Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / མཧཱཝིབྷངྒ-ཨཊྛཀཐཱ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
༨. ཨརིཊྛསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ
8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
༤༡༧. ཨཊྛམེ – གདྡྷེ བཱདྷཡིཾསཱུཏི གདྡྷབཱདྷིནོ; གདྡྷབཱདྷིནོ པུབྦཔུརིསཱ ཨསྶཱཏི གདྡྷབཱདྷིཔུབྦོ, ཏསྶ གདྡྷབཱདྷིཔུབྦསྶ གིཛ྄ཛྷགྷཱཏཀཀུལཔྤསུཏསྶཱཏི ཨཏྠོ།
417. Aṭṭhame – gaddhe bādhayiṃsūti gaddhabādhino; gaddhabādhino pubbapurisā assāti gaddhabādhipubbo, tassa gaddhabādhipubbassa gijjhaghātakakulappasutassāti attho.
སགྒམོཀྑཱནཾ ཨནྟརཱཡཾ ཀརོནྟཱིཏི ཨནྟརཱཡིཀཱ། ཏེ ཀམྨཀིལེསཝིཔཱཀཨུཔཝཱདཨཱཎཱཝཱིཏིཀྐམཝསེན པཉྩཝིདྷཱ། ཏཏྠ པཉྩཱནནྟརིཡཀམྨཱ ཀམྨནྟརཱཡིཀཱ ནཱམ། ཏཐཱ བྷིཀྑུནཱིདཱུསཀཀམྨཾ, ཏཾ པན མོཀྑསྶེཝ ཨནྟརཱཡཾ ཀརོཏི, ན སགྒསྶ། ནིཡཏམིཙྪཱདིཊྛིདྷམྨཱ ཀིལེསནྟརཱཡིཀཱ ནཱམ། པཎྜཀཏིརཙྪཱནགཏཨུབྷཏོབྱཉྫནཀཱནཾ པཊིསནྡྷིདྷམྨཱ ཝིཔཱཀནྟརཱཡིཀཱ ནཱམ། ཨརིཡཱུཔཝཱདཱ ཨུཔཝཱདནྟརཱཡིཀཱ ནཱམ, ཏེ པན ཡཱཝ ཨརིཡེ ན ཁམཱཔེནྟི ཏཱཝདེཝ, ན ཏཏོ པརཾ། སཉྩིཙྩ ཨཱཔནྣཱ ཨཱཔཏྟིཡོ ཨཱཎཱཝཱིཏིཀྐམནྟརཱཡིཀཱ ནཱམ, ཏཱཔི ཡཱཝ བྷིཀྑུབྷཱཝཾ ཝཱ པཊིཛཱནཱཏི, ན ཝུཊྛཱཏི ཝཱ ན དེསེཏི ཝཱ ཏཱཝདེཝ, ན ཏཏོ པརཾ།
Saggamokkhānaṃ antarāyaṃ karontīti antarāyikā. Te kammakilesavipākaupavādaāṇāvītikkamavasena pañcavidhā. Tattha pañcānantariyakammā kammantarāyikā nāma. Tathā bhikkhunīdūsakakammaṃ, taṃ pana mokkhasseva antarāyaṃ karoti, na saggassa. Niyatamicchādiṭṭhidhammā kilesantarāyikā nāma. Paṇḍakatiracchānagataubhatobyañjanakānaṃ paṭisandhidhammā vipākantarāyikā nāma. Ariyūpavādā upavādantarāyikā nāma, te pana yāva ariye na khamāpenti tāvadeva, na tato paraṃ. Sañcicca āpannā āpattiyo āṇāvītikkamantarāyikā nāma, tāpi yāva bhikkhubhāvaṃ vā paṭijānāti, na vuṭṭhāti vā na deseti vā tāvadeva, na tato paraṃ.
ཏཏྲཱཡཾ བྷིཀྑུ བཧུསྶུཏོ དྷམྨཀཐིཀོ སེསནྟརཱཡིཀེ ཛཱནཱཏི, ཝིནཡེ པན ཨཀོཝིདཏྟཱ པཎྞཏྟིཝཱིཏིཀྐམནྟརཱཡིཀེ ན ཛཱནཱཏི, ཏསྨཱ རཧོགཏོ ཨེཝཾ ཙིནྟེསི – ‘‘ཨིམེ ཨཱགཱརིཀཱ པཉྩ ཀཱམགུཎེ པརིབྷུཉྫནྟཱ སོཏཱཔནྣཱཔི སཀདཱགཱམིནོཔི ཨནཱགཱམིནོཔི ཧོནྟི, བྷིཀྑཱུཔི མནཱཔིཀཱནི ཙཀྑུཝིཉྙེཡྻཱནི རཱུཔཱནི པསྶནྟི…པེ॰… ཀཱཡཝིཉྙེཡྻེ ཕོཊྛབྦེ ཕུསནྟི, མུདུཀཱནི ཨཏྠརཎཔཱཝུརཎཱདཱིནི པརིབྷུཉྫནྟི, ཨེཏཾ སབྦཾ ཝཊྚཏི། ཀསྨཱ ཨིཏྠིརཱུཔཱ…པེ॰… ཨིཏྠིཕོཊྛབྦཱ ཨེཝ ན ཝཊྚནྟི, ཨེཏེཔི ཝཊྚནྟཱི’’ཏི། ཨེཝཾ རསེན རསཾ སཾསནྡིཏྭཱ སཙྪནྡརཱགཔརིབྷོགཉྩ ནིཙྪནྡརཱགཔརིབྷོགཉྩ ཨེཀཾ ཀཏྭཱ ཐཱུལཝཱཀེཧི སདྡྷིཾ ཨཏིསུཁུམསུཏྟཾ གྷཊེནྟོ ཝིཡ སཱསཔེན སདྡྷིཾ སིནེརུཾ ཨུཔསཾཧརནྟོ ཝིཡ པཱཔཀཾ དིཊྛིགཏཾ ཨུཔྤཱདེཏྭཱ ‘‘ཀིཾ བྷགཝཏཱ མཧཱསམུདྡཾ བནྡྷནྟེན ཝིཡ མཧཏཱ ཨུསྶཱཧེན པཋམཔཱརཱཛིཀཾ པཉྙཏྟཾ, ནཏྠི ཨེཏྠ དོསོ’’ཏི སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སདྡྷིཾ པཊིཝིརུཛ྄ཛྷནྟོ བྷབྦཔུགྒལཱནཾ ཨཱསཾ ཚིནྡནྟོ ཛིནསྶ ཨཱཎཱཙཀྐེ པཧཱརམདཱསི། ཏེནཱཧ – ‘‘ཏཐཱཧཾ བྷགཝཏཱ དྷམྨཾ དེསིཏཾ ཨཱཛཱནཱམཱི’’ཏིཨཱདི།
Tatrāyaṃ bhikkhu bahussuto dhammakathiko sesantarāyike jānāti, vinaye pana akovidattā paṇṇattivītikkamantarāyike na jānāti, tasmā rahogato evaṃ cintesi – ‘‘ime āgārikā pañca kāmaguṇe paribhuñjantā sotāpannāpi sakadāgāminopi anāgāminopi honti, bhikkhūpi manāpikāni cakkhuviññeyyāni rūpāni passanti…pe… kāyaviññeyye phoṭṭhabbe phusanti, mudukāni attharaṇapāvuraṇādīni paribhuñjanti, etaṃ sabbaṃ vaṭṭati. Kasmā itthirūpā…pe… itthiphoṭṭhabbā eva na vaṭṭanti, etepi vaṭṭantī’’ti. Evaṃ rasena rasaṃ saṃsanditvā sacchandarāgaparibhogañca nicchandarāgaparibhogañca ekaṃ katvā thūlavākehi saddhiṃ atisukhumasuttaṃ ghaṭento viya sāsapena saddhiṃ sineruṃ upasaṃharanto viya pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppādetvā ‘‘kiṃ bhagavatā mahāsamuddaṃ bandhantena viya mahatā ussāhena paṭhamapārājikaṃ paññattaṃ, natthi ettha doso’’ti sabbaññutaññāṇena saddhiṃ paṭivirujjhanto bhabbapuggalānaṃ āsaṃ chindanto jinassa āṇācakke pahāramadāsi. Tenāha – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmī’’tiādi.
ཨཊྛིཀངྐལཱུཔམཱཏིཨཱདིམྷི ཨཊྛིཀངྐལཱུཔམཱ ཨཔྤསྶཱདཊྛེན། མཾསཔེསཱུཔམཱ བཧུསཱདྷཱརཎཊྛེན། ཏིཎུཀྐཱུཔམཱ ཨནུདཧནཊྛེན། ཨངྒཱརཀཱསཱུཔམཱ མཧཱབྷིཏཱཔནཊྛེན། སུཔིནཀཱུཔམཱ ཨིཏྟརཔཙྩུཔཊྛཱནཊྛེན། ཡཱཙིཏཀཱུཔམཱ ཏཱཝཀཱལིཀཊྛེན། རུཀྑཕལཱུཔམཱ སབྦངྒཔཙྩངྒཔལིབྷཉྫནཊྛེན། ཨསིསཱུནཱུཔམཱ ཨདྷིཀུཊྚནཊྛེན། སཏྟིསཱུལཱུཔམཱ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷནཊྛེན། སཔྤསིརཱུཔམཱ སཱསངྐསཔྤཊིབྷཡཊྛེནཱཏི ཨཡམེཏྠ སངྑེཔོ། ཝིཏྠཱརོ པན པཔཉྩསཱུདནིཡཾ མཛ྄ཛྷིམཊྛཀཐཱཡཾ (མ॰ ནི॰ ༡.༢༣༤ ཨཱདཡོ; ༢.༤༢ ཨཱདཡོ) གཧེཏབྦོ། ཨེཝཾ བྱཱཁོཏི ཨེཝཾ ཝིཡ ཁོ། སེསམེཏྠ པུབྦེ ཝུཏྟནཡཏྟཱ ཨུཏྟཱནམེཝ།
Aṭṭhikaṅkalūpamātiādimhi aṭṭhikaṅkalūpamā appassādaṭṭhena. Maṃsapesūpamā bahusādhāraṇaṭṭhena. Tiṇukkūpamā anudahanaṭṭhena. Aṅgārakāsūpamā mahābhitāpanaṭṭhena. Supinakūpamā ittarapaccupaṭṭhānaṭṭhena. Yācitakūpamā tāvakālikaṭṭhena. Rukkhaphalūpamā sabbaṅgapaccaṅgapalibhañjanaṭṭhena. Asisūnūpamā adhikuṭṭanaṭṭhena. Sattisūlūpamā vinivijjhanaṭṭhena. Sappasirūpamā sāsaṅkasappaṭibhayaṭṭhenāti ayamettha saṅkhepo. Vitthāro pana papañcasūdaniyaṃ majjhimaṭṭhakathāyaṃ (ma. ni. 1.234 ādayo; 2.42 ādayo) gahetabbo. Evaṃ byākhoti evaṃ viya kho. Sesamettha pubbe vuttanayattā uttānameva.
སམནུབྷཱསནསམུཊྛཱནཾ – ཀཱཡཝཱཙཱཙིཏྟཏོ སམུཊྛཱཏི, ཨཀིརིཡཾ, སཉྙཱཝིམོཀྑཾ, སཙིཏྟཀཾ, ལོཀཝཛྫཾ, ཀཱཡཀམྨཾ, ཝཙཱིཀམྨཾ, ཨཀུསལཙིཏྟཾ, དུཀྑཝེདནནྟི།
Samanubhāsanasamuṭṭhānaṃ – kāyavācācittato samuṭṭhāti, akiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
ཨརིཊྛསིཀྑཱཔདཾ ཨཊྛམཾ།
Ariṭṭhasikkhāpadaṃ aṭṭhamaṃ.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / མཧཱཝིབྷངྒ • Mahāvibhaṅga / ༧. སཔྤཱཎཀཝགྒོ • 7. Sappāṇakavaggo
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ༨. ཨརིཊྛསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ༨. ཨརིཊྛསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / ༨. ཨརིཊྛསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • 8. Ariṭṭhasikkhāpadavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi / ༨. ཨརིཊྛསིཀྑཱཔདཾ • 8. Ariṭṭhasikkhāpadaṃ