| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၆. အနုရုဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ
6. Anuruddhasuttavaṇṇanā
၂၂၆. ဆဋ္ဌေ ပုရာဏဒုတိယိကာတိ အနန္တရေ အတ္တဘာဝေ အဂ္ဂမဟေသီ။ သောဘသီတိ ပုဗ္ဗေပိ သောဘသိ, ဣဒာနိပိ သောဘသိ။ ဒုဂ္ဂတာတိ န ဂတိဒုဂ္ဂတိယာ ဒုဂ္ဂတာ။ တာ ဟိ သုဂတိယံ ဌိတာ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝန္တိ, ပဋိပတ္တိဒုဂ္ဂတိယာ ပန ဒုဂ္ဂတာ။ တတော စုတာ ဟိ တာ နိရယေပိ ဥပပဇ္ဇန္တီတိ ဒုဂ္ဂတာ။ ပတိဋ္ဌိတာတိ သက္ကာယသ္မိံ ဟိ ပတိဋ္ဌဟန္တော အဋ္ဌဟိ ကာရဏေဟိ ပတိဋ္ဌာတိ – ရတ္တော ရာဂဝသေန ပတိဋ္ဌာတိ, ဒုဋ္ဌော ဒောသဝသေန။ မူဠ္ဟော မောဟဝသေန။ ဝိနိဗဒ္ဓော မာနဝသေန။ ပရာမဋ္ဌော ဒိဋ္ဌိဝသေန။ ထာမဂတော အနုသယဝသေန။ အနိဋ္ဌင္ဂတော ဝိစိကိစ္ဆာဝသေန။ ဝိက္ခေပဂတော ဥဒ္ဓစ္စဝသေန ပတိဋ္ဌာတိ။ တာပိ ဧဝံ ပတိဋ္ဌိတာဝ။ နရဒေဝာနန္တိ ဒေဝနရာနံ။
226. Chaṭṭhe purāṇadutiyikāti anantare attabhāve aggamahesī. Sobhasīti pubbepi sobhasi, idānipi sobhasi. Duggatāti na gatiduggatiyā duggatā. Tā hi sugatiyaṃ ṭhitā sampattiṃ anubhavanti, paṭipattiduggatiyā pana duggatā. Tato cutā hi tā nirayepi upapajjantīti duggatā. Patiṭṭhitāti sakkāyasmiṃ hi patiṭṭhahanto aṭṭhahi kāraṇehi patiṭṭhāti – ratto rāgavasena patiṭṭhāti, duṭṭho dosavasena… mūḷho mohavasena… vinibaddho mānavasena… parāmaṭṭho diṭṭhivasena… thāmagato anusayavasena… aniṭṭhaṅgato vicikicchāvasena… vikkhepagato uddhaccavasena patiṭṭhāti. Tāpi evaṃ patiṭṭhitāva. Naradevānanti devanarānaṃ.
နတ္ထိ ဒာနီတိ သာ ကိရ ဒေဝဓီတာ ထေရေ ဗလဝသိနေဟာ အဟောသိ, ပဋိဂန္တုံ နာသက္ခိ။ ကာလေန အာဂန္တ္ဝာ ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ, မုခောဒကံ ဒန္တကဋ္ဌံ ပာနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌပေတိ။ ထေရော အနာဝဇ္ဇနေန ပရိဘုဉ္ဇတိ။ ဧကသ္မိံ ဒိဝသေ ထေရသ္သ ဇိဏ္ဏစီဝရသ္သ စောဠကဘိက္ခံ စရတော သင္ကာရကူဋေ ဒိဗ္ဗဒုသ္သံ ဌပေတ္ဝာ ပက္ကမိ။ ထေရော တံ ဒိသ္ဝာ ဥက္ခိပိတ္ဝာ, ဩလောကေန္တော ဒုသ္သန္တံ ဒိသ္ဝာ ‘‘ဒုသ္သမေတ’’န္တိ ဉတ္ဝာ, ‘‘အလံ ဧတ္တာဝတာ’’တိ အဂ္ဂဟေသိ။ တေနေဝသ္သ စီဝရံ နိဋ္ဌာသိ။ အထ ဒ္ဝေ အဂ္ဂသာဝကာ အနုရုဒ္ဓတ္ထေရော စာတိ တယော ဇနာ စီဝရံ ကရိံသု။ သတ္ထာ သူစိံ ယောဇေတ္ဝာ အဒာသိ။ နိဋ္ဌိတစီဝရသ္သ ပိဏ္ဍာယ စရတော ဒေဝတာ ပိဏ္ဍပာတံ သမာဒပေတိ။ သာ ကာလေန ဧကိကာ, ကာလေန အတ္တဒုတိယာ ထေရသ္သ သန္တိကံ အာဂစ္ဆတိ။ တဒာ ပန အတ္တတတိယာ အာဂန္တ္ဝာ ဒိဝာဋ္ဌာနေ ထေရံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ – ‘‘မယံ မနာပကာယိကာ နာမ မနသာ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတရူပံ မာပေမာ’’တိ အာဟ။ ထေရော – ‘‘ဧတာ ဧဝံ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိသ္သာမိ, သဗ္ဗာ နီလကာ ဟောန္တူ’’တိ စိန္တေသိ။ တာ ထေရသ္သ မနံ ဉတ္ဝာ သဗ္ဗာဝ နီလဝဏ္ဏာ အဟေသုံ, ဧဝံ ပီတလောဟိတဩဒာတဝဏ္ဏာတိ။ တတော စိန္တယိံသု – ‘‘ထေရော အမ္ဟာကံ ဒသ္သနံ အသ္သာဒေတီ’’တိ တာ သမဇ္ဇံ ကာတုံ အာရဒ္ဓာ, ဧကာပိ ဂာယိ, ဧကာပိ နစ္စိ, ဧကာပိ အစ္ဆရံ ပဟရိ။ ထေရော ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဩက္ခိပိ။ တတော – ‘‘န အမ္ဟာကံ ဒသ္သနံ ထေရော အသ္သာဒေတီ’’တိ ဉတ္ဝာ သိနေဟံ ဝာ သန္ထဝံ ဝာ အလဘမာနာ နိဗ္ဗိန္ဒိတ္ဝာ ဂန္တုမာရဒ္ဓာ။ ထေရော တာသံ ဂမနဘာဝံ ဉတ္ဝာ – ‘‘မာ ပုနပ္ပုနံ အာဂစ္ဆိံသူ’’တိ အရဟတ္တံ ဗ္ယာကရောန္တော ဣမံ ဂာထမာဟ။ တတ္ထ ဝိက္ခီဏောတိ ခီဏော။ ဇာတိသံသာရောတိ တတ္ထ တတ္ထ ဇာတိသင္ခာတော သံသာရော။ ဆဋ္ဌံ။
Natthi dānīti sā kira devadhītā there balavasinehā ahosi, paṭigantuṃ nāsakkhi. Kālena āgantvā pariveṇaṃ sammajjati, mukhodakaṃ dantakaṭṭhaṃ pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhapeti. Thero anāvajjanena paribhuñjati. Ekasmiṃ divase therassa jiṇṇacīvarassa coḷakabhikkhaṃ carato saṅkārakūṭe dibbadussaṃ ṭhapetvā pakkami. Thero taṃ disvā ukkhipitvā, olokento dussantaṃ disvā ‘‘dussameta’’nti ñatvā, ‘‘alaṃ ettāvatā’’ti aggahesi. Tenevassa cīvaraṃ niṭṭhāsi. Atha dve aggasāvakā anuruddhatthero cāti tayo janā cīvaraṃ kariṃsu. Satthā sūciṃ yojetvā adāsi. Niṭṭhitacīvarassa piṇḍāya carato devatā piṇḍapātaṃ samādapeti. Sā kālena ekikā, kālena attadutiyā therassa santikaṃ āgacchati. Tadā pana attatatiyā āgantvā divāṭṭhāne theraṃ upasaṅkamitvā – ‘‘mayaṃ manāpakāyikā nāma manasā icchiticchitarūpaṃ māpemā’’ti āha. Thero – ‘‘etā evaṃ vadanti, vīmaṃsissāmi, sabbā nīlakā hontū’’ti cintesi. Tā therassa manaṃ ñatvā sabbāva nīlavaṇṇā ahesuṃ, evaṃ pītalohitaodātavaṇṇāti. Tato cintayiṃsu – ‘‘thero amhākaṃ dassanaṃ assādetī’’ti tā samajjaṃ kātuṃ āraddhā, ekāpi gāyi, ekāpi nacci, ekāpi accharaṃ pahari. Thero indriyāni okkhipi. Tato – ‘‘na amhākaṃ dassanaṃ thero assādetī’’ti ñatvā sinehaṃ vā santhavaṃ vā alabhamānā nibbinditvā gantumāraddhā. Thero tāsaṃ gamanabhāvaṃ ñatvā – ‘‘mā punappunaṃ āgacchiṃsū’’ti arahattaṃ byākaronto imaṃ gāthamāha. Tattha vikkhīṇoti khīṇo. Jātisaṃsāroti tattha tattha jātisaṅkhāto saṃsāro. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၆. အနုရုဒ္ဓသုတ္တံ • 6. Anuruddhasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၆. အနုရုဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Anuruddhasuttavaṇṇanā
