| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೪. ಅರುಣವತೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā
೧೮೫. ಅಭಿಭೂ ಸಮ್ಭವೋತಿ ತೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ನಾಮಾನಿ। ತೇಸಂ ವಿಭಾಗಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತೇಸೂ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಏತೇ ದ್ವೇ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಗ್ಗಸಾವಕಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅವಜ್ಝಾಯನ್ತೀತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಕತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇನ್ತಿ। ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ ತಂ ಲಾಮಕತೋ ಚಿನ್ತೇತಬ್ಬತಂ ಪಾಪೇನ್ತಿ ಪಾಪಕತಂ ಕರೋನ್ತಿ। ವಿತ್ಥಾರಯನ್ತಾತಿ ತಮೇವ ಲಾಮಕತೋ ಚಿನ್ತೇತಬ್ಬತಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಪಾಪೇನ್ತಾ। ಸಬ್ಬೇ ಪಾಸಣ್ಡಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಸಮಯೇ ಸಿದ್ಧನ್ತೇ ಸಬ್ಬೇ ದೇವಮನುಸ್ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಸಮಯೇ ಪಟಿಲಾಭೇ ಪಟಿಲದ್ಧಅತ್ಥೇ ಪುರಿಸಕಾರಂ ವಣ್ಣಯನ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ।
185.Abhibhū sambhavoti tesaṃ dvinnaṃ mahātherānaṃ nāmāni. Tesaṃ vibhāgaṃ dassetuṃ ‘‘tesū’’tiādi vuttaṃ. Ete dve tassa bhagavato aggasāvakāti dasseti. Avajjhāyantīti heṭṭhā katvā cintenti. Khiyyanti taṃ lāmakato cintetabbataṃ pāpenti pāpakataṃ karonti. Vitthārayantāti tameva lāmakato cintetabbataṃ vepullaṃ pāpentā. Sabbe pāsaṇḍā attano attano samaye siddhante sabbe devamanussā attano attano samaye paṭilābhe paṭiladdhaatthe purisakāraṃ vaṇṇayantīti yojanā.
ಆರಮ್ಭವೀರಿಯನ್ತಿ ಮಚ್ಚುಸೇನಾಸಙ್ಖಾತಕಿಲೇಸಧುನನೇ ಆರಮ್ಭವೀರಿಯಂ, ಯಾ ‘‘ಆರಮ್ಭಧಾತೂ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ । ನಿಕ್ಕಮವೀರಿಯನ್ತಿ ಕೋಸಜ್ಜಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಂ ವೀರಿಯಂ, ಯಾ ‘‘ನಿಕ್ಕಮಧಾತೂ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಯೋಗಂ ಕರೋಥಾತಿ ಪರಂ ಪರಂ ಠಾನಂ ಅಕ್ಕಮನತೋ ತತೋಪಿ ಬಲವತರಂ ಭಾವನಾಭಿಯೋಗಂ ಪವತ್ತೇಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪರಕ್ಕಮಥಾ’’ತಿ। ಕಿಲೇಸಸೇನಾ ನಾಮ ರಾಗಾದಿಕಿಲೇಸಸಮೂಹೋ, ಸೋ ಮರಣಪಚ್ಚಯಭಾವತೋ ‘‘ಮಚ್ಚುನೋ ಸೇನಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಞ್ಹಿ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಮಹಾಸೇನೇನ ಮಚ್ಚುನಾ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೨೭೨, ೨೭೫, ೨೭೬)। ಖನ್ಧಾನಂ ಪಠಮಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಜಾತಿ, ತದಞ್ಞಂ ಪನ ತೇಸಂ ಪಟಿಪಾಟಿ ಪವತ್ತಂ ಸಂಸಾರೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನಾಹ ‘‘ಜಾತಿಞ್ಚ ಸಂಸಾರಞ್ಚಾ’’ತಿ। ಯಸ್ಮಾ ‘‘ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿಂ ದ್ವೇಪಿ ಜಾತಿಯೋ’’ತಿಆದೀಸು ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಭವೇ ಆದಾನನಿಕ್ಖೇಪಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಖನ್ಧಪ್ಪವತ್ತಿ ‘‘ಜಾತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಸಾ ಏವ ಯಾವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪವತ್ತಮಾನೋ ಸಂಸಾರೋ ‘‘ಇತೋ ಚಿತೋ ಸಂಸರಣ’’ನ್ತಿ ಕತ್ವಾ, ತಸ್ಮಾ ಆಹ ‘‘ಜಾತಿಸಙ್ಖಾತಂ ವಾ ಸಂಸಾರ’’ನ್ತಿ। ಪರಿಚ್ಛೇದನ್ತಿ ಪರಿಯೋಸಾನಂ। ಓಭಾಸಂ ಫರೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಆಲೋಕಟ್ಠಾನೇತಿ ಅತ್ತನಾ ಕತಆಲೋಕಟ್ಠಾನೇ। ಆಲೋಕಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀತಿ ಅನ್ಧಕಾರಟ್ಠಾನೇ ಆಲೋಕದಸ್ಸನಂ ವಿಯ ಆಲೋಕಟ್ಠಾನೇ ಆಲೋಕದಸ್ಸನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ‘‘ಕಿಂ ಆಲೋಕೋ ಅಯಂ, ಕಸ್ಸ ನು ಖೋ ಅಯಂ ಆಲೋಕೋ’’ತಿ? ವಿಚಿನನ್ತಾನಂ ಚಿನ್ತೇನ್ತಾನಂ। ಸಬ್ಬೇತಿ ಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುಯಂ ಸಬ್ಬೇ ದೇವಮನುಸ್ಸಾ। ಓಸಟಾಯ ಪರಿಸಾಯಾತಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಂ ಸಬ್ಬೋಸಟಾಯ ಪರಿಚಿತಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾಯ ಪರಿಸಾಯ। ಸದ್ದಂ ಸುಣಿಂಸೂತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಸದ್ದಮೇವ ಸುಣಿಂಸು, ಅಥ ಖೋ ಅತ್ಥೋಪೀತಿ ಯಥಾಧಿಪ್ಪೇತೋ ತೇಸಂ ಪಕತಿಸವನುಪಚಾರೇ ವಿಯ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ, ತಿಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇಸೀತಿ।
Ārambhavīriyanti maccusenāsaṅkhātakilesadhunane ārambhavīriyaṃ, yā ‘‘ārambhadhātū’’ti vuccati . Nikkamavīriyanti kosajjapaṭipakkhabhūtaṃ vīriyaṃ, yā ‘‘nikkamadhātū’’ti vuccati. Payogaṃ karothāti paraṃ paraṃ ṭhānaṃ akkamanato tatopi balavataraṃ bhāvanābhiyogaṃ pavattethāti attho. Tenāha ‘‘parakkamathā’’ti. Kilesasenā nāma rāgādikilesasamūho, so maraṇapaccayabhāvato ‘‘maccuno senā’’ti vuccati. Tañhi sandhāya vuttaṃ ‘‘mahāsenena maccunā’’ti (ma. ni. 3.272, 275, 276). Khandhānaṃ paṭhamābhinibbatti jāti, tadaññaṃ pana tesaṃ paṭipāṭi pavattaṃ saṃsāroti adhippāyenāha ‘‘jātiñca saṃsārañcā’’ti. Yasmā ‘‘ekampi jātiṃ dvepi jātiyo’’tiādīsu tasmiṃ tasmiṃ bhave ādānanikkhepaparicchinnakhandhappavatti ‘‘jātī’’ti vuccati, sā eva yāva parinibbānā aparāparaṃ pavattamāno saṃsāro ‘‘ito cito saṃsaraṇa’’nti katvā, tasmā āha ‘‘jātisaṅkhātaṃ vā saṃsāra’’nti. Paricchedanti pariyosānaṃ. Obhāsaṃ pharīti sambandho. Ālokaṭṭhāneti attanā kataālokaṭṭhāne. Ālokakiccaṃ natthīti andhakāraṭṭhāne ālokadassanaṃ viya ālokaṭṭhāne ālokadassanakiccaṃ natthi. Tasmā tesaṃ sattānaṃ ‘‘kiṃ āloko ayaṃ, kassa nu kho ayaṃ āloko’’ti? Vicinantānaṃ cintentānaṃ. Sabbeti sahassilokadhātuyaṃ sabbe devamanussā. Osaṭāya parisāyāti dhammassavanatthaṃ sabbosaṭāya paricitaparicchinnāya parisāya. Saddaṃ suṇiṃsūti na kevalaṃ saddameva suṇiṃsu, atha kho atthopīti yathādhippeto tesaṃ pakatisavanupacāre viya pākaṭo ahosi, tisahassilokadhātuṃ viññāpesīti.
ಅರುಣವತೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Aruṇavatīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೪. ಅರುಣವತೀಸುತ್ತಂ • 4. Aruṇavatīsuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ಅರುಣವತೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā
