Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
અનુપજ્ઝાયકાદિવત્થુકથાવણ્ણના
Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā
૧૧૭. સિક્ખાપદં અપઞ્ઞત્તં હોતીતિ ઇધેવ પઞ્ઞત્તં સિક્ખાપદં સન્ધાય વુત્તં. ઉપજ્ઝં અગ્ગાહાપેત્વાતિ ‘‘ઉપજ્ઝાયો મે, ભન્તે, હોહી’’તિ એવં ઉપજ્ઝં અગ્ગાહાપેત્વા. કમ્મવાચાય પન ઉપજ્ઝાયકિત્તનં કતંયેવાતિ દટ્ઠબ્બં. અઞ્ઞથા ‘‘પુગ્ગલં ન પરામસતી’’તિ વુત્તકમ્મવિપત્તિસમ્ભવતો કમ્મં કુપ્પેય્ય, તેનેવ ‘‘ઉપજ્ઝાયં અકિત્તેત્વા’’તિ અવત્વા ‘‘ઉપજ્ઝં અગ્ગાહાપેત્વા’’ઇચ્ચેવ વુત્તં. યથા ચ અપરિપુણ્ણપત્તચીવરસ્સ ઉપસમ્પાદનકાલે કમ્મવાચાય ‘‘પરિપુણ્ણસ્સ પત્તચીવર’’ન્તિ અસન્તવત્થું કિત્તેત્વા કમ્મવાચાય કતાયપિ ઉપસમ્પદા રુહતિ, એવં ‘‘અયં બુદ્ધરક્ખિતો આયસ્મતો ધમ્મરક્ખિતસ્સ ઉપસમ્પદાપેક્ખો’’તિ અસન્તં પુગ્ગલં કિત્તેત્વા કેવલં સન્તપદનીહારેન કમ્મવાચાય કતાય ઉપસમ્પદા રુહતિયેવાતિ દટ્ઠબ્બં. તેનેવાહ ‘‘કમ્મં પન ન કુપ્પતી’’તિ. ‘‘ન, ભિક્ખવે, અનુપજ્ઝાયકો ઉપસમ્પાદેતબ્બો, યો ઉપસમ્પાદેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ એત્તકમેવ વત્વા ‘‘સો ચ પુગ્ગલો અનુપસમ્પન્નો’’તિ અવુત્તત્તા કમ્મવિપત્તિલક્ખણસ્સ ચ અસમ્ભવતો ‘‘તં ન ગહેતબ્બ’’ન્તિ વુત્તં. ‘‘પઞ્ચવગ્ગકરણઞ્ચે, ભિક્ખવે, કમ્મં પણ્ડકપઞ્ચમો કમ્મં કરેય્ય, અકમ્મં ન ચ કરણીય’’ન્તિઆદિવચનતો (મહાવ॰ ૩૯૦) પણ્ડકાદીનમ્પિ ઉભતોબ્યઞ્જનકપરિયન્તાનં ગણપૂરકભાવેયેવ કમ્મં કુપ્પતિ, ન અઞ્ઞથાતિ આહ ‘‘ઉભતોબ્યઞ્જનકુપજ્ઝાયપરિયોસાનેસુપિ એસેવ નયો’’તિ.
117.Sikkhāpadaṃapaññattaṃ hotīti idheva paññattaṃ sikkhāpadaṃ sandhāya vuttaṃ. Upajjhaṃ aggāhāpetvāti ‘‘upajjhāyo me, bhante, hohī’’ti evaṃ upajjhaṃ aggāhāpetvā. Kammavācāya pana upajjhāyakittanaṃ kataṃyevāti daṭṭhabbaṃ. Aññathā ‘‘puggalaṃ na parāmasatī’’ti vuttakammavipattisambhavato kammaṃ kuppeyya, teneva ‘‘upajjhāyaṃ akittetvā’’ti avatvā ‘‘upajjhaṃ aggāhāpetvā’’icceva vuttaṃ. Yathā ca aparipuṇṇapattacīvarassa upasampādanakāle kammavācāya ‘‘paripuṇṇassa pattacīvara’’nti asantavatthuṃ kittetvā kammavācāya katāyapi upasampadā ruhati, evaṃ ‘‘ayaṃ buddharakkhito āyasmato dhammarakkhitassa upasampadāpekkho’’ti asantaṃ puggalaṃ kittetvā kevalaṃ santapadanīhārena kammavācāya katāya upasampadā ruhatiyevāti daṭṭhabbaṃ. Tenevāha ‘‘kammaṃ pana na kuppatī’’ti. ‘‘Na, bhikkhave, anupajjhāyako upasampādetabbo, yo upasampādeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti ettakameva vatvā ‘‘so ca puggalo anupasampanno’’ti avuttattā kammavipattilakkhaṇassa ca asambhavato ‘‘taṃ na gahetabba’’nti vuttaṃ. ‘‘Pañcavaggakaraṇañce, bhikkhave, kammaṃ paṇḍakapañcamo kammaṃ kareyya, akammaṃ na ca karaṇīya’’ntiādivacanato (mahāva. 390) paṇḍakādīnampi ubhatobyañjanakapariyantānaṃ gaṇapūrakabhāveyeva kammaṃ kuppati, na aññathāti āha ‘‘ubhatobyañjanakupajjhāyapariyosānesupi eseva nayo’’ti.
અનુપજ્ઝાયકાદિવત્થુકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૫૫. અનુપજ્ઝાયકાદિવત્થૂનિ • 55. Anupajjhāyakādivatthūni
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / અનુપજ્ઝાયકાદિવત્થુકથા • Anupajjhāyakādivatthukathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / અનુપજ્ઝાયકાદિવત્થુકથાવણ્ણના • Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / અનુપજ્ઝાયકાદિવત્થુકથાવણ્ણના • Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૫૫. અનુપજ્ઝાયકાદિવત્થુકથા • 55. Anupajjhāyakādivatthukathā