Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೭. (ಅಪರ)-ಗೋತಮತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    7. (Apara)-gotamattheragāthāvaṇṇanā

    ವಿಜಾನೇಯ್ಯ ಸಕಂ ಅತ್ಥನ್ತಿಆದಿಕಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅಪರಸ್ಸ ಗೋತಮತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಕುಸಲಂ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಉಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪುರೇತರಮೇವ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಉದಿಚ್ಚಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಹುತ್ವಾ, ವಾದಮಗ್ಗಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಾದಸ್ಸ ಉಪರಿ ಉತ್ತರಿಂ ವದನ್ತಂ ಅಲಭನ್ತೋ ತೇಹಿ ತೇಹಿ ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಕಥಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ವಿಚರತಿ। ಅಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೋ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಯಸಾದಿಕೇ ವೇನೇಯ್ಯೇ ವಿನೇತ್ವಾ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಅಭಿಯಾಚನಾಯ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಉಪಗಚ್ಛಿ। ತದಾ ಸತ್ಥು ಜೇತವನಪಟಿಗ್ಗಹೇ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿ। ಸತ್ಥಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಪಿಣ್ಡಚಾರಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖು, ಇಮಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ತೇನ ಪಬ್ಬಾಜಿಯಮಾನೋ ಖುರಗ್ಗೇಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಕೋಸಲಜನಪದಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಚಿರಂ ವಸಿತ್ವಾ ಪುನ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪಚ್ಚಾಗಮಿ। ತಂ ಬಹೂ ಞಾತಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಯಿರುಪಾಸಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಬಹೂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಂಸಾರೇ ಸುದ್ಧಿವಾದಾ, ತೇಸು ಕತಮೇಸಂ ನು ಖೋ ವಾದೋ ನಿಯ್ಯಾನಿಕೋ, ಕಥಂ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೋ ಸಂಸಾರತೋ ಸುಜ್ಝತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ಥೇರೋ ತೇಸಂ ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ –

    Vijāneyya sakaṃ atthantiādikā āyasmato aparassa gotamattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinitvā amhākaṃ bhagavato uppattito puretarameva sāvatthiyaṃ udiccabrāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū hutvā, vādamaggaṃ uggahetvā attano vādassa upari uttariṃ vadantaṃ alabhanto tehi tehi viggāhikakathaṃ anuyutto vicarati. Atha amhākaṃ bhagavā loke uppajjitvā pavattitavaradhammacakko anupubbena yasādike veneyye vinetvā anāthapiṇḍikassa abhiyācanāya sāvatthiṃ upagacchi. Tadā satthu jetavanapaṭiggahe paṭiladdhasaddho satthāraṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ sutvā pabbajjaṃ yāci. Satthā aññataraṃ piṇḍacārikaṃ bhikkhuṃ āṇāpesi – ‘‘bhikkhu, imaṃ pabbājehī’’ti. So tena pabbājiyamāno khuraggeyeva arahattaṃ pāpuṇitvā kosalajanapadaṃ gantvā tattha ciraṃ vasitvā puna sāvatthiṃ paccāgami. Taṃ bahū ñātakā brāhmaṇamahāsālā upasaṅkamitvā payirupāsitvā nisinnā ‘‘imasmiṃ loke bahū samaṇabrāhmaṇā saṃsāre suddhivādā, tesu katamesaṃ nu kho vādo niyyāniko, kathaṃ paṭipajjanto saṃsārato sujjhatī’’ti pucchiṃsu. Thero tesaṃ tamatthaṃ pakāsento –

    ೫೮೭.

    587.

    ‘‘ವಿಜಾನೇಯ್ಯ ಸಕಂ ಅತ್ಥಂ, ಅವಲೋಕೇಯ್ಯಾಥ ಪಾವಚನಂ।

    ‘‘Vijāneyya sakaṃ atthaṃ, avalokeyyātha pāvacanaṃ;

    ಯಞ್ಚೇತ್ಥ ಅಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ, ಸಾಮಞ್ಞಂ ಅಜ್ಝೂಪಗತಸ್ಸ॥

    Yañcettha assa patirūpaṃ, sāmaññaṃ ajjhūpagatassa.

    ೫೮೮.

    588.

    ‘‘ಮಿತ್ತಂ ಇಧ ಚ ಕಲ್ಯಾಣಂ, ಸಿಕ್ಖಾ ವಿಪುಲಂ ಸಮಾದಾನಂ।

    ‘‘Mittaṃ idha ca kalyāṇaṃ, sikkhā vipulaṃ samādānaṃ;

    ಸುಸ್ಸೂಸಾ ಚ ಗರೂನಂ, ಏತಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ॥

    Sussūsā ca garūnaṃ, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.

    ೫೮೯.

    589.

    ‘‘ಬುದ್ಧೇಸು ಸಗಾರವತಾ, ಧಮ್ಮೇ ಅಪಚಿತಿ ಯಥಾಭೂತಂ।

    ‘‘Buddhesu sagāravatā, dhamme apaciti yathābhūtaṃ;

    ಸಙ್ಘೇ ಚ ಚಿತ್ತೀಕಾರೋ, ಏತಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ॥

    Saṅghe ca cittīkāro, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.

    ೫೯೦.

    590.

    ‘‘ಆಚಾರಗೋಚರೇ ಯುತ್ತೋ, ಆಜೀವೋ ಸೋಧಿತೋ ಅಗಾರಯ್ಹೋ।

    ‘‘Ācāragocare yutto, ājīvo sodhito agārayho;

    ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಚ ಸಣ್ಠಪನಂ, ಏತಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ॥

    Cittassa ca saṇṭhapanaṃ, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.

    ೫೯೧.

    591.

    ‘‘ಚಾರಿತ್ತಂ ಅಥ ವಾರಿತ್ತಂ, ಇರಿಯಾಪಥಿಯಂ ಪಸಾದನಿಯಂ।

    ‘‘Cārittaṃ atha vārittaṃ, iriyāpathiyaṃ pasādaniyaṃ;

    ಅಧಿಚಿತ್ತೇ ಚ ಆಯೋಗೋ, ಏತಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ॥

    Adhicitte ca āyogo, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.

    ೫೯೨.

    592.

    ‘‘ಆರಞ್ಞಕಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ, ಪನ್ತಾನಿ ಅಪ್ಪಸದ್ದಾನಿ।

    ‘‘Āraññakāni senāsanāni, pantāni appasaddāni;

    ಭಜಿತಬ್ಬಾನಿ ಮುನಿನಾ, ಏತಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ॥

    Bhajitabbāni muninā, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.

    ೫೯೩.

    593.

    ‘‘ಸೀಲಞ್ಚ ಬಾಹುಸಚ್ಚಞ್ಚ, ಧಮ್ಮಾನಂ ಪವಿಚಯೋ ಯಥಾಭೂತಂ।

    ‘‘Sīlañca bāhusaccañca, dhammānaṃ pavicayo yathābhūtaṃ;

    ಸಚ್ಚಾನಂ ಅಭಿಸಮಯೋ, ಏತಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ॥

    Saccānaṃ abhisamayo, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.

    ೫೯೪.

    594.

    ‘‘ಭಾವೇಯ್ಯ ಚ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ, ಅನತ್ತಸಞ್ಞಂ ಅಸುಭಸಞ್ಞಞ್ಚ।

    ‘‘Bhāveyya ca aniccanti, anattasaññaṃ asubhasaññañca;

    ಲೋಕಮ್ಹಿ ಚ ಅನಭಿರತಿಂ, ಏತಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ॥

    Lokamhi ca anabhiratiṃ, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.

    ೫೯೫.

    595.

    ‘‘ಭಾವೇಯ್ಯ ಚ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ, ಇದ್ಧಿಪಾದಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಬಲಾನಿ।

    ‘‘Bhāveyya ca bojjhaṅge, iddhipādāni indriyāni balāni;

    ಅಟ್ಠಙ್ಗಮಗ್ಗಮರಿಯಂ, ಏತಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ॥

    Aṭṭhaṅgamaggamariyaṃ, etaṃ samaṇassa patirūpaṃ.

    ೫೯೬.

    596.

    ‘‘ತಣ್ಹಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ ಮುನಿ, ಸಮೂಲಕೇ ಆಸವೇ ಪದಾಲೇಯ್ಯ।

    ‘‘Taṇhaṃ pajaheyya muni, samūlake āsave padāleyya;

    ವಿಹರೇಯ್ಯ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ, ಏತಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಪತಿರೂಪ’’ನ್ತಿ॥ –

    Vihareyya vippamutto, etaṃ samaṇassa patirūpa’’nti. –

    ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ।

    Imā gāthā abhāsi.

    ತತ್ಥ ವಿಜಾನೇಯ್ಯ ಸಕಂ ಅತ್ಥನ್ತಿ, ವಿಞ್ಞೂಜಾತಿಕೋ ಪುರಿಸೋ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಂ ಯಾಥಾವತೋ ವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಜಾನೇಯ್ಯ। ವಿಚಾರೇನ್ತೋ ಚ ಅವಲೋಕೇಯ್ಯಾಥ ಪಾವಚನಂ ಇಧ ಲೋಕೇ ಪುಥುಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಚ ಪವುತ್ತಂ ಪಾವಚನಂ, ಸಮಯೋ। ತತ್ಥ ಯಂ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಂ, ತಂ ಓಲೋಕೇಯ್ಯ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಾ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ। ಇಮೇ ಹಿ ನಾನಾತಿತ್ಥಿಯಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅನಿಚ್ಚೇ ‘‘ನಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿ, ಅನತ್ತನಿ ‘‘ಅತ್ತಾ’’ತಿ, ಅಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗಞ್ಚ ‘‘ಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ಮಿಚ್ಛಾಭಿನಿವೇಸಿನೋ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಞ್ಚ ವಿರುದ್ಧವಾದಾ, ತಸ್ಮಾ ನೇಸಂ ವಾದೋ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕೋ। ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪನ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ಅನತ್ತಾ, ಸನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ ಸಯಮ್ಭೂಞಾಣೇನ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಯ ಪವೇದೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ತಸ್ಸ ವಾದೋ ನಿಯ್ಯಾನಿಕೋ’’ತಿ ಸತ್ಥು ಸಾಸನಮಹನ್ತತಂ ಓಲೋಕೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಞ್ಚೇತ್ಥ ಅಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ, ಸಾಮಞ್ಞಂ ಅಜ್ಝೂಪಗತಸ್ಸಾತಿ, ಸಾಮಞ್ಞಂ ಸಮಣಭಾವಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಉಪಗತಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಯಂ ಏತ್ಥ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವೇ ವಾ ಪತಿರೂಪಂ ಯುತ್ತರೂಪಂ ಸಾರುಪ್ಪಂ ಅಸ್ಸ ಸಿಯಾ, ತಮ್ಪಿ ಅಪಲೋಕೇಯ್ಯ।

    Tattha vijāneyya sakaṃ atthanti, viññūjātiko puriso attano atthaṃ yāthāvato vicāretvā jāneyya. Vicārento ca avalokeyyātha pāvacanaṃ idha loke puthusamaṇabrāhmaṇehi sammāsambuddhena ca pavuttaṃ pāvacanaṃ, samayo. Tattha yaṃ niyyānikaṃ, taṃ olokeyya paññācakkhunā passeyya. Ime hi nānātitthiyā samaṇabrāhmaṇā anicce ‘‘nicca’’nti, anattani ‘‘attā’’ti, asuddhimaggañca ‘‘suddhimaggo’’ti micchābhinivesino aññamaññañca viruddhavādā, tasmā nesaṃ vādo aniyyāniko. Sammāsambuddho pana ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe dhammā anattā, santaṃ nibbāna’’nti sayambhūñāṇena yathābhūtaṃ abbhaññāya pavedeti, tasmā ‘‘tassa vādo niyyāniko’’ti satthu sāsanamahantataṃ olokeyyāti attho. Yañcettha assa patirūpaṃ, sāmaññaṃ ajjhūpagatassāti, sāmaññaṃ samaṇabhāvaṃ pabbajjaṃ upagatassa kulaputtassa yaṃ ettha sāsane pabbajitabhāve vā patirūpaṃ yuttarūpaṃ sāruppaṃ assa siyā, tampi apalokeyya.

    ಕಿಂ ಪನ ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಮಿತ್ತಂ ಇಧ ಚ ಕಲ್ಯಾಣ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಂ ಸೇವಿಯಮಾನಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಪತಿರೂಪನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಏಸ ನಯೋ ಇತರೇಸುಪಿ। ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಞ್ಹಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಕುಸಲಂ ಪಜಹತಿ, ಕುಸಲಂ ಭಾವೇತಿ, ಸುದ್ಧಮತ್ತಾನಂ ಪರಿಹರತಿ। ಸಿಕ್ಖಾ ವಿಪುಲಂ ಸಮಾದಾನನ್ತಿ ವಿಪುಲಂ ಸಿಕ್ಖಾಸಮಾದಾನಂ, ಮಹತಿಯಾ ನಿಬ್ಬಾನಾವಹಾಯ ಅಧಿಸೀಲಾದಿಸಿಕ್ಖಾಯ ಅನುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುಸ್ಸೂಸಾ ಚ ಗರೂನನ್ತಿ ಗರೂನಂ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾದೀನಂ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಾನಂ ಓವಾದಸ್ಸ ಸೋತುಕಮ್ಯತಾ ಪಾರಿಚರಿಯಾ ಚ। ಏತನ್ತಿ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಸೇವನಾದಿ।

    Kiṃ pana tanti āha ‘‘mittaṃ idha ca kalyāṇa’’ntiādi. Imasmiṃ sāsane kalyāṇamittaṃ seviyamānaṃ samaṇassa patirūpanti yojanā. Esa nayo itaresupi. Kalyāṇamittañhi nissāya akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāveti, suddhamattānaṃ pariharati. Sikkhā vipulaṃ samādānanti vipulaṃ sikkhāsamādānaṃ, mahatiyā nibbānāvahāya adhisīlādisikkhāya anuṭṭhānanti attho. Sussūsā ca garūnanti garūnaṃ ācariyupajjhāyādīnaṃ kalyāṇamittānaṃ ovādassa sotukamyatā pāricariyā ca. Etanti kalyāṇamittasevanādi.

    ಬುದ್ಧೇಸು ಸಗಾರವತಾತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧೇಸು ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’’ತಿ ಗಾರವಯೋಗೋ ಗರುಚಿತ್ತೀಕಾರೋ। ಧಮ್ಮೇ ಅಪಚಿತಿ ಯಥಾಭೂತನ್ತಿ ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ ಯಾಥಾವತೋ ಅಪಚಾಯನಂ ಆದರೇನ ಅಭಿಪೂಜನಂ। ಸಙ್ಘೇತಿ ಅರಿಯಸಙ್ಘೇ। ಚಿತ್ತೀಕಾರೋತಿ ಸಕ್ಕಾರೋ ಸಮ್ಮಾನನಂ। ಏತನ್ತಿ ರತನತ್ತಯಗರುಕರಣಂ।

    Buddhesu sagāravatāti sabbaññubuddhesu ‘‘sammāsambuddho bhagavā’’ti gāravayogo garucittīkāro. Dhamme apaciti yathābhūtanti ariyadhamme yāthāvato apacāyanaṃ ādarena abhipūjanaṃ. Saṅgheti ariyasaṅghe. Cittīkāroti sakkāro sammānanaṃ. Etanti ratanattayagarukaraṇaṃ.

    ಆಚಾರಗೋಚರೇ ಯುತ್ತೋತಿ ಕಾಯಿಕವಾಚಸಿಕವೀತಿಕ್ಕಮನಸಙ್ಖಾತಂ ಅನಾಚಾರಂ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ ಅಯುತ್ತಟ್ಠಾನಭೂತಂ ವೇಸಿಯಾದಿಅಗೋಚರಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಕಾಯಿಕವಾಚಸಿಕಅವೀತಿಕ್ಕಮನಸಙ್ಖಾತೇನ ಆಚಾರೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ ಯುತ್ತಟ್ಠಾನಭೂತೇನ ಗೋಚರೇನ ಚ ಯುತ್ತೋ ಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಸಮ್ಪನ್ನಆಚಾರಗೋಚರೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಜೀವೋ ಸೋಧಿತೋತಿ ವೇಳುದಾನಾದಿಂ ಬುದ್ಧಪಟಿಕುಟ್ಠಂ ಅನೇಸನಂ ಪಹಾಯ ಅನವಜ್ಜುಪ್ಪಾದೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಸೇವನ್ತಸ್ಸ ಆಜೀವೋ ಸೋಧಿತೋ ಹೋತಿ ಸುವಿಸುದ್ಧೋ, ಸೋಧಿತತ್ತಾ ಏವ ಅಗಾರಯ್ಹೋ ವಿಞ್ಞೂಹಿ। ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಚ ಸಣ್ಠಪನನ್ತಿ ಯಥಾ ಚಕ್ಖಾದಿದ್ವಾರೇಹಿ ರೂಪಾದಿಆರಮ್ಮಣೇಸು ಅಭಿಜ್ಝಾದಯೋ ನಪ್ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಏವಂ ದಿಟ್ಠೇ ದಿಟ್ಠಮತ್ತಾದಿವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ಠಪನಂ। ಏತನ್ತಿ ಆಚಾರಗೋಚರಸಮ್ಪತ್ತಿ ಆಜೀವಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಾತಿ ಏತಂ ತಯಂ।

    Ācāragocare yuttoti kāyikavācasikavītikkamanasaṅkhātaṃ anācāraṃ, piṇḍapātādīnaṃ atthāya upasaṅkamituṃ ayuttaṭṭhānabhūtaṃ vesiyādiagocarañca pahāya kāyikavācasikaavītikkamanasaṅkhātena ācārena piṇḍapātādīnaṃ atthāya upasaṅkamituṃ yuttaṭṭhānabhūtena gocarena ca yutto sampanno, sampannaācāragocaroti attho. Ājīvo sodhitoti veḷudānādiṃ buddhapaṭikuṭṭhaṃ anesanaṃ pahāya anavajjuppāde paccaye sevantassa ājīvo sodhito hoti suvisuddho, sodhitattā eva agārayho viññūhi. Cittassa ca saṇṭhapananti yathā cakkhādidvārehi rūpādiārammaṇesu abhijjhādayo nappavattanti, evaṃ diṭṭhe diṭṭhamattādivasena cittassa sammā ṭhapanaṃ. Etanti ācāragocarasampatti ājīvapārisuddhi indriyesu guttadvāratāti etaṃ tayaṃ.

    ಚಾರಿತ್ತನ್ತಿ ಚರಿತ್ವಾ ಪರಿಪೂರೇತಬ್ಬಸೀಲಂ। ವಾರಿತ್ತನ್ತಿ ವಿರತಿಯಾ ಅಕರಣೇನ ಪರಿಪೂರೇತಬ್ಬಸೀಲಂ। ಇರಿಯಾಪಥಿಯಂ ಪಸಾದನಿಯನ್ತಿ ಪರೇಸಂ ಪಸಾದಾವಹಂ ಆಕಪ್ಪಸಮ್ಪತ್ತಿನಿಮಿತ್ತಂ ಇರಿಯಾಪಥನಿಸ್ಸಿತಂ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಂ। ಅಧಿಚಿತ್ತೇ ಚ ಆಯೋಗೋತಿ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಸು ಅನುಯೋಗೋ ಭಾವನಾ।

    Cārittanti caritvā paripūretabbasīlaṃ. Vārittanti viratiyā akaraṇena paripūretabbasīlaṃ. Iriyāpathiyaṃ pasādaniyanti paresaṃ pasādāvahaṃ ākappasampattinimittaṃ iriyāpathanissitaṃ sampajaññaṃ. Adhicitte ca āyogoti samathavipassanāsu anuyogo bhāvanā.

    ಆರಞ್ಞಕಾನೀತಿ ಅರಞ್ಞೇ ಪರಿಯಾಪನ್ನಾನಿ। ಪನ್ತಾನೀತಿ ವಿವಿತ್ತಾನಿ।

    Āraññakānīti araññe pariyāpannāni. Pantānīti vivittāni.

    ಸೀಲನ್ತಿ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ। ಹೇಟ್ಠಾ ಹಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ವುತ್ತಂ, ಇಧ ಅಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ವದತಿ। ಬಾಹುಸಚ್ಚನ್ತಿ ಬಹುಸ್ಸುತಭಾವೋ। ಸೋ ಹಿ ಭಾವನಾನುಯೋಗಸ್ಸ ಬಹುಕಾರೋ, ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಕೋಸಲ್ಲಅನುತ್ತರಸೀತಿಭಾವಅಧಿಚಿತ್ತಯುತ್ತತಾದೀಸು ಸಮ್ಮಾ ಪವಿಚಯಬಹುಲಸ್ಸ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾನುಯೋಗೋ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ। ಧಮ್ಮಾನಂ ಪವಿಚಯೋ ಯಥಾಭೂತನ್ತಿ ರೂಪಾರೂಪಧಮ್ಮಾನಂ ಅವಿಪರೀತಸಲಕ್ಖಣತೋ ಸಾಮಞ್ಞಲಕ್ಖಣತೋ ಚ ಪರಿವೀಮಂಸಾ। ಇಮಿನಾ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಧಮ್ಮವಿಪಸ್ಸನಮಾಹ। ಸಚ್ಚಾನಂ ಅಭಿಸಮಯೋತಿ ದುಕ್ಖಾದೀನಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಾಭಿಸಮಯಾದಿವಸೇನ ಪಟಿವೇಧೋ।

    Sīlanti catupārisuddhisīlaṃ. Heṭṭhā hi bhinditvā vuttaṃ, idha abhinditvā vadati. Bāhusaccanti bahussutabhāvo. So hi bhāvanānuyogassa bahukāro, bojjhaṅgakosallaanuttarasītibhāvaadhicittayuttatādīsu sammā pavicayabahulassa samathavipassanānuyogo sampajjati. Dhammānaṃ pavicayo yathābhūtanti rūpārūpadhammānaṃ aviparītasalakkhaṇato sāmaññalakkhaṇato ca parivīmaṃsā. Iminā adhipaññādhammavipassanamāha. Saccānaṃ abhisamayoti dukkhādīnaṃ ariyasaccānaṃ pariññābhisamayādivasena paṭivedho.

    ಸ್ವಾಯಂ ಸಚ್ಚಾಭಿಸಮಯೋ ಯಥಾ ಹೋತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಭಾವೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಭಾವೇಯ್ಯ ಚ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಧ॰ ಪ॰ ೨೭೭) ಅವಿಭಾಗತೋ ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ವಿಭ॰ ೨; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೪೯) ವಿಭಾಗತೋ ವಾ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರೇಸು ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಂ ಭಾವೇಯ್ಯ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ ಚೇವ ವಡ್ಢೇಯ್ಯ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನತ್ತಸಞ್ಞನ್ತಿ, ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ಅನತ್ತಾ’’ತಿ ಪವತ್ತಂ ಅನತ್ತಸಞ್ಞಞ್ಚ ಭಾವೇಯ್ಯಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಏವಂ ಸೇಸೇಸುಪಿ। ಅಸುಭಸಞ್ಞನ್ತಿ, ಕರಜಕಾಯೇ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ವಾ ತೇಭೂಮಕಸಙ್ಖಾರೇ ಕಿಲೇಸಾಸುಚಿಪಗ್ಘರಣತೋ ‘‘ಅಸುಭಾ’’ತಿ ಪವತ್ತಸಞ್ಞಂ। ದುಕ್ಖಸಞ್ಞಾಪರಿವಾರಾ ಹಿ ಅಯಂ, ಏತೇನೇವ ಚೇತ್ಥ ದುಕ್ಖಸಞ್ಞಾಪಿ ಗಹಿತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಲೋಕಮ್ಹಿ ಚ ಅನಭಿರತಿನ್ತಿ ಸಬ್ಬಲೋಕೇ ತೇಭೂಮಕೇಸು ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಅನಾಭಿರತಿಸಞ್ಞಂ। ಏತೇನ ಆದೀನವಾನುಪಸ್ಸನಂ ನಿಬ್ಬಿದಾನುಪಸ್ಸನಞ್ಚ ವದತಿ।

    Svāyaṃ saccābhisamayo yathā hoti, taṃ dassetuṃ ‘‘bhāveyyā’’tiādi vuttaṃ. Tattha bhāveyya ca aniccanti ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’tiādinā (dha. pa. 277) avibhāgato ‘‘yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppanna’’ntiādinā (vibha. 2; saṃ. ni. 3.49) vibhāgato vā sabbasaṅkhāresu aniccasaññaṃ bhāveyya uppādeyya ceva vaḍḍheyya cāti attho. Anattasaññanti, ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti pavattaṃ anattasaññañca bhāveyyāti yojanā. Evaṃ sesesupi. Asubhasaññanti, karajakāye sabbasmimpi vā tebhūmakasaṅkhāre kilesāsucipaggharaṇato ‘‘asubhā’’ti pavattasaññaṃ. Dukkhasaññāparivārā hi ayaṃ, eteneva cettha dukkhasaññāpi gahitāti veditabbaṃ. Lokamhi ca anabhiratinti sabbaloke tebhūmakesu saṅkhāresu anābhiratisaññaṃ. Etena ādīnavānupassanaṃ nibbidānupassanañca vadati.

    ಏವಂ ಪನ ವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ತಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇನ್ತೋ ಇಮೇ ಧಮ್ಮೇ ವಡ್ಢೇಯ್ಯಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಭಾವೇಯ್ಯ ಚ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಬೋಧಿಯಾ ಸತಿಆದಿಸತ್ತವಿಧಧಮ್ಮಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ, ಬೋಧಿಸ್ಸ ವಾ ತಂಸಮಙ್ಗಿನೋ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅಙ್ಗಾತಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಸತಿಆದಯೋ ಧಮ್ಮಾ। ತೇ ಸತಿಆದಿಕೇ ಸತ್ತಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ, ಛನ್ದಆದೀನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಇದ್ಧಿಪಾದಾನಿ, ಸದ್ಧಾದೀನಿ ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ, ಸದ್ಧಾದೀನಿಯೇವ ಪಞ್ಚ ಬಲಾನಿ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದೀನಂ ವಸೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗಅರಿಯಮಗ್ಗಞ್ಚ। ಚ-ಸದ್ದೇನ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾನಿ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾನಿ ಚ ಗಹಿತಾನೀತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸತ್ತತಿಂಸಪ್ಪಭೇದೇ ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮೇ ಭಾವೇಯ್ಯ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ ಚೇವ ವಡ್ಢೇಯ್ಯ ಚ। ತತ್ಥ ಯದೇತೇಸಂ ಪಠಮಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ಉಪ್ಪಾದನಂ, ಉಪರಿಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ಚ ವಡ್ಢನಂ, ಏತಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಾರುಪ್ಪನ್ತಿ।

    Evaṃ pana vipassanābhāvanaṃ anuyutto taṃ ussukkāpento ime dhamme vaḍḍheyyāti dassento ‘‘bhāveyya ca bojjhaṅge’’ti gāthamāha. Tassattho – bodhiyā satiādisattavidhadhammasāmaggiyā, bodhissa vā taṃsamaṅgino puggalassa aṅgāti bojjhaṅgā, satiādayo dhammā. Te satiādike sattabojjhaṅge, chandaādīni cattāri iddhipādāni, saddhādīni pañcindriyāni, saddhādīniyeva pañca balāni, sammādiṭṭhiādīnaṃ vasena aṭṭhaṅgaariyamaggañca. Ca-saddena satipaṭṭhānāni sammappadhānāni ca gahitānīti sabbepi sattatiṃsappabhede bodhipakkhiyadhamme bhāveyya uppādeyya ceva vaḍḍheyya ca. Tattha yadetesaṃ paṭhamamaggakkhaṇe uppādanaṃ, uparimaggakkhaṇe ca vaḍḍhanaṃ, etaṃ samaṇassa bhikkhuno sāruppanti.

    ಏವಂ ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಸತ್ತತಿಂಸಧಮ್ಮೇ ಭಾವೇನ್ತೋ ಯಥಾ ಮಗ್ಗಸಚ್ಚಂ ಭಾವನಾಭಿಸಮಯವಸೇನ ಅಭಿಸಮೇತಿ, ಏವಂ ಸಮುದಯಸಚ್ಚಂ ಪಹಾನಾಭಿಸಮಯವಸೇನ, ನಿರೋಧಸಚ್ಚಂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಭಿಸಮಯವಸೇನ ಅಭಿಸಮೇತೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತಣ್ಹಂ ಪಜಹೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹೇಯ್ಯಾತಿ, ಕಾಮತಣ್ಹಾದಿಪಭೇದಂ ಸಬ್ಬಂ ತಣ್ಹಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇನ ಅನವಸೇಸತೋ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಮೋನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಞಾಣಂ, ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಮುನಿ। ಸಮೂಲಕೇ ಆಸವೇ ಪದಾಲೇಯ್ಯಾತಿ ಕಾಮರಾಗಾನುಸಯಾದಿಸಮೂಲಕೇ ಕಾಮಾಸವಾದಿಕೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಆಸವೇ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ। ವಿಹರೇಯ್ಯ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಪಹೀನತ್ತಾ ಸಬ್ಬಧಿ ವಿಮುತ್ತೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ ನಿರೋಧಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ವಿಹರೇಯ್ಯ। ಏತನ್ತಿ ಯದೇತಂ ವಿಹರಣಂ, ಏತಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಸಮಿತಪಾಪಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪತಿರೂಪಂ ಸಾರುಪ್ಪನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Evaṃ bodhipakkhiyasattatiṃsadhamme bhāvento yathā maggasaccaṃ bhāvanābhisamayavasena abhisameti, evaṃ samudayasaccaṃ pahānābhisamayavasena, nirodhasaccaṃ sacchikiriyābhisamayavasena abhisametīti dassento ‘‘taṇhaṃ pajaheyyā’’ti osānagāthamāha. Tattha taṇhaṃ pajaheyyāti, kāmataṇhādipabhedaṃ sabbaṃ taṇhaṃ ariyamaggena anavasesato samucchindeyya, monaṃ vuccati ñāṇaṃ, tena samannāgatattā muni. Samūlake āsave padāleyyāti kāmarāgānusayādisamūlake kāmāsavādike sabbepi āsave bhindeyya samucchindeyya. Vihareyya vippamuttoti evaṃ sabbaso kilesānaṃ pahīnattā sabbadhi vimutto sabbūpadhipaṭinissaggaṃ nirodhaṃ nibbānaṃ sacchikatvā vihareyya. Etanti yadetaṃ viharaṇaṃ, etaṃ samaṇassa samitapāpassa bhikkhuno patirūpaṃ sāruppanti attho.

    ಏವಂ ಥೇರೋ ಸಮಣಸಾರುಪ್ಪಪಟಿಪತ್ತಿಕಿತ್ತನಮುಖೇನ ಸಾಸನಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಭಾವಂ ತಬ್ಬಿಲೋಮತೋ ಬಾಹಿರಕಸಮಯಸ್ಸ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕತಞ್ಚ ವಿಭಾವೇಸಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾ ಸಾಸನೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ ಸರಣಾದೀಸು ಪತಿಟ್ಠಹಿಂಸು।

    Evaṃ thero samaṇasāruppapaṭipattikittanamukhena sāsanassa niyyānikabhāvaṃ tabbilomato bāhirakasamayassa aniyyānikatañca vibhāvesi. Taṃ sutvā te brāhmaṇamahāsālā sāsane abhippasannā saraṇādīsu patiṭṭhahiṃsu.

    (ಅಪರ)-ಗೋತಮತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    (Apara)-gotamattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ದಸಕನಿಪಾತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Dasakanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೭. (ಅಪರ)-ಗೋತಮತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 7. (Apara)-gotamattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact