Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
൨. ആരമ്മണപച്ചയനിദ്ദേസവണ്ണനാ
2. Ārammaṇapaccayaniddesavaṇṇanā
൨. ആരമ്മണപച്ചയനിദ്ദേസേ രൂപായതനന്തി രൂപസങ്ഖാതം ആയതനം. സേസേസുപി ഏസേവ നയോ. ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതുയാതി ചക്ഖുവിഞ്ഞാണസങ്ഖാതായ ധാതുയാ. സേസപദേസുപി ഏസേവ നയോ. തംസമ്പയുത്തകാനന്തി തായ ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതുയാ സമ്പയുത്തകാനം തിണ്ണം ഖന്ധാനം, സബ്ബേസമ്പി ചക്ഖുപസാദവത്ഥുകാനം ചതുന്നം ഖന്ധാനം രൂപായതനം ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോതി അത്ഥോ. ഇതോ പരേസുപി ഏസേവ നയോ. മനോധാതുയാതി സസമ്പയുത്തധമ്മായ തിവിധായപി മനോധാതുയാ രൂപായതനാദീനി പഞ്ച ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോ, നോ ച ഖോ ഏകക്ഖണേ. സബ്ബേ ധമ്മാതി ഏതാനി ച രൂപായതനാദീനി പഞ്ച അവസേസാ ച സബ്ബേപി ഞേയ്യധമ്മാ ഇമാ ഛ ധാതുയോ ഠപേത്വാ സേസായ സസമ്പയുത്തധമ്മായ മനോവിഞ്ഞാണധാതുയാ ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോതി അത്ഥോ. യം യം ധമ്മം ആരബ്ഭാതി ഇമിനാ യേ ഏതേ ഏതാസം സത്തന്നം വിഞ്ഞാണധാതൂനം ആരമ്മണധമ്മാ വുത്താ, തേ താസം ധാതൂനം ആരമ്മണം കത്വാ ഉപ്പജ്ജനക്ഖണേയേവ ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോന്തീതി ദീപേതി. ഏവം ഹോന്താപി ച ന ഏകതോ ഹോന്തി, യം യം ആരബ്ഭ യേ യേ ഉപ്പജ്ജന്തി, തേസം തേസം തേ തേ വിസും വിസും ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോന്തീതിപി ദീപേതി. ഉപ്പജ്ജന്തീതി ഇദം യഥാ നജ്ജോ സന്ദന്തി, പബ്ബതാ തിട്ഠന്തീതി സബ്ബകാലസങ്ഗഹവസേന, ഏവം വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം. തേന യേപി ആരബ്ഭ യേ ഉപ്പജ്ജിംസു, യേപി ഉപ്പജ്ജിസ്സന്തി, തേ സബ്ബേ ആരമ്മണപച്ചയേനേവ ഉപ്പജ്ജിംസു ച ഉപ്പജ്ജിസ്സന്തി ചാതി സിദ്ധം ഹോതി. ചിത്തചേതസികാ ധമ്മാതി ഇദം ‘‘യേ യേ ധമ്മാ’’തി വുത്താനം സരൂപതോ നിദസ്സനം. തേ തേ ധമ്മാതി തേ തേ ആരമ്മണധമ്മാ. തേസം തേസന്തി തേസം തേസം ചിത്തചേതസികധമ്മാനം. അയം താവേത്ഥ പാളിവണ്ണനാ.
2. Ārammaṇapaccayaniddese rūpāyatananti rūpasaṅkhātaṃ āyatanaṃ. Sesesupi eseva nayo. Cakkhuviññāṇadhātuyāti cakkhuviññāṇasaṅkhātāya dhātuyā. Sesapadesupi eseva nayo. Taṃsampayuttakānanti tāya cakkhuviññāṇadhātuyā sampayuttakānaṃ tiṇṇaṃ khandhānaṃ, sabbesampi cakkhupasādavatthukānaṃ catunnaṃ khandhānaṃ rūpāyatanaṃ ārammaṇapaccayena paccayoti attho. Ito paresupi eseva nayo. Manodhātuyāti sasampayuttadhammāya tividhāyapi manodhātuyā rūpāyatanādīni pañca ārammaṇapaccayena paccayo, no ca kho ekakkhaṇe. Sabbe dhammāti etāni ca rūpāyatanādīni pañca avasesā ca sabbepi ñeyyadhammā imā cha dhātuyo ṭhapetvā sesāya sasampayuttadhammāya manoviññāṇadhātuyā ārammaṇapaccayena paccayoti attho. Yaṃ yaṃ dhammaṃ ārabbhāti iminā ye ete etāsaṃ sattannaṃ viññāṇadhātūnaṃ ārammaṇadhammā vuttā, te tāsaṃ dhātūnaṃ ārammaṇaṃ katvā uppajjanakkhaṇeyeva ārammaṇapaccayo hontīti dīpeti. Evaṃ hontāpi ca na ekato honti, yaṃ yaṃ ārabbha ye ye uppajjanti, tesaṃ tesaṃ te te visuṃ visuṃ ārammaṇapaccayo hontītipi dīpeti. Uppajjantīti idaṃ yathā najjo sandanti, pabbatā tiṭṭhantīti sabbakālasaṅgahavasena, evaṃ vuttanti veditabbaṃ. Tena yepi ārabbha ye uppajjiṃsu, yepi uppajjissanti, te sabbe ārammaṇapaccayeneva uppajjiṃsu ca uppajjissanti cāti siddhaṃ hoti. Cittacetasikā dhammāti idaṃ ‘‘ye ye dhammā’’ti vuttānaṃ sarūpato nidassanaṃ. Te te dhammāti te te ārammaṇadhammā. Tesaṃ tesanti tesaṃ tesaṃ cittacetasikadhammānaṃ. Ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā.
ഇദം പന ആരമ്മണം നാമ രൂപാരമ്മണം സദ്ദഗന്ധരസഫോട്ഠബ്ബധമ്മാരമ്മണന്തി കോട്ഠാസതോ ഛബ്ബിധം ഹോതി. തത്ഥ ഠപേത്വാ പഞ്ഞത്തിം അവസേസം ഭൂമിതോ കാമാവചരം…പേ॰… അപരിയാപന്നന്തി ചതുബ്ബിധം ഹോതി. തത്ഥ കാമാവചരം കുസലാകുസലവിപാകകിരിയരൂപഭേദതോ പഞ്ചവിധം; രൂപാവചരം കുസലവിപാകകിരിയതോ തിവിധം, തഥാ അരൂപാവചരം, അപരിയാപന്നം കുസലവിപാകനിബ്ബാനവസേന തിവിധം ഹോതി. സബ്ബമേവ വാ ഏതം കുസലാകുസലവിപാകകിരിയരൂപനിബ്ബാനപഞ്ഞത്തിഭേദതോ സത്തവിധം ഹോതി. തത്ഥ കുസലം ഭൂമിഭേദതോ ചതുബ്ബിധം ഹോതി, അകുസലം കാമാവചരമേവ, വിപാകം ചതുഭൂമകം, കിരിയം തിഭൂമകം, രൂപം ഏകഭൂമകം കാമാവചരമേവ, നിബ്ബാനമ്പി ഏകഭൂമകം അപരിയാപന്നമേവ, പഞ്ഞത്തി ഭൂമിവിനിമുത്താതി ഏവമേത്ഥ നാനപ്പകാരഭേദതോ വിഞ്ഞാതബ്ബോ വിനിച്ഛയോ.
Idaṃ pana ārammaṇaṃ nāma rūpārammaṇaṃ saddagandharasaphoṭṭhabbadhammārammaṇanti koṭṭhāsato chabbidhaṃ hoti. Tattha ṭhapetvā paññattiṃ avasesaṃ bhūmito kāmāvacaraṃ…pe… apariyāpannanti catubbidhaṃ hoti. Tattha kāmāvacaraṃ kusalākusalavipākakiriyarūpabhedato pañcavidhaṃ; rūpāvacaraṃ kusalavipākakiriyato tividhaṃ, tathā arūpāvacaraṃ, apariyāpannaṃ kusalavipākanibbānavasena tividhaṃ hoti. Sabbameva vā etaṃ kusalākusalavipākakiriyarūpanibbānapaññattibhedato sattavidhaṃ hoti. Tattha kusalaṃ bhūmibhedato catubbidhaṃ hoti, akusalaṃ kāmāvacarameva, vipākaṃ catubhūmakaṃ, kiriyaṃ tibhūmakaṃ, rūpaṃ ekabhūmakaṃ kāmāvacarameva, nibbānampi ekabhūmakaṃ apariyāpannameva, paññatti bhūmivinimuttāti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
ഏവം ഭിന്നേ പനേതസ്മിം ആരമ്മണേ കാമാവചരകുസലാരമ്മണം കാമാവചരകുസലസ്സ, രൂപാവചരകുസലസ്സ, അകുസലസ്സ, കാമാവചരവിപാകസ്സ, കാമാവചരകിരിയസ്സ, രൂപാവചരകിരിയസ്സ ചാതി ഇമേസം ഛന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. രൂപാവചരകുസലാരമ്മണം തേസു ഛസു രാസീസു കാമാവചരവിപാകവജ്ജാനം പഞ്ചന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. അരൂപാവചരകുസലാരമ്മണം കാമാവചരകുസലസ്സ, രൂപാവചരകുസലസ്സ, അരൂപാവചരകുസലസ്സ, അകുസലസ്സ, അരൂപാവരചരവിപാകസ്സ, കാമാവചരകിരിയസ്സ, രൂപാവചരകിരിയസ്സ, അരൂപാവചരകിരിയസ്സ ചാതി ഇമേസം അട്ഠന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. അപരിയാപന്നകുസലാരമ്മണം കാമാവചരരൂപാവചരതോ കുസലകിരിയാനമേവ ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. അകുസലാരമ്മണം കാമാവചരരൂപാവചരകുസലസ്സ, അകുസലസ്സ, കാമാവചരവിപാകസ്സ, കാമാവചരരൂപാവചരകിരിയസ്സ ചാതി ഇമേസം ഛന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി.
Evaṃ bhinne panetasmiṃ ārammaṇe kāmāvacarakusalārammaṇaṃ kāmāvacarakusalassa, rūpāvacarakusalassa, akusalassa, kāmāvacaravipākassa, kāmāvacarakiriyassa, rūpāvacarakiriyassa cāti imesaṃ channaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Rūpāvacarakusalārammaṇaṃ tesu chasu rāsīsu kāmāvacaravipākavajjānaṃ pañcannaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Arūpāvacarakusalārammaṇaṃ kāmāvacarakusalassa, rūpāvacarakusalassa, arūpāvacarakusalassa, akusalassa, arūpāvaracaravipākassa, kāmāvacarakiriyassa, rūpāvacarakiriyassa, arūpāvacarakiriyassa cāti imesaṃ aṭṭhannaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Apariyāpannakusalārammaṇaṃ kāmāvacararūpāvacarato kusalakiriyānameva ārammaṇapaccayo hoti. Akusalārammaṇaṃ kāmāvacararūpāvacarakusalassa, akusalassa, kāmāvacaravipākassa, kāmāvacararūpāvacarakiriyassa cāti imesaṃ channaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti.
കാമാവചരവിപാകാരമ്മണം കാമാവചരരൂപാവചരകുസലസ്സ, അകുസലസ്സ, കാമാവചരവിപാകസ്സ, കാമാവചരരൂപാവചരകിരിയസ്സ ചാതി ഇമേസം ഛന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. രൂപാവചരവിപാകാരമ്മണം കാമാവചരരൂപാവചരകുസലസ്സ, അകുസലസ്സ, കാമാവചരരൂപാവചരകിരിയസ്സ ചാതി ഇമേസം പഞ്ചന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. അരൂപാവചരവിപാകാരമ്മണമ്പി ഇമേസംയേവ പഞ്ചന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. അപരിയാപന്നവിപാകാരമ്മണം കാമാവചരരൂപാവചരകുസലകിരിയാനഞ്ഞേവ ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി.
Kāmāvacaravipākārammaṇaṃ kāmāvacararūpāvacarakusalassa, akusalassa, kāmāvacaravipākassa, kāmāvacararūpāvacarakiriyassa cāti imesaṃ channaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Rūpāvacaravipākārammaṇaṃ kāmāvacararūpāvacarakusalassa, akusalassa, kāmāvacararūpāvacarakiriyassa cāti imesaṃ pañcannaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Arūpāvacaravipākārammaṇampi imesaṃyeva pañcannaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Apariyāpannavipākārammaṇaṃ kāmāvacararūpāvacarakusalakiriyānaññeva ārammaṇapaccayo hoti.
കാമാവചരകിരിയാരമ്മണം കാമാവചരരൂപാവചരകുസലസ്സ, അകുസലസ്സ, കാമാവചരവിപാകസ്സ, കാമാവചരരൂപാവചരകിരിയസ്സ ചാതി ഇമേസം ഛന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. രൂപാവചരകിരിയാരമ്മണം ഇമേസു ഛസു രാസീസു കാമാവചരവിപാകവജ്ജാനം പഞ്ചന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. അരൂപാവചരകിരിയാരമ്മണം തേസം പഞ്ചന്നം അരൂപാവചരകിരിയസ്സ ചാതി ഇമേസം ഛന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. ചതുസമുട്ഠാനം രൂപക്ഖന്ധസങ്ഖാതം രൂപാരമ്മണം കാമാവചരരൂപാവചരകുസലസ്സ അകുസലസ്സ കാമാവചരവിപാകസ്സ കാമാവചരരൂപാവചരകിരിയസ്സ ചാതി ഇമേസം ഛന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. നിബ്ബാനാരമ്മണം കാമാവചരരൂപാവചരകുസലസ്സ, അപരിയാപന്നതോ കുസലവിപാകസ്സ, കാമാവചരരൂപാവചരകിരിയസ്സ ചാതി ഇമേസം ഛന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. രൂപാവചരകുസലകിരിയാനം കേചി നിച്ഛന്തി, തം യുത്തിതോ ഉപധാരേതബ്ബം. നാനപ്പകാരകം പന പഞ്ഞത്തിആരമ്മണം തേഭൂമകകുസലസ്സ, അകുസലസ്സ, രൂപാവചരവിപാകസ്സ, അരൂപാവചരവിപാകസ്സ, തേഭൂമകകിരിയസ്സ ചാതി ഇമേസം നവന്നം രാസീനം ആരമ്മണപച്ചയോ ഹോതി. തത്ഥ യം യം ആരമ്മണം യേസം യേസം പച്ചയോ, തേ തേ തംതംപച്ചയുപ്പന്നാ നാമ ഹോന്തീതി ഏവമേത്ഥ പച്ചയുപ്പന്നതോപി വിഞ്ഞാതബ്ബോ വിനിച്ഛയോതി.
Kāmāvacarakiriyārammaṇaṃ kāmāvacararūpāvacarakusalassa, akusalassa, kāmāvacaravipākassa, kāmāvacararūpāvacarakiriyassa cāti imesaṃ channaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Rūpāvacarakiriyārammaṇaṃ imesu chasu rāsīsu kāmāvacaravipākavajjānaṃ pañcannaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Arūpāvacarakiriyārammaṇaṃ tesaṃ pañcannaṃ arūpāvacarakiriyassa cāti imesaṃ channaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Catusamuṭṭhānaṃ rūpakkhandhasaṅkhātaṃ rūpārammaṇaṃ kāmāvacararūpāvacarakusalassa akusalassa kāmāvacaravipākassa kāmāvacararūpāvacarakiriyassa cāti imesaṃ channaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Nibbānārammaṇaṃ kāmāvacararūpāvacarakusalassa, apariyāpannato kusalavipākassa, kāmāvacararūpāvacarakiriyassa cāti imesaṃ channaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Rūpāvacarakusalakiriyānaṃ keci nicchanti, taṃ yuttito upadhāretabbaṃ. Nānappakārakaṃ pana paññattiārammaṇaṃ tebhūmakakusalassa, akusalassa, rūpāvacaravipākassa, arūpāvacaravipākassa, tebhūmakakiriyassa cāti imesaṃ navannaṃ rāsīnaṃ ārammaṇapaccayo hoti. Tattha yaṃ yaṃ ārammaṇaṃ yesaṃ yesaṃ paccayo, te te taṃtaṃpaccayuppannā nāma hontīti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
ആരമ്മണപച്ചയനിദ്ദേസവണ്ണനാ.
Ārammaṇapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / പട്ഠാനപാളി • Paṭṭhānapāḷi / (൨) പച്ചയനിദ്ദേസോ • (2) Paccayaniddeso