Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
අනුපජ්ඣායකාදිවත්ථුකථාවණ්ණනා
Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā
117. සික්ඛාපදං අපඤ්ඤත්තං හොතීති ඉධෙව පඤ්ඤත්තං සික්ඛාපදං සන්ධාය වුත්තං. උපජ්ඣං අග්ගාහාපෙත්වාති ‘‘උපජ්ඣායො මෙ, භන්තෙ, හොහී’’ති එවං උපජ්ඣං අග්ගාහාපෙත්වා. කම්මවාචාය පන උපජ්ඣායකිත්තනං කතංයෙවාති දට්ඨබ්බං. අඤ්ඤථා ‘‘පුග්ගලං න පරාමසතී’’ති වුත්තකම්මවිපත්තිසම්භවතො කම්මං කුප්පෙය්ය, තෙනෙව ‘‘උපජ්ඣායං අකිත්තෙත්වා’’ති අවත්වා ‘‘උපජ්ඣං අග්ගාහාපෙත්වා’’ඉච්චෙව වුත්තං. යථා ච අපරිපුණ්ණපත්තචීවරස්ස උපසම්පාදනකාලෙ කම්මවාචාය ‘‘පරිපුණ්ණස්ස පත්තචීවර’’න්ති අසන්තවත්ථුං කිත්තෙත්වා කම්මවාචාය කතායපි උපසම්පදා රුහති, එවං ‘‘අයං බුද්ධරක්ඛිතො ආයස්මතො ධම්මරක්ඛිතස්ස උපසම්පදාපෙක්ඛො’’ති අසන්තං පුග්ගලං කිත්තෙත්වා කෙවලං සන්තපදනීහාරෙන කම්මවාචාය කතාය උපසම්පදා රුහතියෙවාති දට්ඨබ්බං. තෙනෙවාහ ‘‘කම්මං පන න කුප්පතී’’ති. ‘‘න, භික්ඛවෙ, අනුපජ්ඣායකො උපසම්පාදෙතබ්බො, යො උපසම්පාදෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්සා’’ති එත්තකමෙව වත්වා ‘‘සො ච පුග්ගලො අනුපසම්පන්නො’’ති අවුත්තත්තා කම්මවිපත්තිලක්ඛණස්ස ච අසම්භවතො ‘‘තං න ගහෙතබ්බ’’න්ති වුත්තං. ‘‘පඤ්චවග්ගකරණඤ්චෙ, භික්ඛවෙ, කම්මං පණ්ඩකපඤ්චමො කම්මං කරෙය්ය, අකම්මං න ච කරණීය’’න්තිආදිවචනතො (මහාව. 390) පණ්ඩකාදීනම්පි උභතොබ්යඤ්ජනකපරියන්තානං ගණපූරකභාවෙයෙව කම්මං කුප්පති, න අඤ්ඤථාති ආහ ‘‘උභතොබ්යඤ්ජනකුපජ්ඣායපරියොසානෙසුපි එසෙව නයො’’ති.
117.Sikkhāpadaṃapaññattaṃ hotīti idheva paññattaṃ sikkhāpadaṃ sandhāya vuttaṃ. Upajjhaṃ aggāhāpetvāti ‘‘upajjhāyo me, bhante, hohī’’ti evaṃ upajjhaṃ aggāhāpetvā. Kammavācāya pana upajjhāyakittanaṃ kataṃyevāti daṭṭhabbaṃ. Aññathā ‘‘puggalaṃ na parāmasatī’’ti vuttakammavipattisambhavato kammaṃ kuppeyya, teneva ‘‘upajjhāyaṃ akittetvā’’ti avatvā ‘‘upajjhaṃ aggāhāpetvā’’icceva vuttaṃ. Yathā ca aparipuṇṇapattacīvarassa upasampādanakāle kammavācāya ‘‘paripuṇṇassa pattacīvara’’nti asantavatthuṃ kittetvā kammavācāya katāyapi upasampadā ruhati, evaṃ ‘‘ayaṃ buddharakkhito āyasmato dhammarakkhitassa upasampadāpekkho’’ti asantaṃ puggalaṃ kittetvā kevalaṃ santapadanīhārena kammavācāya katāya upasampadā ruhatiyevāti daṭṭhabbaṃ. Tenevāha ‘‘kammaṃ pana na kuppatī’’ti. ‘‘Na, bhikkhave, anupajjhāyako upasampādetabbo, yo upasampādeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti ettakameva vatvā ‘‘so ca puggalo anupasampanno’’ti avuttattā kammavipattilakkhaṇassa ca asambhavato ‘‘taṃ na gahetabba’’nti vuttaṃ. ‘‘Pañcavaggakaraṇañce, bhikkhave, kammaṃ paṇḍakapañcamo kammaṃ kareyya, akammaṃ na ca karaṇīya’’ntiādivacanato (mahāva. 390) paṇḍakādīnampi ubhatobyañjanakapariyantānaṃ gaṇapūrakabhāveyeva kammaṃ kuppati, na aññathāti āha ‘‘ubhatobyañjanakupajjhāyapariyosānesupi eseva nayo’’ti.
අනුපජ්ඣායකාදිවත්ථුකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 55. අනුපජ්ඣායකාදිවත්ථූනි • 55. Anupajjhāyakādivatthūni
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්ග-අට්ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / අනුපජ්ඣායකාදිවත්ථුකථා • Anupajjhāyakādivatthukathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / අනුපජ්ඣායකාදිවත්ථුකථාවණ්ණනා • Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / අනුපජ්ඣායකාදිවත්ථුකථාවණ්ණනා • Anupajjhāyakādivatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 55. අනුපජ්ඣායකාදිවත්ථුකථා • 55. Anupajjhāyakādivatthukathā