Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૯. અરહન્તઅભાયનપઞ્હો
9. Arahantaabhāyanapañho
૯. ‘‘ભન્તે નાગસેન, ભાસિતમ્પેતં ભગવતા ‘વિગતભયસન્તાસા અરહન્તો’તિ. પુન ચ નગરે રાજગહે ધનપાલકં હત્થિં ભગવતિ ઓપતન્તં દિસ્વા પઞ્ચ ખીણાસવસતાનિ પરિચ્ચજિત્વા જિનવરં પક્કન્તાનિ દિસાવિદિસં એકં ઠપેત્વા થેરં આનન્દં. કિં નુ ખો, ભન્તે નાગસેન, તે અરહન્તો ભયા પક્કન્તા, પઞ્ઞાયિસ્સતિ સકેન કમ્મેનાતિ દસબલં પાતેતુકામા પક્કન્તા , ઉદાહુ તથાગતસ્સ અતુલં વિપુલમસમં પાટિહારિયં દટ્ઠુકામા પક્કન્તા? યદિ, ભન્તે નાગસેન, ભગવતા ભણિતં ‘વિગતભયસન્તાસા અરહન્તો’તિ, તેન હિ ‘નગરે…પે॰… આનન્દ’ન્તિ યં વચનં તં મિચ્છા. યદિ નગરે રાજગહે ધનપાલકં હત્થિં ભગવતિ ઓપતન્તં દિસ્વા પઞ્ચ ખીણાસવસતાનિ પરિચ્ચજિત્વા જિનવરં પક્કન્તાનિ દિસાવિદિસં એકં ઠપેત્વા થેરં આનન્દં, તેન હિ ‘વિગતભયસન્તાસા અરહન્તો’તિ તમ્પિ વચનં મિચ્છા. અયમ્પિ ઉભતો કોટિકો પઞ્હો તવાનુપ્પત્તો, સો તયા નિબ્બાહિતબ્બો’’તિ.
9. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘vigatabhayasantāsā arahanto’ti. Puna ca nagare rājagahe dhanapālakaṃ hatthiṃ bhagavati opatantaṃ disvā pañca khīṇāsavasatāni pariccajitvā jinavaraṃ pakkantāni disāvidisaṃ ekaṃ ṭhapetvā theraṃ ānandaṃ. Kiṃ nu kho, bhante nāgasena, te arahanto bhayā pakkantā, paññāyissati sakena kammenāti dasabalaṃ pātetukāmā pakkantā , udāhu tathāgatassa atulaṃ vipulamasamaṃ pāṭihāriyaṃ daṭṭhukāmā pakkantā? Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘vigatabhayasantāsā arahanto’ti, tena hi ‘nagare…pe… ānanda’nti yaṃ vacanaṃ taṃ micchā. Yadi nagare rājagahe dhanapālakaṃ hatthiṃ bhagavati opatantaṃ disvā pañca khīṇāsavasatāni pariccajitvā jinavaraṃ pakkantāni disāvidisaṃ ekaṃ ṭhapetvā theraṃ ānandaṃ, tena hi ‘vigatabhayasantāsā arahanto’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ભગવતા ‘વિગતભયસન્તાસા અરહન્તો’તિ, નગરે રાજગહે ધનપાલકં હત્થિં ભગવતિ ઓપતન્તં દિસ્વા પઞ્ચ ખીણાસવસતાનિ પરિચ્ચજિત્વા જિનવરં પક્કન્તાનિ દિસાવિદિસં એકં ઠપેત્વા થેરં આનન્દં, તઞ્ચ પન ન ભયા, નાપિ ભગવન્તં પાતેતુકામતાય.
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘vigatabhayasantāsā arahanto’ti, nagare rājagahe dhanapālakaṃ hatthiṃ bhagavati opatantaṃ disvā pañca khīṇāsavasatāni pariccajitvā jinavaraṃ pakkantāni disāvidisaṃ ekaṃ ṭhapetvā theraṃ ānandaṃ, tañca pana na bhayā, nāpi bhagavantaṃ pātetukāmatāya.
‘‘યેન પન, મહારાજ, હેતુના અરહન્તો ભાયેય્યું વા તાસેય્યું વા, સો હેતુ અરહન્તાનં સમુચ્છિન્નો, તસ્મા વિગતભયસન્તાસા અરહન્તો, ભાયતિ નુ, મહારાજ, મહાપથવી ખણન્તેપિ ભિન્દન્તેપિ ધારેન્તેપિ સમુદ્દપબ્બતગિરિસિખરેતિ? ‘‘ન હિ, ભન્તે’’તિ. ‘‘કેન કારણેન મહારાજા’’તિ? ‘‘નત્થિ, ભન્તે, મહાપથવિયા સો હેતુ, યેન હેતુના મહાપથવી ભાયેય્ય વા તાસેય્ય વા’’તિ. ‘‘એવમેવ ખો, મહારાજ, નત્થિ અરહન્તાનં સો હેતુ, યેન હેતુના અરહન્તો ભાયેય્યું વા તાસેય્યું વા.
‘‘Yena pana, mahārāja, hetunā arahanto bhāyeyyuṃ vā tāseyyuṃ vā, so hetu arahantānaṃ samucchinno, tasmā vigatabhayasantāsā arahanto, bhāyati nu, mahārāja, mahāpathavī khaṇantepi bhindantepi dhārentepi samuddapabbatagirisikhareti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Kena kāraṇena mahārājā’’ti? ‘‘Natthi, bhante, mahāpathaviyā so hetu, yena hetunā mahāpathavī bhāyeyya vā tāseyya vā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi arahantānaṃ so hetu, yena hetunā arahanto bhāyeyyuṃ vā tāseyyuṃ vā.
‘‘ભાયતિ નુ, મહારાજ, ગિરિસિખરં છિન્દન્તે વા ભિન્દન્તે વા પતન્તે વા અગ્ગિના દહન્તે વા’’તિ? ‘‘ન હિ, ભન્તે’’તિ. ‘‘કેન કારણેન મહારાજા’’તિ? ‘‘નત્થિ, ભન્તે, ગિરિસિખરસ્સ સો હેતુ, યેન હેતુના ગિરિસિખરં ભાયેય્ય વા તાસેય્ય વા’’તિ. ‘‘એવમેવ ખો, મહારાજ, નત્થિ અરહન્તાનં સો હેતુ, યેન હેતુના અરહન્તો ભાયેય્યું વા તાસેય્યું વા.
‘‘Bhāyati nu, mahārāja, girisikharaṃ chindante vā bhindante vā patante vā agginā dahante vā’’ti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Kena kāraṇena mahārājā’’ti? ‘‘Natthi, bhante, girisikharassa so hetu, yena hetunā girisikharaṃ bhāyeyya vā tāseyya vā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi arahantānaṃ so hetu, yena hetunā arahanto bhāyeyyuṃ vā tāseyyuṃ vā.
‘‘યદિપિ , મહારાજ, લોકધાતુસતસહસ્સેસુ યે કેચિ સત્તનિકાયપરિયાપન્ના સબ્બેપિ તે સત્તિહત્થા એકં અરહન્તં ઉપધાવિત્વા તાસેય્યું, ન ભવેય્ય અરહતો ચિત્તસ્સ કિઞ્ચિ અઞ્ઞથત્તં. કિં કારણં? અટ્ઠાનમનવકાસતાય.
‘‘Yadipi , mahārāja, lokadhātusatasahassesu ye keci sattanikāyapariyāpannā sabbepi te sattihatthā ekaṃ arahantaṃ upadhāvitvā tāseyyuṃ, na bhaveyya arahato cittassa kiñci aññathattaṃ. Kiṃ kāraṇaṃ? Aṭṭhānamanavakāsatāya.
‘‘અપિ ચ, મહારાજ, તેસં ખીણાસવાનં એવં ચેતોપરિવિતક્કો અહોસિ ‘અજ્જ નરવરપવરે જિનવરવસભે નગરવરમનુપ્પવિટ્ઠે વીથિયા ધનપાલકો હત્થી આપતિસ્સતિ, અસંસયમતિદેવદેવં ઉપટ્ઠાકો ન પરિચ્ચજિસ્સતિ, યદિ મયં સબ્બેપિ ભગવન્તં ન પરિચ્ચજિસ્સામ, આનન્દસ્સ ગુણો પાકટો ન ભવિસ્સતિ, ન હેવ ચ તથાગતં સમુપગમિસ્સતિ હત્થિનાગો, હન્દ મયં અપગચ્છામ, એવમિદં મહતો જનકાયસ્સ કિલેસબન્ધનમોક્ખો ભવિસ્સતિ, આનન્દસ્સ ચ ગુણો પાકટો ભવિસ્સતી’તિ. એવં તે અરહન્તો આનિસંસં દિસ્વા દિસાવિદિસં પક્કન્તા’’તિ. ‘‘સુવિભત્તો, ભન્તે નાગસેન, પઞ્હો, એવમેતં નત્થિ અરહન્તાનં ભયં વા સન્તાસો વા, આનિસંસં દિસ્વા અરહન્તો પક્કન્તા દિસાવિદિસ’’ન્તિ.
‘‘Api ca, mahārāja, tesaṃ khīṇāsavānaṃ evaṃ cetoparivitakko ahosi ‘ajja naravarapavare jinavaravasabhe nagaravaramanuppaviṭṭhe vīthiyā dhanapālako hatthī āpatissati, asaṃsayamatidevadevaṃ upaṭṭhāko na pariccajissati, yadi mayaṃ sabbepi bhagavantaṃ na pariccajissāma, ānandassa guṇo pākaṭo na bhavissati, na heva ca tathāgataṃ samupagamissati hatthināgo, handa mayaṃ apagacchāma, evamidaṃ mahato janakāyassa kilesabandhanamokkho bhavissati, ānandassa ca guṇo pākaṭo bhavissatī’ti. Evaṃ te arahanto ānisaṃsaṃ disvā disāvidisaṃ pakkantā’’ti. ‘‘Suvibhatto, bhante nāgasena, pañho, evametaṃ natthi arahantānaṃ bhayaṃ vā santāso vā, ānisaṃsaṃ disvā arahanto pakkantā disāvidisa’’nti.
અરહન્તઅભાયનપઞ્હો નવમો.
Arahantaabhāyanapañho navamo.