| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೧೦. ಅನುರುದ್ಧಮಹಾವಿತಕ್ಕಸುತ್ತಂ
10. Anuruddhamahāvitakkasuttaṃ
೩೦. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಭಗ್ಗೇಸು ವಿಹರತಿ ಸುಂಸುಮಾರಗಿರೇ ಭೇಸಕಳಾವನೇ ಮಿಗದಾಯೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಚೇತೀಸು ವಿಹರತಿ ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯೇ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಮಹಿಚ್ಛಸ್ಸ; ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ , ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ; ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮಸ್ಸ; ಆರದ್ಧವೀರಿಯಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಕುಸೀತಸ್ಸ; ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿಸ್ಸಾಯಂ 1 ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸ 2; ಸಮಾಹಿತಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಸಮಾಹಿತಸ್ಸ; ಪಞ್ಞವತೋ ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ದುಪ್ಪಞ್ಞಸ್ಸಾ’’ತಿ।
30. Ekaṃ samayaṃ bhagavā bhaggesu viharati suṃsumāragire bhesakaḷāvane migadāye. Tena kho pana samayena āyasmā anuruddho cetīsu viharati pācīnavaṃsadāye. Atha kho āyasmato anuruddhassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘appicchassāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo mahicchassa; santuṭṭhassāyaṃ dhammo , nāyaṃ dhammo asantuṭṭhassa; pavivittassāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo saṅgaṇikārāmassa; āraddhavīriyassāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo kusītassa; upaṭṭhitassatissāyaṃ 3 dhammo, nāyaṃ dhammo muṭṭhassatissa 4; samāhitassāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo asamāhitassa; paññavato ayaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo duppaññassā’’ti.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವಂ – ಭಗ್ಗೇಸು ಸುಂಸುಮಾರಗಿರೇ ಭೇಸಕಳಾವನೇ ಮಿಗದಾಯೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಚೇತೀಸು ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯೇ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ಅನುರುದ್ಧೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ
Atha kho bhagavā āyasmato anuruddhassa cetasā cetoparivitakkamaññāya – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya; evamevaṃ – bhaggesu suṃsumāragire bhesakaḷāvane migadāye antarahito cetīsu pācīnavaṃsadāye āyasmato anuruddhassa sammukhe pāturahosi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Āyasmāpi kho anuruddho bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ
ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
Nisinnaṃ kho āyasmantaṃ anuruddhaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಅನುರುದ್ಧ! ಸಾಧು ಖೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, (ಯಂ ತಂ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕಂ) 5 ವಿತಕ್ಕೇಸಿ – ‘ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಮಹಿಚ್ಛಸ್ಸ; ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ; ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮಸ್ಸ; ಆರದ್ಧವೀರಿಯಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಕುಸೀತಸ್ಸ; ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸ; ಸಮಾಹಿತಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಸಮಾಹಿತಸ್ಸ; ಪಞ್ಞವತೋ ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ದುಪ್ಪಞ್ಞಸ್ಸಾ’ತಿ। ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಇಮಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠಮಂ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕಂ ವಿತಕ್ಕೇಹಿ – ‘ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸ ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ’’’ತಿ।
‘‘Sādhu sādhu, anuruddha! Sādhu kho tvaṃ, anuruddha, (yaṃ taṃ mahāpurisavitakkaṃ) 6 vitakkesi – ‘appicchassāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo mahicchassa; santuṭṭhassāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo asantuṭṭhassa; pavivittassāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo saṅgaṇikārāmassa; āraddhavīriyassāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo kusītassa; upaṭṭhitassatissāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo muṭṭhassatissa; samāhitassāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo asamāhitassa; paññavato ayaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo duppaññassā’ti. Tena hi tvaṃ, anuruddha, imampi aṭṭhamaṃ mahāpurisavitakkaṃ vitakkehi – ‘nippapañcārāmassāyaṃ dhammo nippapañcaratino, nāyaṃ dhammo papañcārāmassa papañcaratino’’’ti.
‘‘ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಇಮೇ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸಸಿ, ತತೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಯಾವದೇವ 7 ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸಸಿ, ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಸಿ।
‘‘Yato kho tvaṃ, anuruddha, ime aṭṭha mahāpurisavitakke vitakkessasi, tato tvaṃ, anuruddha, yāvadeva 8 ākaṅkhissasi, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharissasi.
‘‘ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಇಮೇ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸಸಿ, ತತೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಯಾವದೇವ ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸಸಿ, ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಸಿ।
‘‘Yato kho tvaṃ, anuruddha, ime aṭṭha mahāpurisavitakke vitakkessasi, tato tvaṃ, anuruddha, yāvadeva ākaṅkhissasi, vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharissasi.
‘‘ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಇಮೇ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸಸಿ, ತತೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ , ಯಾವದೇವ ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸಸಿ, ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಚ ವಿಹರಿಸ್ಸಸಿ ಸತೋ ಚ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸುಖಞ್ಚ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಸಂವೇದಿಸ್ಸಸಿ ಯಂ ತಂ ಅರಿಯಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ – ‘ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಸತಿಮಾ ಸುಖವಿಹಾರೀ’ತಿ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಸಿ।
‘‘Yato kho tvaṃ, anuruddha, ime aṭṭha mahāpurisavitakke vitakkessasi, tato tvaṃ, anuruddha , yāvadeva ākaṅkhissasi, pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharissasi sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedissasi yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharissasi.
‘‘ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಇಮೇ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸಸಿ, ತತೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಯಾವದೇವ ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸಸಿ, ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಸಿ।
‘‘Yato kho tvaṃ, anuruddha, ime aṭṭha mahāpurisavitakke vitakkessasi, tato tvaṃ, anuruddha, yāvadeva ākaṅkhissasi, sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharissasi.
‘‘ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಇಮೇ ಚ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸಸಿ, ಇಮೇಸಞ್ಚ ಚತುನ್ನಂ ಝಾನಾನಂ ಆಭಿಚೇತಸಿಕಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾನಂ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಭವಿಸ್ಸಸಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ, ತತೋ ತುಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ನಾನಾರತ್ತಾನಂ ದುಸ್ಸಾನಂ ದುಸ್ಸಕರಣ್ಡಕೋ ಪೂರೋ; ಏವಮೇವಂ ತೇ ಪಂಸುಕೂಲಚೀವರಂ ಖಾಯಿಸ್ಸತಿ ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ರತಿಯಾ ಅಪರಿತಸ್ಸಾಯ ಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ ಓಕ್ಕಮನಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ।
‘‘Yato kho tvaṃ, anuruddha, ime ca aṭṭha mahāpurisavitakke vitakkessasi, imesañca catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī bhavissasi akicchalābhī akasiralābhī, tato tuyhaṃ, anuruddha, seyyathāpi nāma gahapatissa vā gahapatiputtassa vā nānārattānaṃ dussānaṃ dussakaraṇḍako pūro; evamevaṃ te paṃsukūlacīvaraṃ khāyissati santuṭṭhassa viharato ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa.
‘‘ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಇಮೇ ಚ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸಸಿ, ಇಮೇಸಞ್ಚ ಚತುನ್ನಂ ಝಾನಾನಂ ಆಭಿಚೇತಸಿಕಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾನಂ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಭವಿಸ್ಸಸಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ, ತತೋ ತುಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಸಾಲೀನಂ ಓದನೋ ವಿಚಿತಕಾಳಕೋ ಅನೇಕಸೂಪೋ ಅನೇಕಬ್ಯಞ್ಜನೋ; ಏವಮೇವಂ ತೇ ಪಿಣ್ಡಿಯಾಲೋಪಭೋಜನಂ ಖಾಯಿಸ್ಸತಿ ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ರತಿಯಾ ಅಪರಿತಸ್ಸಾಯ ಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ ಓಕ್ಕಮನಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ।
‘‘Yato kho tvaṃ, anuruddha, ime ca aṭṭha mahāpurisavitakke vitakkessasi, imesañca catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī bhavissasi akicchalābhī akasiralābhī, tato tuyhaṃ, anuruddha, seyyathāpi nāma gahapatissa vā gahapatiputtassa vā sālīnaṃ odano vicitakāḷako anekasūpo anekabyañjano; evamevaṃ te piṇḍiyālopabhojanaṃ khāyissati santuṭṭhassa viharato ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa.
‘‘ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಇಮೇ ಚ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸಸಿ, ಇಮೇಸಞ್ಚ ಚತುನ್ನಂ ಝಾನಾನಂ ಆಭಿಚೇತಸಿಕಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾನಂ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಭವಿಸ್ಸಸಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ, ತತೋ ತುಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಕೂಟಾಗಾರಂ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾವಲಿತ್ತಂ ನಿವಾತಂ ಫುಸಿತಗ್ಗಳಂ ಪಿಹಿತವಾತಪಾನಂ; ಏವಮೇವಂ ತೇ ರುಕ್ಖಮೂಲಸೇನಾಸನಂ ಖಾಯಿಸ್ಸತಿ ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ರತಿಯಾ ಅಪರಿತಸ್ಸಾಯ ಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ ಓಕ್ಕಮನಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ।
‘‘Yato kho tvaṃ, anuruddha, ime ca aṭṭha mahāpurisavitakke vitakkessasi, imesañca catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī bhavissasi akicchalābhī akasiralābhī, tato tuyhaṃ, anuruddha, seyyathāpi nāma gahapatissa vā gahapatiputtassa vā kūṭāgāraṃ ullittāvalittaṃ nivātaṃ phusitaggaḷaṃ pihitavātapānaṃ; evamevaṃ te rukkhamūlasenāsanaṃ khāyissati santuṭṭhassa viharato ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa.
‘‘ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಇಮೇ ಚ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸಸಿ, ಇಮೇಸಞ್ಚ ಚತುನ್ನಂ ಝಾನಾನಂ ಆಭಿಚೇತಸಿಕಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾನಂ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಭವಿಸ್ಸಸಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ, ತತೋ ತುಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧ , ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕೋ ಗೋನಕತ್ಥತೋ ಪಟಿಕತ್ಥತೋ ಪಟಲಿಕತ್ಥತೋ ಕದಲಿಮಿಗಪವರಪಚ್ಚತ್ಥರಣೋ 9 ಸಉತ್ತರಚ್ಛದೋ ಉಭತೋಲೋಹಿತಕೂಪಧಾನೋ; ಏವಮೇವಂ ತೇ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕಸಯನಾಸನಂ ಖಾಯಿಸ್ಸತಿ ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ರತಿಯಾ ಅಪರಿತಸ್ಸಾಯ ಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ ಓಕ್ಕಮನಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ।
‘‘Yato kho tvaṃ, anuruddha, ime ca aṭṭha mahāpurisavitakke vitakkessasi, imesañca catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī bhavissasi akicchalābhī akasiralābhī, tato tuyhaṃ, anuruddha , seyyathāpi nāma gahapatissa vā gahapatiputtassa vā pallaṅko gonakatthato paṭikatthato paṭalikatthato kadalimigapavarapaccattharaṇo 10 sauttaracchado ubhatolohitakūpadhāno; evamevaṃ te tiṇasanthārakasayanāsanaṃ khāyissati santuṭṭhassa viharato ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa.
‘‘ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಇಮೇ ಚ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸಸಿ, ಇಮೇಸಞ್ಚ ಚತುನ್ನಂ ಝಾನಾನಂ ಆಭಿಚೇತಸಿಕಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಾನಂ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಭವಿಸ್ಸಸಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀ, ತತೋ ತುಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ನಾನಾಭೇಸಜ್ಜಾನಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸಪ್ಪಿ ನವನೀತಂ ತೇಲಂ ಮಧು ಫಾಣಿತಂ; ಏವಮೇವಂ ತೇ ಪೂತಿಮುತ್ತಭೇಸಜ್ಜಂ ಖಾಯಿಸ್ಸತಿ ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ರತಿಯಾ ಅಪರಿತಸ್ಸಾಯ ಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ ಓಕ್ಕಮನಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ। ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧ, ಆಯತಿಕಮ್ಪಿ ವಸ್ಸಾವಾಸಂ ಇಧೇವ ಚೇತೀಸು ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯೇ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ।
‘‘Yato kho tvaṃ, anuruddha, ime ca aṭṭha mahāpurisavitakke vitakkessasi, imesañca catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī bhavissasi akicchalābhī akasiralābhī, tato tuyhaṃ, anuruddha, seyyathāpi nāma gahapatissa vā gahapatiputtassa vā nānābhesajjāni, seyyathidaṃ – sappi navanītaṃ telaṃ madhu phāṇitaṃ; evamevaṃ te pūtimuttabhesajjaṃ khāyissati santuṭṭhassa viharato ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa. Tena hi tvaṃ, anuruddha, āyatikampi vassāvāsaṃ idheva cetīsu pācīnavaṃsadāye vihareyyāsī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā anuruddho bhagavato paccassosi.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಇಮಿನಾ ಓವಾದೇನ ಓವದಿತ್ವಾ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವಂ – ಚೇತೀಸು ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಭಗ್ಗೇಸು ಸುಂಸುಮಾರಗಿರೇ ಭೇಸಕಳಾವನೇ ಮಿಗದಾಯೇ ಪಾತುರಹೋಸೀತಿ। ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಟ್ಠ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸುಣಾಥ…ಪೇ॰… ಕತಮೇ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕಾ? ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಮಹಿಚ್ಛಸ್ಸ; ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ; ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮಸ್ಸ; ಆರದ್ಧವೀರಿಯಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಕುಸೀತಸ್ಸ; ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸ; ಸಮಾಹಿತಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಸಮಾಹಿತಸ್ಸ; ಪಞ್ಞವತೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ದುಪ್ಪಞ್ಞಸ್ಸ; ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸ ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ’’।
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ anuruddhaṃ iminā ovādena ovaditvā – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evamevaṃ – cetīsu pācīnavaṃsadāye antarahito bhaggesu suṃsumāragire bhesakaḷāvane migadāye pāturahosīti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘aṭṭha kho, bhikkhave, mahāpurisavitakke desessāmi, taṃ suṇātha…pe… katame ca, bhikkhave, aṭṭha mahāpurisavitakkā? Appicchassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo mahicchassa; santuṭṭhassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo asantuṭṭhassa; pavivittassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo saṅgaṇikārāmassa; āraddhavīriyassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo kusītassa; upaṭṭhitassatissāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo muṭṭhassatissa; samāhitassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo asamāhitassa; paññavato ayaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo duppaññassa; nippapañcārāmassāyaṃ, bhikkhave, dhammo nippapañcaratino, nāyaṃ dhammo papañcārāmassa papañcaratino’’.
‘‘‘ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಸ್ಸಾಯಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಮಹಿಚ್ಛಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಸಮಾನೋ ‘ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋತಿ ಮಂ ಜಾನೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ಸನ್ತುಟ್ಠೋತಿ ಮಂ ಜಾನೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ಪವಿವಿತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ‘ಪವಿವಿತ್ತೋತಿ ಮಂ ಜಾನೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ ಸಮಾನೋ ‘ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋತಿ ಮಂ ಜಾನೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿ ಸಮಾನೋ ‘ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತೀತಿ ಮಂ ಜಾನೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ಸಮಾಹಿತೋ ಸಮಾನೋ ‘ಸಮಾಹಿತೋತಿ ಮಂ ಜಾನೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ಪಞ್ಞವಾ ಸಮಾನೋ ‘ಪಞ್ಞವಾತಿ ಮಂ ಜಾನೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾರಾಮೋ ಸಮಾನೋ ‘ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾರಾಮೋತಿ ಮಂ ಜಾನೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ। ‘ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಮಹಿಚ್ಛಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘‘Appicchassāyaṃ , bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo mahicchassā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu appiccho samāno ‘appicchoti maṃ jāneyyu’nti na icchati, santuṭṭho samāno ‘santuṭṭhoti maṃ jāneyyu’nti na icchati, pavivitto samāno ‘pavivittoti maṃ jāneyyu’nti na icchati, āraddhavīriyo samāno ‘āraddhavīriyoti maṃ jāneyyu’nti na icchati, upaṭṭhitassati samāno ‘upaṭṭhitassatīti maṃ jāneyyu’nti na icchati, samāhito samāno ‘samāhitoti maṃ jāneyyu’nti na icchati, paññavā samāno ‘paññavāti maṃ jāneyyu’nti na icchati, nippapañcārāmo samāno ‘nippapañcārāmoti maṃ jāneyyu’nti na icchati. ‘Appicchassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo mahicchassā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಹೋತಿ ಇತರೀತರಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರೇನ। ‘ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘‘Santuṭṭhassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo asantuṭṭhassā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu santuṭṭho hoti itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. ‘Santuṭṭhassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo asantuṭṭhassā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ಭವನ್ತಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಉಪಾಸಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ರಾಜಾನೋ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾ ತಿತ್ಥಿಯಾ ತಿತ್ಥಿಯಸಾವಕಾ। ತತ್ರ ಭಿಕ್ಖು ವಿವೇಕನಿನ್ನೇನ ಚಿತ್ತೇನ ವಿವೇಕಪೋಣೇನ ವಿವೇಕಪಬ್ಭಾರೇನ ವಿವೇಕಟ್ಠೇನ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಭಿರತೇನ ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಉಯ್ಯೋಜನಿಕಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂಯೇವ ಕಥಂ ಕತ್ತಾ 11 ಹೋತಿ। ‘ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸಾಯಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘‘Pavivittassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo saṅgaṇikārāmassā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhuno pavivittassa viharato bhavanti upasaṅkamitāro bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo rājāno rājamahāmattā titthiyā titthiyasāvakā. Tatra bhikkhu vivekaninnena cittena vivekapoṇena vivekapabbhārena vivekaṭṭhena nekkhammābhiratena aññadatthu uyyojanikapaṭisaṃyuttaṃyeva kathaṃ kattā 12 hoti. ‘Pavivittassāyaṃ , bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo saṅgaṇikārāmassā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ಆರದ್ಧವೀರಿಯಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಕುಸೀತಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ ವಿಹರತಿ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಥಾಮವಾ ದಳ್ಹಪರಕ್ಕಮೋ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಧುರೋ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು। ‘ಆರದ್ಧವೀರಿಯಸ್ಸಾಯಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಕುಸೀತಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘‘Āraddhavīriyassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo kusītassā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. ‘Āraddhavīriyassāyaṃ , bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo kusītassā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿಸ್ಸಾಯಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸತಿಮಾ ಹೋತಿ ಪರಮೇನ ಸತಿನೇಪಕ್ಕೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಚಿರಕತಮ್ಪಿ ಚಿರಭಾಸಿತಮ್ಪಿ ಸರಿತಾ ಅನುಸ್ಸರಿತಾ। ‘ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘‘Upaṭṭhitassatissāyaṃ , bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo muṭṭhassatissā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato, cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā. ‘Upaṭṭhitassatissāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo, muṭṭhassatissā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ಸಮಾಹಿತಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಸಮಾಹಿತಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ…ಪೇ॰… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ‘ಸಮಾಹಿತಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಸಮಾಹಿತಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘‘Samāhitassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo asamāhitassā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. ‘Samāhitassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo asamāhitassā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ಪಞ್ಞವತೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ದುಪ್ಪಞ್ಞಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಪಞ್ಞವಾ ಹೋತಿ ಉದಯತ್ಥಗಾಮಿನಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅರಿಯಾಯ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಾಯ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಗಾಮಿನಿಯಾ। ‘ಪಞ್ಞವತೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ದುಪ್ಪಞ್ಞಸ್ಸಾ’ತಿ, ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।
‘‘‘Paññavato ayaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo duppaññassā’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. ‘Paññavato ayaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo duppaññassā’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸಾಯಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸ ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ’ತಿ, ಇತಿ ಖೋ ಪನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಪಞ್ಚನಿರೋಧೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ। ‘ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೋ, ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸ ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ’ತಿ, ಇತಿ ಯಂ ತಂ ವುತ್ತಂ ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ।
‘‘‘Nippapañcārāmassāyaṃ , bhikkhave, dhammo nippapañcaratino, nāyaṃ dhammo papañcārāmassa papañcaratino’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhuno papañcanirodhe cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati. ‘Nippapañcārāmassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nippapañcaratino, nāyaṃ dhammo papañcārāmassa papañcaratino’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vutta’’nti.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಆಯತಿಕಮ್ಪಿ ವಸ್ಸಾವಾಸಂ ತತ್ಥೇವ ಚೇತೀಸು ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯೇ ವಿಹಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಏಕೋ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ – ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ, ತದನುತ್ತರಂ – ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿ। ‘‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’’ತಿ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿ। ಅಞ್ಞತರೋ ಚ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಅರಹತಂ ಅಹೋಸೀತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತೋ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಾ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –
Atha kho āyasmā anuruddho āyatikampi vassāvāsaṃ tattheva cetīsu pācīnavaṃsadāye vihāsi. Atha kho āyasmā anuruddho eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro ca panāyasmā anuruddho arahataṃ ahosīti. Atha kho āyasmā anuruddho arahattappatto tāyaṃ velāyaṃ imā gāthāyo abhāsi –
ಮನೋಮಯೇನ ಕಾಯೇನ, ಇದ್ಧಿಯಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ॥
Manomayena kāyena, iddhiyā upasaṅkami.
‘‘ಯಥಾ ಮೇ ಅಹು ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ತತೋ ಉತ್ತರಿ ದೇಸಯಿ।
‘‘Yathā me ahu saṅkappo, tato uttari desayi;
ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚರತೋ ಬುದ್ಧೋ, ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಂ ಅದೇಸಯಿ॥
Nippapañcarato buddho, nippapañcaṃ adesayi.
‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ, ವಿಹಾಸಿಂ ಸಾಸನೇ ರತೋ।
‘‘Tassāhaṃ dhammamaññāya, vihāsiṃ sāsane rato;
ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥ ದಸಮಂ।
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsana’’nti. dasamaṃ;
ಗಹಪತಿವಗ್ಗೋ ತತಿಯೋ।
Gahapativaggo tatiyo.
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
Tassuddānaṃ –
ದ್ವೇ ಉಗ್ಗಾ ದ್ವೇ ಚ ಹತ್ಥಕಾ, ಮಹಾನಾಮೇನ ಜೀವಕೋ।
Dve uggā dve ca hatthakā, mahānāmena jīvako;
ದ್ವೇ ಬಲಾ ಅಕ್ಖಣಾ ವುತ್ತಾ, ಅನುರುದ್ಧೇನ ತೇ ದಸಾತಿ॥
Dve balā akkhaṇā vuttā, anuruddhena te dasāti.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಅನುರುದ್ಧಮಹಾವಿತಕ್ಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Anuruddhamahāvitakkasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧೦. ಅನುರುದ್ಧಮಹಾವಿತಕ್ಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Anuruddhamahāvitakkasuttavaṇṇanā
