Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi |
૧૬૪. અન્તોવુટ્ઠાદિપટિક્ખેપકથા
164. Antovuṭṭhādipaṭikkhepakathā
૨૭૪. અથ ખો ભગવા અનુપુબ્બેન ચારિકં ચરમાનો યેન રાજગહં તદવસરિ. તત્ર સુદં ભગવા રાજગહે વિહરતિ વેળુવને કલન્દકનિવાપે. તેન ખો પન સમયેન ભગવતો ઉદરવાતાબાધો હોતિ. અથ ખો આયસ્મા આનન્દો – ‘પુબ્બેપિ ભગવતો ઉદરવાતાબાધો તેકટુલયાગુયા ફાસુ હોતી’તિ – સામં તિલમ્પિ, તણ્ડુલમ્પિ, મુગ્ગમ્પિ વિઞ્ઞાપેત્વા, અન્તો વાસેત્વા, અન્તો સામં પચિત્વા ભગવતો ઉપનામેસિ – ‘‘પિવતુ ભગવા તેકટુલયાગુ’’ન્તિ. જાનન્તાપિ તથાગતા પુચ્છન્તિ, જાનન્તાપિ ન પુચ્છન્તિ; કાલં વિદિત્વા પુચ્છન્તિ, કાલં વિદિત્વા ન પુચ્છન્તિ; અત્થસંહિતં તથાગતા પુચ્છન્તિ, નો અનત્થસંહિતં. અનત્થસંહિતે સેતુઘાતો તથાગતાનં. દ્વીહિ આકારેહિ બુદ્ધા ભગવન્તો ભિક્ખૂ પટિપુચ્છન્તિ – ધમ્મં વા દેસેસ્સામ, સાવકાનં વા સિક્ખાપદં પઞ્ઞપેસ્સામાતિ. અથ ખો ભગવા આયસ્મન્તં આનન્દં આમન્તેસિ – ‘‘કુતાયં, આનન્દ , યાગૂ’’તિ? અથ ખો આયસ્મા આનન્દો ભગવતો એતમત્થં આરોચેસિ. વિગરહિ બુદ્ધો ભગવા – ‘અનનુચ્છવિકં, આનન્દ, અનનુલોમિકં, અપ્પતિરૂપં, અસ્સામણકં, અકપ્પિયં, અકરણીયં. કથઞ્હિ નામ ત્વં, આનન્દ, એવરૂપાય બાહુલ્લાય ચેતેસ્સસિ. યદપિ, આનન્દ, અન્તો વુટ્ઠં 1 તદપિ અકપ્પિયં; યદપિ અન્તો પક્કં તદપિ અકપ્પિયં; યદપિ સામં પક્કં, તદપિ અકપ્પિયં. નેતં, આનન્દ, અપ્પસન્નાનં વા પસાદાય…પે॰… વિગરહિત્વા ધમ્મિં કથં કત્વા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ન, ભિક્ખવે, અન્તો વુટ્ઠં, અન્તો પક્કં, સામં પક્કં પરિભુઞ્જિતબ્બં. યો પરિભુઞ્જેય, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. અન્તો ચે, ભિક્ખવે, વુટ્ઠં, અન્તો પક્કં, સામં પક્કં તઞ્ચે પરિભુઞ્જેય્ય, આપત્તિ તિણ્ણં દુક્કટાનં. અન્તો ચે, ભિક્ખવે, વુટ્ઠં, અન્તો પક્કં, અઞ્ઞેહિ પક્કં, તઞ્ચે પરિભુઞ્જેય્ય, આપત્તિ દ્વિન્નં દુક્કટાનં. અન્તો ચે, ભિક્ખવે, વુટ્ઠં, બહિ પક્કં, સામં પક્કં, તઞ્ચે પરિભુઞ્જેય્ય, આપત્તિ દ્વિન્નં દુક્કટાનં. બહિ ચે, ભિક્ખવે, વુટ્ઠં, અન્તો પક્કં, સામં પક્કં, તઞ્ચે પરિભુઞ્જેય્ય, આપત્તિ દ્વિન્નં દુક્કટાનં. અન્તો ચે, ભિક્ખવે, વુટ્ઠં, બહિ પક્કં, અઞ્ઞેહિ પક્કં, તઞ્ચે પરિભુઞ્જેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. બહિ ચે, ભિક્ખવે, વુટ્ઠં, અન્તો પક્કં, અઞ્ઞેહિ પક્કં, તઞ્ચે પરિભુઞ્જેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. બહિ ચે, ભિક્ખવે, વુટ્ઠં, બહિ પક્કં, સામં પક્કં, તઞ્ચે પરિભુઞ્જેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. બહિ ચે, ભિક્ખવે, વુટ્ઠં, બહિ પક્કં , અઞ્ઞેહિ પક્કં, તઞ્ચે પરિભુઞ્જેય્ય, અનાપત્તી’’’તિ.
274. Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena bhagavato udaravātābādho hoti. Atha kho āyasmā ānando – ‘pubbepi bhagavato udaravātābādho tekaṭulayāguyā phāsu hotī’ti – sāmaṃ tilampi, taṇḍulampi, muggampi viññāpetvā, anto vāsetvā, anto sāmaṃ pacitvā bhagavato upanāmesi – ‘‘pivatu bhagavā tekaṭulayāgu’’nti. Jānantāpi tathāgatā pucchanti, jānantāpi na pucchanti; kālaṃ viditvā pucchanti, kālaṃ viditvā na pucchanti; atthasaṃhitaṃ tathāgatā pucchanti, no anatthasaṃhitaṃ. Anatthasaṃhite setughāto tathāgatānaṃ. Dvīhi ākārehi buddhā bhagavanto bhikkhū paṭipucchanti – dhammaṃ vā desessāma, sāvakānaṃ vā sikkhāpadaṃ paññapessāmāti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘kutāyaṃ, ānanda , yāgū’’ti? Atha kho āyasmā ānando bhagavato etamatthaṃ ārocesi. Vigarahi buddho bhagavā – ‘ananucchavikaṃ, ānanda, ananulomikaṃ, appatirūpaṃ, assāmaṇakaṃ, akappiyaṃ, akaraṇīyaṃ. Kathañhi nāma tvaṃ, ānanda, evarūpāya bāhullāya cetessasi. Yadapi, ānanda, anto vuṭṭhaṃ 2 tadapi akappiyaṃ; yadapi anto pakkaṃ tadapi akappiyaṃ; yadapi sāmaṃ pakkaṃ, tadapi akappiyaṃ. Netaṃ, ānanda, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, anto vuṭṭhaṃ, anto pakkaṃ, sāmaṃ pakkaṃ paribhuñjitabbaṃ. Yo paribhuñjeya, āpatti dukkaṭassa. Anto ce, bhikkhave, vuṭṭhaṃ, anto pakkaṃ, sāmaṃ pakkaṃ tañce paribhuñjeyya, āpatti tiṇṇaṃ dukkaṭānaṃ. Anto ce, bhikkhave, vuṭṭhaṃ, anto pakkaṃ, aññehi pakkaṃ, tañce paribhuñjeyya, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Anto ce, bhikkhave, vuṭṭhaṃ, bahi pakkaṃ, sāmaṃ pakkaṃ, tañce paribhuñjeyya, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Bahi ce, bhikkhave, vuṭṭhaṃ, anto pakkaṃ, sāmaṃ pakkaṃ, tañce paribhuñjeyya, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Anto ce, bhikkhave, vuṭṭhaṃ, bahi pakkaṃ, aññehi pakkaṃ, tañce paribhuñjeyya, āpatti dukkaṭassa. Bahi ce, bhikkhave, vuṭṭhaṃ, anto pakkaṃ, aññehi pakkaṃ, tañce paribhuñjeyya, āpatti dukkaṭassa. Bahi ce, bhikkhave, vuṭṭhaṃ, bahi pakkaṃ, sāmaṃ pakkaṃ, tañce paribhuñjeyya, āpatti dukkaṭassa. Bahi ce, bhikkhave, vuṭṭhaṃ, bahi pakkaṃ , aññehi pakkaṃ, tañce paribhuñjeyya, anāpattī’’’ti.
તેન ખો પન સમયેન ભિક્ખૂ ‘‘ભગવતા સામંપાકો પટિક્ખિત્તો’’તિ પુન પાકે કુક્કુચ્ચાયન્તિ. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, પુન પાકં પચિતુન્તિ.
Tena kho pana samayena bhikkhū ‘‘bhagavatā sāmaṃpāko paṭikkhitto’’ti puna pāke kukkuccāyanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, puna pākaṃ pacitunti.
તેન ખો પન સમયેન રાજગહં દુબ્ભિક્ખં હોતિ. મનુસ્સા લોણમ્પિ, તેલમ્પિ, તણ્ડુલમ્પિ, ખાદનીયમ્પિ આરામં આહરન્તિ. તાનિ ભિક્ખૂ બહિ વાસેન્તિ; ઉક્કપિણ્ડકાપિ ખાદન્તિ, ચોરાપિ હરન્તિ. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, અન્તો વાસેતુન્તિ. અન્તો વાસેત્વા બહિ પાચેન્તિ. દમકા પરિવારેન્તિ. ભિક્ખૂ અવિસ્સટ્ઠા પરિભુઞ્જન્તિ. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, અન્તો પચિતુન્તિ. દુબ્ભિક્ખે કપ્પિયકારકા બહુતરં હરન્તિ, અપ્પતરં ભિક્ખૂનં દેન્તિ. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, સામં પચિતું. અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, અન્તો વુટ્ઠં, અન્તો પક્કં, સામં પક્કન્તિ.
Tena kho pana samayena rājagahaṃ dubbhikkhaṃ hoti. Manussā loṇampi, telampi, taṇḍulampi, khādanīyampi ārāmaṃ āharanti. Tāni bhikkhū bahi vāsenti; ukkapiṇḍakāpi khādanti, corāpi haranti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, anto vāsetunti. Anto vāsetvā bahi pācenti. Damakā parivārenti. Bhikkhū avissaṭṭhā paribhuñjanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, anto pacitunti. Dubbhikkhe kappiyakārakā bahutaraṃ haranti, appataraṃ bhikkhūnaṃ denti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, sāmaṃ pacituṃ. Anujānāmi, bhikkhave, anto vuṭṭhaṃ, anto pakkaṃ, sāmaṃ pakkanti.
અન્તોવુટ્ઠાદિપટિક્ખેપકથા નિટ્ઠિતા.
Antovuṭṭhādipaṭikkhepakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ગુળાદિઅનુજાનનકથા • Guḷādianujānanakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ગુળાદિઅનુજાનનકથાવણ્ણના • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ગુળાદિઅનુજાનનકથાવણ્ણના • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ગુળાદિઅનુજાનનકથાવણ્ણના • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૧૬૩. ગુળાદિઅનુજાનનકથા • 163. Guḷādianujānanakathā