Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā |
൩-൭. അഞ്ഞാസികോണ്ഡഞ്ഞത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ
3-7. Aññāsikoṇḍaññattheraapadānavaṇṇanā
പദുമുത്തരസമ്ബുദ്ധന്തിആദികം ആയസ്മതോ അഞ്ഞാസികോണ്ഡഞ്ഞത്ഥേരസ്സ അപദാനം. അയം കിര പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയാനി പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ഹംസവതീനഗരേ ഗഹപതിമഹാസാലകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വിഞ്ഞുതം പത്വാ ഏകദിവസം സത്ഥു സന്തികേ ധമ്മം സുണന്തോ സത്ഥാരം ഏകം ഭിക്ഖും അത്തനോ സാസനേ പഠമം പടിവിദ്ധധമ്മരത്തഞ്ഞൂനം അഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപേന്തം ദിസ്വാ സയമ്പി തം ഠാനന്തരം പത്ഥേന്തോ സതസഹസ്സഭിക്ഖുപരിവാരസ്സ ഭഗവതോ സത്താഹം മഹാദാനം പവത്തേത്വാ പണിധാനം അകാസി. സത്ഥാപിസ്സ അനന്തരായതം ദിസ്വാ ഭാവിനിം സമ്പത്തിം ബ്യാകാസി. സോ യാവജീവം പുഞ്ഞാനി കരോന്തോ സത്ഥരി പരിനിബ്ബുതേ ചേതിയേ പതിട്ഠാപിയമാനേ അന്തോചേതിയേ രതനഘരം കാരാപേസി, ചേതിയം പരിവാരേത്വാ സഹസ്സരതനഗ്ഘികാനി ച കാരേസി.
Padumuttarasambuddhantiādikaṃ āyasmato aññāsikoṇḍaññattherassa apadānaṃ. Ayaṃ kira purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare gahapatimahāsālakule nibbattitvā viññutaṃ patvā ekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ attano sāsane paṭhamaṃ paṭividdhadhammarattaññūnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthento satasahassabhikkhuparivārassa bhagavato sattāhaṃ mahādānaṃ pavattetvā paṇidhānaṃ akāsi. Satthāpissa anantarāyataṃ disvā bhāviniṃ sampattiṃ byākāsi. So yāvajīvaṃ puññāni karonto satthari parinibbute cetiye patiṭṭhāpiyamāne antocetiye ratanagharaṃ kārāpesi, cetiyaṃ parivāretvā sahassaratanagghikāni ca kāresi.
സോ ഏവം പുഞ്ഞാനി കത്വാ തതോ ചവിത്വാ ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ വിപസ്സിസ്സ ഭഗവതോ കാലേ മഹാകാലോ നാമ കുടുമ്ബികോ ഹുത്വാ അട്ഠകരീസമത്തേ ഖേത്തേ സാലിഗബ്ഭം ഫാലേത്വാ ഗഹിതസാലിതണ്ഡുലേഹി അസമ്ഭിന്നഖീരപായാസം സമ്പാദേത്വാ തത്ഥ മധുസപ്പിസക്കരാദയോ പക്ഖിപിത്വാ ബുദ്ധപ്പമുഖസ്സ സങ്ഘസ്സ അദാസി. സാലിഗബ്ഭം ഫാലേത്വാ ഗഹിതഗഹിതട്ഠാനം പുന പൂരതി. പുഥുകകാലേ പുഥുകഗ്ഗം നാമ അദാസി. ലായനേ ലായനഗ്ഗം, വേണികരണേ വേണഗ്ഗം, കലാപാദികരണേ കലാപഗ്ഗം, ഖലഗ്ഗം, ഭണ്ഡഗ്ഗം, മിനഗ്ഗം കോട്ഠഗ്ഗന്തി ഏവം ഏകസസ്സേ നവ വാരേ അഗ്ഗദാനം അദാസി, തമ്പി സസ്സം അതിരേകതരം സമ്പന്നം അഹോസി.
So evaṃ puññāni katvā tato cavitvā devamanussesu saṃsaranto vipassissa bhagavato kāle mahākālo nāma kuṭumbiko hutvā aṭṭhakarīsamatte khette sāligabbhaṃ phāletvā gahitasālitaṇḍulehi asambhinnakhīrapāyāsaṃ sampādetvā tattha madhusappisakkarādayo pakkhipitvā buddhappamukhassa saṅghassa adāsi. Sāligabbhaṃ phāletvā gahitagahitaṭṭhānaṃ puna pūrati. Puthukakāle puthukaggaṃ nāma adāsi. Lāyane lāyanaggaṃ, veṇikaraṇe veṇaggaṃ, kalāpādikaraṇe kalāpaggaṃ, khalaggaṃ, bhaṇḍaggaṃ, minaggaṃ koṭṭhagganti evaṃ ekasasse nava vāre aggadānaṃ adāsi, tampi sassaṃ atirekataraṃ sampannaṃ ahosi.
ഏവം യാവജീവം പുഞ്ഞാനി കത്വാ തതോ ചുതോ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തിത്വാ ദേവേസു ച മനുസ്സേസു ച സംസരന്തോ അമ്ഹാകം ഭഗവതോ ഉപ്പത്തിതോ പുരേതരമേവ കപിലവത്ഥുനഗരസ്സ അവിദൂരേ ദോണവത്ഥുനാമകേ ബ്രാഹ്മണഗാമേ ബ്രാഹ്മണമഹാസാലകുലേ നിബ്ബത്തി. തസ്സ കോണ്ഡഞ്ഞോതി ഗോത്തതോ ആഗതം നാമം അഹോസി. സോ വയപ്പത്തോ തയോ വേദേ ഉഗ്ഗഹേത്വാ ലക്ഖണമന്തേസു ച പാരം അഗമാസി. തേന സമയേന അമ്ഹാകം ബോധിസത്തോ തുസിതപുരതോ ചവിത്വാ കപിലവത്ഥുപുരേ സുദ്ധോദനമഹാരാജസ്സ ഗേഹേ നിബ്ബത്തി. തസ്സ നാമഗ്ഗഹണദിവസേ അട്ഠുത്തരസതേസു ബ്രാഹ്മണേസു ഉപനീതേസു യേ അട്ഠ ബ്രാഹ്മണാ ലക്ഖണപരിഗ്ഗഹണത്ഥം മഹാതലം ഉപനീതാ. സോ തേസു സബ്ബനവകോ ഹുത്വാ മഹാപുരിസസ്സ ലക്ഖണനിപ്ഫത്തിം ദിസ്വാ ‘‘ഏകംസേന അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതീ’’തി നിട്ഠം ഗന്ത്വാ മഹാസത്തസ്സ അഭിനിക്ഖമനം ഉദിക്ഖന്തോ വിചരതി.
Evaṃ yāvajīvaṃ puññāni katvā tato cuto devaloke nibbattitvā devesu ca manussesu ca saṃsaranto amhākaṃ bhagavato uppattito puretarameva kapilavatthunagarassa avidūre doṇavatthunāmake brāhmaṇagāme brāhmaṇamahāsālakule nibbatti. Tassa koṇḍaññoti gottato āgataṃ nāmaṃ ahosi. So vayappatto tayo vede uggahetvā lakkhaṇamantesu ca pāraṃ agamāsi. Tena samayena amhākaṃ bodhisatto tusitapurato cavitvā kapilavatthupure suddhodanamahārājassa gehe nibbatti. Tassa nāmaggahaṇadivase aṭṭhuttarasatesu brāhmaṇesu upanītesu ye aṭṭha brāhmaṇā lakkhaṇapariggahaṇatthaṃ mahātalaṃ upanītā. So tesu sabbanavako hutvā mahāpurisassa lakkhaṇanipphattiṃ disvā ‘‘ekaṃsena ayaṃ buddho bhavissatī’’ti niṭṭhaṃ gantvā mahāsattassa abhinikkhamanaṃ udikkhanto vicarati.
ബോധിസത്തോപി ഖോ മഹതാ പരിവാരേന വഡ്ഢമാനോ അനുക്കമേന വുദ്ധിപ്പത്തോ ഞാണപരിപാകം ഗന്ത്വാ ഏകൂനതിംസതിമേ വസ്സേ മഹാഭിനിക്ഖമനം നിക്ഖമന്തോ അനോമാനദീതീരേ പബ്ബജിത്വാ അനുക്കമേന ഉരുവേലം ഗന്ത്വാ പധാനം പദഹി. തദാ കോണ്ഡഞ്ഞോ മാണവോ മഹാസത്തസ്സ പബ്ബജിതഭാവം സുത്വാ ലക്ഖണപരിഗ്ഗാഹകബ്രാഹ്മണാനം പുത്തേഹി വപ്പമാണവാദീഹി സദ്ധിം അത്തപഞ്ചമോ പബ്ബജിത്വാ അനുക്കമേന ബോധിസത്തസ്സ സന്തികം ഉപസങ്കമിത്വാ ഛബ്ബസ്സാനി തം ഉപട്ഠഹന്തോ തസ്സ ഓളാരികാഹാരപരിഭോഗേന നിബ്ബിന്നോ അപക്കമിത്വാ ഇസിപതനം അഗമാസി. അഥ ഖോ ബോധിസത്തോ ഓളാരികാഹാരപരിഭോഗേന ലദ്ധകായബലോ വേസാഖപുണ്ണമായം ബോധിരുക്ഖമൂലേ അപരാജിതപല്ലങ്കേ നിസിന്നോ തിണ്ണം മാരാനം മത്ഥകം മദ്ദിത്വാ അഭിസമ്ബുദ്ധോ ഹുത്വാ സത്തസത്താഹം ബോധിമണ്ഡേയേവ വീതിനാമേത്വാ പഞ്ചവഗ്ഗിയാനം ഞാണപരിപാകം ഞത്വാ ആസാള്ഹീപുണ്ണമായം ഇസിപതനം ഗന്ത്വാ തേസം ധമ്മചക്കപവത്തനസുത്തന്തം (മഹാവ॰ ൧൩ ആദയോ; സം॰ നി॰ ൫.൧൦൮൧) കഥേസി. ദേസനാപരിയോസാനേ കോണ്ഡഞ്ഞത്ഥേരോ അട്ഠാരസഹി ബ്രഹ്മകോടീഹി സദ്ധിം സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠാസി. അഥ പഞ്ചമിയം പക്ഖസ്സ അനത്തലക്ഖണസുത്തന്തദേസനായ (മഹാവ॰ ൨൦ ആദയോ; സം॰ നി॰ ൩.൫൯) അരഹത്തം സച്ഛാകാസി.
Bodhisattopi kho mahatā parivārena vaḍḍhamāno anukkamena vuddhippatto ñāṇaparipākaṃ gantvā ekūnatiṃsatime vasse mahābhinikkhamanaṃ nikkhamanto anomānadītīre pabbajitvā anukkamena uruvelaṃ gantvā padhānaṃ padahi. Tadā koṇḍañño māṇavo mahāsattassa pabbajitabhāvaṃ sutvā lakkhaṇapariggāhakabrāhmaṇānaṃ puttehi vappamāṇavādīhi saddhiṃ attapañcamo pabbajitvā anukkamena bodhisattassa santikaṃ upasaṅkamitvā chabbassāni taṃ upaṭṭhahanto tassa oḷārikāhāraparibhogena nibbinno apakkamitvā isipatanaṃ agamāsi. Atha kho bodhisatto oḷārikāhāraparibhogena laddhakāyabalo vesākhapuṇṇamāyaṃ bodhirukkhamūle aparājitapallaṅke nisinno tiṇṇaṃ mārānaṃ matthakaṃ madditvā abhisambuddho hutvā sattasattāhaṃ bodhimaṇḍeyeva vītināmetvā pañcavaggiyānaṃ ñāṇaparipākaṃ ñatvā āsāḷhīpuṇṇamāyaṃ isipatanaṃ gantvā tesaṃ dhammacakkapavattanasuttantaṃ (mahāva. 13 ādayo; saṃ. ni. 5.1081) kathesi. Desanāpariyosāne koṇḍaññatthero aṭṭhārasahi brahmakoṭīhi saddhiṃ sotāpattiphale patiṭṭhāsi. Atha pañcamiyaṃ pakkhassa anattalakkhaṇasuttantadesanāya (mahāva. 20 ādayo; saṃ. ni. 3.59) arahattaṃ sacchākāsi.
൫൯൬. ഏവം സോ അരഹത്തം പത്വാ ‘‘കിം കമ്മം കത്വാ അഹം ലോകുത്തരസുഖം അധിഗതോമ്ഹീ’’തി ഉപധാരേന്തോ അത്തനോ പുബ്ബകമ്മം പച്ചക്ഖതോ ഞത്വാ സോമനസ്സവസേന പുബ്ബചരിതാപദാനം ഉദാനവസേന ദസ്സേന്തോ പദുമുത്തരസമ്ബുദ്ധന്തിആദിമാഹ. തസ്സത്ഥോ ഹേട്ഠാ വുത്തോയേവ. ലോകജേട്ഠം വിനായകന്തി സകലസ്സ സത്തലോകസ്സ ജേട്ഠം പധാനന്തി അത്ഥോ. വിസേസേന വേനേയ്യസത്തേ സംസാരസാഗരസ്സ പരതീരം അമതമഹാനിബ്ബാനം നേതി സമ്പാപേതീതി വിനായകോ, തം വിനായകം. ബുദ്ധഭൂമിമനുപ്പത്തന്തി ബുദ്ധസ്സ ഭൂമി പതിട്ഠാനട്ഠാനന്തി ബുദ്ധഭൂമി, സബ്ബഞ്ഞുതഞ്ഞാണം, തം അനുപ്പത്തോ പടിവിദ്ധോതി ബുദ്ധഭൂമിമനുപ്പത്തോ, തം ബുദ്ധഭൂമിമനുപ്പത്തം, സബ്ബഞ്ഞുതപ്പത്തം ബുദ്ധഭൂതന്തി അത്ഥോ. പഠമം അദ്ദസം അഹന്തി പഠമം വേസാഖപുണ്ണമിയാ രത്തിയാ പച്ചൂസസമയേ ബുദ്ധഭൂതം പദുമുത്തരസമ്ബുദ്ധം അഹം അദ്ദക്ഖിന്തി അത്ഥോ.
596. Evaṃ so arahattaṃ patvā ‘‘kiṃ kammaṃ katvā ahaṃ lokuttarasukhaṃ adhigatomhī’’ti upadhārento attano pubbakammaṃ paccakkhato ñatvā somanassavasena pubbacaritāpadānaṃ udānavasena dassento padumuttarasambuddhantiādimāha. Tassattho heṭṭhā vuttoyeva. Lokajeṭṭhaṃ vināyakanti sakalassa sattalokassa jeṭṭhaṃ padhānanti attho. Visesena veneyyasatte saṃsārasāgarassa paratīraṃ amatamahānibbānaṃ neti sampāpetīti vināyako, taṃ vināyakaṃ. Buddhabhūmimanuppattanti buddhassa bhūmi patiṭṭhānaṭṭhānanti buddhabhūmi, sabbaññutaññāṇaṃ, taṃ anuppatto paṭividdhoti buddhabhūmimanuppatto, taṃ buddhabhūmimanuppattaṃ, sabbaññutappattaṃ buddhabhūtanti attho. Paṭhamaṃ addasaṃ ahanti paṭhamaṃ vesākhapuṇṇamiyā rattiyā paccūsasamaye buddhabhūtaṃ padumuttarasambuddhaṃ ahaṃ addakkhinti attho.
൫൯൭. യാവതാ ബോധിയാ മൂലേതി യത്തകാ ബോധിരുക്ഖസമീപേ യക്ഖാ സമാഗതാ രാസിഭൂതാ സമ്ബുദ്ധം ബുദ്ധഭൂതം തം ബുദ്ധം പഞ്ജലീകതാ ദസങ്ഗുലിസമോധാനം അഞ്ജലിപുടം സിരസി ഠപേത്വാ വന്ദന്തി നമസ്സന്തീതി സമ്ബന്ധോ.
597.Yāvatā bodhiyā mūleti yattakā bodhirukkhasamīpe yakkhā samāgatā rāsibhūtā sambuddhaṃ buddhabhūtaṃ taṃ buddhaṃ pañjalīkatā dasaṅgulisamodhānaṃ añjalipuṭaṃ sirasi ṭhapetvā vandanti namassantīti sambandho.
൫൯൮. സബ്ബേ ദേവാ തുട്ഠമനാതി ബുദ്ധഭൂതട്ഠാനം ആഗതാ തേ സബ്ബേ ദേവാ തുട്ഠചിത്താ ആകാസേ സഞ്ചരന്തീതി സമ്ബന്ധോ. അന്ധകാരതമോനുദോതി അതിവിയ അന്ധകാരം മോഹം നുദോ ഖേപനോ അയം ബുദ്ധോ അനുപ്പത്തോതി അത്ഥോ.
598.Sabbe devā tuṭṭhamanāti buddhabhūtaṭṭhānaṃ āgatā te sabbe devā tuṭṭhacittā ākāse sañcarantīti sambandho. Andhakāratamonudoti ativiya andhakāraṃ mohaṃ nudo khepano ayaṃ buddho anuppattoti attho.
൫൯൯. തേസം ഹാസപരേതാനന്തി ഹാസേഹി പീതിസോമനസ്സേഹി സമന്നാഗതാനം തേസം ദേവാനം മഹാനാദോ മഹാഘോസോ അവത്തഥ പവത്തതി, സമ്മാസമ്ബുദ്ധസാസനേ കിലേസേ സംകിലേസേ ധമ്മേ ഝാപയിസ്സാമാതി സമ്ബന്ധോ.
599.Tesaṃ hāsaparetānanti hāsehi pītisomanassehi samannāgatānaṃ tesaṃ devānaṃ mahānādo mahāghoso avattatha pavattati, sammāsambuddhasāsane kilese saṃkilese dhamme jhāpayissāmāti sambandho.
൬൦൦. ദേവാനം ഗിരമഞ്ഞായാതി വാചായ ഥുതിവചനേന സഹ ഉദീരിതം ദേവാനം സദ്ദം ജാനിത്വാ ഹട്ഠോ ഹട്ഠേന ചിത്തേന സോമനസ്സസഹഗതേന ചിത്തേന ആദിഭിക്ഖം പഠമം ആഹാരം ബുദ്ധഭൂതസ്സ അഹം അദാസിന്തി സമ്ബന്ധോ.
600.Devānaṃ giramaññāyāti vācāya thutivacanena saha udīritaṃ devānaṃ saddaṃ jānitvā haṭṭho haṭṭhena cittena somanassasahagatena cittena ādibhikkhaṃ paṭhamaṃ āhāraṃ buddhabhūtassa ahaṃ adāsinti sambandho.
൬൦൨. സത്താഹം അഭിനിക്ഖമ്മാതി മഹാഭിനിക്ഖമനം നിക്ഖമിത്വാ സത്താഹം പധാനം കത്വാ സബ്ബഞ്ഞുതഞ്ഞാണപദട്ഠാനം അരഹത്തമഗ്ഗഞാണസങ്ഖാതം ബോധിം അജ്ഝഗമം അധിഗഞ്ഛിം അഹന്തി അത്ഥോ. ഇദം മേ പഠമം ഭത്തന്തി ഇദം ഭത്തം സരീരയാപനം ബ്രഹ്മചാരിസ്സ ഉത്തമചാരിസ്സ മേ മയ്ഹം ഇമിനാ ദേവപുത്തേന പഠമം ദിന്നം അഹോസീതി അത്ഥോ.
602.Sattāhaṃabhinikkhammāti mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā sattāhaṃ padhānaṃ katvā sabbaññutaññāṇapadaṭṭhānaṃ arahattamaggañāṇasaṅkhātaṃ bodhiṃ ajjhagamaṃ adhigañchiṃ ahanti attho. Idaṃ me paṭhamaṃ bhattanti idaṃ bhattaṃ sarīrayāpanaṃ brahmacārissa uttamacārissa me mayhaṃ iminā devaputtena paṭhamaṃ dinnaṃ ahosīti attho.
൬൦൩. തുസിതാ ഹി ഇധാഗന്ത്വാതി തുസിതഭവനതോ ഇധ മനുസ്സലോകേ ആഗന്ത്വാ യോ ദേവപുത്തോ മേ മമ ഭിക്ഖം ഉപാനയി അദാസി, തം ദേവപുത്തം കിത്തയിസ്സാമി കഥേസ്സാമി പാകടം കരിസ്സാമി. ഭാസതോ ഭാസന്തസ്സ മമ വചനം സുണാഥാതി സമ്ബന്ധോ. ഇതോ പരം അനുത്താനപദമേവ വണ്ണയിസ്സാമ.
603.Tusitā hi idhāgantvāti tusitabhavanato idha manussaloke āgantvā yo devaputto me mama bhikkhaṃ upānayi adāsi, taṃ devaputtaṃ kittayissāmi kathessāmi pākaṭaṃ karissāmi. Bhāsato bhāsantassa mama vacanaṃ suṇāthāti sambandho. Ito paraṃ anuttānapadameva vaṇṇayissāma.
൬൦൭. തിദസാതി താവതിംസഭവനാ. അഗാരാതി അത്തനോ ഉപ്പന്നബ്രാഹ്മണഗേഹതോ നിക്ഖമിത്വാ പബ്ബജിത്വാ ഛ സംവച്ഛരാനി ദുക്കരകാരികം കരോന്തേന ബോധിസത്തേന സഹ വസിസ്സതീതി സമ്ബന്ധോ.
607.Tidasāti tāvatiṃsabhavanā. Agārāti attano uppannabrāhmaṇagehato nikkhamitvā pabbajitvā cha saṃvaccharāni dukkarakārikaṃ karontena bodhisattena saha vasissatīti sambandho.
൬൦൮. തതോ സത്തമകേ വസ്സേതി തതോ പബ്ബജിതകാലതോ പട്ഠായ സത്തമേ സംവച്ഛരേ. ബുദ്ധോ സച്ചം കഥേസ്സതീതി ഛബ്ബസ്സാനി ദുക്കരകാരികം കത്വാ സത്തമസംവച്ഛരേ ബുദ്ധോ ഹുത്വാ ബാരാണസിയം ഇസിപതനേ മിഗദായേ ധമ്മചക്കപവത്തനസുത്തന്തദേസനായ ദുക്ഖസമുദയനിരോധമഗ്ഗസച്ചസങ്ഖാതം ചതുസച്ചം കഥേസ്സതീതി അത്ഥോ. കോണ്ഡഞ്ഞോ നാമ നാമേനാതി നാമേന ഗോത്തനാമവസേന കോണ്ഡഞ്ഞോ നാമ. പഠമം സച്ഛികാഹിതീതി പഞ്ചവഗ്ഗിയാനമന്തരേ പഠമം ആദിതോ ഏവ സോതാപത്തിമഗ്ഗഞാണം സച്ഛികാഹിതി പച്ചക്ഖം കരിസ്സതീതി അത്ഥോ.
608.Tato sattamake vasseti tato pabbajitakālato paṭṭhāya sattame saṃvacchare. Buddho saccaṃ kathessatīti chabbassāni dukkarakārikaṃ katvā sattamasaṃvacchare buddho hutvā bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye dhammacakkapavattanasuttantadesanāya dukkhasamudayanirodhamaggasaccasaṅkhātaṃ catusaccaṃ kathessatīti attho. Koṇḍañño nāma nāmenāti nāmena gottanāmavasena koṇḍañño nāma. Paṭhamaṃ sacchikāhitīti pañcavaggiyānamantare paṭhamaṃ ādito eva sotāpattimaggañāṇaṃ sacchikāhiti paccakkhaṃ karissatīti attho.
൬൦൯. നിക്ഖന്തേനാനുപബ്ബജിന്തി നിക്ഖന്തേന ബോധിസത്തേന സഹ നിക്ഖമിത്വാ അനുപബ്ബജിന്തി അത്ഥോ. തഥാ അനുപബ്ബജിത്വാ മയാ പധാനം വീരിയം സുകതം സുട്ഠു കതം ദള്ഹം കത്വാ കതന്തി അത്ഥോ. കിലേസേ ഝാപനത്ഥായാതി കിലേസേ സോസനത്ഥായ വിദ്ധംസനത്ഥായ അനഗാരിയം അഗാരസ്സ അഹിതം കസിവണിജ്ജാദികമ്മവിരഹിതം സാസനം പബ്ബജിം പടിപജ്ജിന്തി അത്ഥോ.
609.Nikkhantenānupabbajinti nikkhantena bodhisattena saha nikkhamitvā anupabbajinti attho. Tathā anupabbajitvā mayā padhānaṃ vīriyaṃ sukataṃ suṭṭhu kataṃ daḷhaṃ katvā katanti attho. Kilese jhāpanatthāyāti kilese sosanatthāya viddhaṃsanatthāya anagāriyaṃ agārassa ahitaṃ kasivaṇijjādikammavirahitaṃ sāsanaṃ pabbajiṃ paṭipajjinti attho.
൬൧൦. അഭിഗന്ത്വാന സബ്ബഞ്ഞൂതി സബ്ബം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം വാ സങ്ഖാരവികാരലക്ഖണനിബ്ബാനപഞ്ഞത്തിസങ്ഖാതം ഞേയ്യം വാ ജാനന്തോ ദേവേഹി സഹ വത്തമാനേ സത്ത ലോകേ ബുദ്ധോ മിഗാരഞ്ഞം മിഗദായ വിഹാരം അഭിഗന്ത്വാ ഉപസങ്കമിത്വാ മേ മയാ സച്ഛികതേന ഇമിനാ സോതാപത്തിമഗ്ഗഞാണേന അമതഭേരിം അമതമഹാനിബ്ബാനഭേരിം അഹരി പഹരി ദസ്സേസീതി അത്ഥോ.
610.Abhigantvānasabbaññūti sabbaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ vā saṅkhāravikāralakkhaṇanibbānapaññattisaṅkhātaṃ ñeyyaṃ vā jānanto devehi saha vattamāne satta loke buddho migāraññaṃ migadāya vihāraṃ abhigantvā upasaṅkamitvā me mayā sacchikatena iminā sotāpattimaggañāṇena amatabheriṃ amatamahānibbānabheriṃ ahari pahari dassesīti attho.
൬൧൧. സോ ദാനീതി സോ അഹം പഠമം സോതാപന്നോ ഇദാനി അരഹത്തമഗ്ഗഞാണേന അമതം സന്തം വൂപസന്തസഭാവം പദം പജ്ജിതബ്ബം പാപുണിതബ്ബം, അനുത്തരം ഉത്തരവിരഹിതം നിബ്ബാനം പത്തോ അധിഗതോതി അത്ഥോ. സബ്ബാസവേ പരിഞ്ഞായാതി കാമാസവാദയോ സബ്ബേ ആസവേ പരിഞ്ഞായ പഹാനപരിഞ്ഞായ പജഹിത്വാ അനാസവോ നിക്കിലേസോ വിഹരാമി ഇരിയാപഥവിഹാരേന വാസം കപ്പേമി. പടിസമ്ഭിദാ ചതസ്സോത്യാദയോ ഗാഥായോ വുത്തത്ഥായേവ.
611.So dānīti so ahaṃ paṭhamaṃ sotāpanno idāni arahattamaggañāṇena amataṃ santaṃ vūpasantasabhāvaṃ padaṃ pajjitabbaṃ pāpuṇitabbaṃ, anuttaraṃ uttaravirahitaṃ nibbānaṃ patto adhigatoti attho. Sabbāsave pariññāyāti kāmāsavādayo sabbe āsave pariññāya pahānapariññāya pajahitvā anāsavo nikkileso viharāmi iriyāpathavihārena vāsaṃ kappemi. Paṭisambhidā catassotyādayo gāthāyo vuttatthāyeva.
അഥ നം സത്ഥാ അപരഭാഗേ ജേതവനമഹാവിഹാരേ ഭിക്ഖുസങ്ഘമജ്ഝേ പഞ്ഞത്തവരബുദ്ധാസനേ നിസിന്നോ പഠമം പടിവിദ്ധധമ്മഭാവം ദീപേന്തോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം രത്തഞ്ഞൂനം യദിദം അഞ്ഞാസികോണ്ഡഞ്ഞോ’’തി (അ॰ നി॰ ൧.൧൮൮) ഏതദഗ്ഗേ ഠപേസി. സോ ദ്വീഹി അഗ്ഗസാവകേഹി അത്തനി കരിയമാനം പരമനിപച്ചകാരം, ഗാമന്തസേനാസനേ ആകിണ്ണവിഹാരഞ്ച പരിഹരിതുകാമോ, വിവേകാഭിരതിയാ വിഹരിതുകാമോ ച അത്തനോ സന്തികം ഉപഗതാനം ഗഹട്ഠപബ്ബജിതാനം പടിസന്ഥാരകരണമ്പി പപഞ്ചം മഞ്ഞമാനോ സത്ഥാരം ആപുച്ഛിത്വാ ഹിമവന്തം പവിസിത്വാ ഛദ്ദന്തേഹി നാഗേഹി ഉപട്ഠിയമാനോ ഛദ്ദന്തദഹതീരേ ദ്വാദസ വസ്സാനി വസി. ഏവം തത്ഥ വസന്തം ഥേരം ഏകദിവസം സക്കോ ദേവരാജാ ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ ഠിതോ ഏവമാഹ ‘‘സാധു മേ, ഭന്തേ, അയ്യോ ധമ്മം ദേസേതൂ’’തി. ഥേരോ തസ്സ ചതുസച്ചഗബ്ഭം തിലക്ഖണാഹതം സുഞ്ഞതാപടിസംയുത്തം നാനാനയവിചിത്തം അമതോഗധം ബുദ്ധലീലായ ധമ്മം ദേസേസി. തം സുത്വാ സക്കോ അത്തനോ പസാദം പവേദേന്തോ –
Atha naṃ satthā aparabhāge jetavanamahāvihāre bhikkhusaṅghamajjhe paññattavarabuddhāsane nisinno paṭhamaṃ paṭividdhadhammabhāvaṃ dīpento ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ rattaññūnaṃ yadidaṃ aññāsikoṇḍañño’’ti (a. ni. 1.188) etadagge ṭhapesi. So dvīhi aggasāvakehi attani kariyamānaṃ paramanipaccakāraṃ, gāmantasenāsane ākiṇṇavihārañca pariharitukāmo, vivekābhiratiyā viharitukāmo ca attano santikaṃ upagatānaṃ gahaṭṭhapabbajitānaṃ paṭisanthārakaraṇampi papañcaṃ maññamāno satthāraṃ āpucchitvā himavantaṃ pavisitvā chaddantehi nāgehi upaṭṭhiyamāno chaddantadahatīre dvādasa vassāni vasi. Evaṃ tattha vasantaṃ theraṃ ekadivasaṃ sakko devarājā upasaṅkamitvā vanditvā ṭhito evamāha ‘‘sādhu me, bhante, ayyo dhammaṃ desetū’’ti. Thero tassa catusaccagabbhaṃ tilakkhaṇāhataṃ suññatāpaṭisaṃyuttaṃ nānānayavicittaṃ amatogadhaṃ buddhalīlāya dhammaṃ desesi. Taṃ sutvā sakko attano pasādaṃ pavedento –
‘‘ഏസ ഭിയ്യോ പസീദാമി, സുത്വാ ധമ്മം മഹാരസം;
‘‘Esa bhiyyo pasīdāmi, sutvā dhammaṃ mahārasaṃ;
വിരാഗോ ദേസിതോ ധമ്മോ, അനുപാദായ സബ്ബസോ’’തി. (ഥേരഗാ॰ ൬൭൩) –
Virāgo desito dhammo, anupādāya sabbaso’’ti. (theragā. 673) –
ഥുതിം അകാസി. ഥേരോ ഛദ്ദന്തദഹതീരേ ദ്വാദസ വസ്സാനി വസിത്വാ ഉപകട്ഠേ പരിനിബ്ബാനേ സത്ഥാരം ഉപസങ്കമിത്വാ പരിനിബ്ബാനം അനുജാനാപേത്വാ തത്ഥേവ ഗന്ത്വാ പരിനിബ്ബായീതി.
Thutiṃ akāsi. Thero chaddantadahatīre dvādasa vassāni vasitvā upakaṭṭhe parinibbāne satthāraṃ upasaṅkamitvā parinibbānaṃ anujānāpetvā tattheva gantvā parinibbāyīti.
അഞ്ഞാസികോണ്ഡഞ്ഞത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ സമത്താ.
Aññāsikoṇḍaññattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / അപദാനപാളി • Apadānapāḷi / ൩-൭. അഞ്ഞാസികോണ്ഡഞ്ഞത്ഥേരഅപദാനം • 3-7. Aññāsikoṇḍaññattheraapadānaṃ