| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
अपलोकनकम्मकथावण्णना
Apalokanakammakathāvaṇṇanā
४९५-४९६. कायसम्भोगसामग्गीति सहसेय्यपटिग्गहणादि। सो रतोति सुभे रतो। सुट्ठु ओरतोति वा सोरतो। निवातवुत्तीति नीचवुत्ति। पटिसङ्खाति पटिसङ्खाय ञाणेन उपपरिक्खित्वा। यं तं अवन्दियकम्मं अनुञ्ञातन्ति सम्बन्धो। इमस्स अपलोकनकम्मस्स ठानं होतीति एवम्पि अपलोकनकम्मं पवत्ततीति अत्थो। कम्ममेव लक्खणन्ति कम्मलक्खणं। ओसारणनिस्सारणभण्डुकम्मादयो विय कम्मञ्च हुत्वा अञ्ञञ्च नामं न लभति, कम्ममेव हुत्वा उपलक्खीयतीति ‘‘कम्मलक्खण’’न्ति वुच्चति। एतम्पि कम्मलक्खणमेवाति वुत्तकम्मलक्खणं दस्सेतुं ‘‘अच्छिन्नचीवरजिण्णचीवरनट्ठचीवरान’’न्तिआदि वुत्तं। इणपलिबोधम्पीति इणमेव पलिबोधो इणपलिबोधो, तम्पि दातुं वट्टति। सचे तादिसं भिक्खुं इणायिका पलिबुन्धन्ति, तत्रुप्पादतोपि तस्स इणं सोधेतुं वट्टतीति अधिप्पायो।
495-496.Kāyasambhogasāmaggīti sahaseyyapaṭiggahaṇādi. So ratoti subhe rato. Suṭṭhu oratoti vā sorato. Nivātavuttīti nīcavutti. Paṭisaṅkhāti paṭisaṅkhāya ñāṇena upaparikkhitvā. Yaṃ taṃ avandiyakammaṃ anuññātanti sambandho. Imassa apalokanakammassa ṭhānaṃ hotīti evampi apalokanakammaṃ pavattatīti attho. Kammameva lakkhaṇanti kammalakkhaṇaṃ. Osāraṇanissāraṇabhaṇḍukammādayo viya kammañca hutvā aññañca nāmaṃ na labhati, kammameva hutvā upalakkhīyatīti ‘‘kammalakkhaṇa’’nti vuccati. Etampi kammalakkhaṇamevāti vuttakammalakkhaṇaṃ dassetuṃ ‘‘acchinnacīvarajiṇṇacīvaranaṭṭhacīvarāna’’ntiādi vuttaṃ. Iṇapalibodhampīti iṇameva palibodho iṇapalibodho, tampi dātuṃ vaṭṭati. Sace tādisaṃ bhikkhuṃ iṇāyikā palibundhanti, tatruppādatopi tassa iṇaṃ sodhetuṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
छत्तं वा वेदिकं वाति एत्थ वेदिकाति चेतियस्स उपरि चतुरस्सचयो वुच्चति। छत्तन्ति ततो उद्धं वलयानि दस्सेत्वा कतो अग्गचयो वुच्चति। चेतियस्स उपनिक्खेपतोति चेतिये नवकम्मत्ताय उपनिक्खित्ततो, चेतियसन्तकतोति वुत्तं होति। अञ्ञा कतिका कातब्बाति पुरिमकतिकाय असङ्गहितत्ता वुत्तं। तेहीति येसं पुग्गलिकट्ठाने तिट्ठन्ति, तेहि। दसभागन्ति दसमभागं। तत्थाति तस्मिं विहारे। मूलेति पुब्बे। ‘‘इतो पट्ठाय भाजेत्वा खादन्तू’’ति वचनेनेव यथासुखं परिभोगो पटिक्खित्तो होतीति आह ‘‘पुरिमकतिका पटिप्पस्सम्भती’’ति।
Chattaṃ vā vedikaṃ vāti ettha vedikāti cetiyassa upari caturassacayo vuccati. Chattanti tato uddhaṃ valayāni dassetvā kato aggacayo vuccati. Cetiyassa upanikkhepatoti cetiye navakammattāya upanikkhittato, cetiyasantakatoti vuttaṃ hoti. Aññā katikā kātabbāti purimakatikāya asaṅgahitattā vuttaṃ. Tehīti yesaṃ puggalikaṭṭhāne tiṭṭhanti, tehi. Dasabhāganti dasamabhāgaṃ. Tatthāti tasmiṃ vihāre. Mūleti pubbe. ‘‘Ito paṭṭhāya bhājetvā khādantū’’ti vacaneneva yathāsukhaṃ paribhogo paṭikkhitto hotīti āha ‘‘purimakatikā paṭippassambhatī’’ti.
अनुविचरित्वाति पच्छतो पच्छतो गन्त्वा। अपच्चासीसन्तेनाति तेसं सन्तिका
Anuvicaritvāti pacchato pacchato gantvā. Apaccāsīsantenāti tesaṃ santikā
पच्चयं अपच्चासीसन्तेन। मूलभागन्ति वुत्तमेवत्थं विभावेति ‘‘दसभागमत्त’’न्ति। अकतावासं वा कत्वाति ततो उप्पन्नआयेन कत्वा। जग्गितकाले च न वारेतब्बाति जग्गितानं पुप्फफलभरितकाले न वारेतब्बा। जग्गनकालेति जग्गितुं आरद्धकाले। ञत्तिकम्मट्ठानभेदेति ञत्तिकम्मस्स ठानभेदे।
Paccayaṃ apaccāsīsantena. Mūlabhāganti vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘dasabhāgamatta’’nti. Akatāvāsaṃ vā katvāti tato uppannaāyena katvā. Jaggitakāle ca na vāretabbāti jaggitānaṃ pupphaphalabharitakāle na vāretabbā. Jagganakāleti jaggituṃ āraddhakāle. Ñattikammaṭṭhānabhedeti ñattikammassa ṭhānabhede.
कम्मवग्गवण्णना निट्ठिता।
Kammavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / १. कम्मवग्गो • 1. Kammavaggo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā / अपलोकनकम्मकथा • Apalokanakammakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / अपलोकनकम्मकथावण्णना • Apalokanakammakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / अपलोकनकम्मकथावण्णना • Apalokanakammakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / अपलोकनकम्मकथा • Apalokanakammakathā
