Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)

    ૮. અરિયવંસસુત્તવણ્ણના

    8. Ariyavaṃsasuttavaṇṇanā

    ૨૮. અટ્ઠમસ્સ અજ્ઝાસયિકો નિક્ખેપો. ઇમં કિર મહાઅરિયવંસસુત્તન્તં ભગવા જેતવનમહાવિહારે ધમ્મસભાયં પઞ્ઞત્તવરબુદ્ધાસને નિસિન્નો અત્તનોપિ પરપુગ્ગલાનમ્પિ અજ્ઝાસયવસેન પરિવારેત્વા નિસિન્નાનિ ચત્તાલીસ ભિક્ખુસહસ્સાનિ, ‘‘ભિક્ખવે’’તિ આમન્તેત્વા ચત્તારોમે, ભિક્ખવે, અરિયવંસાતિ આરભિ. તત્થ અરિયવંસાતિ અરિયાનં વંસા. યથા હિ ખત્તિયવંસો બ્રાહ્મણવંસો વેસ્સવંસો સુદ્દવંસો સમણવંસો કુલવંસો રાજવંસો, એવં અયમ્પિ અટ્ઠમો અરિયવંસો અરિયતન્તિ અરિયપવેણી નામ હોતિ. સો ખો પનાયં અરિયવંસો ઇમેસં વંસાનં મૂલગન્ધાદીનં કાળાનુસારિગન્ધાદયો વિય અગ્ગમક્ખાયતિ.

    28. Aṭṭhamassa ajjhāsayiko nikkhepo. Imaṃ kira mahāariyavaṃsasuttantaṃ bhagavā jetavanamahāvihāre dhammasabhāyaṃ paññattavarabuddhāsane nisinno attanopi parapuggalānampi ajjhāsayavasena parivāretvā nisinnāni cattālīsa bhikkhusahassāni, ‘‘bhikkhave’’ti āmantetvā cattārome, bhikkhave, ariyavaṃsāti ārabhi. Tattha ariyavaṃsāti ariyānaṃ vaṃsā. Yathā hi khattiyavaṃso brāhmaṇavaṃso vessavaṃso suddavaṃso samaṇavaṃso kulavaṃso rājavaṃso, evaṃ ayampi aṭṭhamo ariyavaṃso ariyatanti ariyapaveṇī nāma hoti. So kho panāyaṃ ariyavaṃso imesaṃ vaṃsānaṃ mūlagandhādīnaṃ kāḷānusārigandhādayo viya aggamakkhāyati.

    કે પન તે અરિયા, યેસં એતે વંસાતિ? અરિયા વુચ્ચન્તિ બુદ્ધા ચ પચ્ચેકબુદ્ધા ચ તથાગતસાવકા ચ, એતેસં અરિયાનં વંસાતિ અરિયવંસા. ઇતો પુબ્બે હિ સતસહસ્સકપ્પાધિકાનં ચતુન્નં અસઙ્ખ્યેય્યાનં મત્થકે તણ્હઙ્કરો, મેધઙ્કરો , સરણઙ્કરો, દીપઙ્કરોતિ ચત્તારો બુદ્ધા ઉપ્પન્ના, તે અરિયા, તેસં અરિયાનં વંસાતિ અરિયવંસા. તેસં બુદ્ધાનં પરિનિબ્બાનતો અપરભાગે અસઙ્ખ્યેય્યં અતિક્કમિત્વા કોણ્ડઞ્ઞો નામ બુદ્ધો ઉપ્પન્નો…પે॰… ઇમસ્મિં કપ્પે કકુસન્ધો, કોણાગમનો, કસ્સપો, અમ્હાકં ભગવા ગોતમોતિ ચત્તારો બુદ્ધા ઉપ્પન્ના, તેસં અરિયાનં વંસાતિ અરિયવંસા. અપિચ અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નાનં સબ્બબુદ્ધ-પચ્ચેકબુદ્ધ-બુદ્ધસાવકાનં અરિયાનં વંસાતિ અરિયવંસા.

    Ke pana te ariyā, yesaṃ ete vaṃsāti? Ariyā vuccanti buddhā ca paccekabuddhā ca tathāgatasāvakā ca, etesaṃ ariyānaṃ vaṃsāti ariyavaṃsā. Ito pubbe hi satasahassakappādhikānaṃ catunnaṃ asaṅkhyeyyānaṃ matthake taṇhaṅkaro, medhaṅkaro , saraṇaṅkaro, dīpaṅkaroti cattāro buddhā uppannā, te ariyā, tesaṃ ariyānaṃ vaṃsāti ariyavaṃsā. Tesaṃ buddhānaṃ parinibbānato aparabhāge asaṅkhyeyyaṃ atikkamitvā koṇḍañño nāma buddho uppanno…pe… imasmiṃ kappe kakusandho, koṇāgamano, kassapo, amhākaṃ bhagavā gotamoti cattāro buddhā uppannā, tesaṃ ariyānaṃ vaṃsāti ariyavaṃsā. Apica atītānāgatapaccuppannānaṃ sabbabuddha-paccekabuddha-buddhasāvakānaṃ ariyānaṃ vaṃsāti ariyavaṃsā.

    તે ખો પનેતે અગ્ગઞ્ઞા અગ્ગાતિ જાનિતબ્બા, રત્તઞ્ઞા દીઘરત્તં પવત્તાતિ જાનિતબ્બા, વંસઞ્ઞા વંસાતિ જાનિતબ્બા. પોરાણા ન અધુનુપ્પત્તિકા. અસંકિણ્ણા અવિકિણ્ણા અનપનીતા. અસંકિણ્ણપુબ્બા અતીતબુદ્ધેહિપિ ન સંકિણ્ણપુબ્બા, ‘‘કિ ઇમેહી’’તિ ન અપનીતપુબ્બા. ન સંકીયન્તીતિ ઇદાનિપિ ન અપનીયન્તિ. ન સંકીયિસ્સન્તીતિ અનાગતબુદ્ધેહિપિ ન અપનીયિસ્સન્તિ. યે લોકે વિઞ્ઞૂ સમણબ્રાહ્મણા, તેહિ અપ્પટિકુટ્ઠા, સમણેહિ બ્રાહ્મણેહિ વિઞ્ઞૂહિ અનિન્દિતા અગરહિતા.

    Te kho panete aggaññā aggāti jānitabbā, rattaññā dīgharattaṃ pavattāti jānitabbā, vaṃsaññā vaṃsāti jānitabbā. Porāṇā na adhunuppattikā. Asaṃkiṇṇā avikiṇṇā anapanītā. Asaṃkiṇṇapubbā atītabuddhehipi na saṃkiṇṇapubbā, ‘‘ki imehī’’ti na apanītapubbā. Na saṃkīyantīti idānipi na apanīyanti. Na saṃkīyissantīti anāgatabuddhehipi na apanīyissanti. Ye loke viññū samaṇabrāhmaṇā, tehi appaṭikuṭṭhā, samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi aninditā agarahitā.

    સન્તુટ્ઠો હોતીતિ પચ્ચયસન્તોસવસેન સન્તુટ્ઠો હોતિ. ઇતરીતરેનાતિ ન થૂલસુખુમલૂખપણીતથિરજિણ્ણાનં યેન કેનચિ, અથ ખો યથાલદ્ધાદીનં ઇતરીતરેન યેન કેનચિ સન્તુટ્ઠો હોતીતિ અત્થો. ચીવરસ્મિઞ્હિ તયો સન્તોસા યથાલાભસન્તોસો યથાબલસન્તોસો યથાસારુપ્પસન્તોસોતિ. પિણ્ડપાતાદીસુપિ એસેવ નયો. તેસં વિત્થારકથા ‘‘સન્તુટ્ઠસ્સ, ભિક્ખવે, અનુપ્પન્ના ચેવ કુસલા ધમ્મા ઉપ્પજ્જન્તી’’તિ ઇમસ્મિં સુત્તે વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બા. ઇતિ ઇમે તયો સન્તોસે સન્ધાય ‘‘સન્તુટ્ઠો હોતિ ઇતરીતરેન ચીવરેન, યથાલદ્ધાદીસુ યેન કેનચિ ચીવરેન સન્તુટ્ઠો હોતી’’તિ વુત્તં.

    Santuṭṭho hotīti paccayasantosavasena santuṭṭho hoti. Itarītarenāti na thūlasukhumalūkhapaṇītathirajiṇṇānaṃ yena kenaci, atha kho yathāladdhādīnaṃ itarītarena yena kenaci santuṭṭho hotīti attho. Cīvarasmiñhi tayo santosā yathālābhasantoso yathābalasantoso yathāsāruppasantosoti. Piṇḍapātādīsupi eseva nayo. Tesaṃ vitthārakathā ‘‘santuṭṭhassa, bhikkhave, anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjantī’’ti imasmiṃ sutte vuttanayeneva veditabbā. Iti ime tayo santose sandhāya ‘‘santuṭṭho hoti itarītarena cīvarena, yathāladdhādīsu yena kenaci cīvarena santuṭṭho hotī’’ti vuttaṃ.

    એત્થ ચ ચીવરં જાનિતબ્બં, ચીવરક્ખેત્તં જાનિતબ્બં, પંસુકૂલં જાનિતબ્બં, ચીવરસન્તોસો જાનિતબ્બો, ચીવરપ્પટિસંયુત્તાનિ ધુતઙ્ગાનિ જાનિતબ્બાનિ. તત્થ ચીવરં જાનિતબ્બન્તિ ખોમાદીનિ છ ચીવરાનિ દુકૂલાદીનિ છ અનુલોમચીવરાનિ જાનિતબ્બાનિ. ઇમાનિ દ્વાદસ કપ્પિયચીવરાનિ. કુસચીરં, વાકચીરં, ફલકચીરં, કેસકમ્બલં, વાળકમ્બલં, પોત્થકો, ચમ્મં, ઉલૂકપક્ખં, રુક્ખદુસ્સં, લતાદુસ્સં, એરકદુસ્સં, કદલિદુસ્સં, વેળુદુસ્સન્તિ એવમાદીનિ પન અકપ્પિયચીવરાનિ.

    Ettha ca cīvaraṃ jānitabbaṃ, cīvarakkhettaṃ jānitabbaṃ, paṃsukūlaṃ jānitabbaṃ, cīvarasantoso jānitabbo, cīvarappaṭisaṃyuttāni dhutaṅgāni jānitabbāni. Tattha cīvaraṃ jānitabbanti khomādīni cha cīvarāni dukūlādīni cha anulomacīvarāni jānitabbāni. Imāni dvādasa kappiyacīvarāni. Kusacīraṃ, vākacīraṃ, phalakacīraṃ, kesakambalaṃ, vāḷakambalaṃ, potthako, cammaṃ, ulūkapakkhaṃ, rukkhadussaṃ, latādussaṃ, erakadussaṃ, kadalidussaṃ, veḷudussanti evamādīni pana akappiyacīvarāni.

    ચીવરક્ખેત્તન્તિ ‘‘સઙ્ઘતો વા ગણતો વા ઞાતિતો વા મિત્તતો વા અત્તનો વા ધનેન, પંસુકૂલં વા’’તિ એવં ઉપ્પજ્જનતો છ ખેત્તાનિ, અટ્ઠન્નઞ્ચ માતિકાનં વસેન અટ્ઠ ખેત્તાનિ જાનિતબ્બાનિ.

    Cīvarakkhettanti ‘‘saṅghato vā gaṇato vā ñātito vā mittato vā attano vā dhanena, paṃsukūlaṃ vā’’ti evaṃ uppajjanato cha khettāni, aṭṭhannañca mātikānaṃ vasena aṭṭha khettāni jānitabbāni.

    પંસુકૂલન્તિ સોસાનિકં, પાપણિકં, રથિયં, સઙ્કારકૂટકં, સોત્થિયં, સિનાનં, તિત્થં, ગતપચ્ચાગતં, અગ્ગિદડ્ઢં, ગોખાયિતં, ઉપચિકખાયિતં, ઉન્દૂરખાયિતં , અન્તચ્છિન્નં, દસચ્છિન્નં, ધજાહટં, થૂપં, સમણચીવરં, સામુદ્દિયં, આભિસેકિયં, પન્થિકં, વાતાહટં, ઇદ્ધિમયં, દેવદત્તિયન્તિ તેવીસતિ પંસુકૂલાનિ વેદિતબ્બાનિ. એત્થ ચ સોત્થિયન્તિ ગબ્ભમલહરણં. ગતપચ્ચાગતન્તિ મતકસરીરં પારુપિત્વા સુસાનં નેત્વા આનીતચીવરં. ધજાહટન્તિ ધજં ઉસ્સાપેત્વા તતો આનીતં. થૂપન્તિ વમ્મિકે પૂજિતચીવરં. સામુદ્દિયન્તિ સમુદ્દવીચીહિ થલં પાપિતં. પન્થિકન્તિ પન્થં ગચ્છન્તેહિ ચોરભયેન પાસાણેહિ કોટ્ટેત્વા પારુતચીવરં. ઇદ્ધિમયન્તિ એહિભિક્ખુચીવરં. સેસં પાકટમેવાતિ.

    Paṃsukūlanti sosānikaṃ, pāpaṇikaṃ, rathiyaṃ, saṅkārakūṭakaṃ, sotthiyaṃ, sinānaṃ, titthaṃ, gatapaccāgataṃ, aggidaḍḍhaṃ, gokhāyitaṃ, upacikakhāyitaṃ, undūrakhāyitaṃ , antacchinnaṃ, dasacchinnaṃ, dhajāhaṭaṃ, thūpaṃ, samaṇacīvaraṃ, sāmuddiyaṃ, ābhisekiyaṃ, panthikaṃ, vātāhaṭaṃ, iddhimayaṃ, devadattiyanti tevīsati paṃsukūlāni veditabbāni. Ettha ca sotthiyanti gabbhamalaharaṇaṃ. Gatapaccāgatanti matakasarīraṃ pārupitvā susānaṃ netvā ānītacīvaraṃ. Dhajāhaṭanti dhajaṃ ussāpetvā tato ānītaṃ. Thūpanti vammike pūjitacīvaraṃ. Sāmuddiyanti samuddavīcīhi thalaṃ pāpitaṃ. Panthikanti panthaṃ gacchantehi corabhayena pāsāṇehi koṭṭetvā pārutacīvaraṃ. Iddhimayanti ehibhikkhucīvaraṃ. Sesaṃ pākaṭamevāti.

    ચીવરસન્તોસોતિ વીસતિ ચીવરસન્તોસા – ચીવરે વિતક્કસન્તોસો, ગમનસન્તોસો, પરિયેસનસન્તોસો, પટિલાભસન્તોસો, મત્તપટિગ્ગહણસન્તોસો, લોલુપ્પવિવજ્જનસન્તોસો, યથાલાભસન્તોસો, યથાબલસન્તોસો, યથાસારુપ્પસન્તોસો, ઉદકસન્તોસો, ધોવનસન્તોસો, કરણસન્તોસો, પરિમાણસન્તોસો, સુત્તસન્તોસો, સિબ્બનસન્તોસો, રજનસન્તોસો, કપ્પસન્તોસો, પરિભોગસન્તોસો, સન્નિધિપરિવજ્જનસન્તોસો, વિસ્સજ્જનસન્તોસોતિ.

    Cīvarasantosoti vīsati cīvarasantosā – cīvare vitakkasantoso, gamanasantoso, pariyesanasantoso, paṭilābhasantoso, mattapaṭiggahaṇasantoso, loluppavivajjanasantoso, yathālābhasantoso, yathābalasantoso, yathāsāruppasantoso, udakasantoso, dhovanasantoso, karaṇasantoso, parimāṇasantoso, suttasantoso, sibbanasantoso, rajanasantoso, kappasantoso, paribhogasantoso, sannidhiparivajjanasantoso, vissajjanasantosoti.

    તત્થ સાદકભિક્ખુના તેમાસં નિબદ્ધવાસં વસિત્વા એકમાસમત્તં વિતક્કેતું વટ્ટતિ. સો હિ પવારેત્વા ચીવરમાસે ચીવરં કરોતિ, પંસુકૂલિકો અડ્ઢમાસેનેવ કરોતિ. ઇદં માસડ્ઢમાસમત્તં વિતક્કનં વિતક્કસન્તોસો નામ. વિતક્કસન્તોસેન પન સન્તુટ્ઠેન ભિક્ખુના પાચીનખણ્ડરાજિવાસિકપંસુકૂલિકત્થેરસદિસેન ભવિતબ્બં.

    Tattha sādakabhikkhunā temāsaṃ nibaddhavāsaṃ vasitvā ekamāsamattaṃ vitakketuṃ vaṭṭati. So hi pavāretvā cīvaramāse cīvaraṃ karoti, paṃsukūliko aḍḍhamāseneva karoti. Idaṃ māsaḍḍhamāsamattaṃ vitakkanaṃ vitakkasantoso nāma. Vitakkasantosena pana santuṭṭhena bhikkhunā pācīnakhaṇḍarājivāsikapaṃsukūlikattherasadisena bhavitabbaṃ.

    થેરો કિર ‘‘ચેતિયપબ્બતવિહારે ચેતિયં વન્દિસ્સામી’’તિ આગતો ચેતિયં વન્દિત્વા ચિન્તેસિ – ‘‘મય્હં ચીવરં જિણ્ણં, બહૂનં વસનટ્ઠાને લભિસ્સામી’’તિ. સો મહાવિહારં ગન્ત્વા સઙ્ઘત્થેરં દિસ્વા વસનટ્ઠાનં પુચ્છિત્વા તત્થ વુત્થો પુનદિવસે ચીવરં આદાય આગન્ત્વા થેરં વન્દિ. થેરો ‘‘કિં , આવુસો’’તિ આહ. ગામદ્વારં, ભન્તે, ગમિસ્સામીતિ. અહમ્પાવુસો, ગમિસ્સામીતિ . સાધુ, ભન્તેતિ ગચ્છન્તો મહાબોધિદ્વારકોટ્ઠકે ઠત્વા ‘‘પુઞ્ઞવન્તાનં વસનટ્ઠાને મનાપં લભિસ્સામી’’તિ ચિન્તેત્વા ‘‘અપરિસુદ્ધો મે વિતક્કો’’તિ તતોવ પટિનિવત્તિ. પુનદિવસે અમ્બઙ્ગણસમીપતો, પુનદિવસે મહાચેતિયસ્સ ઉત્તરદ્વારતો તત્થેવ પટિનિવત્તિત્વા ચતુત્થદિવસે થેરસ્સ સન્તિકં અગમાસિ. થેરો ‘‘ઇમસ્સ ભિક્ખુનો વિતક્કો ન પરિસુદ્ધો ભવિસ્સતી’’તિ ચીવરં ગહેત્વા તેન સદ્ધિંયેવ પઞ્હં પુચ્છમાનો ગામં પાવિસિ. તઞ્ચ રત્તિં એકો મનુસ્સો ઉચ્ચારપલિબુદ્ધો સાટકેયેવ વચ્ચં કત્વા તં સઙ્કારટ્ઠાને છડ્ડેસિ. પંસુકૂલિકત્થેરો તં નીલમક્ખિકાહિ સમ્પરિકિણ્ણં દિસ્વા અઞ્જલિં પગ્ગહેસિ. મહાથેરો ‘‘કિં, આવુસો, સઙ્કારટ્ઠાનસ્સ અઞ્જલિં પગ્ગણ્હાસી’’તિ. નાહં, ભન્તે, સઙ્કારટ્ઠાનસ્સ અઞ્જલિં પગ્ગણ્હામિ, મય્હં પિતુ દસબલસ્સ પગ્ગણ્હામિ, પુણ્ણદાસિયા સરીરં પારુપિત્વા છડ્ડિતં પંસુકૂલં તુમ્બમત્તે પાણકે વિધુનિત્વા સુસાનતો ગણ્હન્તેન દુક્કરતરં કતં , ભન્તેતિ. મહાથેરો ‘‘પરિસુદ્ધો વિતક્કો પંસુકૂલિકસ્સા’’તિ ચિન્તેસિ. પંસુકૂલિકત્થેરોપિ તસ્મિંયેવ ઠાને ઠિતો વિપસ્સનં વડ્ઢેત્વા તીણિ ફલાનિ પત્તો તં સાટકં ગહેત્વા ચીવરં કત્વા પારુપિત્વા પાચીનખણ્ડરાજિં ગન્ત્વા અગ્ગફલં અરહત્તં પાપુણિ.

    Thero kira ‘‘cetiyapabbatavihāre cetiyaṃ vandissāmī’’ti āgato cetiyaṃ vanditvā cintesi – ‘‘mayhaṃ cīvaraṃ jiṇṇaṃ, bahūnaṃ vasanaṭṭhāne labhissāmī’’ti. So mahāvihāraṃ gantvā saṅghattheraṃ disvā vasanaṭṭhānaṃ pucchitvā tattha vuttho punadivase cīvaraṃ ādāya āgantvā theraṃ vandi. Thero ‘‘kiṃ , āvuso’’ti āha. Gāmadvāraṃ, bhante, gamissāmīti. Ahampāvuso, gamissāmīti . Sādhu, bhanteti gacchanto mahābodhidvārakoṭṭhake ṭhatvā ‘‘puññavantānaṃ vasanaṭṭhāne manāpaṃ labhissāmī’’ti cintetvā ‘‘aparisuddho me vitakko’’ti tatova paṭinivatti. Punadivase ambaṅgaṇasamīpato, punadivase mahācetiyassa uttaradvārato tattheva paṭinivattitvā catutthadivase therassa santikaṃ agamāsi. Thero ‘‘imassa bhikkhuno vitakko na parisuddho bhavissatī’’ti cīvaraṃ gahetvā tena saddhiṃyeva pañhaṃ pucchamāno gāmaṃ pāvisi. Tañca rattiṃ eko manusso uccārapalibuddho sāṭakeyeva vaccaṃ katvā taṃ saṅkāraṭṭhāne chaḍḍesi. Paṃsukūlikatthero taṃ nīlamakkhikāhi samparikiṇṇaṃ disvā añjaliṃ paggahesi. Mahāthero ‘‘kiṃ, āvuso, saṅkāraṭṭhānassa añjaliṃ paggaṇhāsī’’ti. Nāhaṃ, bhante, saṅkāraṭṭhānassa añjaliṃ paggaṇhāmi, mayhaṃ pitu dasabalassa paggaṇhāmi, puṇṇadāsiyā sarīraṃ pārupitvā chaḍḍitaṃ paṃsukūlaṃ tumbamatte pāṇake vidhunitvā susānato gaṇhantena dukkarataraṃ kataṃ , bhanteti. Mahāthero ‘‘parisuddho vitakko paṃsukūlikassā’’ti cintesi. Paṃsukūlikattheropi tasmiṃyeva ṭhāne ṭhito vipassanaṃ vaḍḍhetvā tīṇi phalāni patto taṃ sāṭakaṃ gahetvā cīvaraṃ katvā pārupitvā pācīnakhaṇḍarājiṃ gantvā aggaphalaṃ arahattaṃ pāpuṇi.

    ચીવરત્થાય ગચ્છન્તસ્સ પન ‘‘કત્થ લભિસ્સામી’’તિ અચિન્તેત્વા કમ્મટ્ઠાનસીસેનેવ ગમનં ગમનસન્તોસો નામ. પરિયેસન્તસ્સ પન યેન વા તેન વા સદ્ધિં અપરિયેસિત્વા લજ્જિં પેસલં ભિક્ખું ગહેત્વા પરિયેસનં પરિયેસનસન્તોસો નામ. એવં પરિયેસન્તસ્સ આહરિયમાનં ચીવરં દૂરતો દિસ્વા ‘‘એતં મનાપં ભવિસ્સતિ, એતં અમનાપ’’ન્તિ એવં અવિતક્કેત્વા થૂલસુખુમાદીસુ યથાલદ્ધેનેવ સન્તુસ્સનં પટિલાભસન્તોસો નામ. એવં લદ્ધં ગણ્હન્તસ્સાપિ ‘‘એત્તકં દુપટ્ટસ્સ ભવિસ્સતિ, એત્તકં એકપટ્ટસ્સા’’તિ અત્તનો પહોનકમત્તેનેવ સન્તુસ્સનં મત્તપટિગ્ગહણસન્તોસો નામ. ચીવરં પરિયેસન્તસ્સ પન ‘‘અસુકસ્સ ઘરદ્વારે મનાપં લભિસ્સામી’’તિ અચિન્તેત્વા દ્વારપટિપાટિયા ચરણં લોલુપ્પવિવજ્જનસન્તોસો નામ.

    Cīvaratthāya gacchantassa pana ‘‘kattha labhissāmī’’ti acintetvā kammaṭṭhānasīseneva gamanaṃ gamanasantoso nāma. Pariyesantassa pana yena vā tena vā saddhiṃ apariyesitvā lajjiṃ pesalaṃ bhikkhuṃ gahetvā pariyesanaṃ pariyesanasantoso nāma. Evaṃ pariyesantassa āhariyamānaṃ cīvaraṃ dūrato disvā ‘‘etaṃ manāpaṃ bhavissati, etaṃ amanāpa’’nti evaṃ avitakketvā thūlasukhumādīsu yathāladdheneva santussanaṃ paṭilābhasantoso nāma. Evaṃ laddhaṃ gaṇhantassāpi ‘‘ettakaṃ dupaṭṭassa bhavissati, ettakaṃ ekapaṭṭassā’’ti attano pahonakamatteneva santussanaṃ mattapaṭiggahaṇasantoso nāma. Cīvaraṃ pariyesantassa pana ‘‘asukassa gharadvāre manāpaṃ labhissāmī’’ti acintetvā dvārapaṭipāṭiyā caraṇaṃ loluppavivajjanasantoso nāma.

    લૂખપણીતેસુ યેન કેનચિ યાપેતું સક્કોન્તસ્સ યથાલદ્ધેનેવ યાપનં યથાલાભસન્તોસો નામ. અત્તનો થામં જાનિત્વા યેન યાપેતું સક્કોતિ, તેન યાપનં યથાબલસન્તોસો નામ. મનાપં અઞ્ઞસ્સ દત્વા અત્તના યેન કેનચિ યાપનં યથાસારુપ્પસન્તોસો નામ.

    Lūkhapaṇītesu yena kenaci yāpetuṃ sakkontassa yathāladdheneva yāpanaṃ yathālābhasantoso nāma. Attano thāmaṃ jānitvā yena yāpetuṃ sakkoti, tena yāpanaṃ yathābalasantoso nāma. Manāpaṃ aññassa datvā attanā yena kenaci yāpanaṃ yathāsāruppasantoso nāma.

    ‘‘કત્થ ઉદકં મનાપં, કત્થ અમનાપ’’ન્તિ અવિચારેત્વા યેન કેનચિ ધોવનૂપગેન ઉદકેન ધોવનં ઉદકસન્તોસો નામ. પણ્ડુમત્તિકગેરુકપૂતિપણ્ણરસકિલિટ્ઠાનિ પન ઉદકાનિ વજ્જેતું વટ્ટતિ. ધોવન્તસ્સ પન મુગ્ગરાદીહિ અપહરિત્વા હત્થેહિ મદ્દિત્વા ધોવનં ધોવનસન્તોસો નામ. તથા અસુજ્ઝન્તં પણ્ણાનિ પક્ખિપિત્વા તાપિતઉદકેનાપિ ધોવિતું વટ્ટતિ. એવં ધોવિત્વા કરોન્તસ્સ ‘‘ઇદં થૂલં, ઇદં સુખુમ’’ન્તિ અકોપેત્વા પહોનકનીહારેનેવ કરણં કરણસન્તોસો નામ. તિમણ્ડલપતિચ્છાદનમત્તસ્સેવ કરણં પરિમાણસન્તોસો નામ. ચીવરકરણત્થાય પન મનાપં સુત્તં પરિયેસિસ્સામીતિ અવિચારેત્વા રથિકાદીસુ વા દેવટ્ઠાને વા આહરિત્વા પાદમૂલે વા ઠપિતં યંકિઞ્ચિદેવ સુત્તં ગહેત્વા કરણં સુત્તસન્તોસો નામ.

    ‘‘Kattha udakaṃ manāpaṃ, kattha amanāpa’’nti avicāretvā yena kenaci dhovanūpagena udakena dhovanaṃ udakasantoso nāma. Paṇḍumattikagerukapūtipaṇṇarasakiliṭṭhāni pana udakāni vajjetuṃ vaṭṭati. Dhovantassa pana muggarādīhi apaharitvā hatthehi madditvā dhovanaṃ dhovanasantoso nāma. Tathā asujjhantaṃ paṇṇāni pakkhipitvā tāpitaudakenāpi dhovituṃ vaṭṭati. Evaṃ dhovitvā karontassa ‘‘idaṃ thūlaṃ, idaṃ sukhuma’’nti akopetvā pahonakanīhāreneva karaṇaṃ karaṇasantoso nāma. Timaṇḍalapaticchādanamattasseva karaṇaṃ parimāṇasantoso nāma. Cīvarakaraṇatthāya pana manāpaṃ suttaṃ pariyesissāmīti avicāretvā rathikādīsu vā devaṭṭhāne vā āharitvā pādamūle vā ṭhapitaṃ yaṃkiñcideva suttaṃ gahetvā karaṇaṃ suttasantoso nāma.

    કુસિબન્ધનકાલે પન અઙ્ગુલમત્તે સત્ત વારે ન વિજ્ઝિતબ્બં. એવં કરોન્તસ્સ હિ યો ભિક્ખુ સહાયો ન હોતિ, તસ્સ વત્તભેદોપિ નત્થિ. તિવઙ્ગુલમત્તે પન સત્ત વારે વિજ્ઝિતબ્બં. એવં કરોન્તસ્સ મગ્ગપ્પટિપન્નેનાપિ સહાયેન ભવિતબ્બં. યો ન હોતિ, તસ્સ વત્તભેદો. અયં સિબ્બનસન્તોસો નામ. રજન્તેન પન કાળકચ્છકાદીનિ પરિયેસન્તેન ન ચરિતબ્બં, સોમવક્કલાદીસુ યં લભતિ, તેન રજિતબ્બં. અલભન્તેન પન મનુસ્સેહિ અરઞ્ઞે વાકં ગહેત્વા છડ્ડિતરજનં વા ભિક્ખૂહિ પચિત્વા છડ્ડિતકસટં વા ગહેત્વા રજિતબ્બં. અયં રજનસન્તોસો નામ. નીલકદ્દમકાળસામેસુ યંકિઞ્ચિ ગહેત્વા હત્થિપિટ્ઠે નિસિન્નસ્સ પઞ્ઞાયમાનકપ્પકરણં કપ્પસન્તોસો નામ.

    Kusibandhanakāle pana aṅgulamatte satta vāre na vijjhitabbaṃ. Evaṃ karontassa hi yo bhikkhu sahāyo na hoti, tassa vattabhedopi natthi. Tivaṅgulamatte pana satta vāre vijjhitabbaṃ. Evaṃ karontassa maggappaṭipannenāpi sahāyena bhavitabbaṃ. Yo na hoti, tassa vattabhedo. Ayaṃ sibbanasantoso nāma. Rajantena pana kāḷakacchakādīni pariyesantena na caritabbaṃ, somavakkalādīsu yaṃ labhati, tena rajitabbaṃ. Alabhantena pana manussehi araññe vākaṃ gahetvā chaḍḍitarajanaṃ vā bhikkhūhi pacitvā chaḍḍitakasaṭaṃ vā gahetvā rajitabbaṃ. Ayaṃ rajanasantoso nāma. Nīlakaddamakāḷasāmesu yaṃkiñci gahetvā hatthipiṭṭhe nisinnassa paññāyamānakappakaraṇaṃ kappasantoso nāma.

    હિરિકોપીનપ્પટિચ્છાદનમત્તવસેન પરિભુઞ્જનં પરિભોગસન્તોસો નામ. દુસ્સં પન લભિત્વા સુત્તં વા સૂચિં વા કારકં વા અલભન્તેન ઠપેતું વટ્ટતિ, લભન્તેન ન વટ્ટતિ. કતમ્પિ સચે અન્તેવાસિકાદીનં દાતુકામો હોતિ, તે ચ અસન્નિહિતા, યાવ આગમના ઠપેતું વટ્ટતિ. આગતમત્તેસુ દાતબ્બં. દાતું અસક્કોન્તેન અધિટ્ઠાતબ્બં. અઞ્ઞસ્મિં ચીવરે સતિ પચ્ચત્થરણમ્પિ અધિટ્ઠાતું વટ્ટતિ. અનધિટ્ઠિતમેવ હિ સન્નિધિ હોતિ, અધિટ્ઠિતં ન હોતીતિ મહાસીવત્થેરો આહ. અયં સન્નિધિપરિવજ્જનસન્તોસો નામ. વિસ્સજ્જેન્તેન પન ન મુખં ઓલોકેત્વા દાતબ્બં, સારણીયધમ્મે ઠત્વા વિસ્સજ્જેતબ્બન્તિ અયં વિસ્સજ્જનસન્તોસો નામ.

    Hirikopīnappaṭicchādanamattavasena paribhuñjanaṃ paribhogasantoso nāma. Dussaṃ pana labhitvā suttaṃ vā sūciṃ vā kārakaṃ vā alabhantena ṭhapetuṃ vaṭṭati, labhantena na vaṭṭati. Katampi sace antevāsikādīnaṃ dātukāmo hoti, te ca asannihitā, yāva āgamanā ṭhapetuṃ vaṭṭati. Āgatamattesu dātabbaṃ. Dātuṃ asakkontena adhiṭṭhātabbaṃ. Aññasmiṃ cīvare sati paccattharaṇampi adhiṭṭhātuṃ vaṭṭati. Anadhiṭṭhitameva hi sannidhi hoti, adhiṭṭhitaṃ na hotīti mahāsīvatthero āha. Ayaṃ sannidhiparivajjanasantoso nāma. Vissajjentena pana na mukhaṃ oloketvā dātabbaṃ, sāraṇīyadhamme ṭhatvā vissajjetabbanti ayaṃ vissajjanasantoso nāma.

    ચીવરપ્પટિસંયુત્તાનિ ધુતઙ્ગાનિ નામ પંસુકૂલિકઙ્ગઞ્ચેવ તેચીવરિકઙ્ગઞ્ચ. તેસં વિત્થારકથા વિસુદ્ધિમગ્ગે (વિસુદ્ધિ॰ ૧.૨૪-૨૫) વેદિતબ્બા. ઇતિ ચીવરસન્તોસમહાઅરિયવંસં પૂરયમાનો ભિક્ખુ ઇમાનિ દ્વે ધુતઙ્ગાનિ ગોપેતિ. ઇમાનિ ગોપેન્તો ચીવરસન્તોસમહાઅરિયવંસવસેન સન્તુટ્ઠો હોતીતિ.

    Cīvarappaṭisaṃyuttāni dhutaṅgāni nāma paṃsukūlikaṅgañceva tecīvarikaṅgañca. Tesaṃ vitthārakathā visuddhimagge (visuddhi. 1.24-25) veditabbā. Iti cīvarasantosamahāariyavaṃsaṃ pūrayamāno bhikkhu imāni dve dhutaṅgāni gopeti. Imāni gopento cīvarasantosamahāariyavaṃsavasena santuṭṭho hotīti.

    વણ્ણવાદીતિ એકો સન્તુટ્ઠો હોતિ, સન્તોસસ્સ વણ્ણં ન કથેતિ. એકો ન સન્તુટ્ઠો હોતિ, સન્તોસસ્સ વણ્ણં કથેતિ. એકો નેવ સન્તુટ્ઠો હોતિ, ન સન્તોસસ્સ વણ્ણં કથેતિ. એકો સન્તુટ્ઠો ચેવ હોતિ, સન્તોસસ્સ ચ વણ્ણં કથેતિ. તં દસ્સેતું ‘‘ઇતરીતરચીવરસન્તુટ્ઠિયા ચ વણ્ણવાદી’’તિ વુત્તં.

    Vaṇṇavādīti eko santuṭṭho hoti, santosassa vaṇṇaṃ na katheti. Eko na santuṭṭho hoti, santosassa vaṇṇaṃ katheti. Eko neva santuṭṭho hoti, na santosassa vaṇṇaṃ katheti. Eko santuṭṭho ceva hoti, santosassa ca vaṇṇaṃ katheti. Taṃ dassetuṃ ‘‘itarītaracīvarasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī’’ti vuttaṃ.

    અનેસનન્તિ દૂતેય્યપહિનગમનાનુયોગપભેદં નાનપ્પકારં અનેસનં. અપ્પતિરૂપન્તિ અયુત્તં. અલદ્ધા ચાતિ અલભિત્વા. યથા એકચ્ચો ‘‘કથં નુ ખો ચીવરં લભિસ્સામી’’તિ પુઞ્ઞવન્તેહિ ભિક્ખૂહિ સદ્ધિં એકતો હુત્વા કોહઞ્ઞં કરોન્તો ઉત્તસતિ પરિતસ્સતિ, સન્તુટ્ઠો ભિક્ખુ એવં અલદ્ધા ચીવરં ન પરિતસ્સતિ. લદ્ધા ચાતિ ધમ્મેન સમેન લભિત્વા. અગધિતોતિ વિગતલોભગિદ્ધો. અમુચ્છિતોતિ અધિમત્તતણ્હાય મુચ્છં અનાપન્નો. અનજ્ઝોપન્નોતિ તણ્હાય અનોત્થતો અપરિયોનદ્ધો. આદીનવદસ્સાવીતિ અનેસનાપત્તિયઞ્ચ ગેધિતપરિભોગે ચ આદીનવં પસ્સમાનો. નિસ્સરણપઞ્ઞોતિ ‘‘યાવદેવ સીતસ્સ પટિઘાતાયા’’તિ વુત્તં નિસ્સરણમેવ પજાનન્તો.

    Anesananti dūteyyapahinagamanānuyogapabhedaṃ nānappakāraṃ anesanaṃ. Appatirūpanti ayuttaṃ. Aladdhāti alabhitvā. Yathā ekacco ‘‘kathaṃ nu kho cīvaraṃ labhissāmī’’ti puññavantehi bhikkhūhi saddhiṃ ekato hutvā kohaññaṃ karonto uttasati paritassati, santuṭṭho bhikkhu evaṃ aladdhā cīvaraṃ na paritassati. Laddhā cāti dhammena samena labhitvā. Agadhitoti vigatalobhagiddho. Amucchitoti adhimattataṇhāya mucchaṃ anāpanno. Anajjhopannoti taṇhāya anotthato apariyonaddho. Ādīnavadassāvīti anesanāpattiyañca gedhitaparibhoge ca ādīnavaṃ passamāno. Nissaraṇapaññoti ‘‘yāvadeva sītassa paṭighātāyā’’ti vuttaṃ nissaraṇameva pajānanto.

    ઇતરીતરચીવરસન્તુટ્ઠિયાતિ યેન કેનચિ ચીવરેન સન્તુટ્ઠિયા. નેવત્તાનુક્કંસેતીતિ ‘‘અહં પંસુકૂલિકો, મયા ઉપસમ્પદમાળેયેવ પંસુકૂલિકઙ્ગં ગહિતં, કો મયા સદિસો અત્થી’’તિ અત્તુક્કંસનં ન કરોતિ. નો પરં વમ્ભેતીતિ ‘‘ઇમે પનઞ્ઞે ભિક્ખૂ ન પંસુકૂલિકા’’તિ વા, ‘‘પંસુકૂલિકઙ્ગમત્તમ્પિ એતેસં નત્થી’’તિ વા એવં પરં ન વમ્ભેતિ. યો હિ તત્થ દક્ખોતિ યો તસ્મિં ચીવરસન્તોસે વણ્ણવાદાદીસુ વા દક્ખો છેકો બ્યત્તો. અનલસોતિ સાતચ્ચકિરિયાય આલસિયવિરહિતો. સમ્પજાનો પટિસ્સતોતિ સમ્પજાનપઞ્ઞાય ચેવ સતિયા ચ યુત્તો. અરિયવંસે ઠિતોતિ અરિયવંસે પતિટ્ઠિતો.

    Itarītaracīvarasantuṭṭhiyāti yena kenaci cīvarena santuṭṭhiyā. Nevattānukkaṃsetīti ‘‘ahaṃ paṃsukūliko, mayā upasampadamāḷeyeva paṃsukūlikaṅgaṃ gahitaṃ, ko mayā sadiso atthī’’ti attukkaṃsanaṃ na karoti. No paraṃ vambhetīti ‘‘ime panaññe bhikkhū na paṃsukūlikā’’ti vā, ‘‘paṃsukūlikaṅgamattampi etesaṃ natthī’’ti vā evaṃ paraṃ na vambheti. Yo hi tattha dakkhoti yo tasmiṃ cīvarasantose vaṇṇavādādīsu vā dakkho cheko byatto. Analasoti sātaccakiriyāya ālasiyavirahito. Sampajāno paṭissatoti sampajānapaññāya ceva satiyā ca yutto. Ariyavaṃse ṭhitoti ariyavaṃse patiṭṭhito.

    ઇતરીતરેન પિણ્ડપાતેનાતિ યેન કેનચિ પિણ્ડપાતેન. એત્થાપિ પિણ્ડપાતો જાનિતબ્બો, પિણ્ડપાતક્ખેત્તં જાનિતબ્બં, પિણ્ડપાતસન્તોસો જાનિતબ્બો, પિણ્ડપાતપ્પટિસંયુત્તં ધુતઙ્ગં જાનિતબ્બં . તત્થ પિણ્ડપાતોતિ ઓદનો કુમ્માસો સત્તુ મચ્છો મંસં ખીરં દધિ સપ્પિ નવનીતં તેલં મધુ ફાણિતં યાગુ ખાદનીયં સાયનીયં લેહનીયન્તિ સોળસ પિણ્ડપાતા.

    Itarītarenapiṇḍapātenāti yena kenaci piṇḍapātena. Etthāpi piṇḍapāto jānitabbo, piṇḍapātakkhettaṃ jānitabbaṃ, piṇḍapātasantoso jānitabbo, piṇḍapātappaṭisaṃyuttaṃ dhutaṅgaṃ jānitabbaṃ . Tattha piṇḍapātoti odano kummāso sattu maccho maṃsaṃ khīraṃ dadhi sappi navanītaṃ telaṃ madhu phāṇitaṃ yāgu khādanīyaṃ sāyanīyaṃ lehanīyanti soḷasa piṇḍapātā.

    પિણ્ડપાતક્ખેત્તન્તિ સઙ્ઘભત્તં ઉદ્દેસભત્તં નિમન્તનં સલાકભત્તં પક્ખિકં ઉપોસથિકં પાટિપદિકભત્તં આગન્તુકભત્તં ગમિકભત્તં ગિલાનભત્તં ગિલાનુપટ્ઠાકભત્તં ધુરભત્તં કુટિભત્તં વારભત્તં વિહારભત્તન્તિ પન્નરસ પિણ્ડપાતક્ખેત્તાનિ.

    Piṇḍapātakkhettanti saṅghabhattaṃ uddesabhattaṃ nimantanaṃ salākabhattaṃ pakkhikaṃ uposathikaṃ pāṭipadikabhattaṃ āgantukabhattaṃ gamikabhattaṃ gilānabhattaṃ gilānupaṭṭhākabhattaṃ dhurabhattaṃ kuṭibhattaṃ vārabhattaṃ vihārabhattanti pannarasa piṇḍapātakkhettāni.

    પિણ્ડપાતસન્તોસોતિ પિણ્ડપાતે વિતક્કસન્તોસો ગમનસન્તોસો પરિયેસનસન્તોસો પટિલાભસન્તોસો પટિગ્ગહણસન્તોસો મત્તપટિગ્ગહણસન્તોસો લોલુપ્પવિવજ્જનસન્તોસો યથાલાભસન્તોસો યથાબલસન્તોસો યથાસારુપ્પસન્તોસો ઉપકારસન્તોસો પરિમાણસન્તોસો પરિભોગસન્તોસો સન્નિધિપરિવજ્જનસન્તોસો વિસ્સજ્જનસન્તોસોતિ પન્નરસ સન્તોસા.

    Piṇḍapātasantosoti piṇḍapāte vitakkasantoso gamanasantoso pariyesanasantoso paṭilābhasantoso paṭiggahaṇasantoso mattapaṭiggahaṇasantoso loluppavivajjanasantoso yathālābhasantoso yathābalasantoso yathāsāruppasantoso upakārasantoso parimāṇasantoso paribhogasantoso sannidhiparivajjanasantoso vissajjanasantosoti pannarasa santosā.

    તત્થ સાદકો ભિક્ખુ મુખં ધોવિત્વા વિતક્કેતિ. પિણ્ડપાતિકેન પન ગણેન સદ્ધિં ચરતા સાયં થેરૂપટ્ઠાનકાલે ‘‘સ્વે કત્થ પિણ્ડાય ચરિસ્સામાતિ? અસુકગામે, ભન્તે’’તિ એત્તકં ચિન્તેત્વા તતો પટ્ઠાય ન વિતક્કેતબ્બં. એકચારિકેન વિતક્કમાળકે ઠત્વા વિતક્કેતબ્બં. તતો પટ્ઠાય વિતક્કેન્તો અરિયવંસા ચુતો હોતિ પરિબાહિરો. અયં વિતક્કસન્તોસો નામ.

    Tattha sādako bhikkhu mukhaṃ dhovitvā vitakketi. Piṇḍapātikena pana gaṇena saddhiṃ caratā sāyaṃ therūpaṭṭhānakāle ‘‘sve kattha piṇḍāya carissāmāti? Asukagāme, bhante’’ti ettakaṃ cintetvā tato paṭṭhāya na vitakketabbaṃ. Ekacārikena vitakkamāḷake ṭhatvā vitakketabbaṃ. Tato paṭṭhāya vitakkento ariyavaṃsā cuto hoti paribāhiro. Ayaṃ vitakkasantoso nāma.

    પિણ્ડાય પવિસન્તેન ‘‘કુહિં લભિસ્સામી’’તિ અચિન્તેત્વા કમ્મટ્ઠાનસીસેન ગન્તબ્બં. અયં ગમનસન્તોસો નામ. પરિયેસન્તેન યં વા તં વા અગ્ગહેત્વા લજ્જિં પેસલમેવ ગહેત્વા પરિયેસિતબ્બં. અયં પરિયેસનસન્તોસો નામ. દૂરતોવ આહરિયમાનં દિસ્વા ‘‘એતં મનાપં , એતં અમનાપ’’ન્તિ ચિત્તં ન ઉપ્પાદેતબ્બં. અયં પટિલાભસન્તોસો નામ. ‘‘ઇમં મનાપં ગણ્હિસ્સામિ, ઇમં અમનાપં ન ગણ્હિસ્સામી’’તિ અચિન્તેત્વા યંકિઞ્ચિ યાપનમત્તં ગહેતબ્બમેવ. અયં પટિગ્ગહણસન્તોસો નામ.

    Piṇḍāya pavisantena ‘‘kuhiṃ labhissāmī’’ti acintetvā kammaṭṭhānasīsena gantabbaṃ. Ayaṃ gamanasantoso nāma. Pariyesantena yaṃ vā taṃ vā aggahetvā lajjiṃ pesalameva gahetvā pariyesitabbaṃ. Ayaṃ pariyesanasantoso nāma. Dūratova āhariyamānaṃ disvā ‘‘etaṃ manāpaṃ , etaṃ amanāpa’’nti cittaṃ na uppādetabbaṃ. Ayaṃ paṭilābhasantoso nāma. ‘‘Imaṃ manāpaṃ gaṇhissāmi, imaṃ amanāpaṃ na gaṇhissāmī’’ti acintetvā yaṃkiñci yāpanamattaṃ gahetabbameva. Ayaṃ paṭiggahaṇasantoso nāma.

    એત્થ પન દેય્યધમ્મો બહુ, દાયકો અપ્પં દાતુકામો, અપ્પં ગહેતબ્બં. દેય્યધમ્મોપિ બહુ, દાયકોપિ બહું દાતુકામો, પમાણેનેવ ગહેતબ્બં. દેય્યધમ્મો ન બહુ, દાયકોપિ અપ્પં દાતુકામો, અપ્પં ગહેતબ્બં. દેય્યધમ્મો ન બહુ, દાયકો પન બહું દાતુકામો, પમાણેન ગહેતબ્બં . પટિગ્ગહણસ્મિઞ્હિ મત્તં અજાનન્તો મનુસ્સાનં પસાદં મક્ખેતિ, સદ્ધાદેય્યં વિનિપાતેતિ, સાસનં ન કરોતિ, વિજાતમાતુયાપિ ચિત્તં ગહેતું ન સક્કોતિ. ઇતિ મત્તં જાનિત્વાવ પટિગ્ગહેતબ્બન્તિ અયં મત્તપટિગ્ગહણસન્તોસો નામ. અડ્ઢકુલાનિયેવ અગન્ત્વા દ્વારપટિપાટિયા ગન્તબ્બં. અયં લોલુપ્પવિવજ્જનસન્તોસો નામ. યથાલાભસન્તોસાદયો ચીવરે વુત્તનયા એવ.

    Ettha pana deyyadhammo bahu, dāyako appaṃ dātukāmo, appaṃ gahetabbaṃ. Deyyadhammopi bahu, dāyakopi bahuṃ dātukāmo, pamāṇeneva gahetabbaṃ. Deyyadhammo na bahu, dāyakopi appaṃ dātukāmo, appaṃ gahetabbaṃ. Deyyadhammo na bahu, dāyako pana bahuṃ dātukāmo, pamāṇena gahetabbaṃ . Paṭiggahaṇasmiñhi mattaṃ ajānanto manussānaṃ pasādaṃ makkheti, saddhādeyyaṃ vinipāteti, sāsanaṃ na karoti, vijātamātuyāpi cittaṃ gahetuṃ na sakkoti. Iti mattaṃ jānitvāva paṭiggahetabbanti ayaṃ mattapaṭiggahaṇasantoso nāma. Aḍḍhakulāniyeva agantvā dvārapaṭipāṭiyā gantabbaṃ. Ayaṃ loluppavivajjanasantoso nāma. Yathālābhasantosādayo cīvare vuttanayā eva.

    પિણ્ડપાતં પરિભુઞ્જિત્વા ‘‘સમણધમ્મં અનુપાલેસ્સામી’’તિ એવં ઉપકારં ઞત્વા પરિભુઞ્જનં ઉપકારસન્તોસો નામ. પત્તં પૂરેત્વા આનીતં ન પટિગ્ગહેતબ્બં. અનુપસમ્પન્ને સતિ તેન ગાહાપેતબ્બં, અસતિ હરાપેત્વા પટિગ્ગહણમત્તં ગહેતબ્બં. અયં પરિમાણસન્તોસો નામ. ‘‘જિઘચ્છાય પટિવિનોદનં ઇદમેત્થ નિસ્સરણ’’ન્તિ એવં પરિભુઞ્જનં પરિભોગસન્તોસો નામ. નિદહિત્વા ન પરિભુઞ્જિતબ્બન્તિ અયં સન્નિધિપરિવજ્જનસન્તોસો નામ. મુખં અનોલોકેત્વા સારણીયધમ્મે ઠિતેન વિસ્સજ્જેતબ્બં. અયં વિસ્સજ્જનસન્તોસો નામ.

    Piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā ‘‘samaṇadhammaṃ anupālessāmī’’ti evaṃ upakāraṃ ñatvā paribhuñjanaṃ upakārasantoso nāma. Pattaṃ pūretvā ānītaṃ na paṭiggahetabbaṃ. Anupasampanne sati tena gāhāpetabbaṃ, asati harāpetvā paṭiggahaṇamattaṃ gahetabbaṃ. Ayaṃ parimāṇasantoso nāma. ‘‘Jighacchāya paṭivinodanaṃ idamettha nissaraṇa’’nti evaṃ paribhuñjanaṃ paribhogasantoso nāma. Nidahitvā na paribhuñjitabbanti ayaṃ sannidhiparivajjanasantoso nāma. Mukhaṃ anoloketvā sāraṇīyadhamme ṭhitena vissajjetabbaṃ. Ayaṃ vissajjanasantoso nāma.

    પિણ્ડપાતપ્પટિસંયુત્તાનિ પન પઞ્ચ ધુતઙ્ગાનિ પિણ્ડપાતિકઙ્ગં સપદાનચારિકઙ્ગં એકાસનિકઙ્ગં પત્તપિણ્ડિકઙ્ગં ખલુપચ્છાભત્તિકઙ્ગન્તિ. તેસં વિત્થારકથા વિસુદ્ધિમગ્ગે (વિસુદ્ધિ॰ ૧.૨૬-૩૦) વુત્તા. ઇતિ પિણ્ડપાતસન્તોસમહાઅરિયવંસં પૂરયમાનો ભિક્ખુ ઇમાનિ પઞ્ચ ધુતઙ્ગાનિ ગોપેતિ, ઇમાનિ ગોપેન્તો પિણ્ડપાતસન્તોસમહાઅરિયવંસેન સન્તુટ્ઠો હોતિ. વણ્ણવાદીતિઆદીનિ વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બાનિ.

    Piṇḍapātappaṭisaṃyuttāni pana pañca dhutaṅgāni piṇḍapātikaṅgaṃ sapadānacārikaṅgaṃ ekāsanikaṅgaṃ pattapiṇḍikaṅgaṃ khalupacchābhattikaṅganti. Tesaṃ vitthārakathā visuddhimagge (visuddhi. 1.26-30) vuttā. Iti piṇḍapātasantosamahāariyavaṃsaṃ pūrayamāno bhikkhu imāni pañca dhutaṅgāni gopeti, imāni gopento piṇḍapātasantosamahāariyavaṃsena santuṭṭho hoti. Vaṇṇavādītiādīni vuttanayeneva veditabbāni.

    સેનાસનેનાતિ ઇધ સેનાસનં જાનિતબ્બં, સેનાસનક્ખેત્તં જાનિતબ્બં, સેનાસનસન્તોસો જાનિતબ્બો, સેનાસનપ્પટિસંયુત્તં ધુતઙ્ગં જાનિતબ્બં. તત્થ સેનાસનન્તિ મઞ્ચો પીઠં ભિસિ બિમ્બોહનં વિહારો અડ્ઢયોગો પાસાદો હમ્મિયં ગુહા લેણં અટ્ટો માળો વેળુગુમ્બો રુક્ખમૂલં યત્થ વા પન ભિક્ખૂ પટિક્કમન્તીતિ ઇમાનિ પન્નરસ સેનાસનાનિ.

    Senāsanenāti idha senāsanaṃ jānitabbaṃ, senāsanakkhettaṃ jānitabbaṃ, senāsanasantoso jānitabbo, senāsanappaṭisaṃyuttaṃ dhutaṅgaṃ jānitabbaṃ. Tattha senāsananti mañco pīṭhaṃ bhisi bimbohanaṃ vihāro aḍḍhayogo pāsādo hammiyaṃ guhā leṇaṃ aṭṭo māḷo veḷugumbo rukkhamūlaṃ yattha vā pana bhikkhū paṭikkamantīti imāni pannarasa senāsanāni.

    સેનાસનક્ખેત્તન્તિ સઙ્ઘતો વા ગણતો વા ઞાતિતો વા મિત્તતો વા અત્તનો વા ધનેન પંસુકૂલં વાતિ છ ખેત્તાનિ.

    Senāsanakkhettanti saṅghato vā gaṇato vā ñātito vā mittato vā attano vā dhanena paṃsukūlaṃ vāti cha khettāni.

    સેનાસનસન્તોસોતિ સેનાસને વિતક્કસન્તોસાદયો પન્નરસ સન્તોસા. તે પિણ્ડપાતે વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બા. સેનાસનપ્પટિસંયુત્તાનિ પન પઞ્ચ ધુતઙ્ગાનિ આરઞ્ઞિકઙ્ગં રુક્ખમૂલિકઙ્ગં અબ્ભોકાસિકઙ્ગં સોસાનિકઙ્ગં યથાસન્થતિકઙ્ગન્તિ. તેસં વિત્થારકથા વિસુદ્ધિમગ્ગે (વિસુદ્ધિ॰ ૧.૩૧-૩૫) વુત્તા. ઇતિ સેનાસનસન્તોસમહાઅરિયવંસં પૂરયમાનો ભિક્ખુ ઇમાનિ પઞ્ચ ધુતઙ્ગાનિ ગોપેતિ. ઇમાનિ ગોપેન્તો સેનાસનસન્તોસમહાઅરિયવંસેન સન્તુટ્ઠો હોતિ.

    Senāsanasantosoti senāsane vitakkasantosādayo pannarasa santosā. Te piṇḍapāte vuttanayeneva veditabbā. Senāsanappaṭisaṃyuttāni pana pañca dhutaṅgāni āraññikaṅgaṃ rukkhamūlikaṅgaṃ abbhokāsikaṅgaṃ sosānikaṅgaṃ yathāsanthatikaṅganti. Tesaṃ vitthārakathā visuddhimagge (visuddhi. 1.31-35) vuttā. Iti senāsanasantosamahāariyavaṃsaṃ pūrayamāno bhikkhu imāni pañca dhutaṅgāni gopeti. Imāni gopento senāsanasantosamahāariyavaṃsena santuṭṭho hoti.

    ગિલાનપચ્ચયો પન પિણ્ડપાતેયેવ પવિટ્ઠો. તત્થ યથાલાભયથાબલયથાસારુપ્પસન્તોસેનેવ સન્તુસ્સિતબ્બં. નેસજ્જિકઙ્ગં ભાવનારામઅરિયવંસં ભજતિ. વુત્તમ્પિ ચેતં –

    Gilānapaccayo pana piṇḍapāteyeva paviṭṭho. Tattha yathālābhayathābalayathāsāruppasantoseneva santussitabbaṃ. Nesajjikaṅgaṃ bhāvanārāmaariyavaṃsaṃ bhajati. Vuttampi cetaṃ –

    ‘‘પઞ્ચ સેનાસને વુત્તા, પઞ્ચ આહારનિસ્સિતા;

    ‘‘Pañca senāsane vuttā, pañca āhāranissitā;

    એકો વીરિયસંયુત્તો, દ્વે ચ ચીવરનિસ્સિતા’’તિ.

    Eko vīriyasaṃyutto, dve ca cīvaranissitā’’ti.

    ઇતિ ભગવા પથવિં પત્થરમાનો વિય સાગરકુચ્છિં પૂરયમાનો વિય આકાસં વિત્થારયમાનો વિય ચ પઠમં ચીવરસન્તોસં અરિયવંસં કથેત્વા ચન્દં ઉટ્ઠાપેન્તો વિય સૂરિયં ઉલ્લઙ્ઘેન્તો વિય ચ દુતિયં પિણ્ડપાતસન્તોસં કથેત્વા સિનેરું ઉક્ખિપન્તો વિય તતિયં સેનાસનસન્તોસં અરિયવંસં કથેત્વા ઇદાનિ સહસ્સનયપટિમણ્ડિતં ચતુત્થં ભાવનારામં અરિયવંસં કથેતું પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ ભાવનારામો હોતીતિ દેસનં આરભિ.

    Iti bhagavā pathaviṃ pattharamāno viya sāgarakucchiṃ pūrayamāno viya ākāsaṃ vitthārayamāno viya ca paṭhamaṃ cīvarasantosaṃ ariyavaṃsaṃ kathetvā candaṃ uṭṭhāpento viya sūriyaṃ ullaṅghento viya ca dutiyaṃ piṇḍapātasantosaṃ kathetvā sineruṃ ukkhipanto viya tatiyaṃ senāsanasantosaṃ ariyavaṃsaṃ kathetvā idāni sahassanayapaṭimaṇḍitaṃ catutthaṃ bhāvanārāmaṃ ariyavaṃsaṃ kathetuṃ puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu bhāvanārāmo hotīti desanaṃ ārabhi.

    તત્થ આરમણં આરામો, અભિરતીતિ અત્થો. ભાવનાય આરામો અસ્સાતિ ભાવનારામો. ભાવનાય રતોતિ ભાવનારતો. પઞ્ચવિધે પહાને આરામો અસ્સાતિ પહાનારામો. અપિચ ભાવેન્તો રમતીતિ ભાવનારામો. પજહન્તો રમતીતિ પહાનારામોતિ એવમેત્થ અત્થો દટ્ઠબ્બો. અયઞ્હિ ચત્તારો સતિપટ્ઠાને ભાવેન્તો રમતિ, રતિં વિન્દતીતિ અત્થો. તથા ચત્તારો સમ્મપ્પધાને. ચત્તારો ઇદ્ધિપાદે, પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ, પઞ્ચ બલાનિ, સત્ત બોજ્ઝઙ્ગે, સત્ત અનુપસ્સના, અટ્ઠારસ મહાવિપસ્સના, સત્તતિંસ બોધિપક્ખિયધમ્મે, અટ્ઠતિંસ આરમ્મણવિભત્તિયો ભાવેન્તો રમતિ, રતિં વિન્દતિ. કામચ્છન્દાદયો પન કિલેસે પજહન્તો રમતિ, રતિં વિન્દતિ.

    Tattha āramaṇaṃ ārāmo, abhiratīti attho. Bhāvanāya ārāmo assāti bhāvanārāmo. Bhāvanāya ratoti bhāvanārato. Pañcavidhe pahāne ārāmo assāti pahānārāmo. Apica bhāvento ramatīti bhāvanārāmo. Pajahanto ramatīti pahānārāmoti evamettha attho daṭṭhabbo. Ayañhi cattāro satipaṭṭhāne bhāvento ramati, ratiṃ vindatīti attho. Tathā cattāro sammappadhāne. Cattāro iddhipāde, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅge, satta anupassanā, aṭṭhārasa mahāvipassanā, sattatiṃsa bodhipakkhiyadhamme, aṭṭhatiṃsa ārammaṇavibhattiyo bhāvento ramati, ratiṃ vindati. Kāmacchandādayo pana kilese pajahanto ramati, ratiṃ vindati.

    ઇમેસુ પન ચતૂસુ અરિયવંસેસુ પુરિમેહિ તીહિ તેરસન્નં ધુતઙ્ગાનં ચતુપચ્ચયસન્તોસસ્સ ચ વસેન સકલં વિનયપિટકં કથિતં હોતિ, ભાવનારામેન અવસેસં પિટકદ્વયં. ઇમં પન ભાવનારામં અરિયવંસં કથેન્તેન ભિક્ખુના પટિસમ્ભિદામગ્ગે નેક્ખમ્મપાળિયા કથેતબ્બો, દીઘનિકાયે દસુત્તરસુત્તન્તપરિયાયેન કથેતબ્બો, મજ્ઝિમનિકાયે સતિપટ્ઠાનસુત્તન્તપરિયાયેન કથેતબ્બો, અભિધમ્મે નિદ્દેસપરિયાયેન કથેતબ્બો.

    Imesu pana catūsu ariyavaṃsesu purimehi tīhi terasannaṃ dhutaṅgānaṃ catupaccayasantosassa ca vasena sakalaṃ vinayapiṭakaṃ kathitaṃ hoti, bhāvanārāmena avasesaṃ piṭakadvayaṃ. Imaṃ pana bhāvanārāmaṃ ariyavaṃsaṃ kathentena bhikkhunā paṭisambhidāmagge nekkhammapāḷiyā kathetabbo, dīghanikāye dasuttarasuttantapariyāyena kathetabbo, majjhimanikāye satipaṭṭhānasuttantapariyāyena kathetabbo, abhidhamme niddesapariyāyena kathetabbo.

    તત્થ પટિસમ્ભિદામગ્ગે નેક્ખમ્મપાળિયાતિ –

    Tattha paṭisambhidāmagge nekkhammapāḷiyāti –

    ‘‘નેક્ખમ્મં ભાવેન્તો રમતિ, કામચ્છન્દં પજહન્તો રમતિ. અબ્યાપાદં, બ્યાપાદં… આલોકસઞ્ઞં… થિનમિદ્ધં… અવિક્ખેપં, ઉદ્ધચ્ચં… ધમ્મવવત્થાનં… વિચિકિચ્છં… ઞાણં… અવિજ્જં… પામોજ્જં… અરતિં… પઠમજ્ઝાનં, પઞ્ચ નીવરણે… દુતિયજ્ઝાનં… વિતક્કવિચારે… તતિયજ્ઝાનં… પીતિં… ચતુત્થજ્ઝાનં… સુખદુક્ખે… આકાસાનઞ્ચાયતનસમાપત્તિં ભાવેન્તો રમતિ, રૂપસઞ્ઞં પટિઘસઞ્ઞં નાનત્તસઞ્ઞં પજહન્તો રમતિ. વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનસમાપત્તિં…પે॰… નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનસમાપત્તિં ભાવેન્તો રમતિ, આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસઞ્ઞં પજહન્તો રમતિ.

    ‘‘Nekkhammaṃ bhāvento ramati, kāmacchandaṃ pajahanto ramati. Abyāpādaṃ, byāpādaṃ… ālokasaññaṃ… thinamiddhaṃ… avikkhepaṃ, uddhaccaṃ… dhammavavatthānaṃ… vicikicchaṃ… ñāṇaṃ… avijjaṃ… pāmojjaṃ… aratiṃ… paṭhamajjhānaṃ, pañca nīvaraṇe… dutiyajjhānaṃ… vitakkavicāre… tatiyajjhānaṃ… pītiṃ… catutthajjhānaṃ… sukhadukkhe… ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ bhāvento ramati, rūpasaññaṃ paṭighasaññaṃ nānattasaññaṃ pajahanto ramati. Viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ bhāvento ramati, ākiñcaññāyatanasaññaṃ pajahanto ramati.

    ‘‘અનિચ્ચાનુપસ્સનં ભાવેન્તો રમતિ, નિચ્ચસઞ્ઞં પજહન્તો રમતિ. દુક્ખાનુપસ્સનં… સુખસઞ્ઞં… અનત્તાનુપસ્સનં… અત્તસઞ્ઞં… નિબ્બિદાનુપસ્સનં… નન્દિં… વિરાગાનુપસ્સનં… રાગં… નિરોધાનુપસ્સનં… સમુદયં… પટિનિસ્સગ્ગાનુપસ્સનં… આદાનં… ખયાનુપસ્સનં … ઘનસઞ્ઞં… વયાનુપસ્સનં… આયૂહનં… વિપરિણામાનુપસ્સનં… ધુવસઞ્ઞં… અનિમિત્તાનુપસ્સનં … નિમિત્તં… અપ્પણિહિતાનુપસ્સનં… પણિધિં… સુઞ્ઞતાનુપસ્સનં… અભિનિવેસં… અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનં… સારાદાનાભિનિવેસં… યથાભૂતઞાણદસ્સનં… સમ્મોહાભિનિવેસં… આદીનવાનુપસ્સનં… આલયાભિનિવેસં… પટિસઙ્ખાનુપસ્સનં… અપ્પટિસઙ્ખં… વિવટ્ટાનુપસ્સનં… સંયોગાભિનિવેસં… સોતાપત્તિમગ્ગં… દિટ્ઠેકટ્ઠે કિલેસે… સકદાગામિમગ્ગં… ઓળારિકે કિલેસે… અનાગામિમગ્ગં… અનુસહગતે કિલેસે… અરહત્તમગ્ગં ભાવેન્તો રમતિ, સબ્બકિલેસે પજહન્તો રમતી’’તિ (પટિ॰ મ॰ ૧.૪૧,૯૫).

    ‘‘Aniccānupassanaṃ bhāvento ramati, niccasaññaṃ pajahanto ramati. Dukkhānupassanaṃ… sukhasaññaṃ… anattānupassanaṃ… attasaññaṃ… nibbidānupassanaṃ… nandiṃ… virāgānupassanaṃ… rāgaṃ… nirodhānupassanaṃ… samudayaṃ… paṭinissaggānupassanaṃ… ādānaṃ… khayānupassanaṃ … ghanasaññaṃ… vayānupassanaṃ… āyūhanaṃ… vipariṇāmānupassanaṃ… dhuvasaññaṃ… animittānupassanaṃ … nimittaṃ… appaṇihitānupassanaṃ… paṇidhiṃ… suññatānupassanaṃ… abhinivesaṃ… adhipaññādhammavipassanaṃ… sārādānābhinivesaṃ… yathābhūtañāṇadassanaṃ… sammohābhinivesaṃ… ādīnavānupassanaṃ… ālayābhinivesaṃ… paṭisaṅkhānupassanaṃ… appaṭisaṅkhaṃ… vivaṭṭānupassanaṃ… saṃyogābhinivesaṃ… sotāpattimaggaṃ… diṭṭhekaṭṭhe kilese… sakadāgāmimaggaṃ… oḷārike kilese… anāgāmimaggaṃ… anusahagate kilese… arahattamaggaṃ bhāvento ramati, sabbakilese pajahanto ramatī’’ti (paṭi. ma. 1.41,95).

    એવં પટિસમ્ભિદામગ્ગે નેક્ખમ્મપાળિયા કથેતબ્બો.

    Evaṃ paṭisambhidāmagge nekkhammapāḷiyā kathetabbo.

    દીઘનિકાયે દસુત્તરસુત્તન્તપરિયાયેનાતિ –

    Dīghanikāyedasuttarasuttantapariyāyenāti –

    ‘‘એકં ધમ્મં ભાવેન્તો રમતિ, એકં ધમ્મં પજહન્તો રમતિ…પે॰… દસ ધમ્મે ભાવેન્તો રમતિ, દસ ધમ્મે પજહન્તો રમતિ. કતમં એકં ધમ્મં ભાવેન્તો રમતિ? કાયગતાસતિં સાતસહગતં, ઇમં એકં ધમ્મં ભાવેન્તો રમતિ. કતમં એકં ધમ્મં પજહન્તો રમતિ? અસ્મિમાનં, ઇમં એકં ધમ્મં પજહન્તો રમતિ. કતમે દ્વે ધમ્મે…પે॰… કતમે દસ ધમ્મે ભાવેન્તો રમતિ? દસ કસિણાયતનાનિ, ઇમે દસ ધમ્મે ભાવેન્તો રમતિ. કતમે દસ ધમ્મે પજહન્તો રમતિ? દસ મિચ્છત્તે, ઇમે દસ ધમ્મે પજહન્તો રમતિ. એવં ખો, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ ભાવનારામો હોતી’’તિ (દી॰ નિ॰ ૩.૩૫૧-૩૬૦).

    ‘‘Ekaṃ dhammaṃ bhāvento ramati, ekaṃ dhammaṃ pajahanto ramati…pe… dasa dhamme bhāvento ramati, dasa dhamme pajahanto ramati. Katamaṃ ekaṃ dhammaṃ bhāvento ramati? Kāyagatāsatiṃ sātasahagataṃ, imaṃ ekaṃ dhammaṃ bhāvento ramati. Katamaṃ ekaṃ dhammaṃ pajahanto ramati? Asmimānaṃ, imaṃ ekaṃ dhammaṃ pajahanto ramati. Katame dve dhamme…pe… katame dasa dhamme bhāvento ramati? Dasa kasiṇāyatanāni, ime dasa dhamme bhāvento ramati. Katame dasa dhamme pajahanto ramati? Dasa micchatte, ime dasa dhamme pajahanto ramati. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu bhāvanārāmo hotī’’ti (dī. ni. 3.351-360).

    એવં દીઘનિકાયે દસુત્તરસુત્તન્તપરિયાયેન કથેતબ્બો.

    Evaṃ dīghanikāye dasuttarasuttantapariyāyena kathetabbo.

    મજ્ઝિમનિકાયે સતિપટ્ઠાનસુત્તન્તપરિયાયેનાતિ –

    Majjhimanikāye satipaṭṭhānasuttantapariyāyenāti –

    ‘‘એકાયનો અયં, ભિક્ખવે, મગ્ગો…પે॰… યાવદેવ ઞાણમત્તાય પટિસ્સતિમત્તાય. અનિસ્સિતો ચ વિહરતિ, ન ચ કિઞ્ચિ લોકે ઉપાદિયતિ. એવમ્પિ ખો, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ ભાવનારામો હોતિ ભાવનારતો. પહાનારામો હોતિ પહાનરતો. પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ ગચ્છન્તો વા ગચ્છામીતિ પજાનાતિ…પે॰… પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ સેય્યથાપિ પસ્સેય્ય સરીરં સિવથિકાય છડ્ડિતં…પે॰… પૂતીનિ ચુણ્ણકજાતાનિ. સો ઇમમેવ કાયં ઉપસંહરતિ ‘અયમ્પિ ખો કાયો એવંધમ્મો એવંભાવી એવંઅનતીતો’તિ. ઇતિ અજ્ઝત્તં વા કાયે કાયાનુપસ્સી વિહરતિ…પે॰… એવમ્પિ ખો, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ ભાવનારામો હોતી’’તિ (મ॰ નિ॰ ૧.૧૦૬ આદયો).

    ‘‘Ekāyano ayaṃ, bhikkhave, maggo…pe… yāvadeva ñāṇamattāya paṭissatimattāya. Anissito ca viharati, na ca kiñci loke upādiyati. Evampi kho, bhikkhave, bhikkhu bhāvanārāmo hoti bhāvanārato. Pahānārāmo hoti pahānarato. Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu gacchanto vā gacchāmīti pajānāti…pe… puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu seyyathāpi passeyya sarīraṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ…pe… pūtīni cuṇṇakajātāni. So imameva kāyaṃ upasaṃharati ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti. Iti ajjhattaṃ vā kāye kāyānupassī viharati…pe… evampi kho, bhikkhave, bhikkhu bhāvanārāmo hotī’’ti (ma. ni. 1.106 ādayo).

    એવં મજ્ઝિમનિકાયે સતિપટ્ઠાનસુત્તન્તપરિયાયેન કથેતબ્બો.

    Evaṃ majjhimanikāye satipaṭṭhānasuttantapariyāyena kathetabbo.

    અભિધમ્મે નિદ્દેસપરિયાયેનાતિ સબ્બેપિ સઙ્ખતે ‘‘અનિચ્ચતો દુક્ખતો રોગતો ગણ્ડતો …પે॰… સંકિલેસિકધમ્મતો પસ્સન્તો રમતિ, એવં ખો ભિક્ખુ ભાવનારામો હોતી’’તિ (મહાનિ॰ ૧૩; ચૂળનિ॰ ઉપસીવમાણવપુચ્છાનિદ્દેસો ૩૯, નન્દમાણવપુચ્છાનિદ્દેસો ૫૧). એવં નિદ્દેસપરિયાયેન કથેતબ્બો.

    Abhidhamme niddesapariyāyenāti sabbepi saṅkhate ‘‘aniccato dukkhato rogato gaṇḍato …pe… saṃkilesikadhammato passanto ramati, evaṃ kho bhikkhu bhāvanārāmo hotī’’ti (mahāni. 13; cūḷani. upasīvamāṇavapucchāniddeso 39, nandamāṇavapucchāniddeso 51). Evaṃ niddesapariyāyena kathetabbo.

    નેવત્તાનુક્કંસેતીતિ ‘‘અજ્જ મે સટ્ઠિ વા સત્તતિ વા વસ્સાનિ અનિચ્ચં દુક્ખં અનત્તાતિ વિપસ્સનાય કમ્મં કરોન્તસ્સ કો મયા સદિસો અત્થી’’તિ એવં અત્તુક્કંસનં ન કરોતિ. નો પરં વમ્ભેતીતિ ‘‘અનિચ્ચં દુક્ખન્તિ વિપસ્સનામત્તકમ્પિ નત્થિ, કિં ઇમે વિસ્સટ્ઠકમ્મટ્ઠાના ચરન્તી’’તિ એવં પરવમ્ભનં ન કરોતિ. સેસં વુત્તનયમેવ.

    Nevattānukkaṃsetīti ‘‘ajja me saṭṭhi vā sattati vā vassāni aniccaṃ dukkhaṃ anattāti vipassanāya kammaṃ karontassa ko mayā sadiso atthī’’ti evaṃ attukkaṃsanaṃ na karoti. No paraṃ vambhetīti ‘‘aniccaṃ dukkhanti vipassanāmattakampi natthi, kiṃ ime vissaṭṭhakammaṭṭhānā carantī’’ti evaṃ paravambhanaṃ na karoti. Sesaṃ vuttanayameva.

    ઇમે ખો, ભિક્ખવે, ચત્તારો અરિયવંસાતિ, ભિક્ખવે, ઇમે ચત્તારો અરિયવંસા અરિયતન્તિયો અરિયપવેણિયો અરિયઞ્જસા અરિયવટુમાનીતિ સુત્તન્તં વિનિવટ્ટેત્વા ઇદાનિ મહાઅરિયવંસપરિપૂરકસ્સ ભિક્ખુનો વસનદિસા દસ્સેન્તો ઇમેહિ ચ પન, ભિક્ખવેતિઆદિમાહ. તત્થ સ્વેવ અરતિં સહતીતિ સોયેવ અરતિં અનભિરતિં ઉક્કણ્ઠિતં સહતિ અભિભવતિ. ન તં અરતિ સહતીતિ તં પન ભિક્ખું યા એસા પન્તેસુ સેનાસનેસુ અધિકુસલાનં ધમ્માનં ભાવનાય અરતિ નામ હોતિ, સા સહિતું અધિભવિતું ન સક્કોતિ. અરતિરતિસહોતિ અરતિઞ્ચ પઞ્ચકામગુણરતિઞ્ચ સહતિ, અધિભવિતું સક્કોતિ.

    Ime kho, bhikkhave, cattāro ariyavaṃsāti, bhikkhave, ime cattāro ariyavaṃsā ariyatantiyo ariyapaveṇiyo ariyañjasā ariyavaṭumānīti suttantaṃ vinivaṭṭetvā idāni mahāariyavaṃsaparipūrakassa bhikkhuno vasanadisā dassento imehi ca pana, bhikkhavetiādimāha. Tattha sveva aratiṃ sahatīti soyeva aratiṃ anabhiratiṃ ukkaṇṭhitaṃ sahati abhibhavati. Na taṃ arati sahatīti taṃ pana bhikkhuṃ yā esā pantesu senāsanesu adhikusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanāya arati nāma hoti, sā sahituṃ adhibhavituṃ na sakkoti. Aratiratisahoti aratiñca pañcakāmaguṇaratiñca sahati, adhibhavituṃ sakkoti.

    ઇદાનિ ગાથાહિ કૂટં ગણ્હન્તો નારતીતિઆદિમાહ. તત્થ ધીરન્તિ વીરિયવન્તં. નારતિ ધીરં સહતીતિ ઇદં પુરિમસ્સેવ કારણવચનં. યસ્મા સા ધીરં ન સહતિ નપ્પહોતિ ધીરં સહિતું અધિભવિતું ન સક્કોતિ, તસ્મા નારતિ સહતિ ધીરં. ધીરો હિ અરતિસ્સહોતિ અરતિસહત્તા હિ સો ધીરો નામ, તસ્મા અરતિં સહતીતિ અત્થો. સબ્બકમ્મવિહાયીનન્તિ સબ્બં તેભૂમકકમ્મં ચજિત્વા પરિચ્છિન્નં પરિવટુમં કત્વા ઠિતં. પનુણ્ણં કો નિવારયેતિ કિલેસે પનુદિત્વા ઠિતં કો નામ રાગો વા દોસો વા નિવારેય્ય. નેક્ખં જમ્બોનદસ્સેવ, કો તં નિન્દિતુમરહતીતિ જમ્બોનદસઙ્ખાતસ્સ જાતિરત્તસુવણ્ણસ્સ નિક્ખસદિસં ગરહિતબ્બદોસવિમુત્તં કો તં પુગ્ગલં નિન્દિતું અરહતિ. બ્રહ્મુનાપિ પસંસિતોતિ મહાબ્રહ્મુનાપિ એસ પુગ્ગલો પસંસિતોયેવાતિ. દેસનાપરિયોસાને ચત્તાલીસ ભિક્ખુસહસ્સાનિ અરહત્તે પતિટ્ઠહિંસુ.

    Idāni gāthāhi kūṭaṃ gaṇhanto nāratītiādimāha. Tattha dhīranti vīriyavantaṃ. Nārati dhīraṃ sahatīti idaṃ purimasseva kāraṇavacanaṃ. Yasmā sā dhīraṃ na sahati nappahoti dhīraṃ sahituṃ adhibhavituṃ na sakkoti, tasmā nārati sahati dhīraṃ. Dhīro hi aratissahoti aratisahattā hi so dhīro nāma, tasmā aratiṃ sahatīti attho. Sabbakammavihāyīnanti sabbaṃ tebhūmakakammaṃ cajitvā paricchinnaṃ parivaṭumaṃ katvā ṭhitaṃ. Panuṇṇaṃ ko nivārayeti kilese panuditvā ṭhitaṃ ko nāma rāgo vā doso vā nivāreyya. Nekkhaṃjambonadasseva, ko taṃ ninditumarahatīti jambonadasaṅkhātassa jātirattasuvaṇṇassa nikkhasadisaṃ garahitabbadosavimuttaṃ ko taṃ puggalaṃ nindituṃ arahati. Brahmunāpi pasaṃsitoti mahābrahmunāpi esa puggalo pasaṃsitoyevāti. Desanāpariyosāne cattālīsa bhikkhusahassāni arahatte patiṭṭhahiṃsu.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૮. અરિયવંસસુત્તં • 8. Ariyavaṃsasuttaṃ

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૮. અરિયવંસસુત્તવણ્ણના • 8. Ariyavaṃsasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact