| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૧૬. અરૂપધમ્મવવત્થાનદુક્કરપઞ્હો
16. Arūpadhammavavatthānadukkarapañho
૧૬. રાજા આહ ‘‘ભન્તે નાગસેન, દુક્કરં નુ ખો ભગવતા કત’’ન્તિ? થેરો આહ ‘‘દુક્કરં, મહારાજ, ભગવતા કત’’ન્તિ. ‘‘કિં પન, ભન્તે નાગસેન, ભગવતા દુક્કરં કત’’ન્તિ. ‘‘દુક્કરં, મહારાજ, ભગવતા કતં ઇમેસં અરૂપીનં ચિત્તચેતસિકાનં ધમ્માનં એકારમ્મણે વત્તમાનાનં વવત્થાનં અક્ખાતં ‘અયં ફસ્સો, અયં વેદના, અયં સઞ્ઞા, અયં ચેતના, ઇદં ચિત્ત’’’ન્તિ.
16. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, dukkaraṃ nu kho bhagavatā kata’’nti? Thero āha ‘‘dukkaraṃ, mahārāja, bhagavatā kata’’nti. ‘‘Kiṃ pana, bhante nāgasena, bhagavatā dukkaraṃ kata’’nti. ‘‘Dukkaraṃ, mahārāja, bhagavatā kataṃ imesaṃ arūpīnaṃ cittacetasikānaṃ dhammānaṃ ekārammaṇe vattamānānaṃ vavatthānaṃ akkhātaṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ citta’’’nti.
‘‘ઓપમ્મં કરોહી’’તિ. ‘‘યથા, મહારાજ, કોચિદેવ પુરિસો નાવાય મહાસમુદ્દં અજ્ઝોગાહેત્વા હત્થપુટેન ઉદકં ગહેત્વા જિવ્હાય સાયિત્વા જાનેય્ય નુ ખો, મહારાજ, સો પુરિસો ‘‘ઇદં ગઙ્ગાય ઉદકં, ઇદં યમુનાય ઉદકં, ઇદં અચિરવતિયા ઉદકં, ઇદં સરભુયા ઉદકં, ઇદં મહિયા ઉદક’’’ન્તિ? ‘‘દુક્કરં, ભન્તે, જાનિતુ’’ન્તિ. ‘‘ઇતો દુક્કરતરં ખો, મહારાજ, ભગવતા કતં ઇમેસં અરૂપીનં ચિત્તચેતસિકાનં ધમ્માનં એકારમ્મણે વત્તમાનાનં વવત્થાનં અક્ખાતં ‘અયં ફસ્સો, અયં વેદના, અયં સઞ્ઞા, અયં ચેતના, ઇદં ચિત્ત’’’ન્તિ. ‘‘સુટ્ઠુ, ભન્તે’’તિ રાજા અબ્ભાનુમોદીતિ.
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kocideva puriso nāvāya mahāsamuddaṃ ajjhogāhetvā hatthapuṭena udakaṃ gahetvā jivhāya sāyitvā jāneyya nu kho, mahārāja, so puriso ‘‘idaṃ gaṅgāya udakaṃ, idaṃ yamunāya udakaṃ, idaṃ aciravatiyā udakaṃ, idaṃ sarabhuyā udakaṃ, idaṃ mahiyā udaka’’’nti? ‘‘Dukkaraṃ, bhante, jānitu’’nti. ‘‘Ito dukkarataraṃ kho, mahārāja, bhagavatā kataṃ imesaṃ arūpīnaṃ cittacetasikānaṃ dhammānaṃ ekārammaṇe vattamānānaṃ vavatthānaṃ akkhātaṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ citta’’’nti. ‘‘Suṭṭhu, bhante’’ti rājā abbhānumodīti.
અરૂપધમ્મવવત્થાનદુક્કરપઞ્હો સોળસમો.
Arūpadhammavavatthānadukkarapañho soḷasamo.
અરૂપધમ્મવવત્થાનવગ્ગો સત્તમો.
Arūpadhammavavatthānavaggo sattamo.
ઇમસ્મિં વગ્ગે સોળસ પઞ્હા.
Imasmiṃ vagge soḷasa pañhā.
