Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
అనుపజ్ఝాయకాదివత్థుకథావణ్ణనా
Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā
౧౧౭. సిక్ఖాపదం అపఞ్ఞత్తం హోతీతి ఇధేవ పఞ్ఞత్తం సిక్ఖాపదం సన్ధాయ వుత్తం. ఉపజ్ఝం అగ్గాహాపేత్వాతి ‘‘ఉపజ్ఝాయో మే, భన్తే, హోహీ’’తి ఏవం ఉపజ్ఝం అగ్గాహాపేత్వా. కమ్మవాచాయ పన ఉపజ్ఝాయకిత్తనం కతంయేవాతి దట్ఠబ్బం. అఞ్ఞథా ‘‘పుగ్గలం న పరామసతీ’’తి వుత్తకమ్మవిపత్తిసమ్భవతో కమ్మం కుప్పేయ్య, తేనేవ ‘‘ఉపజ్ఝాయం అకిత్తేత్వా’’తి అవత్వా ‘‘ఉపజ్ఝం అగ్గాహాపేత్వా’’ఇచ్చేవ వుత్తం. యథా చ అపరిపుణ్ణపత్తచీవరస్స ఉపసమ్పాదనకాలే కమ్మవాచాయ ‘‘పరిపుణ్ణస్స పత్తచీవర’’న్తి అసన్తవత్థుం కిత్తేత్వా కమ్మవాచాయ కతాయపి ఉపసమ్పదా రుహతి, ఏవం ‘‘అయం బుద్ధరక్ఖితో ఆయస్మతో ధమ్మరక్ఖితస్స ఉపసమ్పదాపేక్ఖో’’తి అసన్తం పుగ్గలం కిత్తేత్వా కేవలం సన్తపదనీహారేన కమ్మవాచాయ కతాయ ఉపసమ్పదా రుహతియేవాతి దట్ఠబ్బం. తేనేవాహ ‘‘కమ్మం పన న కుప్పతీ’’తి. ‘‘న, భిక్ఖవే, అనుపజ్ఝాయకో ఉపసమ్పాదేతబ్బో, యో ఉపసమ్పాదేయ్య, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి ఏత్తకమేవ వత్వా ‘‘సో చ పుగ్గలో అనుపసమ్పన్నో’’తి అవుత్తత్తా కమ్మవిపత్తిలక్ఖణస్స చ అసమ్భవతో ‘‘తం న గహేతబ్బ’’న్తి వుత్తం. ‘‘పఞ్చవగ్గకరణఞ్చే, భిక్ఖవే, కమ్మం పణ్డకపఞ్చమో కమ్మం కరేయ్య, అకమ్మం న చ కరణీయ’’న్తిఆదివచనతో (మహావ॰ ౩౯౦) పణ్డకాదీనమ్పి ఉభతోబ్యఞ్జనకపరియన్తానం గణపూరకభావేయేవ కమ్మం కుప్పతి, న అఞ్ఞథాతి ఆహ ‘‘ఉభతోబ్యఞ్జనకుపజ్ఝాయపరియోసానేసుపి ఏసేవ నయో’’తి.
117.Sikkhāpadaṃapaññattaṃ hotīti idheva paññattaṃ sikkhāpadaṃ sandhāya vuttaṃ. Upajjhaṃ aggāhāpetvāti ‘‘upajjhāyo me, bhante, hohī’’ti evaṃ upajjhaṃ aggāhāpetvā. Kammavācāya pana upajjhāyakittanaṃ kataṃyevāti daṭṭhabbaṃ. Aññathā ‘‘puggalaṃ na parāmasatī’’ti vuttakammavipattisambhavato kammaṃ kuppeyya, teneva ‘‘upajjhāyaṃ akittetvā’’ti avatvā ‘‘upajjhaṃ aggāhāpetvā’’icceva vuttaṃ. Yathā ca aparipuṇṇapattacīvarassa upasampādanakāle kammavācāya ‘‘paripuṇṇassa pattacīvara’’nti asantavatthuṃ kittetvā kammavācāya katāyapi upasampadā ruhati, evaṃ ‘‘ayaṃ buddharakkhito āyasmato dhammarakkhitassa upasampadāpekkho’’ti asantaṃ puggalaṃ kittetvā kevalaṃ santapadanīhārena kammavācāya katāya upasampadā ruhatiyevāti daṭṭhabbaṃ. Tenevāha ‘‘kammaṃ pana na kuppatī’’ti. ‘‘Na, bhikkhave, anupajjhāyako upasampādetabbo, yo upasampādeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti ettakameva vatvā ‘‘so ca puggalo anupasampanno’’ti avuttattā kammavipattilakkhaṇassa ca asambhavato ‘‘taṃ na gahetabba’’nti vuttaṃ. ‘‘Pañcavaggakaraṇañce, bhikkhave, kammaṃ paṇḍakapañcamo kammaṃ kareyya, akammaṃ na ca karaṇīya’’ntiādivacanato (mahāva. 390) paṇḍakādīnampi ubhatobyañjanakapariyantānaṃ gaṇapūrakabhāveyeva kammaṃ kuppati, na aññathāti āha ‘‘ubhatobyañjanakupajjhāyapariyosānesupi eseva nayo’’ti.
అనుపజ్ఝాయకాదివత్థుకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౫౫. అనుపజ్ఝాయకాదివత్థూని • 55. Anupajjhāyakādivatthūni
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / అనుపజ్ఝాయకాదివత్థుకథా • Anupajjhāyakādivatthukathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / అనుపజ్ఝాయకాదివత్థుకథావణ్ణనా • Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / అనుపజ్ఝాయకాదివత్థుకథావణ్ణనా • Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౫౫. అనుపజ్ఝాయకాదివత్థుకథా • 55. Anupajjhāyakādivatthukathā