Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
અઞ્ઞત્રપરિભોગપટિક્ખેપાદિકથા
Aññatraparibhogapaṭikkhepādikathā
૩૨૪. નાતિહરન્તીતિ એત્થ અતિસદ્દો હરણત્થો, હરસદ્દો પરિભુઞ્જનત્થોતિ આહ ‘‘અઞ્ઞત્ર હરિત્વા ન પરિભુઞ્જન્તી’’તિ. યં મઞ્ચપીઠાદીતિ યોજના. તત્થાતિ ઉન્દ્રિયમહાવિહારે. તન્તિ મઞ્ચપીઠાદિં. તસ્માતિ યસ્મા અનુજાનાતિ, તસ્મા. તન્તિ મઞ્ચપીઠાદિં. અઞ્ઞત્રાતિ અઞ્ઞં વિહારં. અરોગન્તિ અનટ્ઠાજિણ્ણત્તા અરોગં. તસ્મિં વિહારેતિ ઉન્દ્રિયવિહારે. તસ્મિન્તિ ઉન્દ્રિયવિહારે. તતોતિ ઉન્દ્રિયવિહારતો. સુયોજિતાનીતિ સુટ્ઠુ યોજિતાનિ. મૂલદાનં વા પટિપાકતિકં વા નત્થીતિ અધિપ્પાયો. છડ્ડિતવિહારતોતિ ભિક્ખૂહિ અનપેક્ખેન છડ્ડિતસઙ્ઘિકવિહારતો ચ પુગ્ગલેન સાપેક્ખેન છડ્ડિતપુગ્ગલિકવિહારતો ચ. આવાસિકકાલેતિ આવાસિકાનં ઠિતકાલે. તતોતિ છડ્ડિતવિહારતો.
324.Nātiharantīti ettha atisaddo haraṇattho, harasaddo paribhuñjanatthoti āha ‘‘aññatra haritvā na paribhuñjantī’’ti. Yaṃ mañcapīṭhādīti yojanā. Tatthāti undriyamahāvihāre. Tanti mañcapīṭhādiṃ. Tasmāti yasmā anujānāti, tasmā. Tanti mañcapīṭhādiṃ. Aññatrāti aññaṃ vihāraṃ. Aroganti anaṭṭhājiṇṇattā arogaṃ. Tasmiṃ vihāreti undriyavihāre. Tasminti undriyavihāre. Tatoti undriyavihārato. Suyojitānīti suṭṭhu yojitāni. Mūladānaṃ vā paṭipākatikaṃ vā natthīti adhippāyo. Chaḍḍitavihāratoti bhikkhūhi anapekkhena chaḍḍitasaṅghikavihārato ca puggalena sāpekkhena chaḍḍitapuggalikavihārato ca. Āvāsikakāleti āvāsikānaṃ ṭhitakāle. Tatoti chaḍḍitavihārato.
ફાતિકમ્મત્થાયાતિ એત્થ ફાતિસદ્દો વડ્ઢનત્થોતિ આહ ‘‘વડ્ઢિકમ્મત્થાયા’’તિ. એત્થાતિ ‘‘ફાતિકમ્મત્થાયા’’તિ પાઠે.
Phātikammatthāyāti ettha phātisaddo vaḍḍhanatthoti āha ‘‘vaḍḍhikammatthāyā’’ti. Etthāti ‘‘phātikammatthāyā’’ti pāṭhe.
ચક્કલિકન્તિ ચક્કાકારેન લાતિ પવત્તતિ, ચક્કાકારં વા લાતિ ગણ્હાતીતિ ચક્કલં, તદેવ ચક્કલિકં, પાદપુઞ્જનં, ‘‘કમ્બલાદીહિ વેઠેત્વા કત’’ન્તિ ઇમિના તસ્સ કરણાકારં દસ્સેતિ. યેહીતિ પાદેહિ . ઉદકન્તિ સેનાસનસ્સ તિન્તકં ઉદકં. ઉદકં ન પઞ્ઞાયતીતિ યોજના. સઉપાહનેન અક્કમિતું ન વટ્ટતીતિ યોજના.
Cakkalikanti cakkākārena lāti pavattati, cakkākāraṃ vā lāti gaṇhātīti cakkalaṃ, tadeva cakkalikaṃ, pādapuñjanaṃ, ‘‘kambalādīhi veṭhetvā kata’’nti iminā tassa karaṇākāraṃ dasseti. Yehīti pādehi . Udakanti senāsanassa tintakaṃ udakaṃ. Udakaṃ na paññāyatīti yojanā. Saupāhanena akkamituṃ na vaṭṭatīti yojanā.
સુધાભૂમિયન્તિ સુધાય લિત્તાયં ભૂમિયં. પરિભણ્ડભૂમિયન્તિ ગોમયકસાવપરિભણ્ડભૂમિયં. પાદાતિ મઞ્ચપાદા. તસ્મિન્તિ ચોળકે. ઠપેન્તસ્સાતિ મઞ્ચપાદે ઠપેન્તસ્સ. તત્થાતિ તેસુ ભિક્ખૂસુ . નેવાસિકાતિ નિબદ્ધં વસન્તીતિ નેવાસિકા. ઠપેન્તીતિ મઞ્ચપાદે ઠપેન્તિ. તથેવાતિ યથા નેવાસિકા વળઞ્જન્તિ, તથેવ આગન્તુકેહિ વળઞ્જિતું વટ્ટતીતિ અત્થો.
Sudhābhūmiyanti sudhāya littāyaṃ bhūmiyaṃ. Paribhaṇḍabhūmiyanti gomayakasāvaparibhaṇḍabhūmiyaṃ. Pādāti mañcapādā. Tasminti coḷake. Ṭhapentassāti mañcapāde ṭhapentassa. Tatthāti tesu bhikkhūsu . Nevāsikāti nibaddhaṃ vasantīti nevāsikā. Ṭhapentīti mañcapāde ṭhapenti. Tathevāti yathā nevāsikā vaḷañjanti, tatheva āgantukehi vaḷañjituṃ vaṭṭatīti attho.
સેતભિત્તિ વાતિ એત્થ વાસદ્દેન નીલભિત્તિઆદયો સમ્પિણ્ડેતિ. ‘‘દ્વારમ્પિ વાતપાનમ્પી’’તિઆદિના સામઞ્ઞતો વુત્તત્તા દ્વારવાતપાનાદયો અપરિકમ્મકતાપિ ન અપસ્સયિતબ્બા. કેનચિ વા વત્થાદિનાતિ સમ્બન્ધો.
Setabhitti vāti ettha vāsaddena nīlabhittiādayo sampiṇḍeti. ‘‘Dvārampi vātapānampī’’tiādinā sāmaññato vuttattā dvāravātapānādayo aparikammakatāpi na apassayitabbā. Kenaci vā vatthādināti sambandho.
‘‘હુત્વા’’તિ ઇમિના ‘‘ધોતપાદકા’’તિ પદસ્સ ‘‘નિપજ્જિતુ’’ન્તિ પદે કિરિયાવિસેસનભાવં દસ્સેતિ, ‘‘ભિક્ખૂ’’તિ પદે કારકવિસેસનભાવં નિવત્તેતિ. કસ્મિં ઠાને નિપજ્જિતું કુક્કુચ્ચાયન્તીતિ આહ ‘‘ધોતેહિ પાદેહિ અક્કમિતબ્બટ્ઠાને’’તિ. ‘‘અક્કમિતબ્બટ્ઠાનસ્સેતં અધિવચન’’ન્તિ ઇમિના ‘‘ધોતપાદકે’’તિ પાઠસ્સ ધોતો પાદો તિટ્ઠતિ એત્થ ઠાનેતિ ધોતપાદકં, તસ્મિં ધોતપાદકેતિ અત્થં દસ્સેતિ. એતન્તિ ‘‘ધોતપાદકે’’તિ નામં. ‘‘પચ્ચત્થરિત્વા’’તિ એત્થ કેન પચ્ચત્થરિત્વાતિ આહ ‘‘પચ્ચત્થરણેના’’તિ. ‘‘અત્તનો સન્તકેના’’તિ ઇમિના સઙ્ઘિકેન પચ્ચત્થરણેન પચ્ચત્થરણં પટિક્ખિપતિ. નિદ્દાયતોપીતિ નિદ્દાયકારણાપિ, સંકુટિતેતિ સમ્બન્ધો. અથ વા નિદ્દાયતોપીતિ નિદ્દાયન્તસ્સપિ. ‘‘સરીરાવયવો’’તિ પદે સામ્યત્થછટ્ઠી, ‘‘આપત્તિયેવા’’તિ પદે સમ્પદાનં. લોમેસુ ફુસન્તેસૂતિ સમ્બન્ધો. ‘‘પરિભોગસીસેના’’તિ ઇમિના પરિભોગં અકત્વા કેનચિ કમ્મેન સરીરાવયવેન ફુસન્તસ્સ અનાપત્તીતિ દસ્સેતિ. હત્થતલેન ફુસિતું પાદતલેન ફુસિતું વા અક્કમિતું વાતિ યથાલાભયોજના દટ્ઠબ્બા. ‘‘પરિભોગસીસેના’’તિ પદસ્સ અત્થં દસ્સેન્તો આહ ‘‘મઞ્ચપીઠં નીહરન્તસ્સા’’તિઆદિ.
‘‘Hutvā’’ti iminā ‘‘dhotapādakā’’ti padassa ‘‘nipajjitu’’nti pade kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti, ‘‘bhikkhū’’ti pade kārakavisesanabhāvaṃ nivatteti. Kasmiṃ ṭhāne nipajjituṃ kukkuccāyantīti āha ‘‘dhotehi pādehi akkamitabbaṭṭhāne’’ti. ‘‘Akkamitabbaṭṭhānassetaṃ adhivacana’’nti iminā ‘‘dhotapādake’’ti pāṭhassa dhoto pādo tiṭṭhati ettha ṭhāneti dhotapādakaṃ, tasmiṃ dhotapādaketi atthaṃ dasseti. Etanti ‘‘dhotapādake’’ti nāmaṃ. ‘‘Paccattharitvā’’ti ettha kena paccattharitvāti āha ‘‘paccattharaṇenā’’ti. ‘‘Attano santakenā’’ti iminā saṅghikena paccattharaṇena paccattharaṇaṃ paṭikkhipati. Niddāyatopīti niddāyakāraṇāpi, saṃkuṭiteti sambandho. Atha vā niddāyatopīti niddāyantassapi. ‘‘Sarīrāvayavo’’ti pade sāmyatthachaṭṭhī, ‘‘āpattiyevā’’ti pade sampadānaṃ. Lomesu phusantesūti sambandho. ‘‘Paribhogasīsenā’’ti iminā paribhogaṃ akatvā kenaci kammena sarīrāvayavena phusantassa anāpattīti dasseti. Hatthatalena phusituṃ pādatalena phusituṃ vā akkamituṃ vāti yathālābhayojanā daṭṭhabbā. ‘‘Paribhogasīsenā’’ti padassa atthaṃ dassento āha ‘‘mañcapīṭhaṃ nīharantassā’’tiādi.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi / અઞ્ઞત્રપરિભોગપટિક્ખેપાદિ • Aññatraparibhogapaṭikkhepādi
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / અઞ્ઞત્રપટિભોગપટિક્ખેપાદિકથા • Aññatrapaṭibhogapaṭikkhepādikathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / અઞ્ઞત્રપરિભોગપટિક્ખેપાદિકથાવણ્ણના • Aññatraparibhogapaṭikkhepādikathāvaṇṇanā