Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൯. അരഹന്തഅഭായനപഞ്ഹോ
9. Arahantaabhāyanapañho
൯. ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, ഭാസിതമ്പേതം ഭഗവതാ ‘വിഗതഭയസന്താസാ അരഹന്തോ’തി. പുന ച നഗരേ രാജഗഹേ ധനപാലകം ഹത്ഥിം ഭഗവതി ഓപതന്തം ദിസ്വാ പഞ്ച ഖീണാസവസതാനി പരിച്ചജിത്വാ ജിനവരം പക്കന്താനി ദിസാവിദിസം ഏകം ഠപേത്വാ ഥേരം ആനന്ദം. കിം നു ഖോ, ഭന്തേ നാഗസേന, തേ അരഹന്തോ ഭയാ പക്കന്താ, പഞ്ഞായിസ്സതി സകേന കമ്മേനാതി ദസബലം പാതേതുകാമാ പക്കന്താ , ഉദാഹു തഥാഗതസ്സ അതുലം വിപുലമസമം പാടിഹാരിയം ദട്ഠുകാമാ പക്കന്താ? യദി, ഭന്തേ നാഗസേന, ഭഗവതാ ഭണിതം ‘വിഗതഭയസന്താസാ അരഹന്തോ’തി, തേന ഹി ‘നഗരേ…പേ॰… ആനന്ദ’ന്തി യം വചനം തം മിച്ഛാ. യദി നഗരേ രാജഗഹേ ധനപാലകം ഹത്ഥിം ഭഗവതി ഓപതന്തം ദിസ്വാ പഞ്ച ഖീണാസവസതാനി പരിച്ചജിത്വാ ജിനവരം പക്കന്താനി ദിസാവിദിസം ഏകം ഠപേത്വാ ഥേരം ആനന്ദം, തേന ഹി ‘വിഗതഭയസന്താസാ അരഹന്തോ’തി തമ്പി വചനം മിച്ഛാ. അയമ്പി ഉഭതോ കോടികോ പഞ്ഹോ തവാനുപ്പത്തോ, സോ തയാ നിബ്ബാഹിതബ്ബോ’’തി.
9. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘vigatabhayasantāsā arahanto’ti. Puna ca nagare rājagahe dhanapālakaṃ hatthiṃ bhagavati opatantaṃ disvā pañca khīṇāsavasatāni pariccajitvā jinavaraṃ pakkantāni disāvidisaṃ ekaṃ ṭhapetvā theraṃ ānandaṃ. Kiṃ nu kho, bhante nāgasena, te arahanto bhayā pakkantā, paññāyissati sakena kammenāti dasabalaṃ pātetukāmā pakkantā , udāhu tathāgatassa atulaṃ vipulamasamaṃ pāṭihāriyaṃ daṭṭhukāmā pakkantā? Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘vigatabhayasantāsā arahanto’ti, tena hi ‘nagare…pe… ānanda’nti yaṃ vacanaṃ taṃ micchā. Yadi nagare rājagahe dhanapālakaṃ hatthiṃ bhagavati opatantaṃ disvā pañca khīṇāsavasatāni pariccajitvā jinavaraṃ pakkantāni disāvidisaṃ ekaṃ ṭhapetvā theraṃ ānandaṃ, tena hi ‘vigatabhayasantāsā arahanto’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ഭാസിതമ്പേതം, മഹാരാജ, ഭഗവതാ ‘വിഗതഭയസന്താസാ അരഹന്തോ’തി, നഗരേ രാജഗഹേ ധനപാലകം ഹത്ഥിം ഭഗവതി ഓപതന്തം ദിസ്വാ പഞ്ച ഖീണാസവസതാനി പരിച്ചജിത്വാ ജിനവരം പക്കന്താനി ദിസാവിദിസം ഏകം ഠപേത്വാ ഥേരം ആനന്ദം, തഞ്ച പന ന ഭയാ, നാപി ഭഗവന്തം പാതേതുകാമതായ.
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘vigatabhayasantāsā arahanto’ti, nagare rājagahe dhanapālakaṃ hatthiṃ bhagavati opatantaṃ disvā pañca khīṇāsavasatāni pariccajitvā jinavaraṃ pakkantāni disāvidisaṃ ekaṃ ṭhapetvā theraṃ ānandaṃ, tañca pana na bhayā, nāpi bhagavantaṃ pātetukāmatāya.
‘‘യേന പന, മഹാരാജ, ഹേതുനാ അരഹന്തോ ഭായേയ്യും വാ താസേയ്യും വാ, സോ ഹേതു അരഹന്താനം സമുച്ഛിന്നോ, തസ്മാ വിഗതഭയസന്താസാ അരഹന്തോ, ഭായതി നു, മഹാരാജ, മഹാപഥവീ ഖണന്തേപി ഭിന്ദന്തേപി ധാരേന്തേപി സമുദ്ദപബ്ബതഗിരിസിഖരേതി? ‘‘ന ഹി, ഭന്തേ’’തി. ‘‘കേന കാരണേന മഹാരാജാ’’തി? ‘‘നത്ഥി, ഭന്തേ, മഹാപഥവിയാ സോ ഹേതു, യേന ഹേതുനാ മഹാപഥവീ ഭായേയ്യ വാ താസേയ്യ വാ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, നത്ഥി അരഹന്താനം സോ ഹേതു, യേന ഹേതുനാ അരഹന്തോ ഭായേയ്യും വാ താസേയ്യും വാ.
‘‘Yena pana, mahārāja, hetunā arahanto bhāyeyyuṃ vā tāseyyuṃ vā, so hetu arahantānaṃ samucchinno, tasmā vigatabhayasantāsā arahanto, bhāyati nu, mahārāja, mahāpathavī khaṇantepi bhindantepi dhārentepi samuddapabbatagirisikhareti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Kena kāraṇena mahārājā’’ti? ‘‘Natthi, bhante, mahāpathaviyā so hetu, yena hetunā mahāpathavī bhāyeyya vā tāseyya vā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi arahantānaṃ so hetu, yena hetunā arahanto bhāyeyyuṃ vā tāseyyuṃ vā.
‘‘ഭായതി നു, മഹാരാജ, ഗിരിസിഖരം ഛിന്ദന്തേ വാ ഭിന്ദന്തേ വാ പതന്തേ വാ അഗ്ഗിനാ ദഹന്തേ വാ’’തി? ‘‘ന ഹി, ഭന്തേ’’തി. ‘‘കേന കാരണേന മഹാരാജാ’’തി? ‘‘നത്ഥി, ഭന്തേ, ഗിരിസിഖരസ്സ സോ ഹേതു, യേന ഹേതുനാ ഗിരിസിഖരം ഭായേയ്യ വാ താസേയ്യ വാ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, നത്ഥി അരഹന്താനം സോ ഹേതു, യേന ഹേതുനാ അരഹന്തോ ഭായേയ്യും വാ താസേയ്യും വാ.
‘‘Bhāyati nu, mahārāja, girisikharaṃ chindante vā bhindante vā patante vā agginā dahante vā’’ti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Kena kāraṇena mahārājā’’ti? ‘‘Natthi, bhante, girisikharassa so hetu, yena hetunā girisikharaṃ bhāyeyya vā tāseyya vā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, natthi arahantānaṃ so hetu, yena hetunā arahanto bhāyeyyuṃ vā tāseyyuṃ vā.
‘‘യദിപി , മഹാരാജ, ലോകധാതുസതസഹസ്സേസു യേ കേചി സത്തനികായപരിയാപന്നാ സബ്ബേപി തേ സത്തിഹത്ഥാ ഏകം അരഹന്തം ഉപധാവിത്വാ താസേയ്യും, ന ഭവേയ്യ അരഹതോ ചിത്തസ്സ കിഞ്ചി അഞ്ഞഥത്തം. കിം കാരണം? അട്ഠാനമനവകാസതായ.
‘‘Yadipi , mahārāja, lokadhātusatasahassesu ye keci sattanikāyapariyāpannā sabbepi te sattihatthā ekaṃ arahantaṃ upadhāvitvā tāseyyuṃ, na bhaveyya arahato cittassa kiñci aññathattaṃ. Kiṃ kāraṇaṃ? Aṭṭhānamanavakāsatāya.
‘‘അപി ച, മഹാരാജ, തേസം ഖീണാസവാനം ഏവം ചേതോപരിവിതക്കോ അഹോസി ‘അജ്ജ നരവരപവരേ ജിനവരവസഭേ നഗരവരമനുപ്പവിട്ഠേ വീഥിയാ ധനപാലകോ ഹത്ഥീ ആപതിസ്സതി, അസംസയമതിദേവദേവം ഉപട്ഠാകോ ന പരിച്ചജിസ്സതി, യദി മയം സബ്ബേപി ഭഗവന്തം ന പരിച്ചജിസ്സാമ, ആനന്ദസ്സ ഗുണോ പാകടോ ന ഭവിസ്സതി, ന ഹേവ ച തഥാഗതം സമുപഗമിസ്സതി ഹത്ഥിനാഗോ, ഹന്ദ മയം അപഗച്ഛാമ, ഏവമിദം മഹതോ ജനകായസ്സ കിലേസബന്ധനമോക്ഖോ ഭവിസ്സതി, ആനന്ദസ്സ ച ഗുണോ പാകടോ ഭവിസ്സതീ’തി. ഏവം തേ അരഹന്തോ ആനിസംസം ദിസ്വാ ദിസാവിദിസം പക്കന്താ’’തി. ‘‘സുവിഭത്തോ, ഭന്തേ നാഗസേന, പഞ്ഹോ, ഏവമേതം നത്ഥി അരഹന്താനം ഭയം വാ സന്താസോ വാ, ആനിസംസം ദിസ്വാ അരഹന്തോ പക്കന്താ ദിസാവിദിസ’’ന്തി.
‘‘Api ca, mahārāja, tesaṃ khīṇāsavānaṃ evaṃ cetoparivitakko ahosi ‘ajja naravarapavare jinavaravasabhe nagaravaramanuppaviṭṭhe vīthiyā dhanapālako hatthī āpatissati, asaṃsayamatidevadevaṃ upaṭṭhāko na pariccajissati, yadi mayaṃ sabbepi bhagavantaṃ na pariccajissāma, ānandassa guṇo pākaṭo na bhavissati, na heva ca tathāgataṃ samupagamissati hatthināgo, handa mayaṃ apagacchāma, evamidaṃ mahato janakāyassa kilesabandhanamokkho bhavissati, ānandassa ca guṇo pākaṭo bhavissatī’ti. Evaṃ te arahanto ānisaṃsaṃ disvā disāvidisaṃ pakkantā’’ti. ‘‘Suvibhatto, bhante nāgasena, pañho, evametaṃ natthi arahantānaṃ bhayaṃ vā santāso vā, ānisaṃsaṃ disvā arahanto pakkantā disāvidisa’’nti.
അരഹന്തഅഭായനപഞ്ഹോ നവമോ.
Arahantaabhāyanapañho navamo.