| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೫. ಅನುಮಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Anumānasuttavaṇṇanā
೧೮೧. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಅನುಮಾನಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಭಗ್ಗೇಸೂತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ಜನಪದೇ, ವಚನತ್ಥೋ ಪನೇತ್ಥ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸುಸುಮಾರಗಿರೇತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ನಗರೇ। ತಸ್ಸ ಕಿರ ನಗರಸ್ಸ ವತ್ಥುಪರಿಗ್ಗಹದಿವಸೇ ಅವಿದೂರೇ ಉದಕರಹದೇ ಸುಂಸುಮಾರೋ ಸದ್ದಮಕಾಸಿ, ಗಿರಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸಿ। ಅಥ ನಗರೇ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಸುಂಸುಮಾರಗಿರಂ ತ್ವೇವಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಭೇಸಕಳಾವನೇತಿ ಭೇಸಕಳಾನಾಮಕೇ ವನೇ। ‘‘ಭೇಸಗಳಾವನೇ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಮಿಗದಾಯೇತಿ ತಂ ವನಂ ಮಿಗಪಕ್ಖೀನಂ ಅಭಯದಿನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಜಾತಂ, ತಸ್ಮಾ ಮಿಗದಾಯೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
181.Evaṃme sutanti anumānasuttaṃ. Tattha bhaggesūti evaṃnāmake janapade, vacanattho panettha vuttānusāreneva veditabbo. Susumāragireti evaṃnāmake nagare. Tassa kira nagarassa vatthupariggahadivase avidūre udakarahade suṃsumāro saddamakāsi, giraṃ nicchāresi. Atha nagare niṭṭhite suṃsumāragiraṃ tvevassa nāmaṃ akaṃsu. Bhesakaḷāvaneti bhesakaḷānāmake vane. ‘‘Bhesagaḷāvane’’tipi pāṭho. Migadāyeti taṃ vanaṃ migapakkhīnaṃ abhayadinnaṭṭhāne jātaṃ, tasmā migadāyoti vuccati.
ಪವಾರೇತೀತಿ ಇಚ್ಛಾಪೇತಿ। ವದನ್ತೂತಿ ಓವಾದಾನುಸಾಸನಿವಸೇನ ವದನ್ತು, ಅನುಸಾಸನ್ತೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಚನೀಯೋಮ್ಹೀತಿ ಅಹಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ಅನುಸಾಸಿತಬ್ಬೋ ಓವದಿತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೋ ಚ ಹೋತಿ ದುಬ್ಬಚೋತಿ ಸೋ ಚ ದುಕ್ಖೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ಹೋತಿ, ವುತ್ತೋ ನ ಸಹತಿ। ದೋವಚಸ್ಸಕರಣೇಹೀತಿ ದುಬ್ಬಚಭಾವಕಾರಕೇಹಿ ಉಪರಿ ಆಗತೇಹಿ ಸೋಳಸಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ। ಅಪ್ಪದಕ್ಖಿಣಗ್ಗಾಹೀ ಅನುಸಾಸನಿನ್ತಿ ಯೋ ಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ತುಮ್ಹೇ ಮಂ ಕಸ್ಮಾ ವದಥ, ಅಹಂ ಅತ್ತನೋ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ ಸಾವಜ್ಜಾನವಜ್ಜಂ ಅತ್ಥಾನತ್ಥಂ ಜಾನಾಮೀತಿ ವದತಿ। ಅಯಂ ಅನುಸಾಸನಿಂ ಪದಕ್ಖಿಣತೋ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ವಾಮತೋ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಪ್ಪದಕ್ಖಿಣಗ್ಗಾಹೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
Pavāretīti icchāpeti. Vadantūti ovādānusāsanivasena vadantu, anusāsantūti attho. Vacanīyomhīti ahaṃ tumhehi vattabbo, anusāsitabbo ovaditabboti attho. So ca hoti dubbacoti so ca dukkhena vattabbo hoti, vutto na sahati. Dovacassakaraṇehīti dubbacabhāvakārakehi upari āgatehi soḷasahi dhammehi. Appadakkhiṇaggāhī anusāsaninti yo hi vuccamāno tumhe maṃ kasmā vadatha, ahaṃ attano kappiyākappiyaṃ sāvajjānavajjaṃ atthānatthaṃ jānāmīti vadati. Ayaṃ anusāsaniṃ padakkhiṇato na gaṇhāti, vāmato gaṇhāti, tasmā appadakkhiṇaggāhīti vuccati.
ಪಾಪಿಕಾನಂ ಇಚ್ಛಾನನ್ತಿ ಲಾಮಕಾನಂ ಅಸನ್ತಸಮ್ಭವನಪತ್ಥನಾನಂ। ಪಟಿಪ್ಫರತೀತಿ ಪಟಿವಿರುದ್ಧೋ, ಪಚ್ಚನೀಕೋ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಪಸಾದೇತೀತಿ ಕಿಂ ನು ಖೋ ತುಯ್ಹಂ ಬಾಲಸ್ಸ ಅಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಭಣಿತೇನ, ತ್ವಮ್ಪಿ ನಾಮ ಭಣಿತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸಸೀತಿ ಏವಂ ಘಟ್ಟೇತಿ। ಪಚ್ಚಾರೋಪೇತೀತಿ, ತ್ವಮ್ಪಿ ಖೋಸಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ತಂ ತಾವ ಪಟಿಕರೋಹೀತಿ ಏವಂ ಪಟಿಆರೋಪೇತಿ।
Pāpikānaṃ icchānanti lāmakānaṃ asantasambhavanapatthanānaṃ. Paṭippharatīti paṭiviruddho, paccanīko hutvā tiṭṭhati, apasādetīti kiṃ nu kho tuyhaṃ bālassa abyattassa bhaṇitena, tvampi nāma bhaṇitabbaṃ maññissasīti evaṃ ghaṭṭeti. Paccāropetīti, tvampi khosi itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ tāva paṭikarohīti evaṃ paṭiāropeti.
ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತೀತಿ ಅಞ್ಞೇನ ಕಾರಣೇನ ವಚನೇನ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಕಾರಣಂ ವಚನಂ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ। ‘‘ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕೋ ಆಪನ್ನೋ, ಕಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ಕಂ ಭಣಥ, ಕಿಂ ಭಣಥಾ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ। ‘‘ಏವರೂಪಂ ಕಿಞ್ಚಿ ತಯಾ ದಿಟ್ಠ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ನ ಸುಣಾಮೀ’’ತಿ ಸೋತಂ ವಾ ಉಪನೇತಿ। ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ಅಪನಾಮೇತೀತಿ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ‘‘ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಂ ಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ನ ತವ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಗಮನಂ ಪುಚ್ಛಾಮ, ಆಪತ್ತಿಂ ಪುಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತತೋ ರಾಜಗೇಹಂ ಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ, ರಾಜಗೇಹಂ ವಾ ಯಾಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗೇಹಂ ವಾ, ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋಸೀತಿ। ತತ್ಥ ಮೇ ಸೂಕರಮಂಸಂ ಲದ್ಧನ್ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತೋ ಕಥಂ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಿಕ್ಖಿಪತಿ।
Aññenaññaṃ paṭicaratīti aññena kāraṇena vacanena vā aññaṃ kāraṇaṃ vacanaṃ vā paṭicchādeti. ‘‘Āpattiṃ āpannosī’’ti vutte ‘‘ko āpanno, kiṃ āpanno, kismiṃ āpanno, kaṃ bhaṇatha, kiṃ bhaṇathā’’ti vā vadati. ‘‘Evarūpaṃ kiñci tayā diṭṭha’’nti vutte ‘‘na suṇāmī’’ti sotaṃ vā upaneti. Bahiddhā kathaṃ apanāmetīti ‘‘itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’’ti puṭṭho ‘‘pāṭaliputtaṃ gatomhī’’ti vatvā puna ‘‘na tava pāṭaliputtagamanaṃ pucchāma, āpattiṃ pucchāmā’’ti vutte ‘‘tato rājagehaṃ gatomhī’’ti, rājagehaṃ vā yāhi brāhmaṇagehaṃ vā, āpattiṃ āpannosīti. Tattha me sūkaramaṃsaṃ laddhantiādīni vadanto kathaṃ bahiddhā vikkhipati.
ಅಪದಾನೇತಿ ಅತ್ತನೋ ಚರಿಯಾಯ। ನ ಸಮ್ಪಾಯತೀತಿ, ಆವುಸೋ, ತ್ವಂ ಕುಹಿಂ ವಸಸಿ, ಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸಸೀತಿ ವಾ, ಯಂ ತ್ವಂ ವದೇಸಿ ‘‘ಮಯಾ ಏಸ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ನೋ ದಿಟ್ಠೋ’’ತಿ। ತ್ವಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಕಿಂ ಕರೋಸಿ, ಅಯಂ ಕಿಂ ಕರೋತಿ, ಕತ್ಥ ವಾ ತ್ವಂ ಅಚ್ಛಸಿ ಕತ್ಥ ವಾ ಅಯನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಚರಿಯಂ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಕಥೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ।
Apadāneti attano cariyāya. Na sampāyatīti, āvuso, tvaṃ kuhiṃ vasasi, kaṃ nissāya vasasīti vā, yaṃ tvaṃ vadesi ‘‘mayā esa āpattiṃ āpajjanno diṭṭho’’ti. Tvaṃ tasmiṃ samaye kiṃ karosi, ayaṃ kiṃ karoti, kattha vā tvaṃ acchasi kattha vā ayantiādinā nayena cariyaṃ puṭṭho sampādetvā kathetuṃ na sakkoti.
೧೮೩. ತತ್ರಾವುಸೋತಿ , ಆವುಸೋ, ತೇಸು ಸೋಳಸಸು ಧಮ್ಮೇಸು। ಅತ್ತನಾವ ಅತ್ತಾನಂ ಏವಂ ಅನುಮಿನಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಏವಂ ಅತ್ತನಾವ ಅತ್ತಾ ಅನುಮೇತಬ್ಬೋ ತುಲೇತಬ್ಬೋ ತೀರೇತಬ್ಬೋ।
183.Tatrāvusoti , āvuso, tesu soḷasasu dhammesu. Attanāva attānaṃ evaṃ anuminitabbanti evaṃ attanāva attā anumetabbo tuletabbo tīretabbo.
೧೮೪. ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ। ಅಹೋರತ್ತಾನುಸಿಕ್ಖಿನಾತಿ ದಿವಾಪಿ ರತ್ತಿಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖನ್ತೇನ, ರತಿಞ್ಚ ದಿವಾ ಚ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಿಕ್ಖನ್ತೇನ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಮೇವ ಉಪ್ಪಾದೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
184.Paccavekkhitabbanti paccavekkhitabbo. Ahorattānusikkhināti divāpi rattimpi sikkhantena, ratiñca divā ca kusalesu dhammesu sikkhantena pītipāmojjameva uppādetabbanti attho.
ಅಚ್ಛೇ ವಾ ಉದಕಪತ್ತೇತಿ ಪಸನ್ನೇ ವಾ ಉದಕಭಾಜನೇ। ಮುಖನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಮುಖಪಟಿಬಿಮ್ಬಂ। ರಜನ್ತಿ ಆಗನ್ತುಕರಜಂ। ಅಙ್ಗಣನ್ತಿ ತತ್ಥ ಜಾತಕಂ ತಿಲಕಂ ವಾ ಪಿಳಕಂ ವಾ। ಸಬ್ಬೇಪಿಮೇ ಪಾಪಕೇ ಅಕುಸಲೇ ಧಮ್ಮೇ ಪಹೀನೇತಿ ಇಮಿನಾ ಸಬ್ಬಪ್ಪಹಾನಂ ಕಥೇಸಿ। ಕಥಂ? ಏತ್ತಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ನಾನುಚ್ಛವಿಕಾತಿ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನಂ ಉಪ್ಪಾದಯತೋ ಹಿ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನಪ್ಪಹಾನಂಕಥಿತಂ ಹೋತಿ। ಸೀಲಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಆರಭಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತಸ್ಸ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನಪ್ಪಹಾನಂ ಕಥಿತಂ। ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಸ್ಸ ತದಙ್ಗಪ್ಪಹಾನಂ ಕಥಿತಂ। ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇನ್ತಸ್ಸ ಸಮುಚ್ಛೇದಪ್ಪಹಾನಂ ಕಥಿತಂ। ಫಲೇ ಆಗತೇ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಪ್ಪಹಾನಂ, ನಿಬ್ಬಾನೇ ಆಗತೇ ನಿಸ್ಸರಣಪ್ಪಹಾನನ್ತಿ ಏವಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಸಬ್ಬಪ್ಪಹಾನಂ ಕಥಿತಂವ ಹೋತಿ।
Acche vā udakapatteti pasanne vā udakabhājane. Mukhanimittanti mukhapaṭibimbaṃ. Rajanti āgantukarajaṃ. Aṅgaṇanti tattha jātakaṃ tilakaṃ vā piḷakaṃ vā. Sabbepime pāpake akusale dhamme pahīneti iminā sabbappahānaṃ kathesi. Kathaṃ? Ettakā akusalā dhammā pabbajitassa nānucchavikāti paṭisaṅkhānaṃ uppādayato hi paṭisaṅkhānappahānaṃkathitaṃ hoti. Sīlaṃ padaṭṭhānaṃ katvā kasiṇaparikammaṃ ārabhitvā aṭṭha samāpattiyo nibbattentassa vikkhambhanappahānaṃ kathitaṃ. Samāpattiṃ padaṭṭhānaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhentassa tadaṅgappahānaṃ kathitaṃ. Vipassanaṃ vaḍḍhetvā maggaṃ bhāventassa samucchedappahānaṃ kathitaṃ. Phale āgate paṭippassaddhippahānaṃ, nibbāne āgate nissaraṇappahānanti evaṃ imasmiṃ sutte sabbappahānaṃ kathitaṃva hoti.
ಇದಞ್ಹಿ ಸುತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ನಾಮಾತಿ ಪೋರಾಣಾ ವದನ್ತಿ। ಇದಂ ದಿವಸಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಪಾತೋ ಏವ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇನ ‘‘ಇಮೇ ಏತ್ತಕಾ ಕಿಲೇಸಾ ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಮಯ್ಹಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ಅತ್ಥೀತಿ ಪಸ್ಸತಿ, ತೇಸಂ ಪಹಾನಾಯ ವಾಯಮಿತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ ಪಸ್ಸತಿ, ಸುಪಬ್ಬಜಿತೋಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ತಮನೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ರತ್ತಿಟ್ಠಾನೇ ವಾ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ ವಾ ನಿಸೀದಿತ್ವಾಪಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಸಾಯಂ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾಪಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ದ್ವೇ ವಾರೇ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ದ್ವೇ ವಾರೇ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಪನ ಅವಸ್ಸಂ ಏಕವಾರಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಅಪ್ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।
Idañhi suttaṃ bhikkhupātimokkhaṃ nāmāti porāṇā vadanti. Idaṃ divasassa tikkhattuṃ paccavekkhitabbaṃ. Pāto eva vasanaṭṭhānaṃ pavisitvā nisinnena ‘‘ime ettakā kilesā atthi nu kho mayhaṃ natthī’’ti paccavekkhitabbā. Sace atthīti passati, tesaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ. No ce passati, supabbajitosmīti attamanena bhavitabbaṃ. Bhattakiccaṃ katvā rattiṭṭhāne vā divāṭṭhāne vā nisīditvāpi paccavekkhitabbaṃ. Sāyaṃ vasanaṭṭhāne nisīditvāpi paccavekkhitabbaṃ. Tikkhattuṃ asakkontena dve vāre paccavekkhitabbaṃ. Dve vāre asakkontena pana avassaṃ ekavāraṃ paccavekkhitabbaṃ, appaccavekkhituṃ na vaṭṭatīti vadanti. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಅನುಮಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Anumānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೫. ಅನುಮಾನಸುತ್ತಂ • 5. Anumānasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೫. ಅನುಮಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Anumānasuttavaṇṇanā
