Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya

    ૧૦. અરકસુત્તં

    10. Arakasuttaṃ

    ૭૪. ‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, અરકો નામ સત્થા અહોસિ તિત્થકરો કામેસુ વીતરાગો. અરકસ્સ ખો પન, ભિક્ખવે, સત્થુનો અનેકાનિ સાવકસતાનિ અહેસું. અરકો સત્થા સાવકાનં એવં ધમ્મં દેસેતિ – અપ્પકં, બ્રાહ્મણ, જીવિતં મનુસ્સાનં પરિત્તં લહુકં 1 બહુદુક્ખં બહુપાયાસં મન્તાયં 2 બોદ્ધબ્બં , કત્તબ્બં કુસલં, ચરિતબ્બં બ્રહ્મચરિયં, નત્થિ જાતસ્સ અમરણં.

    74. ‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, arako nāma satthā ahosi titthakaro kāmesu vītarāgo. Arakassa kho pana, bhikkhave, satthuno anekāni sāvakasatāni ahesuṃ. Arako satthā sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – appakaṃ, brāhmaṇa, jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ 3 bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ 4 boddhabbaṃ , kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ.

    ‘‘સેય્યથાપિ , બ્રાહ્મણ, તિણગ્ગે ઉસ્સાવબિન્દુ સૂરિયે ઉગ્ગચ્છન્તે ખિપ્પંયેવ પટિવિગચ્છતિ, ન ચિરટ્ઠિતિકં હોતિ; એવમેવં ખો, બ્રાહ્મણ, ઉસ્સાવબિન્દૂપમં જીવિતં મનુસ્સાનં પરિત્તં લહુકં બહુદુક્ખં બહુપાયાસં મન્તાયં બોદ્ધબ્બં, કત્તબ્બં કુસલં, ચરિતબ્બં બ્રહ્મચરિયં, નત્થિ જાતસ્સ અમરણં.

    ‘‘Seyyathāpi , brāhmaṇa, tiṇagge ussāvabindu sūriye uggacchante khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikaṃ hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, ussāvabindūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ.

    ‘‘સેય્યથાપિ, બ્રાહ્મણ, થુલ્લફુસિતકે દેવે વસ્સન્તે ઉદકબુબ્બુળં 5 ખિપ્પંયેવ પટિવિગચ્છતિ, ન ચિરટ્ઠિતિકં હોતિ; એવમેવં ખો, બ્રાહ્મણ, ઉદકબુબ્બુળૂપમં જીવિતં મનુસ્સાનં પરિત્તં લહુકં બહુદુક્ખં બહુપાયાસં મન્તાયં બોદ્ધબ્બં, કત્તબ્બં કુસલં, ચરિતબ્બં બ્રહ્મચરિયં, નત્થિ જાતસ્સ અમરણં.

    ‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, thullaphusitake deve vassante udakabubbuḷaṃ 6 khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikaṃ hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, udakabubbuḷūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇaṃ.

    ‘‘સેય્યથાપિ, બ્રાહ્મણ, ઉદકે દણ્ડરાજિ ખિપ્પંયેવ પટિવિગચ્છતિ, ન ચિરટ્ઠિતિકા હોતિ; એવમેવં ખો, બ્રાહ્મણ, ઉદકે દણ્ડરાજૂપમં જીવિતં મનુસ્સાનં પરિત્તં…પે॰… નત્થિ જાતસ્સ અમરણં.

    ‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, udake daṇḍarāji khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikā hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, udake daṇḍarājūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ…pe… natthi jātassa amaraṇaṃ.

    ‘‘સેય્યથાપિ, બ્રાહ્મણ, નદી પબ્બતેય્યા દૂરઙ્ગમા સીઘસોતા હારહારિની, નત્થિ સો ખણો વા લયો વા મુહુત્તો વા યં સા 7 આવત્તતિ 8, અથ ખો સા ગચ્છતેવ વત્તતેવ સન્દતેવ; એવમેવં ખો, બ્રાહ્મણ, નદીપબ્બતેય્યૂપમં જીવિતં મનુસ્સાનં પરિત્તં લહુકં…પે॰… નત્થિ જાતસ્સ અમરણં.

    ‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, nadī pabbateyyā dūraṅgamā sīghasotā hārahārinī, natthi so khaṇo vā layo vā muhutto vā yaṃ sā 9 āvattati 10, atha kho sā gacchateva vattateva sandateva; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, nadīpabbateyyūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ…pe… natthi jātassa amaraṇaṃ.

    ‘‘સેય્યથાપિ, બ્રાહ્મણ, બલવા પુરિસો જિવ્હગ્ગે ખેળપિણ્ડં સંયૂહિત્વા અકસિરેનેવ વમેય્ય 11; એવમેવં ખો, બ્રાહ્મણ, ખેળપિણ્ડૂપમં જીવિતં મનુસ્સાનં પરિત્તં…પે॰… નત્થિ જાતસ્સ અમરણં.

    ‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, balavā puriso jivhagge kheḷapiṇḍaṃ saṃyūhitvā akasireneva vameyya 12; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, kheḷapiṇḍūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ…pe… natthi jātassa amaraṇaṃ.

    ‘‘સેય્યથાપિ, બ્રાહ્મણ, દિવસંસન્તત્તે અયોકટાહે મંસપેસિ 13 પક્ખિત્તા ખિપ્પંયેવ પટિવિગચ્છતિ, ન ચિરટ્ઠિતિકા હોતિ; એવમેવં ખો, બ્રાહ્મણ, મંસપેસૂપમં જીવિતં મનુસ્સાનં પરિત્તં…પે॰… નત્થિ જાતસ્સ અમરણં.

    ‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, divasaṃsantatte ayokaṭāhe maṃsapesi 14 pakkhittā khippaṃyeva paṭivigacchati, na ciraṭṭhitikā hoti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, maṃsapesūpamaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ…pe… natthi jātassa amaraṇaṃ.

    ‘‘સેય્યથાપિ, બ્રાહ્મણ, ગાવી વજ્ઝા આઘાતનં નીયમાના યં યદેવ પાદં ઉદ્ધરતિ, સન્તિકેવ હોતિ વધસ્સ સન્તિકેવ મરણસ્સ; એવમેવં ખો, બ્રાહ્મણ, ગોવજ્ઝૂપમં 15 જીવિતં મનુસ્સાનં પરિત્તં લહુકં બહુદુક્ખં બહુપાયાસં મન્તાયં બોદ્ધબ્બં, કત્તબ્બં કુસલં, ચરિતબ્બં બ્રહ્મચરિયં, નત્થિ જાતસ્સ અમરણ’’ન્તિ.

    ‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, gāvī vajjhā āghātanaṃ nīyamānā yaṃ yadeva pādaṃ uddharati, santikeva hoti vadhassa santikeva maraṇassa; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, govajjhūpamaṃ 16 jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇa’’nti.

    ‘‘તેન ખો પન, ભિક્ખવે, સમયેન મનુસ્સાનં સટ્ઠિવસ્સસહસ્સાનિ આયુપ્પમાણં અહોસિ, પઞ્ચવસ્સસતિકા કુમારિકા અલંપતેય્યા અહોસિ. તેન ખો પન, ભિક્ખવે, સમયેન મનુસ્સાનં છળેવ આબાધા અહેસું – સીતં, ઉણ્હં, જિઘચ્છા, પિપાસા, ઉચ્ચારો, પસ્સાવો. સો હિ નામ, ભિક્ખવે, અરકો સત્થા એવં દીઘાયુકેસુ મનુસ્સેસુ એવં ચિરટ્ઠિતિકેસુ એવં અપ્પાબાધેસુ સાવકાનં એવં ધમ્મં દેસેસ્સતિ – ‘અપ્પકં, બ્રાહ્મણ, જીવિતં મનુસ્સાનં પરિત્તં લહુકં બહુદુક્ખં બહુપાયાસં મન્તાયં બોદ્ધબ્બં, કત્તબ્બં કુસલં, ચરિતબ્બં બ્રહ્મચરિયં, નત્થિ જાતસ્સ અમરણ’’’ન્તિ.

    ‘‘Tena kho pana, bhikkhave, samayena manussānaṃ saṭṭhivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi, pañcavassasatikā kumārikā alaṃpateyyā ahosi. Tena kho pana, bhikkhave, samayena manussānaṃ chaḷeva ābādhā ahesuṃ – sītaṃ, uṇhaṃ, jighacchā, pipāsā, uccāro, passāvo. So hi nāma, bhikkhave, arako satthā evaṃ dīghāyukesu manussesu evaṃ ciraṭṭhitikesu evaṃ appābādhesu sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ desessati – ‘appakaṃ, brāhmaṇa, jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇa’’’nti.

    ‘‘એતરહિ તં, ભિક્ખવે, સમ્મા વદમાનો વદેય્ય – ‘અપ્પકં જીવિતં મનુસ્સાનં પરિત્તં લહુકં બહુદુક્ખં બહુપાયાસં મન્તાયં બોદ્ધબ્બં, કત્તબ્બં કુસલં, ચરિતબ્બં બ્રહ્મચરિયં, નત્થિ જાતસ્સ અમરણ’ન્તિ. એતરહિ, ભિક્ખવે , યો ચિરં જીવતિ સો વસ્સસતં અપ્પં વા ભિય્યો. વસ્સસતં ખો પન, ભિક્ખવે, જીવન્તો તીણિયેવ ઉતુસતાનિ જીવતિ – ઉતુસતં હેમન્તાનં, ઉતુસતં ગિમ્હાનં, ઉતુસતં વસ્સાનં. તીણિ ખો પન, ભિક્ખવે, ઉતુસતાનિ જીવન્તો દ્વાદસ 17 યેવ માસસતાનિ જીવતિ – ચત્તારિ માસસતાનિ હેમન્તાનં , ચત્તારિ માસસતાનિ ગિમ્હાનં, ચત્તારિ માસસતાનિ વસ્સાનં. દ્વાદસ ખો પન, ભિક્ખવે, માસસતાનિ જીવન્તો ચતુવીસતિયેવ અદ્ધમાસસતાનિ જીવતિ – અટ્ઠદ્ધમાસસતાનિ હેમન્તાનં, અટ્ઠદ્ધમાસસતાનિ ગિમ્હાનં, અટ્ઠદ્ધમાસસતાનિ વસ્સાનં. ચતુવીસતિ ખો પન, ભિક્ખવે, અદ્ધમાસસતાનિ જીવન્તો છત્તિંસંયેવ રત્તિસહસ્સાનિ જીવતિ – દ્વાદસ રત્તિસહસ્સાનિ હેમન્તાનં, દ્વાદસ રત્તિસહસ્સાનિ ગિમ્હાનં, દ્વાદસ રત્તિસહસ્સાનિ વસ્સાનં. છત્તિંસં ખો પન, ભિક્ખવે, રત્તિસહસ્સાનિ જીવન્તો દ્વેસત્તતિયેવ 18 ભત્તસહસ્સાનિ ભુઞ્જતિ – ચતુવીસતિ ભત્તસહસ્સાનિ હેમન્તાનં, ચતુવીસતિ ભત્તસહસ્સાનિ ગિમ્હાનં, ચતુવીસતિ ભત્તસહસ્સાનિ વસ્સાનં સદ્ધિં માતુથઞ્ઞાય સદ્ધિં ભત્તન્તરાયેન.

    ‘‘Etarahi taṃ, bhikkhave, sammā vadamāno vadeyya – ‘appakaṃ jīvitaṃ manussānaṃ parittaṃ lahukaṃ bahudukkhaṃ bahupāyāsaṃ mantāyaṃ boddhabbaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ, caritabbaṃ brahmacariyaṃ, natthi jātassa amaraṇa’nti. Etarahi, bhikkhave , yo ciraṃ jīvati so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo. Vassasataṃ kho pana, bhikkhave, jīvanto tīṇiyeva utusatāni jīvati – utusataṃ hemantānaṃ, utusataṃ gimhānaṃ, utusataṃ vassānaṃ. Tīṇi kho pana, bhikkhave, utusatāni jīvanto dvādasa 19 yeva māsasatāni jīvati – cattāri māsasatāni hemantānaṃ , cattāri māsasatāni gimhānaṃ, cattāri māsasatāni vassānaṃ. Dvādasa kho pana, bhikkhave, māsasatāni jīvanto catuvīsatiyeva addhamāsasatāni jīvati – aṭṭhaddhamāsasatāni hemantānaṃ, aṭṭhaddhamāsasatāni gimhānaṃ, aṭṭhaddhamāsasatāni vassānaṃ. Catuvīsati kho pana, bhikkhave, addhamāsasatāni jīvanto chattiṃsaṃyeva rattisahassāni jīvati – dvādasa rattisahassāni hemantānaṃ, dvādasa rattisahassāni gimhānaṃ, dvādasa rattisahassāni vassānaṃ. Chattiṃsaṃ kho pana, bhikkhave, rattisahassāni jīvanto dvesattatiyeva 20 bhattasahassāni bhuñjati – catuvīsati bhattasahassāni hemantānaṃ, catuvīsati bhattasahassāni gimhānaṃ, catuvīsati bhattasahassāni vassānaṃ saddhiṃ mātuthaññāya saddhiṃ bhattantarāyena.

    ‘‘તત્રિમે ભત્તન્તરાયા કપિમિદ્ધોપિ ભત્તં ન ભુઞ્જતિ, દુક્ખિતોપિ ભત્તં ન ભુઞ્જતિ, બ્યાધિતોપિ ભત્તં ન ભુઞ્જતિ, ઉપોસથિકોપિ ભત્તં ન ભુઞ્જતિ , અલાભકેનપિ ભત્તં ન ભુઞ્જતિ. ઇતિ ખો, ભિક્ખવે, મયા વસ્સસતાયુકસ્સ મનુસ્સસ્સ આયુપિ સઙ્ખાતો 21, આયુપ્પમાણમ્પિ સઙ્ખાતં, ઉતૂપિ સઙ્ખાતા, સંવચ્છરાપિ સઙ્ખાતા, માસાપિ સઙ્ખાતા, અદ્ધમાસાપિ સઙ્ખાતા, રત્તિપિ સઙ્ખાતા, દિવાપિ સઙ્ખાતા, ભત્તાપિ સઙ્ખાતા, ભત્તન્તરાયાપિ સઙ્ખાતા. યં, ભિક્ખવે, સત્થારા કરણીયં સાવકાનં હિતેસિના અનુકમ્પકેન અનુકમ્પં ઉપાદાય; કતં વો તં મયા એતાનિ, ભિક્ખવે, રુક્ખમૂલાનિ એતાનિ સુઞ્ઞાગારાનિ. ઝાયથ, ભિક્ખવે, મા પમાદત્થ; મા પચ્છા વિપ્પટિસારિનો અહુવત્થ. અયં વો અમ્હાકં અનુસાસની’’તિ. દસમં.

    ‘‘Tatrime bhattantarāyā kapimiddhopi bhattaṃ na bhuñjati, dukkhitopi bhattaṃ na bhuñjati, byādhitopi bhattaṃ na bhuñjati, uposathikopi bhattaṃ na bhuñjati , alābhakenapi bhattaṃ na bhuñjati. Iti kho, bhikkhave, mayā vassasatāyukassa manussassa āyupi saṅkhāto 22, āyuppamāṇampi saṅkhātaṃ, utūpi saṅkhātā, saṃvaccharāpi saṅkhātā, māsāpi saṅkhātā, addhamāsāpi saṅkhātā, rattipi saṅkhātā, divāpi saṅkhātā, bhattāpi saṅkhātā, bhattantarāyāpi saṅkhātā. Yaṃ, bhikkhave, satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya; kataṃ vo taṃ mayā etāni, bhikkhave, rukkhamūlāni etāni suññāgārāni. Jhāyatha, bhikkhave, mā pamādattha; mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī’’ti. Dasamaṃ.

    મહાવગ્ગો સત્તમો.

    Mahāvaggo sattamo.

    તસ્સુદ્દાનં –

    Tassuddānaṃ –

    હિરીસૂરિયં ઉપમા, ધમ્મઞ્ઞૂ પારિછત્તકં;

    Hirīsūriyaṃ upamā, dhammaññū pārichattakaṃ;

    સક્કચ્ચં ભાવના અગ્ગિ, સુનેત્તઅરકેન ચાતિ.

    Sakkaccaṃ bhāvanā aggi, sunettaarakena cāti.







    Footnotes:
    1. લહુસં (ટીકા)
    2. મન્તાય (સબ્બત્થ) ટીકા પસ્સિતબ્બા
    3. lahusaṃ (ṭīkā)
    4. mantāya (sabbattha) ṭīkā passitabbā
    5. ઉદકપુપ્ફુળં (ક॰)
    6. udakapupphuḷaṃ (ka.)
    7. યાય (ક॰)
    8. થરતિ (સી॰), ધરતિ (સ્યા॰), અવતિટ્ઠેય્ય (?)
    9. yāya (ka.)
    10. tharati (sī.), dharati (syā.), avatiṭṭheyya (?)
    11. પતાપેય્ય (ક॰)
    12. patāpeyya (ka.)
    13. મંસપેસી (સી॰ સ્યા॰)
    14. maṃsapesī (sī. syā.)
    15. ગાવીવજ્ઝૂપમં (સી॰ સ્યા॰)
    16. gāvīvajjhūpamaṃ (sī. syā.)
    17. દ્વાદસં (સી॰ ક॰)
    18. દ્વેસત્તતિઞ્ઞેવ (સ્યા॰), દ્વેસત્તતિઞ્ચેવ (ક॰)
    19. dvādasaṃ (sī. ka.)
    20. dvesattatiññeva (syā.), dvesattatiñceva (ka.)
    21. સઙ્ખાતં (?)
    22. saṅkhātaṃ (?)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. અરકસુત્તવણ્ણના • 10. Arakasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧૦. અરકસુત્તવણ્ણના • 10. Arakasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact