീതി ഹത്ഥേ അത്ഥം വിനാസം ഗച്ഛന്തി. കിം പന തേ ഭഗവന്തം സഞ്ജാനിത്വാ ഏവം വദന്തി അസഞ്ജാനിത്വാതി? അസഞ്ജാനിത്വാ. അഞ്ഞാതകവേസേന ഹി ഭഗവാ ഏകകോവ അഗമാസി. ചോരോപി തസ്മിം സമയേ ദീഘരത്തം ദുബ്ഭോജനേന ച ദുക്ഖസേയ്യായ ച ഉക്കണ്ഠിതോ ഹോതി. കിത്തകാ പനാനേന മനുസ്സാ മാരിതാതി? ഏകേനൂനസഹസ്സം. സോ പന ഇദാനി ഏകം ലഭിത്വാ സഹസ്സം പൂരേസ്സതീതി സഞ്ഞീ ഹുത്വാ യമേവ പഠമം പസ്സാമി, തം ഘാതേത്വാ ഗണനം പൂരേത്വാ സിപ്പസ്സ ഉപചാരം കത്വാ കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ ന്ഹായിത്വാ വത്ഥാനി പരിവത്തേത്വാ മാതാപിതരോ പസ്സിസ്സാമീതി അടവിമജ്ഝതോ അടവിമുഖം ആഗന്ത്വാ ഏകമന്തം ഠിതോവ ഭഗവന്തം അദ്ദസ. ഏതമത്ഥം ദസ്സേതും ‘‘അദ്ദസാ ഖോ’’തിആദി വുത്തം.

    348.Saṅkaritvā saṅkaritvāti saṅketaṃ katvā vaggavaggā hutvā. Hatthatthaṃ gacchantīti hatthe atthaṃ vināsaṃ gacchanti. Kiṃ pana te bhagavantaṃ sañjānitvā evaṃ vadanti asañjānitvāti? Asañjānitvā. Aññātakavesena hi bhagavā ekakova agamāsi. Coropi tasmiṃ samaye dīgharattaṃ dubbhojanena ca dukkhaseyyāya ca ukkaṇṭhito hoti. Kittakā panānena manussā māritāti? Ekenūnasahassaṃ. So pana idāni ekaṃ labhitvā sahassaṃ pūressatīti saññī hutvā yameva paṭhamaṃ passāmi, taṃ ghātetvā gaṇanaṃ pūretvā sippassa upacāraṃ katvā kesamassuṃ ohāretvā nhāyitvā vatthāni parivattetvā mātāpitaro passissāmīti aṭavimajjhato aṭavimukhaṃ āgantvā ekamantaṃ ṭhitova bhagavantaṃ addasa. Etamatthaṃ dassetuṃ ‘‘addasā kho’’tiādi vuttaṃ.

    ഇദ്ധാഭിസങ്ഖാരം അഭിസങ്ഖാസീതി മഹാപഥവിം ഉമ്മിയോ ഉട്ഠപേന്തോ വിയ സംഹരിത്വാ അപരഭാഗേ അക്കമതി, ഓരഭാഗേ വലിയോ നിക്ഖമന്തി, അങ്ഗുലിമാലോ സരക്ഖേപമത്തം മുഞ്ചിത്വാ ഗച്ഛതി. ഭഗവാ പുരതോ മഹന്തം അങ്ഗണം ദസ്സേത്വാ സയം മജ്ഝേ ഹോതി, ചോരോ അന്തേ. സോ ‘‘ഇദാനി നം പാപുണിത്വാ ഗണ്ഹിസ്സാമീ’’തി സബ്ബഥാമേന ധാവതി. ഭഗവാ അങ്ഗണസ്സ പാരിമന്തേ ഹോതി, ചോരോ മജ്ഝേ. സോ ‘‘ഏത്ഥ നം പാപുണിത്വാ ഗണ്ഹിസ്സാമീ’’തി വേഗേന ധാവതി. ഭഗവാ തസ്സ പുരതോ മാതികം വാ ഥലം വാ ദസ്സേതി, ഏതേനുപായേന തീണി യോജനാനി ഗഹേത്വാ അഗമാസി. ചോരോ കിലമി, മുഖേ ഖേളോ സുസ്സി, കച്ഛേഹി സേദാ മുച്ചിംസു. അഥസ്സ ‘‘അച്ഛരിയം വത ഭോ’’തി ഏതദഹോസി. മിഗമ്പീതി മിഗം കസ്മാ ഗണ്ഹാതി? ഛാതസമയേ ആഹാരത്ഥം. സോ കിര ഏകം ഗുമ്ബം ഘട്ടേത്വാ മിഗേ ഉട്ഠാപേതി. തതോ ചിത്തരുചിയം മിഗം അനുബന്ധന്തോ ഗണ്ഹിത്വാ പചിത്വാ ഖാദതി. പുച്ഛേയ്യന്തി യേന കാരണേനായം ഗച്ഛന്തോവ ഠിതോ നാമ , അഹഞ്ച ഠിതോവ അട്ഠിതോ നാമ, യംനൂനാഹം ഇമം സമണം തം കാരണം പുച്ഛേയ്യന്തി അത്ഥോ.

    Iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhāsīti mahāpathaviṃ ummiyo uṭṭhapento viya saṃharitvā aparabhāge akkamati, orabhāge valiyo nikkhamanti, aṅgulimālo sarakkhepamattaṃ muñcitvā gacchati. Bhagavā purato mahantaṃ aṅgaṇaṃ dassetvā sayaṃ majjhe hoti, coro ante. So ‘‘idāni naṃ pāpuṇitvā gaṇhissāmī’’ti sabbathāmena dhāvati. Bhagavā aṅgaṇassa pārimante hoti, coro majjhe. So ‘‘ettha naṃ pāpuṇitvā gaṇhissāmī’’ti vegena dhāvati. Bhagavā tassa purato mātikaṃ vā thalaṃ vā dasseti, etenupāyena tīṇi yojanāni gahetvā agamāsi. Coro kilami, mukhe kheḷo sussi, kacchehi sedā mucciṃsu. Athassa ‘‘acchariyaṃ vata bho’’ti etadahosi. Migampīti migaṃ kasmā gaṇhāti? Chātasamaye āhāratthaṃ. So kira ekaṃ gumbaṃ ghaṭṭetvā mige uṭṭhāpeti. Tato cittaruciyaṃ migaṃ anubandhanto gaṇhitvā pacitvā khādati. Puccheyyanti yena kāraṇenāyaṃ gacchantova ṭhito nāma , ahañca ṭhitova aṭṭhito nāma, yaṃnūnāhaṃ imaṃ samaṇaṃ taṃ kāraṇaṃ puccheyyanti attho.

    ൩൪൯. നിധായാതി യോ വിഹിംസനത്ഥം ഭൂതേസു ദണ്ഡോ പവത്തയിതബ്ബോ സിയാ, തം നിധായ അപനേത്വാ മേത്തായ ഖന്തിയാ പടിസങ്ഖായ അവിഹിംസായ സാരണീയധമ്മേസു ച ഠിതോ അഹന്തി അത്ഥോ. തുവമട്ഠിതോസീതി പാണേസു അസഞ്ഞതത്താ ഏത്തകാനി പാണസഹസ്സാനി ഘാതേന്തസ്സ തവ മേത്താ വാ ഖന്തി വാ പടിസങ്ഖാ വാ അവിഹിംസാ വാ സാരണീയധമ്മോ വാ നത്ഥി, തസ്മാ തുവം അട്ഠിതോസി, ഇദാനി ഇരിയാപഥേന ഠിതോപി നിരയേ ധാവിസ്സസി, തിരച്ഛാനയോനിയം പേത്തിവിസയേ അസുരകായേ വാ ധാവിസ്സസീതി വുത്തം ഹോതി.

    349.Nidhāyāti yo vihiṃsanatthaṃ bhūtesu daṇḍo pavattayitabbo siyā, taṃ nidhāya apanetvā mettāya khantiyā paṭisaṅkhāya avihiṃsāya sāraṇīyadhammesu ca ṭhito ahanti attho. Tuvamaṭṭhitosīti pāṇesu asaññatattā ettakāni pāṇasahassāni ghātentassa tava mettā vā khanti vā paṭisaṅkhā vā avihiṃsā vā sāraṇīyadhammo vā natthi, tasmā tuvaṃ aṭṭhitosi, idāni iriyāpathena ṭhitopi niraye dhāvissasi, tiracchānayoniyaṃ pettivisaye asurakāye vā dhāvissasīti vuttaṃ hoti.

    തതോ ചോരോ – ‘‘മഹാ അയം സീഹനാദോ, മഹന്തം ഗജ്ജിതം, ന ഇദം അഞ്ഞസ്സ ഭവിസ്സതി, മഹാമായായ പുത്തസ്സ സിദ്ധത്ഥസ്സ സമണരഞ്ഞോ ഏതം ഗജ്ജിതം, ദിട്ഠോ വതമ്ഹി മഞ്ഞേ തിഖിണചക്ഖുനാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന, സങ്ഗഹകരണത്ഥം മേ ഭഗവാ ആഗതോ’’തി ചിന്തേത്വാ ചിരസ്സം വത മേതിആദിമാഹ. തത്ഥ മഹിതോതി ദേവമനുസ്സാദീഹി ചതുപച്ചയപൂജായ പൂജിതോ. പച്ചുപാദീതി ചിരസ്സം കാലസ്സ അച്ചയേന മയ്ഹം സങ്ഗഹത്ഥായ ഇമം മഹാവനം പടിപജ്ജി. പഹായ പാപന്തി പജഹിത്വാ പാപം.

    Tato coro – ‘‘mahā ayaṃ sīhanādo, mahantaṃ gajjitaṃ, na idaṃ aññassa bhavissati, mahāmāyāya puttassa siddhatthassa samaṇarañño etaṃ gajjitaṃ, diṭṭho vatamhi maññe tikhiṇacakkhunā sammāsambuddhena, saṅgahakaraṇatthaṃ me bhagavā āgato’’ti cintetvā cirassaṃ vata metiādimāha. Tattha mahitoti devamanussādīhi catupaccayapūjāya pūjito. Paccupādīti cirassaṃ kālassa accayena mayhaṃ saṅgahatthāya imaṃ mahāvanaṃ paṭipajji. Pahāya pāpanti pajahitvā pāpaṃ.

    ഇത്വേവാതി ഏവം വത്വായേവ. ആവുധന്തി പഞ്ചാവുധം. സോബ്ഭേതി സമന്തതോ ഛിന്നേ. പപാതേതി ഏകതോ ഛിന്നേ. നരകേതി ഫലിതട്ഠാനേ. ഇധ പന തീഹിപി ഇമേഹി പദേഹി അരഞ്ഞമേവ വുത്തം. അകിരീതി ഖിപി ഛഡ്ഡേസി.

    Itvevāti evaṃ vatvāyeva. Āvudhanti pañcāvudhaṃ. Sobbheti samantato chinne. Papāteti ekato chinne. Naraketi phalitaṭṭhāne. Idha pana tīhipi imehi padehi araññameva vuttaṃ. Akirīti khipi chaḍḍesi.

    തമേഹി ഭിക്ഖൂതി തദാ അവോചാതി ഭഗവതോ ഇമം പബ്ബാജേന്തോ കുഹിം സത്ഥകം ലഭിസ്സാമി, കുഹിം പത്തചീവരന്തി പരിയേസനകിച്ചം നത്ഥി, കമ്മം പന ഓലോകേസി. അഥസ്സ പുബ്ബേ സീലവന്താനം അട്ഠപരിക്ഖാരഭണ്ഡകസ്സ ദിന്നഭാവം ഞത്വാ ദക്ഖിണഹത്ഥം പസാരേത്വാ – ‘‘ഏഹി ഭിക്ഖു സ്വാക്ഖാതോ ധമ്മോ, ചര ബ്രഹ്മചരിയം സമ്മാ ദുക്ഖസ്സ അന്തകിരിയായാ’’തി ആഹ. സോ സഹ വചനേനേവ ഇദ്ധിമയപത്തചീവരം പടിലഭി. താവദേവസ്സ ഗിഹിലിങ്ഗം അന്തരധായി, സമണലിങ്ഗം പാതുരഹോസി.

    Tamehibhikkhūti tadā avocāti bhagavato imaṃ pabbājento kuhiṃ satthakaṃ labhissāmi, kuhiṃ pattacīvaranti pariyesanakiccaṃ natthi, kammaṃ pana olokesi. Athassa pubbe sīlavantānaṃ aṭṭhaparikkhārabhaṇḍakassa dinnabhāvaṃ ñatvā dakkhiṇahatthaṃ pasāretvā – ‘‘ehi bhikkhu svākkhāto dhammo, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti āha. So saha vacaneneva iddhimayapattacīvaraṃ paṭilabhi. Tāvadevassa gihiliṅgaṃ antaradhāyi, samaṇaliṅgaṃ pāturahosi.

    ‘‘തിചീവരഞ്ച പത്തോ ച, വാസി സൂചി ച ബന്ധനം;

    ‘‘Ticīvarañca patto ca, vāsi sūci ca bandhanaṃ;

    പരിസ്സാവനേന അട്ഠേതേ, യുത്തയോഗസ്സ ഭിക്ഖുനോ’’തി. –

    Parissāvanena aṭṭhete, yuttayogassa bhikkhuno’’ti. –

    ഏവം വുത്താ അട്ഠ പരിക്ഖാരാ സരീരപടിബദ്ധാവ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തിംസു. ഏസേവ തസ്സ അഹു ഭിക്ഖുഭാവോതി ഏസ ഏഹിഭിക്ഖുഭാവോ തസ്സ ഉപസമ്പന്നഭിക്ഖുഭാവോ അഹോസി, ന ഹി ഏഹിഭിക്ഖൂനം വിസും ഉപസമ്പദാ നാമ അത്ഥി.

    Evaṃ vuttā aṭṭha parikkhārā sarīrapaṭibaddhāva hutvā nibbattiṃsu. Eseva tassa ahu bhikkhubhāvoti esa ehibhikkhubhāvo tassa upasampannabhikkhubhāvo ahosi, na hi ehibhikkhūnaṃ visuṃ upasampadā nāma atthi.

    ൩൫൦. പച്ഛാസമണേനാതി ഭണ്ഡഗ്ഗാഹകേന പച്ഛാസമണേന, തേനേവ അത്തനോ പത്തചീവരം ഗാഹാപേത്വാ തം പച്ഛാസമണം കത്വാ ഗതോതി അത്ഥോ. മാതാപിസ്സ അട്ഠഉസഭമത്തേന ഠാനേന അന്തരിതാ, – ‘‘താത, അഹിംസക കത്ഥ ഠിതോസി, കത്ഥ നിസിന്നോസി, കുഹിം ഗതോസി? മയാ സദ്ധിം ന കഥേസി താതാ’’തി വദന്തീ ആഹിണ്ഡിത്വാ അപസ്സമാനാ ഏത്തോവ ഗതാ.

    350.Pacchāsamaṇenāti bhaṇḍaggāhakena pacchāsamaṇena, teneva attano pattacīvaraṃ gāhāpetvā taṃ pacchāsamaṇaṃ katvā gatoti attho. Mātāpissa aṭṭhausabhamattena ṭhānena antaritā, – ‘‘tāta, ahiṃsaka kattha ṭhitosi, kattha nisinnosi, kuhiṃ gatosi? Mayā saddhiṃ na kathesi tātā’’ti vadantī āhiṇḍitvā apassamānā ettova gatā.

    പഞ്ചമത്തേഹി അസ്സസതേഹീതി സചേ ചോരസ്സ പരാജയോ ഭവിസ്സതി, അനുബന്ധിത്വാ നം ഗണ്ഹിസ്സാമി. സചേ മയ്ഹം പരാജയോ ഭവിസ്സതി, വേഗേന പലായിസ്സാമീതി സല്ലഹുകേന ബലേന നിക്ഖമി . യേന ആരാമോതി കസ്മാ ആരാമം അഗമാസി? സോ കിര ചോരസ്സ ഭായതി, ചിത്തേന ഗന്തുകാമോ ന ഗച്ഛതി, ഗരഹാഭയേന നിക്ഖമി. തേനസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘സമ്മാസമ്ബുദ്ധം വന്ദിത്വാ നിസീദിസ്സാമി, സോ പുച്ഛിസ്സതി ‘കസ്മാ ബലം ഗഹേത്വാ നിക്ഖന്തോസീ’തി. അഥാഹം ആരോചേസ്സാമി, ഭഗവാ ഹി മം ന കേവലം സമ്പരായികേനേവ അത്ഥേന സങ്ഗണ്ഹാതി, ദിട്ഠധമ്മികേനപി സങ്ഗണ്ഹാതിയേവ. സോ സചേ മയ്ഹം ജയോ ഭവിസ്സതി, അധിവാസേസ്സതി. സചേ പരാജയോ ഭവിസ്സതി ‘കിം തേ, മഹാരാജ, ഏകം ചോരം ആരബ്ഭ ഗമനേനാ’തി വക്ഖതി. തതോ മം ജനോ ഏവം സഞ്ജാനിസ്സതി – ‘രാജാ ചോരം ഗഹേതും നിക്ഖന്തോ, സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന പന നിവത്തിതോ’തി’’ ഗരഹമോക്ഖം സമ്പസ്സമാനോ അഗമാസി.

    Pañcamattehiassasatehīti sace corassa parājayo bhavissati, anubandhitvā naṃ gaṇhissāmi. Sace mayhaṃ parājayo bhavissati, vegena palāyissāmīti sallahukena balena nikkhami . Yena ārāmoti kasmā ārāmaṃ agamāsi? So kira corassa bhāyati, cittena gantukāmo na gacchati, garahābhayena nikkhami. Tenassa etadahosi – ‘‘sammāsambuddhaṃ vanditvā nisīdissāmi, so pucchissati ‘kasmā balaṃ gahetvā nikkhantosī’ti. Athāhaṃ ārocessāmi, bhagavā hi maṃ na kevalaṃ samparāyikeneva atthena saṅgaṇhāti, diṭṭhadhammikenapi saṅgaṇhātiyeva. So sace mayhaṃ jayo bhavissati, adhivāsessati. Sace parājayo bhavissati ‘kiṃ te, mahārāja, ekaṃ coraṃ ārabbha gamanenā’ti vakkhati. Tato maṃ jano evaṃ sañjānissati – ‘rājā coraṃ gahetuṃ nikkhanto, sammāsambuddhena pana nivattito’ti’’ garahamokkhaṃ sampassamāno agamāsi.

    കുതോ പനസ്സാതി കസ്മാ ആഹ? അപി നാമ ഭഗവാ തസ്സ ഉപനിസ്സയം ഓലോകേത്വാ തം ആനേത്വാ പബ്ബാജേയ്യാതി ഭഗവതോ പരിഗണ്ഹനത്ഥം ആഹ. രഞ്ഞോതി ന കേവലം രഞ്ഞോയേവ ഭയം അഹോസി, അവസേസോപി മഹാജനോ ഭീതോ ഫലകാവുധാനി ഛഡ്ഡേത്വാ സമ്മുഖസമ്മുഖട്ഠാനേവ പലായിത്വാ നഗരം പവിസിത്വാ ദ്വാരം പിധായ അട്ടാലകേ ആരുയ്ഹ ഓലോകേന്തോ അട്ഠാസി. ഏവഞ്ച അവോച – ‘‘അങ്ഗുലിമാലോ ‘രാജാ മയ്ഹം സന്തികം ആഗച്ഛതീ’തി ഞത്വാ പഠമതരം ആഗന്ത്വാ ജേതവനേ നിസിന്നോ, രാജാ തേന ഗഹിതോ, മയം പന പലായിത്വാ മുത്താ’’തി. നത്ഥി തേ ഇതോ ഭയന്തി അയഞ്ഹി ഇദാനി കുന്ഥകിപില്ലികം ജീവിതാ ന വോരോപേതി, നത്ഥി തേ ഇമസ്സ സന്തികാ ഭയന്തി അത്ഥോ.

    Kuto panassāti kasmā āha? Api nāma bhagavā tassa upanissayaṃ oloketvā taṃ ānetvā pabbājeyyāti bhagavato parigaṇhanatthaṃ āha. Raññoti na kevalaṃ raññoyeva bhayaṃ ahosi, avasesopi mahājano bhīto phalakāvudhāni chaḍḍetvā sammukhasammukhaṭṭhāneva palāyitvā nagaraṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya aṭṭālake āruyha olokento aṭṭhāsi. Evañca avoca – ‘‘aṅgulimālo ‘rājā mayhaṃ santikaṃ āgacchatī’ti ñatvā paṭhamataraṃ āgantvā jetavane nisinno, rājā tena gahito, mayaṃ pana palāyitvā muttā’’ti. Natthi te ito bhayanti ayañhi idāni kunthakipillikaṃ jīvitā na voropeti, natthi te imassa santikā bhayanti attho.

    കഥം ഗോത്തോതി? കസ്മാ പുച്ഛതി? പബ്ബജിതം ദാരുണകമ്മേന ഉപ്പന്നനാമം ഗഹേത്വാ വോഹരിതും ന യുത്തം, മാതാപിതൂനം ഗോത്തവസേന നം സമുദാചരിസ്സാമീതി മഞ്ഞമാനോ പുച്ഛി. പരിക്ഖാരാനന്തി ഏതേസം അത്ഥായ അഹം ഉസ്സുക്കം കരിസ്സാമീതി അത്ഥോ. കഥേന്തോയേവ ച ഉദരേ ബദ്ധസാടകം മുഞ്ചിത്വാ ഥേരസ്സ പാദമൂലേ ഠപേസി.

    Kathaṃ gottoti? Kasmā pucchati? Pabbajitaṃ dāruṇakammena uppannanāmaṃ gahetvā voharituṃ na yuttaṃ, mātāpitūnaṃ gottavasena naṃ samudācarissāmīti maññamāno pucchi. Parikkhārānanti etesaṃ atthāya ahaṃ ussukkaṃ karissāmīti attho. Kathentoyeva ca udare baddhasāṭakaṃ muñcitvā therassa pādamūle ṭhapesi.

    ൩൫൧. ആരഞ്ഞികോതിആദീനി ചത്താരി ധുതങ്ഗാനി പാളിയം ആഗതാനി. ഥേരേന പന തേരസപി സമാദിന്നാനേവ അഹേസും, തസ്മാ അലന്തി ആഹ. യഞ്ഹി മയം, ഭന്തേതി കിം സന്ധായ വദതി? ‘‘ഹത്ഥിമ്പി ധാവന്തം അനുബന്ധിത്വാ ഗണ്ഹാമീ’’തി ആഗതട്ഠാനേ രഞ്ഞാ പേസിതഹത്ഥാദയോ സോ ഏവം അഗ്ഗഹേസി. രാജാപി – ‘‘ഹത്ഥീഹിയേവ നം പരിക്ഖിപിത്വാ ഗണ്ഹഥ, അസ്സേഹേവ, രഥേഹേവാ’’തി ഏവം അനേകവാരം ബഹൂ ഹത്ഥാദയോ പേസേസി. ഏവം ഗതേസു പന തേസു – ‘‘അഹം അരേ അങ്ഗുലിമാലോ’’തി തസ്മിം ഉട്ഠായ സദ്ദം കരോന്തേ ഏകോപി ആവുധം പരിവത്തേതും നാസക്ഖി, സബ്ബേവ കോട്ടേത്വാ മാരേസി. ഹത്ഥീ അരഞ്ഞഹത്ഥീ, അസ്സാ അരഞ്ഞഅസ്സാ, രഥാപി തത്ഥേവ ഭിജ്ജന്തീതി ഇദം സന്ധായ രാജാ ഏവം വദതി.

    351.Āraññikotiādīni cattāri dhutaṅgāni pāḷiyaṃ āgatāni. Therena pana terasapi samādinnāneva ahesuṃ, tasmā alanti āha. Yañhi mayaṃ, bhanteti kiṃ sandhāya vadati? ‘‘Hatthimpi dhāvantaṃ anubandhitvā gaṇhāmī’’ti āgataṭṭhāne raññā pesitahatthādayo so evaṃ aggahesi. Rājāpi – ‘‘hatthīhiyeva naṃ parikkhipitvā gaṇhatha, asseheva, rathehevā’’ti evaṃ anekavāraṃ bahū hatthādayo pesesi. Evaṃ gatesu pana tesu – ‘‘ahaṃ are aṅgulimālo’’ti tasmiṃ uṭṭhāya saddaṃ karonte ekopi āvudhaṃ parivattetuṃ nāsakkhi, sabbeva koṭṭetvā māresi. Hatthī araññahatthī, assā araññaassā, rathāpi tattheva bhijjantīti idaṃ sandhāya rājā evaṃ vadati.

    പിണ്ഡായ പാവിസീതി ന ഇദം പഠമം പാവിസി. ഇത്ഥിദസ്സനദിവസം സന്ധായ പനേതം വുത്തം. ദേവസികമ്പി പനേസ പവിസതേവ, മനുസ്സാ ച നം ദിസ്വാ ഉത്തസന്തിപി പലായന്തിപി ദ്വാരമ്പി ഥകേന്തി, ഏകച്ചേ അങ്ഗുലിമാലോതി സുത്വാവ പലായിത്വാ അരഞ്ഞം വാ പവിസന്തി, ഘരം വാ പവിസിത്വാ ദ്വാരം ഥകേന്തി. പലായിതും അസക്കോന്താ പിട്ഠിം ദത്വാ തിട്ഠന്തി . ഥേരോ ഉളുങ്ഗയാഗുമ്പി കടച്ഛുഭിക്ഖമ്പി ന ലഭതി, പിണ്ഡപാതേന കിലമതി. ബഹി അലഭന്തോ നഗരം സബ്ബസാധാരണന്തി നഗരം പവിസതി. യേന ദ്വാരേന പവിസതി, തത്ഥ അങ്ഗുലിമാലോ ആഗതോതി കൂടസഹസ്സാനം ഭിജ്ജനകാരണം ഹോതി. ഏതദഹോസീതി കാരുഞ്ഞപ്പത്തിയാ അഹോസി. ഏകേന ഊനമനുസ്സസഹസ്സം ഘാതേന്തസ്സ ഏകദിവസമ്പി കാരുഞ്ഞം നാഹോസി, ഗബ്ഭമൂള്ഹായ ഇത്ഥിയാ ദസ്സനമത്തേനേവ കഥം ഉപ്പന്നന്തി? പബ്ബജ്ജാബലേന, പബ്ബജ്ജാബലഞ്ഹി ഏതം.

    Piṇḍāya pāvisīti na idaṃ paṭhamaṃ pāvisi. Itthidassanadivasaṃ sandhāya panetaṃ vuttaṃ. Devasikampi panesa pavisateva, manussā ca naṃ disvā uttasantipi palāyantipi dvārampi thakenti, ekacce aṅgulimāloti sutvāva palāyitvā araññaṃ vā pavisanti, gharaṃ vā pavisitvā dvāraṃ thakenti. Palāyituṃ asakkontā piṭṭhiṃ datvā tiṭṭhanti . Thero uḷuṅgayāgumpi kaṭacchubhikkhampi na labhati, piṇḍapātena kilamati. Bahi alabhanto nagaraṃ sabbasādhāraṇanti nagaraṃ pavisati. Yena dvārena pavisati, tattha aṅgulimālo āgatoti kūṭasahassānaṃ bhijjanakāraṇaṃ hoti. Etadahosīti kāruññappattiyā ahosi. Ekena ūnamanussasahassaṃ ghātentassa ekadivasampi kāruññaṃ nāhosi, gabbhamūḷhāya itthiyā dassanamatteneva kathaṃ uppannanti? Pabbajjābalena, pabbajjābalañhi etaṃ.

    തേന ഹീതി യസ്മാ തേ കാരുഞ്ഞം ഉപ്പന്നം, തസ്മാതി അത്ഥോ. അരിയായ ജാതിയാതി, അങ്ഗുലിമാല, ഏതം ത്വം മാ ഗണ്ഹി, നേസാ തവ ജാതി. ഗിഹികാലോ ഏസ, ഗിഹീ നാമ പാണമ്പി ഹനന്തി, അദിന്നാദാനാദീനിപി കരോന്തി. ഇദാനി പന തേ അരിയാ നാമ ജാതി. തസ്മാ ത്വം ‘‘യതോ അഹം, ഭഗിനി, ജാതോ’’തി സചേ ഏവം വത്തും കുക്കുച്ചായസി, തേന ഹി ‘‘അരിയായ ജാതിയാ’’തി ഏവം വിസേസേത്വാ വദാഹീതി ഉയ്യോജേസി.

    Tena hīti yasmā te kāruññaṃ uppannaṃ, tasmāti attho. Ariyāya jātiyāti, aṅgulimāla, etaṃ tvaṃ mā gaṇhi, nesā tava jāti. Gihikālo esa, gihī nāma pāṇampi hananti, adinnādānādīnipi karonti. Idāni pana te ariyā nāma jāti. Tasmā tvaṃ ‘‘yato ahaṃ, bhagini, jāto’’ti sace evaṃ vattuṃ kukkuccāyasi, tena hi ‘‘ariyāya jātiyā’’ti evaṃ visesetvā vadāhīti uyyojesi.

    തം ഇത്ഥിം ഏതദവോചാതി ഇത്ഥീനം ഗബ്ഭവുട്ഠാനട്ഠാനം നാമ ന സക്കാ പുരിസേന ഉപസങ്കമിതും. ഥേരോ കിം കരോസീതി? അങ്ഗുലിമാലത്ഥേരോ സച്ചകിരിയം കത്വാ സോത്ഥികരണത്ഥായ ആഗതോതി ആരോചാപേസി. തതോ തേ സാണിയാ പരിക്ഖിപിത്വാ ഥേരസ്സ ബഹിസാണിയം പീഠകം പഞ്ഞാപേസും. ഥേരോ തത്ഥ നിസീദിത്വാ – ‘‘യതോ അഹം ഭഗിനി സബ്ബഞ്ഞുബുദ്ധസ്സ അരിയായ ജാതിയാ ജാതോ’’തി സച്ചകിരിയം അകാസി, സഹ സച്ചവചനേനേവ ധമകരണതോ മുത്തഉദകം വിയ ദാരകോ നിക്ഖമി. മാതാപുത്താനം സോത്ഥി അഹോസി. ഇമഞ്ച പന പരിത്തം ന കിഞ്ചി പരിസ്സയം ന മദ്ദതി, മഹാപരിത്തം നാമേതന്തി വുത്തം. ഥേരേന നിസീദിത്വാ സച്ചകിരിയകതട്ഠാനേ പീഠകം അകംസു. ഗബ്ഭമൂള്ഹം തിരച്ഛാനഗതിത്ഥിമ്പി ആനേത്വാ തത്ഥ നിസജ്ജാപേന്തി, താവദേവ സുഖേന ഗബ്ഭവുട്ഠാനം ഹോതി. യാ ദുബ്ബലാ ഹോതി ന സക്കാ ആനേതും, തസ്സാ പീഠകധോവനഉദകം നേത്വാ സീസേ സിഞ്ചന്തി, തങ്ഖണംയേവ ഗബ്ഭവുട്ഠാനം ഹോതി, അഞ്ഞമ്പി രോഗം വൂപസമേതി. യാവ കപ്പാ തിട്ഠനകപാടിഹാരിയം കിരേതം.

    Taṃ itthiṃ etadavocāti itthīnaṃ gabbhavuṭṭhānaṭṭhānaṃ nāma na sakkā purisena upasaṅkamituṃ. Thero kiṃ karosīti? Aṅgulimālatthero saccakiriyaṃ katvā sotthikaraṇatthāya āgatoti ārocāpesi. Tato te sāṇiyā parikkhipitvā therassa bahisāṇiyaṃ pīṭhakaṃ paññāpesuṃ. Thero tattha nisīditvā – ‘‘yato ahaṃ bhagini sabbaññubuddhassa ariyāya jātiyā jāto’’ti saccakiriyaṃ akāsi, saha saccavacaneneva dhamakaraṇato muttaudakaṃ viya dārako nikkhami. Mātāputtānaṃ sotthi ahosi. Imañca pana parittaṃ na kiñci parissayaṃ na maddati, mahāparittaṃ nāmetanti vuttaṃ. Therena nisīditvā saccakiriyakataṭṭhāne pīṭhakaṃ akaṃsu. Gabbhamūḷhaṃ tiracchānagatitthimpi ānetvā tattha nisajjāpenti, tāvadeva sukhena gabbhavuṭṭhānaṃ hoti. Yā dubbalā hoti na sakkā ānetuṃ, tassā pīṭhakadhovanaudakaṃ netvā sīse siñcanti, taṅkhaṇaṃyeva gabbhavuṭṭhānaṃ hoti, aññampi rogaṃ vūpasameti. Yāva kappā tiṭṭhanakapāṭihāriyaṃ kiretaṃ.

    കിം പന ഭഗവാ ഥേരം വേജ്ജകമ്മം കാരാപേസീതി? ന കാരാപേസി. ഥേരഞ്ഹി ദിസ്വാ മനുസ്സാ ഭീതാ പലായന്തി. ഥേരോ ഭിക്ഖാഹാരേന കിലമതി, സമണധമ്മം കാതും ന സക്കോതി. തസ്സ അനുഗ്ഗഹേന സച്ചകിരിയം കാരേസി. ഏവം കിരസ്സ അഹോസി – ‘‘ഇദാനി കിര അങ്ഗുലിമാലത്ഥേരോ മേത്തചിത്തം പടിലഭിത്വാ സച്ചകിരിയായ മനുസ്സാനം സോത്ഥിഭാവം കരോതീതി മനുസ്സാ ഥേരം ഉപസങ്കമിതബ്ബം മഞ്ഞിസ്സന്തി, തതോ ഭിക്ഖാഹാരേന അകിലമന്തോ സമണധമ്മം കാതും സക്ഖിസ്സതീ’’തി അനുഗ്ഗഹേന സച്ചകിരിയം കാരേസി. ന ഹി സച്ചകിരിയാ വേജ്ജകമ്മം ഹോതി. ഥേരസ്സാപി ച ‘‘സമണധമ്മം കരിസ്സാമീ’’തി മൂലകമ്മട്ഠാനം ഗഹേത്വാ രത്തിട്ഠാനദിവാട്ഠാനേ നിസിന്നസ്സ ചിത്തം കമ്മട്ഠാനാഭിമുഖം ന ഗച്ഛതി, അടവിയം ഠത്വാ മനുസ്സാനം ഘാതിതട്ഠാനമേവ പാകടം ഹോതി. ‘‘ദുഗ്ഗതോമ്ഹി, ഖുദ്ദകപുത്തോമ്ഹി, ജീവിതം മേ ദേഹി സാമീതി മരണഭീതാനം വചനാകാരോ ച ഹത്ഥപാദവികാരോ ച ആപാഥം ആഗച്ഛതി, സോ വിപ്പടിസാരീ ഹുത്വാ തതോവ ഉട്ഠായ ഗച്ഛതി, അഥസ്സ ഭഗവാ തം ജാതിം അബ്ബോഹാരികം കത്വാവായം വിപസ്സനം വഡ്ഢേത്വാ അരഹത്തം ഗണ്ഹിസ്സതീതി അരിയായ ജാതിയാ സച്ചകിരിയം കാരേസി. ഏകോ വൂപകട്ഠോതിആദി വത്ഥസുത്തേ (മ॰ നി॰ ൧.൮൦) വിത്ഥാരിതം.

    Kiṃ pana bhagavā theraṃ vejjakammaṃ kārāpesīti? Na kārāpesi. Therañhi disvā manussā bhītā palāyanti. Thero bhikkhāhārena kilamati, samaṇadhammaṃ kātuṃ na sakkoti. Tassa anuggahena saccakiriyaṃ kāresi. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘idāni kira aṅgulimālatthero mettacittaṃ paṭilabhitvā saccakiriyāya manussānaṃ sotthibhāvaṃ karotīti manussā theraṃ upasaṅkamitabbaṃ maññissanti, tato bhikkhāhārena akilamanto samaṇadhammaṃ kātuṃ sakkhissatī’’ti anuggahena saccakiriyaṃ kāresi. Na hi saccakiriyā vejjakammaṃ hoti. Therassāpi ca ‘‘samaṇadhammaṃ karissāmī’’ti mūlakammaṭṭhānaṃ gahetvā rattiṭṭhānadivāṭṭhāne nisinnassa cittaṃ kammaṭṭhānābhimukhaṃ na gacchati, aṭaviyaṃ ṭhatvā manussānaṃ ghātitaṭṭhānameva pākaṭaṃ hoti. ‘‘Duggatomhi, khuddakaputtomhi, jīvitaṃ me dehi sāmīti maraṇabhītānaṃ vacanākāro ca hatthapādavikāro ca āpāthaṃ āgacchati, so vippaṭisārī hutvā tatova uṭṭhāya gacchati, athassa bhagavā taṃ jātiṃ abbohārikaṃ katvāvāyaṃ vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ gaṇhissatīti ariyāya jātiyā saccakiriyaṃ kāresi. Eko vūpakaṭṭhotiādi vatthasutte (ma. ni. 1.80) vitthāritaṃ.

    ൩൫൨. അഞ്ഞേനപി ലേഡ്ഡു ഖിത്തോതി കാകസുനഖസൂകരാദീനം പടിക്കമാപനത്ഥായ സമന്താ സരക്ഖേപമത്തേ ഠാനേ യേന കേനചി ദിസാഭാഗേന ഖിത്തോ ആഗന്ത്വാ ഥേരസ്സേവ കായേ പതതി. കിത്തകേ ഠാനേ ഏവം ഹോതി? ഗണ്ഠികം പടിമുഞ്ചിത്വാ പിണ്ഡായ ചരിത്വാ പടിനിവത്തേത്വാ യാവ ഗണ്ഠികപടിമുക്കട്ഠാനം ആഗച്ഛതി, താവ ഹോതി. ഭിന്നേന സീസേനാതി മഹാചമ്മം ഛിന്ദിത്വാ യാവ അട്ഠിമരിയാദാ ഭിന്നേന.

    352.Aññenapi leḍḍu khittoti kākasunakhasūkarādīnaṃ paṭikkamāpanatthāya samantā sarakkhepamatte ṭhāne yena kenaci disābhāgena khitto āgantvā therasseva kāye patati. Kittake ṭhāne evaṃ hoti? Gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvā piṇḍāya caritvā paṭinivattetvā yāva gaṇṭhikapaṭimukkaṭṭhānaṃ āgacchati, tāva hoti. Bhinnena sīsenāti mahācammaṃ chinditvā yāva aṭṭhimariyādā bhinnena.

    ബ്രാഹ്മണാതി ഖീണാസവഭാവം സന്ധായ ആഹ. യസ്സ ഖോ ത്വം, ബ്രാഹ്മണ, കമ്മസ്സ വിപാകേനാതി ഇദം സഭാഗദിട്ഠധമ്മവേദനീയകമ്മം സന്ധായ വുത്തം. കമ്മഞ്ഹി കരിയമാനമേവ തയോ കോട്ഠാസേ പൂരേതി. സത്തസു ചിത്തേസു കുസലാ വാ അകുസലാ വാ പഠമജവനചേതനാ ദിട്ഠധമ്മവേദനീയകമ്മം നാമ ഹോതി. തം ഇമസ്മിംയേവ അത്തഭാവേ വിപാകം ദേതി. തഥാ അസക്കോന്തം അഹോസികമ്മം, നാഹോസി കമ്മവിപാകോ, ന ഭവിസ്സതി കമ്മവിപാകോ, നത്ഥി കമ്മവിപാകോതി ഇമസ്സ തികസ്സ വസേന അഹോസികമ്മം നാമ ഹോതി. അത്ഥസാധികാ സത്തമജവനചേതനാ ഉപപജ്ജവേദനീയകമ്മം നാമ. തം അനന്തരേ അത്തഭാവേ വിപാകം ദേതി. തഥാ അസക്കോന്തം വുത്തനയേനേവ തം അഹോസികമ്മം നാമ ഹോതി. ഉഭിന്നമന്തരേ പഞ്ചജവനചേതനാ അപരാപരിയവേദനീയകമ്മം നാമ ഹോതി. തം അനാഗതേ യദാ ഓകാസം ലഭതി, തദാ വിപാകം ദേതി. സതി സംസാരപ്പവത്തിയാ അഹോസികമ്മം നാമ ന ഹോതി. ഥേരസ്സ പന ഉപപജ്ജവേദനീയഞ്ച അപരാപരിയവേദനീയഞ്ചാതി ഇമാനി ദ്വേ കമ്മാനി കമ്മക്ഖയകരേന അരഹത്തമഗ്ഗേന സമുഗ്ഘാടിതാനി, ദിട്ഠധമ്മവേദനീയം അത്ഥി . തം അരഹത്തപ്പത്തസ്സാപി വിപാകം ദേതിയേവ. തം സന്ധായ ഭഗവാ ‘‘യസ്സ ഖോ ത്വ’’ന്തിആദിമാഹ. തസ്മാ യസ്സ ഖോതി ഏത്ഥ യാദിസസ്സ ഖോ ത്വം, ബ്രാഹ്മണ, കമ്മസ്സ വിപാകേനാതി ഏവം അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.

    Brāhmaṇāti khīṇāsavabhāvaṃ sandhāya āha. Yassa kho tvaṃ, brāhmaṇa, kammassa vipākenāti idaṃ sabhāgadiṭṭhadhammavedanīyakammaṃ sandhāya vuttaṃ. Kammañhi kariyamānameva tayo koṭṭhāse pūreti. Sattasu cittesu kusalā vā akusalā vā paṭhamajavanacetanā diṭṭhadhammavedanīyakammaṃ nāma hoti. Taṃ imasmiṃyeva attabhāve vipākaṃ deti. Tathā asakkontaṃ ahosikammaṃ, nāhosi kammavipāko, na bhavissati kammavipāko, natthi kammavipākoti imassa tikassa vasena ahosikammaṃ nāma hoti. Atthasādhikā sattamajavanacetanā upapajjavedanīyakammaṃ nāma. Taṃ anantare attabhāve vipākaṃ deti. Tathā asakkontaṃ vuttanayeneva taṃ ahosikammaṃ nāma hoti. Ubhinnamantare pañcajavanacetanā aparāpariyavedanīyakammaṃ nāma hoti. Taṃ anāgate yadā okāsaṃ labhati, tadā vipākaṃ deti. Sati saṃsārappavattiyā ahosikammaṃ nāma na hoti. Therassa pana upapajjavedanīyañca aparāpariyavedanīyañcāti imāni dve kammāni kammakkhayakarena arahattamaggena samugghāṭitāni, diṭṭhadhammavedanīyaṃ atthi . Taṃ arahattappattassāpi vipākaṃ detiyeva. Taṃ sandhāya bhagavā ‘‘yassa kho tva’’ntiādimāha. Tasmā yassa khoti ettha yādisassa kho tvaṃ, brāhmaṇa, kammassa vipākenāti evaṃ attho veditabbo.

    അബ്ഭാ മുത്തോതി ദേസനാസീസമത്തമേതം, അബ്ഭാ മഹികാ ധൂമോ രജോ രാഹൂതി ഇമേഹി പന ഉപക്കിലേസേഹി മുത്തോ ചന്ദിമാ ഇധ അധിപ്പേതോ. യഥാ ഹി ഏവം നിരുപക്കിലേസോ ചന്ദിമാ ലോകം പഭാസേതി, ഏവം പമാദകിലേസവിമുത്തോ അപ്പമത്തോ ഭിക്ഖു ഇമം അത്തനോ ഖന്ധായതനധാതുലോകം പഭാസേതി, വിഹതകിലേസന്ധകാരം കരോതി.

    Abbhā muttoti desanāsīsamattametaṃ, abbhā mahikā dhūmo rajo rāhūti imehi pana upakkilesehi mutto candimā idha adhippeto. Yathā hi evaṃ nirupakkileso candimā lokaṃ pabhāseti, evaṃ pamādakilesavimutto appamatto bhikkhu imaṃ attano khandhāyatanadhātulokaṃ pabhāseti, vihatakilesandhakāraṃ karoti.

    കുസലേന പിധീയതീതി മഗ്ഗകുസലേന പിധീയതി അപ്പടിസന്ധികം കരീയതി. യുഞ്ജതി ബുദ്ധസാസനേതി ബുദ്ധസാസനേ കായേന വാചായ മനസാ ച യുത്തപ്പയുത്തോ വിഹരതി. ഇമാ തിസ്സോ ഥേരസ്സ ഉദാനഗാഥാ നാമ.

    Kusalena pidhīyatīti maggakusalena pidhīyati appaṭisandhikaṃ karīyati. Yuñjati buddhasāsaneti buddhasāsane kāyena vācāya manasā ca yuttappayutto viharati. Imā tisso therassa udānagāthā nāma.

    ദിസാ ഹി മേതി ഇദം കിര ഥേരോ അത്തനോ പരിത്താണാകാരം കരോന്തോ ആഹ. തത്ഥ ദിസാ ഹി മേതി മമ സപത്താ. യേ മം ഏവം ഉപവദന്തി – ‘‘യഥാ മയം അങ്ഗുലിമാലേന മാരിതാനം ഞാതകാനം വസേന ദുക്ഖം വേദിയാമ, ഏവം അങ്ഗുലിമാലോപി വേദിയതൂ’’തി, തേ മയ്ഹം ദിസാ ചതുസച്ചധമ്മകഥം സുണന്തൂതി അത്ഥോ. യുഞ്ജന്തൂതി കായവാചാമനേഹി യുത്തപ്പയുത്താ വിഹരന്തു. യേ ധമ്മമേവാദപയന്തി സന്തോതി യേ സന്തോ സപ്പുരിസാ ധമ്മംയേവ ആദപേന്തി സമാദപേന്തി ഗണ്ഹാപേന്തി, തേ മനുജാ മയ്ഹം സപത്താ ഭജന്തു സേവന്തു പയിരുപാസന്തൂതി അത്ഥോ.

    Disā hi meti idaṃ kira thero attano parittāṇākāraṃ karonto āha. Tattha disā hi meti mama sapattā. Ye maṃ evaṃ upavadanti – ‘‘yathā mayaṃ aṅgulimālena māritānaṃ ñātakānaṃ vasena dukkhaṃ vediyāma, evaṃ aṅgulimālopi vediyatū’’ti, te mayhaṃ disā catusaccadhammakathaṃ suṇantūti attho. Yuñjantūti kāyavācāmanehi yuttappayuttā viharantu. Ye dhammamevādapayantisantoti ye santo sappurisā dhammaṃyeva ādapenti samādapenti gaṇhāpenti, te manujā mayhaṃ sapattā bhajantu sevantu payirupāsantūti attho.

    അവിരോധപ്പസംസീനന്തി അവിരോധോ വുച്ചതി മേത്താ, മേത്താപസംസകാനന്തി അത്ഥോ. സുണന്തു ധമ്മം കാലേനാതി ഖണേ ഖണേ ഖന്തിമേത്താപടിസങ്ഖാസാരണീയധമ്മം സുണന്തു. തഞ്ച അനുവിധീയന്തൂതി തഞ്ച ധമ്മം അനുകരോന്തു പൂരേന്തു.

    Avirodhappasaṃsīnanti avirodho vuccati mettā, mettāpasaṃsakānanti attho. Suṇantu dhammaṃ kālenāti khaṇe khaṇe khantimettāpaṭisaṅkhāsāraṇīyadhammaṃ suṇantu. Tañca anuvidhīyantūti tañca dhammaṃ anukarontu pūrentu.

    ന ഹി ജാതു സോ മമം ഹിംസേതി യോ മയ്ഹം ദിസോ, സോ മം ഏകംസേനേവ ന ഹിംസേയ്യ. അഞ്ഞം വാ പന കിഞ്ചി നന്തി ന കേവലം മം, അഞ്ഞമ്പി പന കഞ്ചി പുഗ്ഗലം മാ ഹിംസന്തു മാ വിഹേഠേന്തു. പപ്പുയ്യ പരമം സന്തിന്തി പരമം സന്തിഭൂതം നിബ്ബാനം പാപുണിത്വാ. രക്ഖേയ്യ തസഥാവരേതി തസാ വുച്ചന്തി സതണ്ഹാ, ഥാവരാ നിത്തണ്ഹാ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – യോ നിബ്ബാനം പാപുണാതി, സോ സബ്ബം തസഥാവരം രക്ഖിതും സമത്ഥോ ഹോതി. തസ്മാ മയ്ഹമ്പി ദിസാ നിബ്ബാനം പാപുണന്തു, ഏവം മം ഏകംസേനേവ ന ഹിംസിസ്സന്തീതി. ഇമാ തിസ്സോ ഗാഥാ അത്തനോ പരിത്തം കാതും ആഹ.

    Na hi jātu so mamaṃ hiṃseti yo mayhaṃ diso, so maṃ ekaṃseneva na hiṃseyya. Aññaṃ vā pana kiñci nanti na kevalaṃ maṃ, aññampi pana kañci puggalaṃ mā hiṃsantu mā viheṭhentu. Pappuyya paramaṃ santinti paramaṃ santibhūtaṃ nibbānaṃ pāpuṇitvā. Rakkheyya tasathāvareti tasā vuccanti sataṇhā, thāvarā nittaṇhā. Idaṃ vuttaṃ hoti – yo nibbānaṃ pāpuṇāti, so sabbaṃ tasathāvaraṃ rakkhituṃ samattho hoti. Tasmā mayhampi disā nibbānaṃ pāpuṇantu, evaṃ maṃ ekaṃseneva na hiṃsissantīti. Imā tisso gāthā attano parittaṃ kātuṃ āha.

    ഇദാനി അത്തനോവ പടിപത്തിം ദീപേന്തോ ഉദകഞ്ഹി നയന്തി നേത്തികാതി ആഹ. തത്ഥ നേത്തികാതി യേ മാതികം സോധേത്വാ ബന്ധിതബ്ബട്ഠാനേ ബന്ധിത്വാ ഉദകം നയന്തി. ഉസുകാരാതി ഉസുകാരകാ. നമയന്തീതി തേലകഞ്ജികേന മക്ഖേത്വാ കുക്കുളേ താപേത്വാ ഉന്നതുന്നതട്ഠാനേ നമേന്താ ഉജും കരോന്തി. തേജനന്തി കണ്ഡം. തഞ്ഹി ഇസ്സാസോ തേജം കരോതി, പരഞ്ച തജ്ജേതി, തസ്മാ തേജനന്തി വുച്ചതി. അത്താനം ദമയന്തീതി യഥാ നേത്തികാ ഉജുമഗ്ഗേന ഉദകം നയന്തി, ഉസുകാരാ തേജനം, തച്ഛകാ ച ദാരും ഉജും കരോന്തി, ഏവമേവം പണ്ഡിതാ അത്താനം ദമേന്തി ഉജുകം കരോന്തി നിബ്ബിസേവനം കരോന്തി.

    Idāni attanova paṭipattiṃ dīpento udakañhi nayantinettikāti āha. Tattha nettikāti ye mātikaṃ sodhetvā bandhitabbaṭṭhāne bandhitvā udakaṃ nayanti. Usukārāti usukārakā. Namayantīti telakañjikena makkhetvā kukkuḷe tāpetvā unnatunnataṭṭhāne namentā ujuṃ karonti. Tejananti kaṇḍaṃ. Tañhi issāso tejaṃ karoti, parañca tajjeti, tasmā tejananti vuccati. Attānaṃ damayantīti yathā nettikā ujumaggena udakaṃ nayanti, usukārā tejanaṃ, tacchakā ca dāruṃ ujuṃ karonti, evamevaṃ paṇḍitā attānaṃ damenti ujukaṃ karonti nibbisevanaṃ karonti.

    താദിനാതി ഇട്ഠാനിട്ഠാദീസു നിബ്ബികാരേന – ‘‘പഞ്ചഹാകാരേഹി ഭഗവാ താദീ, ഇട്ഠാനിട്ഠേ താദീ, വന്താവീതി താദീ, ചത്താവീതി താദീ, തിണ്ണാവീതി താദീ, തന്നിദ്ദേസാതി താദീ’’തി (മഹാനി॰ ൩൮; ൧൯൨) ഏവം താദിലക്ഖണപ്പത്തേന സത്ഥാരാ. ഭവനേത്തീതി ഭവരജ്ജു, തണ്ഹായേതം നാമം. തായ ഹി ഗോണാ വിയ ഗീവായ രജ്ജുയാ, സത്താ ഹദയേ ബദ്ധാ തം തം ഭവം നീയന്തി, തസ്മാ ഭവനേത്തീതി വുച്ചതി. ഫുട്ഠോ കമ്മവിപാകേനാതി മഗ്ഗചേതനായ ഫുട്ഠോ. യസ്മാ ഹി മഗ്ഗചേതനായ കമ്മം പച്ചതി വിപച്ചതി ഡയ്ഹതി, പരിക്ഖയം ഗച്ഛതി, തസ്മാ സാ കമ്മവിപാകോതി വുത്താ. തായ ഹി ഫുട്ഠത്താ ഏസ അണണോ നിക്കിലേസോ ജാതോ, ന ദുക്ഖവേദനായ അണണോ. ഭുഞ്ജാമീതി ചേത്ഥ ഥേയ്യപരിഭോഗോ ഇണപരിഭോഗോ ദായജ്ജപരിഭോഗോ സാമിപരിഭോഗോതി ചത്താരോ പരിഭോഗാ വേദിതബ്ബാ. തത്ഥ ദുസ്സീലസ്സ പരിഭോഗോ ഥേയ്യപരിഭോഗോ നാമ. സോ ഹി ചത്താരോ പച്ചയേ ഥേനേത്വാ ഭുഞ്ജതി. വുത്തമ്പി ചേതം ‘‘ഥേയ്യായ വോ, ഭിക്ഖവേ, രട്ഠപിണ്ഡോ ഭുത്തോ’’തി (പാരാ॰ ൧൯൫). സീലവതോ പന അപച്ചവേക്ഖണപരിഭോഗോ ഇണപരിഭോഗോ നാമ. സത്തന്നം സേക്ഖാനം പരിഭോഗോ ദായജ്ജപരിഭോഗോ നാമ. ഖീണാസവസ്സ പരിഭോഗോ സാമിപരിഭോഗോ നാമ. ഇധ കിലേസഇണാനം അഭാവം സന്ധായ ‘‘അണണോ’’തി വുത്തം. ‘‘അനിണോ’’തിപി പാഠോ. സാമിപരിഭോഗം സന്ധായ ‘‘ഭുഞ്ജാമി ഭോജന’’ന്തി വുത്തം.

    Tādināti iṭṭhāniṭṭhādīsu nibbikārena – ‘‘pañcahākārehi bhagavā tādī, iṭṭhāniṭṭhe tādī, vantāvīti tādī, cattāvīti tādī, tiṇṇāvīti tādī, tanniddesāti tādī’’ti (mahāni. 38; 192) evaṃ tādilakkhaṇappattena satthārā. Bhavanettīti bhavarajju, taṇhāyetaṃ nāmaṃ. Tāya hi goṇā viya gīvāya rajjuyā, sattā hadaye baddhā taṃ taṃ bhavaṃ nīyanti, tasmā bhavanettīti vuccati. Phuṭṭhokammavipākenāti maggacetanāya phuṭṭho. Yasmā hi maggacetanāya kammaṃ paccati vipaccati ḍayhati, parikkhayaṃ gacchati, tasmā sā kammavipākoti vuttā. Tāya hi phuṭṭhattā esa aṇaṇo nikkileso jāto, na dukkhavedanāya aṇaṇo. Bhuñjāmīti cettha theyyaparibhogo iṇaparibhogo dāyajjaparibhogo sāmiparibhogoti cattāro paribhogā veditabbā. Tattha dussīlassa paribhogo theyyaparibhogo nāma. So hi cattāro paccaye thenetvā bhuñjati. Vuttampi cetaṃ ‘‘theyyāya vo, bhikkhave, raṭṭhapiṇḍo bhutto’’ti (pārā. 195). Sīlavato pana apaccavekkhaṇaparibhogo iṇaparibhogo nāma. Sattannaṃ sekkhānaṃ paribhogo dāyajjaparibhogo nāma. Khīṇāsavassa paribhogo sāmiparibhogo nāma. Idha kilesaiṇānaṃ abhāvaṃ sandhāya ‘‘aṇaṇo’’ti vuttaṃ. ‘‘Aniṇo’’tipi pāṭho. Sāmiparibhogaṃ sandhāya ‘‘bhuñjāmi bhojana’’nti vuttaṃ.

    കാമരതിസന്ഥവന്തി ദുവിധേസുപി കാമേസു തണ്ഹാരതിസന്ഥവം മാ അനുയുഞ്ജഥ മാ കരിത്ഥ. നയിദം ദുമ്മന്തിതം മമാതി യം മയാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധം ദിസ്വാ പബ്ബജിസ്സാമീതി മന്തിതം, തം മമ മന്തിതം ന ദുമ്മന്തിതം. സംവിഭത്തേസു ധമ്മേസൂതി അഹം സത്ഥാതി ഏവം ലോകേ ഉപ്പന്നേഹി യേ ധമ്മാ സംവിഭത്താ, തേസു ധമ്മേസു യം സേട്ഠം നിബ്ബാനം, തദേവ അഹം ഉപഗമം ഉപഗതോ സമ്പത്തോ, തസ്മാ മയ്ഹം ഇദം ആഗമനം സ്വാഗതം നാമ ഗതന്തി. തിസ്സോ വിജ്ജാതി പുബ്ബേനിവാസദിബ്ബചക്ഖുആസവക്ഖയപഞ്ഞാ. കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനന്തി യം ബുദ്ധസ്സ സാസനേ കത്തബ്ബകിച്ചം അത്ഥി, തം സബ്ബം മയാ കതം. തീഹി വിജ്ജാഹി നവഹി ച ലോകുത്തരധമ്മേഹി ദേസനം മത്ഥകം പാപേസീതി.

    Kāmaratisanthavanti duvidhesupi kāmesu taṇhāratisanthavaṃ mā anuyuñjatha mā karittha. Nayidaṃ dummantitaṃ mamāti yaṃ mayā sammāsambuddhaṃ disvā pabbajissāmīti mantitaṃ, taṃ mama mantitaṃ na dummantitaṃ. Saṃvibhattesu dhammesūti ahaṃ satthāti evaṃ loke uppannehi ye dhammā saṃvibhattā, tesu dhammesu yaṃ seṭṭhaṃ nibbānaṃ, tadeva ahaṃ upagamaṃ upagato sampatto, tasmā mayhaṃ idaṃ āgamanaṃ svāgataṃ nāma gatanti. Tisso vijjāti pubbenivāsadibbacakkhuāsavakkhayapaññā. Kataṃbuddhassa sāsananti yaṃ buddhassa sāsane kattabbakiccaṃ atthi, taṃ sabbaṃ mayā kataṃ. Tīhi vijjāhi navahi ca lokuttaradhammehi desanaṃ matthakaṃ pāpesīti.

    പപഞ്ചസൂദനിയാ മജ്ഝിമനികായട്ഠകഥായ

    Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya

    അങ്ഗുലിമാലസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Aṅgulimālasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya / ൬. അങ്ഗുലിമാലസുത്തം • 6. Aṅgulimālasuttaṃ

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൬. അങ്ഗുലിമാലസുത്തവണ്ണനാ • 6. Aṅgulimālasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact