| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya |
૯. અરણવિભઙ્ગસુત્તં
9. Araṇavibhaṅgasuttaṃ
૩૨૩. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ ‘‘ભિક્ખવો’’તિ. ‘‘ભદન્તે’’તિ તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ – ‘‘અરણવિભઙ્ગં વો, ભિક્ખવે, દેસેસ્સામિ. તં સુણાથ, સાધુકં મનસિ કરોથ; ભાસિસ્સામી’’તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ –
323. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘araṇavibhaṅgaṃ vo, bhikkhave, desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ન કામસુખમનુયુઞ્જેય્ય હીનં ગમ્મં પોથુજ્જનિકં અનરિયં અનત્થસંહિતં, ન ચ અત્તકિલમથાનુયોગમનુયુઞ્જેય્ય દુક્ખં અનરિયં અનત્થસંહિતં. એતે ખો, ભિક્ખવે 1, ઉભો અન્તે અનુપગમ્મ મજ્ઝિમા પટિપદા તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધા, ચક્ખુકરણી ઞાણકરણી ઉપસમાય અભિઞ્ઞાય સમ્બોધાય નિબ્બાનાય સંવત્તતિ. ઉસ્સાદનઞ્ચ જઞ્ઞા, અપસાદનઞ્ચ જઞ્ઞા; ઉસ્સાદનઞ્ચ ઞત્વા અપસાદનઞ્ચ ઞત્વા નેવુસ્સાદેય્ય, ન અપસાદેય્ય 2, ધમ્મમેવ દેસેય્ય. સુખવિનિચ્છયં જઞ્ઞા; સુખવિનિચ્છયં ઞત્વા અજ્ઝત્તં સુખમનુયુઞ્જેય્ય. રહોવાદં ન ભાસેય્ય, સમ્મુખા ન ખીણં 3 ભણે. અતરમાનોવ ભાસેય્ય, નો તરમાનો. જનપદનિરુત્તિં નાભિનિવેસેય્ય, સમઞ્ઞં નાતિધાવેય્યાતિ – અયમુદ્દેસો અરણવિભઙ્ગસ્સ.
‘‘Na kāmasukhamanuyuñjeyya hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na ca attakilamathānuyogamanuyuñjeyya dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ. Ete kho, bhikkhave 4, ubho ante anupagamma majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Ussādanañca jaññā, apasādanañca jaññā; ussādanañca ñatvā apasādanañca ñatvā nevussādeyya, na apasādeyya 5, dhammameva deseyya. Sukhavinicchayaṃ jaññā; sukhavinicchayaṃ ñatvā ajjhattaṃ sukhamanuyuñjeyya. Rahovādaṃ na bhāseyya, sammukhā na khīṇaṃ 6 bhaṇe. Ataramānova bhāseyya, no taramāno. Janapadaniruttiṃ nābhiniveseyya, samaññaṃ nātidhāveyyāti – ayamuddeso araṇavibhaṅgassa.
૩૨૪. ‘‘‘ન કામસુખમનુયુઞ્જેય્ય હીનં ગમ્મં પોથુજ્જનિકં અનરિયં અનત્થસંહિતં, ન ચ અત્તકિલમથાનુયોગમનુયુઞ્જેય્ય દુક્ખં અનરિયં અનત્થસંહિત’ન્તિ – ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં; કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? યો કામપટિસન્ધિસુખિનો સોમનસ્સાનુયોગો હીનો ગમ્મો પોથુજ્જનિકો અનરિયો અનત્થસંહિતો, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. યો કામપટિસન્ધિસુખિનો સોમનસ્સાનુયોગં અનનુયોગો હીનં ગમ્મં પોથુજ્જનિકં અનરિયં અનત્થસંહિતં, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા. યો અત્તકિલમથાનુયોગો દુક્ખો અનરિયો અનત્થસંહિતો, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. યો અત્તકિલમથાનુયોગં અનનુયોગો દુક્ખં અનરિયં અનત્થસંહિતં, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા. ‘ન કામસુખમનુયુઞ્જેય્ય હીનં ગમ્મં પોથુજ્જનિકં અનરિયં અનત્થસંહિતં, ન ચ અત્તકિલમથાનુયોગં અનુયુઞ્જેય્ય દુક્ખં અનરિયં અનત્થસંહિત’ન્તિ – ઇતિ યં તં વુત્તં ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
324. ‘‘‘Na kāmasukhamanuyuñjeyya hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na ca attakilamathānuyogamanuyuñjeyya dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhita’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ; kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogo hīno gammo pothujjaniko anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyogo hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Yo attakilamathānuyogo dukkho anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Yo attakilamathānuyogaṃ ananuyogo dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. ‘Na kāmasukhamanuyuñjeyya hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na ca attakilamathānuyogaṃ anuyuñjeyya dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhita’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
૩૨૫. ‘‘‘એતે ખો ઉભો અન્તે અનુપગમ્મ મજ્ઝિમા પટિપદા તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધા, ચક્ખુકરણી ઞાણકરણી ઉપસમાય અભિઞ્ઞાય સમ્બોધાય નિબ્બાનાય સંવત્તતી’તિ – ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં. કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? અયમેવ અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો, સેય્યથિદં – સમ્માદિટ્ઠિ , સમ્માસઙ્કપ્પો, સમ્માવાચા, સમ્માકમ્મન્તો, સમ્માઆજીવો, સમ્માવાયામો, સમ્માસતિ, સમ્માસમાધિ. ‘એતે ખો ઉભો અન્તે અનુપગમ્મ મજ્ઝિમા પટિપદા તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધા, ચક્ખુકરણી ઞાણકરણી ઉપસમાય અભિઞ્ઞાય સમ્બોધાય નિબ્બાનાય સંવત્તતી’તિ – ઇતિ યં તં વુત્તં, ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
325. ‘‘‘Ete kho ubho ante anupagamma majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattatī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi , sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi. ‘Ete kho ubho ante anupagamma majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattatī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
૩૨૬. ‘‘‘ઉસ્સાદનઞ્ચ જઞ્ઞા, અપસાદનઞ્ચ જઞ્ઞા; ઉસ્સાદનઞ્ચ ઞત્વા અપસાદનઞ્ચ ઞત્વા નેવુસ્સાદેય્ય, ન અપસાદેય્ય, ધમ્મમેવ દેસેય્યા’તિ – ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં. કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? કથઞ્ચ, ભિક્ખવે, ઉસ્સાદના ચ હોતિ અપસાદના ચ, નો ચ ધમ્મદેસના? ‘યે કામપટિસન્ધિસુખિનો સોમનસ્સાનુયોગં અનુયુત્તા હીનં ગમ્મં પોથુજ્જનિકં અનરિયં અનત્થસંહિતં, સબ્બે તે સદુક્ખા સઉપઘાતા સઉપાયાસા સપરિળાહા મિચ્છાપટિપન્ના’તિ – ઇતિ વદં 7 ઇત્થેકે અપસાદેતિ.
326. ‘‘‘Ussādanañca jaññā, apasādanañca jaññā; ussādanañca ñatvā apasādanañca ñatvā nevussādeyya, na apasādeyya, dhammameva deseyyā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Kathañca, bhikkhave, ussādanā ca hoti apasādanā ca, no ca dhammadesanā? ‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ anuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ 8 ittheke apasādeti.
‘‘‘યે કામપટિસન્ધિસુખિનો સોમનસ્સાનુયોગં અનનુયુત્તા હીનં ગમ્મં પોથુજ્જનિકં અનરિયં અનત્થસંહિતં, સબ્બે તે અદુક્ખા અનુપઘાતા અનુપાયાસા અપરિળાહા સમ્માપટિપન્ના’તિ – ઇતિ વદં ઇત્થેકે ઉસ્સાદેતિ.
‘‘‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke ussādeti.
‘‘‘યે અત્તકિલમથાનુયોગં અનુયુત્તા દુક્ખં અનરિયં અનત્થસંહિતં, સબ્બે તે સદુક્ખા સઉપઘાતા સઉપાયાસા સપરિળાહા મિચ્છાપટિપન્ના’તિ – ઇતિ વદં ઇત્થેકે અપસાદેતિ.
‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ anuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke apasādeti.
‘‘‘યે અત્તકિલમથાનુયોગં અનનુયુત્તા દુક્ખં અનરિયં અનત્થસંહિતં, સબ્બે તે અદુક્ખા અનુપઘાતા અનુપાયાસા અપરિળાહા સમ્માપટિપન્ના’તિ – ઇતિ વદં ઇત્થેકે ઉસ્સાદેતિ.
‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ ananuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke ussādeti.
‘‘‘યેસં કેસઞ્ચિ ભવસંયોજનં અપ્પહીનં, સબ્બે તે સદુક્ખા સઉપઘાતા સઉપાયાસા સપરિળાહા મિચ્છાપટિપન્ના’તિ – ઇતિ વદં ઇત્થેકે અપસાદેતિ.
‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ appahīnaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke apasādeti.
‘‘‘યેસં કેસઞ્ચિ ભવસંયોજનં પહીનં, સબ્બે તે અદુક્ખા અનુપઘાતા અનુપાયાસા અપરિળાહા સમ્માપટિપન્ના’તિ – ઇતિ વદં ઇત્થેકે ઉસ્સાદેતિ. એવં ખો, ભિક્ખવે, ઉસ્સાદના ચ હોતિ અપસાદના ચ, નો ચ ધમ્મદેસના.
‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ pahīnaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke ussādeti. Evaṃ kho, bhikkhave, ussādanā ca hoti apasādanā ca, no ca dhammadesanā.
૩૨૭. ‘‘કથઞ્ચ, ભિક્ખવે, નેવુસ્સાદના હોતિ ન અપસાદના, ધમ્મદેસના ચ 9? ‘યે કામપટિસન્ધિસુખિનો સોમનસ્સાનુયોગં અનુયુત્તા હીનં ગમ્મં પોથુજ્જનિકં અનરિયં અનત્થસંહિતં, સબ્બે તે સદુક્ખા સઉપઘાતા સઉપાયાસા સપરિળાહા મિચ્છાપટિપન્ના’તિ – ન એવમાહ. ‘અનુયોગો ચ ખો, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા’તિ – ઇતિ વદં ધમ્મમેવ દેસેતિ.
327. ‘‘Kathañca, bhikkhave, nevussādanā hoti na apasādanā, dhammadesanā ca 10? ‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ anuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Anuyogo ca kho, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.
‘‘‘યે કામપટિસન્ધિસુખિનો સોમનસ્સાનુયોગં અનનુયુત્તા હીનં ગમ્મં પોથુજ્જનિકં અનરિયં અનત્થસંહિતં, સબ્બે તે અદુક્ખા અનુપઘાતા અનુપાયાસા અપરિળાહા સમ્માપટિપન્ના’તિ – ન એવમાહ. ‘અનનુયોગો ચ ખો, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા’તિ – ઇતિ વદં ધમ્મમેવ દેસેતિ.
‘‘‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Ananuyogo ca kho, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.
‘‘‘યે અત્તકિલમથાનુયોગં અનુયુત્તા દુક્ખં અનરિયં અનત્થસંહિતં, સબ્બે તે સદુક્ખા સઉપઘાતા સઉપાયાસા સપરિળાહા મિચ્છાપટિપન્ના’તિ – ન એવમાહ. ‘અનુયોગો ચ ખો , સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા’તિ – ઇતિ વદં ધમ્મમેવ દેસેતિ.
‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ anuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Anuyogo ca kho , sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.
‘‘‘યે અત્તકિલમથાનુયોગં અનનુયુત્તા દુક્ખં અનરિયં અનત્થસંહિતં, સબ્બે તે અદુક્ખા અનુપઘાતા અનુપાયાસા અપરિળાહા સમ્માપટિપન્ના’તિ – ન એવમાહ. ‘અનનુયોગો ચ ખો, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા’તિ – ઇતિ વદં ધમ્મમેવ દેસેતિ.
‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ ananuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Ananuyogo ca kho, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.
‘‘‘યેસં કેસઞ્ચિ ભવસંયોજનં અપ્પહીનં, સબ્બે તે સદુક્ખા સઉપઘાતા સઉપાયાસા સપરિળાહા મિચ્છાપટિપન્ના’તિ – ન એવમાહ . ‘ભવસંયોજને ચ ખો અપ્પહીને ભવોપિ અપ્પહીનો હોતી’તિ – ઇતિ વદં ધમ્મમેવ દેસેતિ.
‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ appahīnaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – na evamāha . ‘Bhavasaṃyojane ca kho appahīne bhavopi appahīno hotī’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.
‘‘‘યેસં કેસઞ્ચિ ભવસંયોજનં પહીનં, સબ્બે તે અદુક્ખા અનુપઘાતા અનુપાયાસા અપરિળાહા સમ્માપટિપન્ના’તિ – ન એવમાહ. ‘ભવસંયોજને ચ ખો પહીને ભવોપિ પહીનો હોતી’તિ – ઇતિ વદં ધમ્મમેવ દેસેતિ. એવં ખો, ભિક્ખવે, નેવુસ્સાદના હોતિ ન અપસાદના, ધમ્મદેસના ચ. ‘ઉસ્સાદનઞ્ચ જઞ્ઞા, અપસાદનઞ્ચ જઞ્ઞા; ઉસ્સાદનઞ્ચ ઞત્વા અપસાદનઞ્ચ ઞત્વા નેવુસ્સાદેય્ય, ન અપસાદેય્ય, ધમ્મમેવ દેસેય્યા’તિ – ઇતિ યં તં વુત્તં ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ pahīnaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Bhavasaṃyojane ca kho pahīne bhavopi pahīno hotī’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti. Evaṃ kho, bhikkhave, nevussādanā hoti na apasādanā, dhammadesanā ca. ‘Ussādanañca jaññā, apasādanañca jaññā; ussādanañca ñatvā apasādanañca ñatvā nevussādeyya, na apasādeyya, dhammameva deseyyā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
૩૨૮. ‘‘‘સુખવિનિચ્છયં જઞ્ઞા; સુખવિનિચ્છયં ઞત્વા અજ્ઝત્તં સુખમનુયુઞ્જેય્યા’તિ – ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં. કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? પઞ્ચિમે, ભિક્ખવે, કામગુણા. કતમે પઞ્ચ? ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા રૂપા ઇટ્ઠા કન્તા મનાપા પિયરૂપા કામૂપસંહિતા રજનીયા, સોતવિઞ્ઞેય્યા સદ્દા… ઘાનવિઞ્ઞેય્યા ગન્ધા… જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા રસા… કાયવિઞ્ઞેય્યા ફોટ્ઠબ્બા ઇટ્ઠા કન્તા મનાપા પિયરૂપા કામૂપસંહિતા રજનીયા – ઇમે ખો, ભિક્ખવે, પઞ્ચ કામગુણા. યં ખો, ભિક્ખવે, ઇમે પઞ્ચ કામગુણે પટિચ્ચ ઉપ્પજ્જતિ સુખં સોમનસ્સં ઇદં વુચ્ચતિ કામસુખં મીળ્હસુખં પુથુજ્જનસુખં અનરિયસુખં. ‘ન આસેવિતબ્બં, ન ભાવેતબ્બં, ન બહુલીકાતબ્બં, ભાયિતબ્બં એતસ્સ સુખસ્સા’તિ – વદામિ. ઇધ , ભિક્ખવે, ભિક્ખુ વિવિચ્ચેવ કામેહિ વિવિચ્ચ અકુસલેહિ ધમ્મેહિ સવિતક્કં સવિચારં વિવેકજં પીતિસુખં પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા અજ્ઝત્તં સમ્પસાદનં ચેતસો એકોદિભાવં અવિતક્કં અવિચારં સમાધિજં પીતિસુખં દુતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. પીતિયા ચ વિરાગા ઉપેક્ખકો ચ વિહરતિ…પે॰… તતિયં ઝાનં… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. ઇદં વુચ્ચતિ નેક્ખમ્મસુખં પવિવેકસુખં ઉપસમસુખં સમ્બોધિસુખં. ‘આસેવિતબ્બં, ભાવેતબ્બં, બહુલીકાતબ્બં, ન ભાયિતબ્બં એતસ્સ સુખસ્સા’તિ – વદામિ . ‘સુખવિનિચ્છયં જઞ્ઞા ; સુખવિનિચ્છયં ઞત્વા અજ્ઝત્તં સુખમનુયુઞ્જેય્યા’તિ – ઇતિ યં તં વુત્તં ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
328. ‘‘‘Sukhavinicchayaṃ jaññā; sukhavinicchayaṃ ñatvā ajjhattaṃ sukhamanuyuñjeyyā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, bhikkhave, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, bhikkhave, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ mīḷhasukhaṃ puthujjanasukhaṃ anariyasukhaṃ. ‘Na āsevitabbaṃ, na bhāvetabbaṃ, na bahulīkātabbaṃ, bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti – vadāmi. Idha , bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ vuccati nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ sambodhisukhaṃ. ‘Āsevitabbaṃ, bhāvetabbaṃ, bahulīkātabbaṃ, na bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti – vadāmi . ‘Sukhavinicchayaṃ jaññā ; sukhavinicchayaṃ ñatvā ajjhattaṃ sukhamanuyuñjeyyā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
૩૨૯. ‘‘‘રહોવાદં ન ભાસેય્ય, સમ્મુખા ન ખીણં ભણે’તિ – ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં. કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? તત્ર, ભિક્ખવે, યં જઞ્ઞા રહોવાદં અભૂતં અતચ્છં અનત્થસંહિતં સસક્કં 11 તં રહોવાદં ન ભાસેય્ય. યમ્પિ જઞ્ઞા રહોવાદં ભૂતં તચ્છં અનત્થસંહિતં તસ્સપિ સિક્ખેય્ય અવચનાય. યઞ્ચ ખો જઞ્ઞા રહોવાદં ભૂતં તચ્છં અત્થસંહિતં તત્ર કાલઞ્ઞૂ અસ્સ તસ્સ રહોવાદસ્સ વચનાય. તત્ર, ભિક્ખવે, યં જઞ્ઞા સમ્મુખા ખીણવાદં અભૂતં અતચ્છં અનત્થસંહિતં સસક્કં તં સમ્મુખા ખીણવાદં ન ભાસેય્ય. યમ્પિ જઞ્ઞા સમ્મુખા ખીણવાદં ભૂતં તચ્છં અનત્થસંહિતં તસ્સપિ સિક્ખેય્ય અવચનાય. યઞ્ચ ખો જઞ્ઞા સમ્મુખા ખીણવાદં ભૂતં તચ્છં અત્થસંહિતં તત્ર કાલઞ્ઞૂ અસ્સ તસ્સ સમ્મુખા ખીણવાદસ્સ વચનાય. ‘રહોવાદં ન ભાસેય્ય, સમ્મુખા ન ખીણં ભણે’તિ – ઇતિ યં તં વુત્તં, ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
329. ‘‘‘Rahovādaṃ na bhāseyya, sammukhā na khīṇaṃ bhaṇe’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tatra, bhikkhave, yaṃ jaññā rahovādaṃ abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sasakkaṃ 12 taṃ rahovādaṃ na bhāseyya. Yampi jaññā rahovādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ tassapi sikkheyya avacanāya. Yañca kho jaññā rahovādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ tatra kālaññū assa tassa rahovādassa vacanāya. Tatra, bhikkhave, yaṃ jaññā sammukhā khīṇavādaṃ abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sasakkaṃ taṃ sammukhā khīṇavādaṃ na bhāseyya. Yampi jaññā sammukhā khīṇavādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ tassapi sikkheyya avacanāya. Yañca kho jaññā sammukhā khīṇavādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ tatra kālaññū assa tassa sammukhā khīṇavādassa vacanāya. ‘Rahovādaṃ na bhāseyya, sammukhā na khīṇaṃ bhaṇe’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
૩૩૦. ‘‘‘અતરમાનોવ ભાસેય્ય નો તરમાનો’તિ – ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં. કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? તત્ર, ભિક્ખવે, તરમાનસ્સ ભાસતો કાયોપિ કિલમતિ, ચિત્તમ્પિ ઉપહઞ્ઞતિ 13, સરોપિ ઉપહઞ્ઞતિ 14, કણ્ઠોપિ આતુરીયતિ, અવિસટ્ઠમ્પિ હોતિ અવિઞ્ઞેય્યં તરમાનસ્સ ભાસિતં. તત્ર, ભિક્ખવે, અતરમાનસ્સ ભાસતો કાયોપિ ન કિલમતિ, ચિત્તમ્પિ ન ઉપહઞ્ઞતિ, સરોપિ ન ઉપહઞ્ઞતિ, કણ્ઠોપિ ન આતુરીયતિ, વિસટ્ઠમ્પિ હોતિ વિઞ્ઞેય્યં અતરમાનસ્સ ભાસિતં. ‘અતરમાનોવ ભાસેય્ય, નો તરમાનો’તિ – ઇતિ યં તં વુત્તં, ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
330. ‘‘‘Ataramānova bhāseyya no taramāno’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tatra, bhikkhave, taramānassa bhāsato kāyopi kilamati, cittampi upahaññati 15, saropi upahaññati 16, kaṇṭhopi āturīyati, avisaṭṭhampi hoti aviññeyyaṃ taramānassa bhāsitaṃ. Tatra, bhikkhave, ataramānassa bhāsato kāyopi na kilamati, cittampi na upahaññati, saropi na upahaññati, kaṇṭhopi na āturīyati, visaṭṭhampi hoti viññeyyaṃ ataramānassa bhāsitaṃ. ‘Ataramānova bhāseyya, no taramāno’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
૩૩૧. ‘‘‘જનપદનિરુત્તિં નાભિનિવેસેય્ય, સમઞ્ઞં નાતિધાવેય્યા’તિ – ઇતિ ખો પનેતં વુત્તં. કિઞ્ચેતં પટિચ્ચ વુત્તં? કથઞ્ચ, ભિક્ખવે, જનપદનિરુત્તિયા ચ અભિનિવેસો હોતિ સમઞ્ઞાય ચ અતિસારો? ઇધ, ભિક્ખવે, તદેવેકચ્ચેસુ જનપદેસુ ‘પાતી’તિ સઞ્જાનન્તિ, ‘પત્ત’ન્તિ સઞ્જાનન્તિ , ‘વિત્ત’ન્તિ 17 સઞ્જાનન્તિ, ‘સરાવ’ન્તિ સઞ્જાનન્તિ ‘ધારોપ’ન્તિ 18 સઞ્જાનન્તિ, ‘પોણ’ન્તિ સઞ્જાનન્તિ, ‘પિસીલવ’ન્તિ 19 સઞ્જાનન્તિ. ઇતિ યથા યથા નં તેસુ તેસુ જનપદેસુ સઞ્જાનન્તિ તથા તથા થામસા પરામાસા 20 અભિનિવિસ્સ વોહરતિ – ‘ઇદમેવ સચ્ચં , મોઘમઞ્ઞ’ન્તિ. એવં ખો, ભિક્ખવે, જનપદનિરુત્તિયા ચ અભિનિવેસો હોતિ સમઞ્ઞાય ચ અતિસારો.
331. ‘‘‘Janapadaniruttiṃ nābhiniveseyya, samaññaṃ nātidhāveyyā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Kathañca, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca abhiniveso hoti samaññāya ca atisāro? Idha, bhikkhave, tadevekaccesu janapadesu ‘pātī’ti sañjānanti, ‘patta’nti sañjānanti , ‘vitta’nti 21 sañjānanti, ‘sarāva’nti sañjānanti ‘dhāropa’nti 22 sañjānanti, ‘poṇa’nti sañjānanti, ‘pisīlava’nti 23 sañjānanti. Iti yathā yathā naṃ tesu tesu janapadesu sañjānanti tathā tathā thāmasā parāmāsā 24 abhinivissa voharati – ‘idameva saccaṃ , moghamañña’nti. Evaṃ kho, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca abhiniveso hoti samaññāya ca atisāro.
૩૩૨. ‘‘કથઞ્ચ, ભિક્ખવે, જનપદનિરુત્તિયા ચ અનભિનિવેસો હોતિ સમઞ્ઞાય ચ અનતિસારો? ઇધ, ભિક્ખવે, તદેવેકચ્ચેસુ જનપદેસુ ‘પાતી’તિ સઞ્જાનન્તિ, ‘પત્ત’ન્તિ સઞ્જાનન્તિ, ‘વિત્ત’ન્તિ સઞ્જાનન્તિ, ‘સરાવ’ન્તિ સઞ્જાનન્તિ, ‘ધારોપ’ન્તિ સઞ્જાનન્તિ, ‘પોણ’ન્તિ સઞ્જાનન્તિ, ‘પિસીલવ’ન્તિ સઞ્જાનન્તિ. ઇતિ યથા યથા નં તેસુ તેસુ જનપદેસુ સઞ્જાનન્તિ ‘ઇદં કિર મે 25 આયસ્મન્તો સન્ધાય વોહરન્તી’તિ તથા તથા વોહરતિ અપરામસં. એવં ખો, ભિક્ખવે, જનપદનિરુત્તિયા ચ અનભિનિવેસો હોતિ, સમઞ્ઞાય ચ અનતિસારો. ‘જનપદનિરુત્તિં નાભિનિવેસેય્ય સમઞ્ઞં નાતિધાવેય્યા’તિ – ઇતિ યં તં વુત્તં, ઇદમેતં પટિચ્ચ વુત્તં.
332. ‘‘Kathañca, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca anabhiniveso hoti samaññāya ca anatisāro? Idha, bhikkhave, tadevekaccesu janapadesu ‘pātī’ti sañjānanti, ‘patta’nti sañjānanti, ‘vitta’nti sañjānanti, ‘sarāva’nti sañjānanti, ‘dhāropa’nti sañjānanti, ‘poṇa’nti sañjānanti, ‘pisīlava’nti sañjānanti. Iti yathā yathā naṃ tesu tesu janapadesu sañjānanti ‘idaṃ kira me 26 āyasmanto sandhāya voharantī’ti tathā tathā voharati aparāmasaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca anabhiniveso hoti, samaññāya ca anatisāro. ‘Janapadaniruttiṃ nābhiniveseyya samaññaṃ nātidhāveyyā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
૩૩૩. ‘‘તત્ર, ભિક્ખવે, યો કામપટિસન્ધિસુખિનો સોમનસ્સાનુયોગો હીનો ગમ્મો પોથુજ્જનિકો અનરિયો અનત્થસંહિતો, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો સરણો. તત્ર, ભિક્ખવે, યો કામપટિસન્ધિસુખિનો સોમનસ્સાનુયોગં અનનુયોગો હીનં ગમ્મં પોથુજ્જનિકં અનરિયં અનત્થસંહિતં, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો અરણો.
333. ‘‘Tatra, bhikkhave, yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogo hīno gammo pothujjaniko anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyogo hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
૩૩૪. ‘‘તત્ર, ભિક્ખવે, યો અત્તકિલમથાનુયોગો દુક્ખો અનરિયો અનત્થસંહિતો, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો સરણો. તત્ર, ભિક્ખવે, યો અત્તકિલમથાનુયોગં અનનુયોગો દુક્ખં અનરિયં અનત્થસંહિતં, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો અરણો.
334. ‘‘Tatra, bhikkhave, yo attakilamathānuyogo dukkho anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yo attakilamathānuyogaṃ ananuyogo dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
૩૩૫. ‘‘તત્ર, ભિક્ખવે, યાયં મજ્ઝિમા પટિપદા તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધા, ચક્ખુકરણી ઞાણકરણી ઉપસમાય અભિઞ્ઞાય સમ્બોધાય નિબ્બાનાય સંવત્તતિ, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા . તસ્મા એસો ધમ્મો અરણો.
335. ‘‘Tatra, bhikkhave, yāyaṃ majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā . Tasmā eso dhammo araṇo.
૩૩૬. ‘‘તત્ર , ભિક્ખવે, યાયં ઉસ્સાદના ચ અપસાદના ચ નો ચ ધમ્મદેસના, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો સરણો. તત્ર, ભિક્ખવે, યાયં નેવુસ્સાદના ચ ન અપસાદના ચ ધમ્મદેસના ચ, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો અરણો.
336. ‘‘Tatra , bhikkhave, yāyaṃ ussādanā ca apasādanā ca no ca dhammadesanā, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yāyaṃ nevussādanā ca na apasādanā ca dhammadesanā ca, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
૩૩૭. ‘‘તત્ર, ભિક્ખવે, યમિદં કામસુખં મીળ્હસુખં પોથુજ્જનસુખં અનરિયસુખં , સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો સરણો. તત્ર, ભિક્ખવે, યમિદં નેક્ખમ્મસુખં પવિવેકસુખં ઉપસમસુખં સમ્બોધિસુખં, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો અરણો.
337. ‘‘Tatra, bhikkhave, yamidaṃ kāmasukhaṃ mīḷhasukhaṃ pothujjanasukhaṃ anariyasukhaṃ , sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yamidaṃ nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ sambodhisukhaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
૩૩૮. ‘‘તત્ર, ભિક્ખવે, ય્વાયં રહોવાદો અભૂતો અતચ્છો અનત્થસંહિતો, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો સરણો. તત્ર, ભિક્ખવે, ય્વાયં રહોવાદો ભૂતો તચ્છો અનત્થસંહિતો, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો સરણો. તત્ર, ભિક્ખવે, ય્વાયં રહોવાદો ભૂતો તચ્છો અત્થસંહિતો, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો અરણો.
338. ‘‘Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ rahovādo abhūto ataccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ rahovādo bhūto taccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ rahovādo bhūto taccho atthasaṃhito, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
૩૩૯. ‘‘તત્ર , ભિક્ખવે, ય્વાયં સમ્મુખા ખીણવાદો અભૂતો અતચ્છો અનત્થસંહિતો, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો સરણો. તત્ર, ભિક્ખવે, ય્વાયં સમ્મુખા ખીણવાદો ભૂતો તચ્છો અનત્થસંહિતો, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો સરણો. તત્ર, ભિક્ખવે, ય્વાયં સમ્મુખા ખીણવાદો ભૂતો તચ્છો અત્થસંહિતો, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો અરણો.
339. ‘‘Tatra , bhikkhave, yvāyaṃ sammukhā khīṇavādo abhūto ataccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ sammukhā khīṇavādo bhūto taccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ sammukhā khīṇavādo bhūto taccho atthasaṃhito, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
૩૪૦. ‘‘તત્ર, ભિક્ખવે, યમિદં તરમાનસ્સ ભાસિતં, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો સરણો. તત્ર, ભિક્ખવે , યમિદં અતરમાનસ્સ ભાસિતં, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો અરણો.
340. ‘‘Tatra, bhikkhave, yamidaṃ taramānassa bhāsitaṃ, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave , yamidaṃ ataramānassa bhāsitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
૩૪૧. ‘‘તત્ર, ભિક્ખવે, ય્વાયં જનપદનિરુત્તિયા ચ અભિનિવેસો સમઞ્ઞાય ચ અતિસારો, સદુક્ખો એસો ધમ્મો સઉપઘાતો સઉપાયાસો સપરિળાહો; મિચ્છાપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો સરણો. તત્ર ભિક્ખવે, ય્વાયં જનપદનિરુત્તિયા ચ અનભિનિવેસો સમઞ્ઞાય ચ અનતિસારો, અદુક્ખો એસો ધમ્મો અનુપઘાતો અનુપાયાસો અપરિળાહો; સમ્માપટિપદા. તસ્મા એસો ધમ્મો અરણો.
341. ‘‘Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ janapadaniruttiyā ca abhiniveso samaññāya ca atisāro, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra bhikkhave, yvāyaṃ janapadaniruttiyā ca anabhiniveso samaññāya ca anatisāro, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.
‘‘તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, ‘સરણઞ્ચ ધમ્મં જાનિસ્સામ, અરણઞ્ચ ધમ્મં જાનિસ્સામ; સરણઞ્ચ ધમ્મં ઞત્વા અરણઞ્ચ ધમ્મં ઞત્વા અરણપટિપદં પટિપજ્જિસ્સામા’તિ એવઞ્હિ વો, ભિક્ખવે, સિક્ખિતબ્બં. સુભૂતિ ચ પન, ભિક્ખવે, કુલપુત્તો અરણપટિપદં પટિપન્નો’’તિ.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, ‘saraṇañca dhammaṃ jānissāma, araṇañca dhammaṃ jānissāma; saraṇañca dhammaṃ ñatvā araṇañca dhammaṃ ñatvā araṇapaṭipadaṃ paṭipajjissāmā’ti evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Subhūti ca pana, bhikkhave, kulaputto araṇapaṭipadaṃ paṭipanno’’ti.
ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમના તે ભિક્ખૂ ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દુન્તિ.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
અરણવિભઙ્ગસુત્તં નિટ્ઠિતં નવમં.
Araṇavibhaṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૯. અરણવિભઙ્ગસુત્તવણ્ણના • 9. Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૯. અરણવિભઙ્ગસુત્તવણ્ણના • 9. Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā
