Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya

    ൯. അരണവിഭങ്ഗസുത്തം

    9. Araṇavibhaṅgasuttaṃ

    ൩൨൩. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തത്ര ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി ‘‘ഭിക്ഖവോ’’തി. ‘‘ഭദന്തേ’’തി തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസും. ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘അരണവിഭങ്ഗം വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസേസ്സാമി. തം സുണാഥ, സാധുകം മനസി കരോഥ; ഭാസിസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസും. ഭഗവാ ഏതദവോച –

    323. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘araṇavibhaṅgaṃ vo, bhikkhave, desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

    ‘‘ന കാമസുഖമനുയുഞ്ജേയ്യ ഹീനം ഗമ്മം പോഥുജ്ജനികം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, ന ച അത്തകിലമഥാനുയോഗമനുയുഞ്ജേയ്യ ദുക്ഖം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം. ഏതേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ 1, ഉഭോ അന്തേ അനുപഗമ്മ മജ്ഝിമാ പടിപദാ തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധാ, ചക്ഖുകരണീ ഞാണകരണീ ഉപസമായ അഭിഞ്ഞായ സമ്ബോധായ നിബ്ബാനായ സംവത്തതി. ഉസ്സാദനഞ്ച ജഞ്ഞാ, അപസാദനഞ്ച ജഞ്ഞാ; ഉസ്സാദനഞ്ച ഞത്വാ അപസാദനഞ്ച ഞത്വാ നേവുസ്സാദേയ്യ, ന അപസാദേയ്യ 2, ധമ്മമേവ ദേസേയ്യ. സുഖവിനിച്ഛയം ജഞ്ഞാ; സുഖവിനിച്ഛയം ഞത്വാ അജ്ഝത്തം സുഖമനുയുഞ്ജേയ്യ. രഹോവാദം ന ഭാസേയ്യ, സമ്മുഖാ ന ഖീണം 3 ഭണേ. അതരമാനോവ ഭാസേയ്യ, നോ തരമാനോ. ജനപദനിരുത്തിം നാഭിനിവേസേയ്യ, സമഞ്ഞം നാതിധാവേയ്യാതി – അയമുദ്ദേസോ അരണവിഭങ്ഗസ്സ.

    ‘‘Na kāmasukhamanuyuñjeyya hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na ca attakilamathānuyogamanuyuñjeyya dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ. Ete kho, bhikkhave 4, ubho ante anupagamma majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Ussādanañca jaññā, apasādanañca jaññā; ussādanañca ñatvā apasādanañca ñatvā nevussādeyya, na apasādeyya 5, dhammameva deseyya. Sukhavinicchayaṃ jaññā; sukhavinicchayaṃ ñatvā ajjhattaṃ sukhamanuyuñjeyya. Rahovādaṃ na bhāseyya, sammukhā na khīṇaṃ 6 bhaṇe. Ataramānova bhāseyya, no taramāno. Janapadaniruttiṃ nābhiniveseyya, samaññaṃ nātidhāveyyāti – ayamuddeso araṇavibhaṅgassa.

    ൩൨൪. ‘‘‘ന കാമസുഖമനുയുഞ്ജേയ്യ ഹീനം ഗമ്മം പോഥുജ്ജനികം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, ന ച അത്തകിലമഥാനുയോഗമനുയുഞ്ജേയ്യ ദുക്ഖം അനരിയം അനത്ഥസംഹിത’ന്തി – ഇതി ഖോ പനേതം വുത്തം; കിഞ്ചേതം പടിച്ച വുത്തം? യോ കാമപടിസന്ധിസുഖിനോ സോമനസ്സാനുയോഗോ ഹീനോ ഗമ്മോ പോഥുജ്ജനികോ അനരിയോ അനത്ഥസംഹിതോ, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. യോ കാമപടിസന്ധിസുഖിനോ സോമനസ്സാനുയോഗം അനനുയോഗോ ഹീനം ഗമ്മം പോഥുജ്ജനികം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ. യോ അത്തകിലമഥാനുയോഗോ ദുക്ഖോ അനരിയോ അനത്ഥസംഹിതോ, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. യോ അത്തകിലമഥാനുയോഗം അനനുയോഗോ ദുക്ഖം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ. ‘ന കാമസുഖമനുയുഞ്ജേയ്യ ഹീനം ഗമ്മം പോഥുജ്ജനികം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, ന ച അത്തകിലമഥാനുയോഗം അനുയുഞ്ജേയ്യ ദുക്ഖം അനരിയം അനത്ഥസംഹിത’ന്തി – ഇതി യം തം വുത്തം ഇദമേതം പടിച്ച വുത്തം.

    324. ‘‘‘Na kāmasukhamanuyuñjeyya hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na ca attakilamathānuyogamanuyuñjeyya dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhita’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ; kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogo hīno gammo pothujjaniko anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyogo hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Yo attakilamathānuyogo dukkho anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Yo attakilamathānuyogaṃ ananuyogo dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. ‘Na kāmasukhamanuyuñjeyya hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na ca attakilamathānuyogaṃ anuyuñjeyya dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhita’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ൩൨൫. ‘‘‘ഏതേ ഖോ ഉഭോ അന്തേ അനുപഗമ്മ മജ്ഝിമാ പടിപദാ തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധാ, ചക്ഖുകരണീ ഞാണകരണീ ഉപസമായ അഭിഞ്ഞായ സമ്ബോധായ നിബ്ബാനായ സംവത്തതീ’തി – ഇതി ഖോ പനേതം വുത്തം. കിഞ്ചേതം പടിച്ച വുത്തം? അയമേവ അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ, സേയ്യഥിദം – സമ്മാദിട്ഠി , സമ്മാസങ്കപ്പോ, സമ്മാവാചാ, സമ്മാകമ്മന്തോ, സമ്മാആജീവോ, സമ്മാവായാമോ, സമ്മാസതി, സമ്മാസമാധി. ‘ഏതേ ഖോ ഉഭോ അന്തേ അനുപഗമ്മ മജ്ഝിമാ പടിപദാ തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധാ, ചക്ഖുകരണീ ഞാണകരണീ ഉപസമായ അഭിഞ്ഞായ സമ്ബോധായ നിബ്ബാനായ സംവത്തതീ’തി – ഇതി യം തം വുത്തം, ഇദമേതം പടിച്ച വുത്തം.

    325. ‘‘‘Ete kho ubho ante anupagamma majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattatī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi , sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi. ‘Ete kho ubho ante anupagamma majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattatī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ൩൨൬. ‘‘‘ഉസ്സാദനഞ്ച ജഞ്ഞാ, അപസാദനഞ്ച ജഞ്ഞാ; ഉസ്സാദനഞ്ച ഞത്വാ അപസാദനഞ്ച ഞത്വാ നേവുസ്സാദേയ്യ, ന അപസാദേയ്യ, ധമ്മമേവ ദേസേയ്യാ’തി – ഇതി ഖോ പനേതം വുത്തം. കിഞ്ചേതം പടിച്ച വുത്തം? കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ഉസ്സാദനാ ച ഹോതി അപസാദനാ ച, നോ ച ധമ്മദേസനാ? ‘യേ കാമപടിസന്ധിസുഖിനോ സോമനസ്സാനുയോഗം അനുയുത്താ ഹീനം ഗമ്മം പോഥുജ്ജനികം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, സബ്ബേ തേ സദുക്ഖാ സഉപഘാതാ സഉപായാസാ സപരിളാഹാ മിച്ഛാപടിപന്നാ’തി – ഇതി വദം 7 ഇത്ഥേകേ അപസാദേതി.

    326. ‘‘‘Ussādanañca jaññā, apasādanañca jaññā; ussādanañca ñatvā apasādanañca ñatvā nevussādeyya, na apasādeyya, dhammameva deseyyā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Kathañca, bhikkhave, ussādanā ca hoti apasādanā ca, no ca dhammadesanā? ‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ anuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ 8 ittheke apasādeti.

    ‘‘‘യേ കാമപടിസന്ധിസുഖിനോ സോമനസ്സാനുയോഗം അനനുയുത്താ ഹീനം ഗമ്മം പോഥുജ്ജനികം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, സബ്ബേ തേ അദുക്ഖാ അനുപഘാതാ അനുപായാസാ അപരിളാഹാ സമ്മാപടിപന്നാ’തി – ഇതി വദം ഇത്ഥേകേ ഉസ്സാദേതി.

    ‘‘‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke ussādeti.

    ‘‘‘യേ അത്തകിലമഥാനുയോഗം അനുയുത്താ ദുക്ഖം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, സബ്ബേ തേ സദുക്ഖാ സഉപഘാതാ സഉപായാസാ സപരിളാഹാ മിച്ഛാപടിപന്നാ’തി – ഇതി വദം ഇത്ഥേകേ അപസാദേതി.

    ‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ anuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke apasādeti.

    ‘‘‘യേ അത്തകിലമഥാനുയോഗം അനനുയുത്താ ദുക്ഖം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, സബ്ബേ തേ അദുക്ഖാ അനുപഘാതാ അനുപായാസാ അപരിളാഹാ സമ്മാപടിപന്നാ’തി – ഇതി വദം ഇത്ഥേകേ ഉസ്സാദേതി.

    ‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ ananuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke ussādeti.

    ‘‘‘യേസം കേസഞ്ചി ഭവസംയോജനം അപ്പഹീനം, സബ്ബേ തേ സദുക്ഖാ സഉപഘാതാ സഉപായാസാ സപരിളാഹാ മിച്ഛാപടിപന്നാ’തി – ഇതി വദം ഇത്ഥേകേ അപസാദേതി.

    ‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ appahīnaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke apasādeti.

    ‘‘‘യേസം കേസഞ്ചി ഭവസംയോജനം പഹീനം, സബ്ബേ തേ അദുക്ഖാ അനുപഘാതാ അനുപായാസാ അപരിളാഹാ സമ്മാപടിപന്നാ’തി – ഇതി വദം ഇത്ഥേകേ ഉസ്സാദേതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഉസ്സാദനാ ച ഹോതി അപസാദനാ ച, നോ ച ധമ്മദേസനാ.

    ‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ pahīnaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – iti vadaṃ ittheke ussādeti. Evaṃ kho, bhikkhave, ussādanā ca hoti apasādanā ca, no ca dhammadesanā.

    ൩൨൭. ‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, നേവുസ്സാദനാ ഹോതി ന അപസാദനാ, ധമ്മദേസനാ ച 9? ‘യേ കാമപടിസന്ധിസുഖിനോ സോമനസ്സാനുയോഗം അനുയുത്താ ഹീനം ഗമ്മം പോഥുജ്ജനികം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, സബ്ബേ തേ സദുക്ഖാ സഉപഘാതാ സഉപായാസാ സപരിളാഹാ മിച്ഛാപടിപന്നാ’തി – ന ഏവമാഹ. ‘അനുയോഗോ ച ഖോ, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ’തി – ഇതി വദം ധമ്മമേവ ദേസേതി.

    327. ‘‘Kathañca, bhikkhave, nevussādanā hoti na apasādanā, dhammadesanā ca 10? ‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ anuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Anuyogo ca kho, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.

    ‘‘‘യേ കാമപടിസന്ധിസുഖിനോ സോമനസ്സാനുയോഗം അനനുയുത്താ ഹീനം ഗമ്മം പോഥുജ്ജനികം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, സബ്ബേ തേ അദുക്ഖാ അനുപഘാതാ അനുപായാസാ അപരിളാഹാ സമ്മാപടിപന്നാ’തി – ന ഏവമാഹ. ‘അനനുയോഗോ ച ഖോ, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ’തി – ഇതി വദം ധമ്മമേവ ദേസേതി.

    ‘‘‘Ye kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyuttā hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Ananuyogo ca kho, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.

    ‘‘‘യേ അത്തകിലമഥാനുയോഗം അനുയുത്താ ദുക്ഖം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, സബ്ബേ തേ സദുക്ഖാ സഉപഘാതാ സഉപായാസാ സപരിളാഹാ മിച്ഛാപടിപന്നാ’തി – ന ഏവമാഹ. ‘അനുയോഗോ ച ഖോ , സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ’തി – ഇതി വദം ധമ്മമേവ ദേസേതി.

    ‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ anuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Anuyogo ca kho , sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.

    ‘‘‘യേ അത്തകിലമഥാനുയോഗം അനനുയുത്താ ദുക്ഖം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, സബ്ബേ തേ അദുക്ഖാ അനുപഘാതാ അനുപായാസാ അപരിളാഹാ സമ്മാപടിപന്നാ’തി – ന ഏവമാഹ. ‘അനനുയോഗോ ച ഖോ, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ’തി – ഇതി വദം ധമ്മമേവ ദേസേതി.

    ‘‘‘Ye attakilamathānuyogaṃ ananuyuttā dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Ananuyogo ca kho, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.

    ‘‘‘യേസം കേസഞ്ചി ഭവസംയോജനം അപ്പഹീനം, സബ്ബേ തേ സദുക്ഖാ സഉപഘാതാ സഉപായാസാ സപരിളാഹാ മിച്ഛാപടിപന്നാ’തി – ന ഏവമാഹ . ‘ഭവസംയോജനേ ച ഖോ അപ്പഹീനേ ഭവോപി അപ്പഹീനോ ഹോതീ’തി – ഇതി വദം ധമ്മമേവ ദേസേതി.

    ‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ appahīnaṃ, sabbe te sadukkhā saupaghātā saupāyāsā sapariḷāhā micchāpaṭipannā’ti – na evamāha . ‘Bhavasaṃyojane ca kho appahīne bhavopi appahīno hotī’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti.

    ‘‘‘യേസം കേസഞ്ചി ഭവസംയോജനം പഹീനം, സബ്ബേ തേ അദുക്ഖാ അനുപഘാതാ അനുപായാസാ അപരിളാഹാ സമ്മാപടിപന്നാ’തി – ന ഏവമാഹ. ‘ഭവസംയോജനേ ച ഖോ പഹീനേ ഭവോപി പഹീനോ ഹോതീ’തി – ഇതി വദം ധമ്മമേവ ദേസേതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, നേവുസ്സാദനാ ഹോതി ന അപസാദനാ, ധമ്മദേസനാ ച. ‘ഉസ്സാദനഞ്ച ജഞ്ഞാ, അപസാദനഞ്ച ജഞ്ഞാ; ഉസ്സാദനഞ്ച ഞത്വാ അപസാദനഞ്ച ഞത്വാ നേവുസ്സാദേയ്യ, ന അപസാദേയ്യ, ധമ്മമേവ ദേസേയ്യാ’തി – ഇതി യം തം വുത്തം ഇദമേതം പടിച്ച വുത്തം.

    ‘‘‘Yesaṃ kesañci bhavasaṃyojanaṃ pahīnaṃ, sabbe te adukkhā anupaghātā anupāyāsā apariḷāhā sammāpaṭipannā’ti – na evamāha. ‘Bhavasaṃyojane ca kho pahīne bhavopi pahīno hotī’ti – iti vadaṃ dhammameva deseti. Evaṃ kho, bhikkhave, nevussādanā hoti na apasādanā, dhammadesanā ca. ‘Ussādanañca jaññā, apasādanañca jaññā; ussādanañca ñatvā apasādanañca ñatvā nevussādeyya, na apasādeyya, dhammameva deseyyā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ൩൨൮. ‘‘‘സുഖവിനിച്ഛയം ജഞ്ഞാ; സുഖവിനിച്ഛയം ഞത്വാ അജ്ഝത്തം സുഖമനുയുഞ്ജേയ്യാ’തി – ഇതി ഖോ പനേതം വുത്തം. കിഞ്ചേതം പടിച്ച വുത്തം? പഞ്ചിമേ, ഭിക്ഖവേ, കാമഗുണാ. കതമേ പഞ്ച? ചക്ഖുവിഞ്ഞേയ്യാ രൂപാ ഇട്ഠാ കന്താ മനാപാ പിയരൂപാ കാമൂപസംഹിതാ രജനീയാ, സോതവിഞ്ഞേയ്യാ സദ്ദാ… ഘാനവിഞ്ഞേയ്യാ ഗന്ധാ… ജിവ്ഹാവിഞ്ഞേയ്യാ രസാ… കായവിഞ്ഞേയ്യാ ഫോട്ഠബ്ബാ ഇട്ഠാ കന്താ മനാപാ പിയരൂപാ കാമൂപസംഹിതാ രജനീയാ – ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ച കാമഗുണാ. യം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഇമേ പഞ്ച കാമഗുണേ പടിച്ച ഉപ്പജ്ജതി സുഖം സോമനസ്സം ഇദം വുച്ചതി കാമസുഖം മീള്ഹസുഖം പുഥുജ്ജനസുഖം അനരിയസുഖം. ‘ന ആസേവിതബ്ബം, ന ഭാവേതബ്ബം, ന ബഹുലീകാതബ്ബം, ഭായിതബ്ബം ഏതസ്സ സുഖസ്സാ’തി – വദാമി. ഇധ , ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു വിവിച്ചേവ കാമേഹി വിവിച്ച അകുസലേഹി ധമ്മേഹി സവിതക്കം സവിചാരം വിവേകജം പീതിസുഖം പഠമം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. വിതക്കവിചാരാനം വൂപസമാ അജ്ഝത്തം സമ്പസാദനം ചേതസോ ഏകോദിഭാവം അവിതക്കം അവിചാരം സമാധിജം പീതിസുഖം ദുതിയം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. പീതിയാ ച വിരാഗാ ഉപേക്ഖകോ ച വിഹരതി…പേ॰… തതിയം ഝാനം… ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. ഇദം വുച്ചതി നേക്ഖമ്മസുഖം പവിവേകസുഖം ഉപസമസുഖം സമ്ബോധിസുഖം. ‘ആസേവിതബ്ബം, ഭാവേതബ്ബം, ബഹുലീകാതബ്ബം, ന ഭായിതബ്ബം ഏതസ്സ സുഖസ്സാ’തി – വദാമി . ‘സുഖവിനിച്ഛയം ജഞ്ഞാ ; സുഖവിനിച്ഛയം ഞത്വാ അജ്ഝത്തം സുഖമനുയുഞ്ജേയ്യാ’തി – ഇതി യം തം വുത്തം ഇദമേതം പടിച്ച വുത്തം.

    328. ‘‘‘Sukhavinicchayaṃ jaññā; sukhavinicchayaṃ ñatvā ajjhattaṃ sukhamanuyuñjeyyā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, bhikkhave, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, bhikkhave, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati kāmasukhaṃ mīḷhasukhaṃ puthujjanasukhaṃ anariyasukhaṃ. ‘Na āsevitabbaṃ, na bhāvetabbaṃ, na bahulīkātabbaṃ, bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti – vadāmi. Idha , bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ vuccati nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ sambodhisukhaṃ. ‘Āsevitabbaṃ, bhāvetabbaṃ, bahulīkātabbaṃ, na bhāyitabbaṃ etassa sukhassā’ti – vadāmi . ‘Sukhavinicchayaṃ jaññā ; sukhavinicchayaṃ ñatvā ajjhattaṃ sukhamanuyuñjeyyā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ൩൨൯. ‘‘‘രഹോവാദം ന ഭാസേയ്യ, സമ്മുഖാ ന ഖീണം ഭണേ’തി – ഇതി ഖോ പനേതം വുത്തം. കിഞ്ചേതം പടിച്ച വുത്തം? തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യം ജഞ്ഞാ രഹോവാദം അഭൂതം അതച്ഛം അനത്ഥസംഹിതം സസക്കം 11 തം രഹോവാദം ന ഭാസേയ്യ. യമ്പി ജഞ്ഞാ രഹോവാദം ഭൂതം തച്ഛം അനത്ഥസംഹിതം തസ്സപി സിക്ഖേയ്യ അവചനായ. യഞ്ച ഖോ ജഞ്ഞാ രഹോവാദം ഭൂതം തച്ഛം അത്ഥസംഹിതം തത്ര കാലഞ്ഞൂ അസ്സ തസ്സ രഹോവാദസ്സ വചനായ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യം ജഞ്ഞാ സമ്മുഖാ ഖീണവാദം അഭൂതം അതച്ഛം അനത്ഥസംഹിതം സസക്കം തം സമ്മുഖാ ഖീണവാദം ന ഭാസേയ്യ. യമ്പി ജഞ്ഞാ സമ്മുഖാ ഖീണവാദം ഭൂതം തച്ഛം അനത്ഥസംഹിതം തസ്സപി സിക്ഖേയ്യ അവചനായ. യഞ്ച ഖോ ജഞ്ഞാ സമ്മുഖാ ഖീണവാദം ഭൂതം തച്ഛം അത്ഥസംഹിതം തത്ര കാലഞ്ഞൂ അസ്സ തസ്സ സമ്മുഖാ ഖീണവാദസ്സ വചനായ. ‘രഹോവാദം ന ഭാസേയ്യ, സമ്മുഖാ ന ഖീണം ഭണേ’തി – ഇതി യം തം വുത്തം, ഇദമേതം പടിച്ച വുത്തം.

    329. ‘‘‘Rahovādaṃ na bhāseyya, sammukhā na khīṇaṃ bhaṇe’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tatra, bhikkhave, yaṃ jaññā rahovādaṃ abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sasakkaṃ 12 taṃ rahovādaṃ na bhāseyya. Yampi jaññā rahovādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ tassapi sikkheyya avacanāya. Yañca kho jaññā rahovādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ tatra kālaññū assa tassa rahovādassa vacanāya. Tatra, bhikkhave, yaṃ jaññā sammukhā khīṇavādaṃ abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sasakkaṃ taṃ sammukhā khīṇavādaṃ na bhāseyya. Yampi jaññā sammukhā khīṇavādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ anatthasaṃhitaṃ tassapi sikkheyya avacanāya. Yañca kho jaññā sammukhā khīṇavādaṃ bhūtaṃ tacchaṃ atthasaṃhitaṃ tatra kālaññū assa tassa sammukhā khīṇavādassa vacanāya. ‘Rahovādaṃ na bhāseyya, sammukhā na khīṇaṃ bhaṇe’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ൩൩൦. ‘‘‘അതരമാനോവ ഭാസേയ്യ നോ തരമാനോ’തി – ഇതി ഖോ പനേതം വുത്തം. കിഞ്ചേതം പടിച്ച വുത്തം? തത്ര, ഭിക്ഖവേ, തരമാനസ്സ ഭാസതോ കായോപി കിലമതി, ചിത്തമ്പി ഉപഹഞ്ഞതി 13, സരോപി ഉപഹഞ്ഞതി 14, കണ്ഠോപി ആതുരീയതി, അവിസട്ഠമ്പി ഹോതി അവിഞ്ഞേയ്യം തരമാനസ്സ ഭാസിതം. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, അതരമാനസ്സ ഭാസതോ കായോപി ന കിലമതി, ചിത്തമ്പി ന ഉപഹഞ്ഞതി, സരോപി ന ഉപഹഞ്ഞതി, കണ്ഠോപി ന ആതുരീയതി, വിസട്ഠമ്പി ഹോതി വിഞ്ഞേയ്യം അതരമാനസ്സ ഭാസിതം. ‘അതരമാനോവ ഭാസേയ്യ, നോ തരമാനോ’തി – ഇതി യം തം വുത്തം, ഇദമേതം പടിച്ച വുത്തം.

    330. ‘‘‘Ataramānova bhāseyya no taramāno’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Tatra, bhikkhave, taramānassa bhāsato kāyopi kilamati, cittampi upahaññati 15, saropi upahaññati 16, kaṇṭhopi āturīyati, avisaṭṭhampi hoti aviññeyyaṃ taramānassa bhāsitaṃ. Tatra, bhikkhave, ataramānassa bhāsato kāyopi na kilamati, cittampi na upahaññati, saropi na upahaññati, kaṇṭhopi na āturīyati, visaṭṭhampi hoti viññeyyaṃ ataramānassa bhāsitaṃ. ‘Ataramānova bhāseyya, no taramāno’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ൩൩൧. ‘‘‘ജനപദനിരുത്തിം നാഭിനിവേസേയ്യ, സമഞ്ഞം നാതിധാവേയ്യാ’തി – ഇതി ഖോ പനേതം വുത്തം. കിഞ്ചേതം പടിച്ച വുത്തം? കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ജനപദനിരുത്തിയാ ച അഭിനിവേസോ ഹോതി സമഞ്ഞായ ച അതിസാരോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, തദേവേകച്ചേസു ജനപദേസു ‘പാതീ’തി സഞ്ജാനന്തി, ‘പത്ത’ന്തി സഞ്ജാനന്തി , ‘വിത്ത’ന്തി 17 സഞ്ജാനന്തി, ‘സരാവ’ന്തി സഞ്ജാനന്തി ‘ധാരോപ’ന്തി 18 സഞ്ജാനന്തി, ‘പോണ’ന്തി സഞ്ജാനന്തി, ‘പിസീലവ’ന്തി 19 സഞ്ജാനന്തി. ഇതി യഥാ യഥാ നം തേസു തേസു ജനപദേസു സഞ്ജാനന്തി തഥാ തഥാ ഥാമസാ പരാമാസാ 20 അഭിനിവിസ്സ വോഹരതി – ‘ഇദമേവ സച്ചം , മോഘമഞ്ഞ’ന്തി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ജനപദനിരുത്തിയാ ച അഭിനിവേസോ ഹോതി സമഞ്ഞായ ച അതിസാരോ.

    331. ‘‘‘Janapadaniruttiṃ nābhiniveseyya, samaññaṃ nātidhāveyyā’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Kathañca, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca abhiniveso hoti samaññāya ca atisāro? Idha, bhikkhave, tadevekaccesu janapadesu ‘pātī’ti sañjānanti, ‘patta’nti sañjānanti , ‘vitta’nti 21 sañjānanti, ‘sarāva’nti sañjānanti ‘dhāropa’nti 22 sañjānanti, ‘poṇa’nti sañjānanti, ‘pisīlava’nti 23 sañjānanti. Iti yathā yathā naṃ tesu tesu janapadesu sañjānanti tathā tathā thāmasā parāmāsā 24 abhinivissa voharati – ‘idameva saccaṃ , moghamañña’nti. Evaṃ kho, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca abhiniveso hoti samaññāya ca atisāro.

    ൩൩൨. ‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, ജനപദനിരുത്തിയാ ച അനഭിനിവേസോ ഹോതി സമഞ്ഞായ ച അനതിസാരോ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, തദേവേകച്ചേസു ജനപദേസു ‘പാതീ’തി സഞ്ജാനന്തി, ‘പത്ത’ന്തി സഞ്ജാനന്തി, ‘വിത്ത’ന്തി സഞ്ജാനന്തി, ‘സരാവ’ന്തി സഞ്ജാനന്തി, ‘ധാരോപ’ന്തി സഞ്ജാനന്തി, ‘പോണ’ന്തി സഞ്ജാനന്തി, ‘പിസീലവ’ന്തി സഞ്ജാനന്തി. ഇതി യഥാ യഥാ നം തേസു തേസു ജനപദേസു സഞ്ജാനന്തി ‘ഇദം കിര മേ 25 ആയസ്മന്തോ സന്ധായ വോഹരന്തീ’തി തഥാ തഥാ വോഹരതി അപരാമസം. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ജനപദനിരുത്തിയാ ച അനഭിനിവേസോ ഹോതി, സമഞ്ഞായ ച അനതിസാരോ. ‘ജനപദനിരുത്തിം നാഭിനിവേസേയ്യ സമഞ്ഞം നാതിധാവേയ്യാ’തി – ഇതി യം തം വുത്തം, ഇദമേതം പടിച്ച വുത്തം.

    332. ‘‘Kathañca, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca anabhiniveso hoti samaññāya ca anatisāro? Idha, bhikkhave, tadevekaccesu janapadesu ‘pātī’ti sañjānanti, ‘patta’nti sañjānanti, ‘vitta’nti sañjānanti, ‘sarāva’nti sañjānanti, ‘dhāropa’nti sañjānanti, ‘poṇa’nti sañjānanti, ‘pisīlava’nti sañjānanti. Iti yathā yathā naṃ tesu tesu janapadesu sañjānanti ‘idaṃ kira me 26 āyasmanto sandhāya voharantī’ti tathā tathā voharati aparāmasaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, janapadaniruttiyā ca anabhiniveso hoti, samaññāya ca anatisāro. ‘Janapadaniruttiṃ nābhiniveseyya samaññaṃ nātidhāveyyā’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

    ൩൩൩. ‘‘തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യോ കാമപടിസന്ധിസുഖിനോ സോമനസ്സാനുയോഗോ ഹീനോ ഗമ്മോ പോഥുജ്ജനികോ അനരിയോ അനത്ഥസംഹിതോ, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ സരണോ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യോ കാമപടിസന്ധിസുഖിനോ സോമനസ്സാനുയോഗം അനനുയോഗോ ഹീനം ഗമ്മം പോഥുജ്ജനികം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ അരണോ.

    333. ‘‘Tatra, bhikkhave, yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogo hīno gammo pothujjaniko anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yo kāmapaṭisandhisukhino somanassānuyogaṃ ananuyogo hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.

    ൩൩൪. ‘‘തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യോ അത്തകിലമഥാനുയോഗോ ദുക്ഖോ അനരിയോ അനത്ഥസംഹിതോ, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ സരണോ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യോ അത്തകിലമഥാനുയോഗം അനനുയോഗോ ദുക്ഖം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ അരണോ.

    334. ‘‘Tatra, bhikkhave, yo attakilamathānuyogo dukkho anariyo anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yo attakilamathānuyogaṃ ananuyogo dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.

    ൩൩൫. ‘‘തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യായം മജ്ഝിമാ പടിപദാ തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധാ, ചക്ഖുകരണീ ഞാണകരണീ ഉപസമായ അഭിഞ്ഞായ സമ്ബോധായ നിബ്ബാനായ സംവത്തതി, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ . തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ അരണോ.

    335. ‘‘Tatra, bhikkhave, yāyaṃ majjhimā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā, cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā . Tasmā eso dhammo araṇo.

    ൩൩൬. ‘‘തത്ര , ഭിക്ഖവേ, യായം ഉസ്സാദനാ ച അപസാദനാ ച നോ ച ധമ്മദേസനാ, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ സരണോ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യായം നേവുസ്സാദനാ ച ന അപസാദനാ ച ധമ്മദേസനാ ച, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ അരണോ.

    336. ‘‘Tatra , bhikkhave, yāyaṃ ussādanā ca apasādanā ca no ca dhammadesanā, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yāyaṃ nevussādanā ca na apasādanā ca dhammadesanā ca, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.

    ൩൩൭. ‘‘തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യമിദം കാമസുഖം മീള്ഹസുഖം പോഥുജ്ജനസുഖം അനരിയസുഖം , സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ സരണോ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യമിദം നേക്ഖമ്മസുഖം പവിവേകസുഖം ഉപസമസുഖം സമ്ബോധിസുഖം, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ അരണോ.

    337. ‘‘Tatra, bhikkhave, yamidaṃ kāmasukhaṃ mīḷhasukhaṃ pothujjanasukhaṃ anariyasukhaṃ , sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yamidaṃ nekkhammasukhaṃ pavivekasukhaṃ upasamasukhaṃ sambodhisukhaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.

    ൩൩൮. ‘‘തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യ്വായം രഹോവാദോ അഭൂതോ അതച്ഛോ അനത്ഥസംഹിതോ, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ സരണോ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യ്വായം രഹോവാദോ ഭൂതോ തച്ഛോ അനത്ഥസംഹിതോ, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ സരണോ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യ്വായം രഹോവാദോ ഭൂതോ തച്ഛോ അത്ഥസംഹിതോ, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ അരണോ.

    338. ‘‘Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ rahovādo abhūto ataccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ rahovādo bhūto taccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ rahovādo bhūto taccho atthasaṃhito, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.

    ൩൩൯. ‘‘തത്ര , ഭിക്ഖവേ, യ്വായം സമ്മുഖാ ഖീണവാദോ അഭൂതോ അതച്ഛോ അനത്ഥസംഹിതോ, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ സരണോ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യ്വായം സമ്മുഖാ ഖീണവാദോ ഭൂതോ തച്ഛോ അനത്ഥസംഹിതോ, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ സരണോ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യ്വായം സമ്മുഖാ ഖീണവാദോ ഭൂതോ തച്ഛോ അത്ഥസംഹിതോ, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ അരണോ.

    339. ‘‘Tatra , bhikkhave, yvāyaṃ sammukhā khīṇavādo abhūto ataccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ sammukhā khīṇavādo bhūto taccho anatthasaṃhito, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ sammukhā khīṇavādo bhūto taccho atthasaṃhito, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.

    ൩൪൦. ‘‘തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യമിദം തരമാനസ്സ ഭാസിതം, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ സരണോ. തത്ര, ഭിക്ഖവേ , യമിദം അതരമാനസ്സ ഭാസിതം, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ അരണോ.

    340. ‘‘Tatra, bhikkhave, yamidaṃ taramānassa bhāsitaṃ, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra, bhikkhave , yamidaṃ ataramānassa bhāsitaṃ, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.

    ൩൪൧. ‘‘തത്ര, ഭിക്ഖവേ, യ്വായം ജനപദനിരുത്തിയാ ച അഭിനിവേസോ സമഞ്ഞായ ച അതിസാരോ, സദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ സഉപഘാതോ സഉപായാസോ സപരിളാഹോ; മിച്ഛാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ സരണോ. തത്ര ഭിക്ഖവേ, യ്വായം ജനപദനിരുത്തിയാ ച അനഭിനിവേസോ സമഞ്ഞായ ച അനതിസാരോ, അദുക്ഖോ ഏസോ ധമ്മോ അനുപഘാതോ അനുപായാസോ അപരിളാഹോ; സമ്മാപടിപദാ. തസ്മാ ഏസോ ധമ്മോ അരണോ.

    341. ‘‘Tatra, bhikkhave, yvāyaṃ janapadaniruttiyā ca abhiniveso samaññāya ca atisāro, sadukkho eso dhammo saupaghāto saupāyāso sapariḷāho; micchāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo saraṇo. Tatra bhikkhave, yvāyaṃ janapadaniruttiyā ca anabhiniveso samaññāya ca anatisāro, adukkho eso dhammo anupaghāto anupāyāso apariḷāho; sammāpaṭipadā. Tasmā eso dhammo araṇo.

    ‘‘തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, ‘സരണഞ്ച ധമ്മം ജാനിസ്സാമ, അരണഞ്ച ധമ്മം ജാനിസ്സാമ; സരണഞ്ച ധമ്മം ഞത്വാ അരണഞ്ച ധമ്മം ഞത്വാ അരണപടിപദം പടിപജ്ജിസ്സാമാ’തി ഏവഞ്ഹി വോ, ഭിക്ഖവേ, സിക്ഖിതബ്ബം. സുഭൂതി ച പന, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ അരണപടിപദം പടിപന്നോ’’തി.

    ‘‘Tasmātiha, bhikkhave, ‘saraṇañca dhammaṃ jānissāma, araṇañca dhammaṃ jānissāma; saraṇañca dhammaṃ ñatvā araṇañca dhammaṃ ñatvā araṇapaṭipadaṃ paṭipajjissāmā’ti evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ. Subhūti ca pana, bhikkhave, kulaputto araṇapaṭipadaṃ paṭipanno’’ti.

    ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനാ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദുന്തി.

    Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

    അരണവിഭങ്ഗസുത്തം നിട്ഠിതം നവമം.

    Araṇavibhaṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.







    Footnotes:
    1. ഏതേ ഖോ (സീ॰), ഏതേ തേ (സ്യാ॰ കം॰ പീ॰)
    2. നാപസാദേയ്യ (സീ॰)
    3. നാതിഖീണം (സ്യാ॰ കം॰ ക॰)
    4. ete kho (sī.), ete te (syā. kaṃ. pī.)
    5. nāpasādeyya (sī.)
    6. nātikhīṇaṃ (syā. kaṃ. ka.)
    7. ഇതി പരം (ക॰)
    8. iti paraṃ (ka.)
    9. ധമ്മദേസനാവ (സ്യാ॰ കം॰)
    10. dhammadesanāva (syā. kaṃ.)
    11. സമ്പത്തം (ക॰)
    12. sampattaṃ (ka.)
    13. ഊഹഞ്ഞതി (സീ॰)
    14. ഊഹഞ്ഞതി (സീ॰)
    15. ūhaññati (sī.)
    16. ūhaññati (sī.)
    17. വിട്ഠന്തി (സ്യാ॰ കം॰)
    18. ഹരോസന്തി (സ്യാ॰ കം॰)
    19. പിസീലന്തി (സീ॰ പീ॰), പിപിലന്തി (സ്യാ॰ കം॰)
    20. പരാമസ്സ (സീ॰)
    21. viṭṭhanti (syā. kaṃ.)
    22. harosanti (syā. kaṃ.)
    23. pisīlanti (sī. pī.), pipilanti (syā. kaṃ.)
    24. parāmassa (sī.)
    25. ഇദം കിര തേ ച (ക॰)
    26. idaṃ kira te ca (ka.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൯. അരണവിഭങ്ഗസുത്തവണ്ണനാ • 9. Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൯. അരണവിഭങ്ഗസുത്തവണ്ണനാ • 9. Araṇavibhaṅgasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact