| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೩. ಆಸಂಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Āsaṃsasuttavaṇṇanā
೧೩. ತತಿಯೇ ಸನ್ತೋತಿ ಏತ್ಥ ಸನ್ತ-ಸದ್ದೋ ‘‘ದೀಘಂ ಸನ್ತಸ್ಸ ಯೋಜನ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಧ॰ ಪ॰ ೬೦) ಕಿಲನ್ತಭಾವೇ ಆಗತೋ। ‘‘ಅಯಞ್ಚ ವಿತಕ್ಕೋ, ಅಯಞ್ಚ ವಿಚಾರೋ ಸನ್ತೋ ಹೋನ್ತಿ ಸಮಿತಾ’’ತಿಆದೀಸು (ವಿಭ॰ ೫೭೬) ನಿರುದ್ಧಭಾವೇ। ‘‘ಅಧಿಗತೋ ಖೋ ಮ್ಯಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಗಮ್ಭೀರೋ ದುದ್ದಸೋ ದುರನುಬೋಧೋ ಸನ್ತೋ ಪಣೀತೋ’’ತಿಆದೀಸು (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೬೭; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೮೧; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೧೭೨; ಮಹಾವ॰ ೭-೮) ಸನ್ತಞಾಣಗೋಚರತಾಯಂ। ‘‘ಉಪಸನ್ತಸ್ಸ ಸದಾ ಸತಿಮತೋ’’ತಿಆದೀಸು (ಉದಾ॰ ೨೭) ಕಿಲೇಸವೂಪಸಮೇ। ‘‘ಸನ್ತೋ ಹವೇ ಸಬ್ಭಿ ಪವೇದಯನ್ತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ಧ॰ ಪ॰ ೧೫೧) ಸಾಧೂಸು। ‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಚೋರಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ’’ತಿಆದೀಸು (ಪಾರಾ॰ ೧೯೫) ಅತ್ಥಿಭಾವೇ। ಇಧಾಪಿ ಅತ್ಥಿಭಾವೇಯೇವಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥಿ ಉಪಲಬ್ಭನ್ತೀ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಅತ್ಥೀತಿ ಲೋಕಸಙ್ಕೇತವಸೇನ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ। ಅತ್ಥಿಭಾವೋ ಹೇತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಬನ್ಧೇನ ವುತ್ತತ್ತಾ ಲೋಕಸಮಞ್ಞಾವಸೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ನ ಪರಮತ್ಥವಸೇನ। ಅತ್ಥೀತಿ ಚೇತಂ ನಿಪಾತಪದಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಯೇ ಕೇಸಾ’’ತಿಆದೀಸು (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೧೦) ವಿಯ।
13. Tatiye santoti ettha santa-saddo ‘‘dīghaṃ santassa yojana’’ntiādīsu (dha. pa. 60) kilantabhāve āgato. ‘‘Ayañca vitakko, ayañca vicāro santo honti samitā’’tiādīsu (vibha. 576) niruddhabhāve. ‘‘Adhigato kho myāyaṃ dhammo, gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto’’tiādīsu (dī. ni. 2.67; ma. ni. 1.281; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 7-8) santañāṇagocaratāyaṃ. ‘‘Upasantassa sadā satimato’’tiādīsu (udā. 27) kilesavūpasame. ‘‘Santo have sabbhi pavedayantī’’tiādīsu (dha. pa. 151) sādhūsu. ‘‘Pañcime, bhikkhave, mahācorā santo saṃvijjamānā’’tiādīsu (pārā. 195) atthibhāve. Idhāpi atthibhāveyevāti āha ‘‘santoti atthi upalabbhantī’’ti. Tattha atthīti lokasaṅketavasena saṃvijjanti. Atthibhāvo hettha puggalasambandhena vuttattā lokasamaññāvaseneva veditabbo, na paramatthavasena. Atthīti cetaṃ nipātapadaṃ daṭṭhabbaṃ ‘‘atthi imasmiṃ kāye kesā’’tiādīsu (ma. ni. 1.110) viya.
ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾತಿ ಉಪಲಬ್ಭಮಾನಾ। ಯಞ್ಹಿ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ, ತಂ ಉಪಲಬ್ಭತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನ’’ನ್ತಿ। ಅನಾಸೋತಿ ಪತ್ಥನಾರಹಿತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಪತ್ಥನೋ’’ತಿ। ಆಸಂಸತಿ ಪತ್ಥೇತೀತಿ ಆಸಂಸೋ। ವೇಣುವೇತ್ತಾದಿವಿಲೀವೇಹಿ ಸುಪ್ಪಾದಿಭಾಜನಕಾರಕಾ ವಿಲೀವಕಾರಕಾ। ಮಿಗಮಚ್ಛಾದೀನಂ ನಿಸಾದನತೋ ನೇಸಾದಾ, ಮಾಗವಿಕಮಚ್ಛಬನ್ಧಾದಯೋ। ರಥೇಸು ಚಮ್ಮೇನ ನಹನಕರಣತೋ ರಥಕಾರಾ , ಧಮ್ಮಕಾರಾ। ಪುಇತಿ ಕರೀಸಸ್ಸ ನಾಮಂ, ತಂ ಕುಸೇನ್ತಿ ಅಪನೇನ್ತೀತಿ ಪುಕ್ಕುಸಾ, ಪುಪ್ಫಚ್ಛಡ್ಡಕಾ।
Saṃvijjamānāti upalabbhamānā. Yañhi saṃvijjati, taṃ upalabbhati. Tenāha ‘‘saṃvijjamānāti tasseva vevacana’’nti. Anāsoti patthanārahito. Tenāha ‘‘apatthano’’ti. Āsaṃsati patthetīti āsaṃso. Veṇuvettādivilīvehi suppādibhājanakārakā vilīvakārakā. Migamacchādīnaṃ nisādanato nesādā, māgavikamacchabandhādayo. Rathesu cammena nahanakaraṇato rathakārā, dhammakārā. Puiti karīsassa nāmaṃ, taṃ kusenti apanentīti pukkusā, pupphacchaḍḍakā.
ದುಬ್ಬಣ್ಣೋತಿ ವಿರೂಪೋ। ಓಕೋಟಿಮಕೋತಿ ಆರೋಹಾಭಾವೇನ ಹೇಟ್ಠಿಮಕೋ, ರಸ್ಸಕಾಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಲಕುಣ್ಡಕೋ’’ತಿ। ಲಕು ವಿಯ ಘಟಿಕಾ ವಿಯ ಡೇತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಹಿ ಲಕುಣ್ಡಕೋ, ರಸ್ಸೋ। ಕಣತಿ ನಿಮೀಲತೀತಿ ಕಾಣೋ। ತಂ ಪನಸ್ಸ ನಿಮೀಲನಂ ಏಕೇನ ಅಕ್ಖಿನಾ ದ್ವೀಹಿಪಿ ಚಾತಿ ಆಹ ‘‘ಏಕಕ್ಖಿಕಾಣೋ ವಾ ಉಭಯಕ್ಖಿಕಾಣೋ ವಾ’’ತಿ। ಕುಣನಂ ಕುಣೋ, ಹತ್ಥವೇಕಲ್ಲಂ। ತಂ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಕುಣೀ। ಖಞ್ಜೋ ವುಚ್ಚತಿ ಪಾದವಿಕಲೋ। ಹೇಟ್ಠಿಮಕಾಯಸಙ್ಖಾತೋ ಸರೀರಸ್ಸ ಪಕ್ಖೋ ಪದೇಸೋ ಹತೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಪಕ್ಖಹತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪೀಠಸಪ್ಪೀ’’ತಿ। ಪದೀಪೇ ಪದೀಪನೇ ಏತಬ್ಬಂ ನೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಪದೀಪೇಯ್ಯಂ, ತೇಲಾದಿಉಪಕರಣಂ।
Dubbaṇṇoti virūpo. Okoṭimakoti ārohābhāvena heṭṭhimako, rassakāyoti attho. Tenāha ‘‘lakuṇḍako’’ti. Laku viya ghaṭikā viya ḍeti pavattatīti hi lakuṇḍako, rasso. Kaṇati nimīlatīti kāṇo. Taṃ panassa nimīlanaṃ ekena akkhinā dvīhipi cāti āha ‘‘ekakkhikāṇo vā ubhayakkhikāṇo vā’’ti. Kuṇanaṃ kuṇo, hatthavekallaṃ. Taṃ etassa atthīti kuṇī. Khañjo vuccati pādavikalo. Heṭṭhimakāyasaṅkhāto sarīrassa pakkho padeso hato assāti pakkhahato. Tenāha ‘‘pīṭhasappī’’ti. Padīpe padīpane etabbaṃ netabbanti padīpeyyaṃ, telādiupakaraṇaṃ.
ಆಸಂ ನ ಕರೋತೀತಿ ರಜ್ಜಾಭಿಸೇಕೇ ಕನಿಟ್ಠೋ ಪತ್ಥನಂ ನ ಕರೋತಿ ಜೇಟ್ಠೇ ಸತಿ ಕನಿಟ್ಠಸ್ಸ ಅನಧಿಕಾರತ್ತಾ। ಅಭಿಸೇಕಂ ಅರಹತೀತಿ ಅಭಿಸೇಕಾರಹೋ, ನ ಅಭಿಸೇಕಾರಹೋ ಕಾಣಕುಣಿಆದಿದೋಸಸಮನ್ನಾಗತೋ।
Āsaṃ na karotīti rajjābhiseke kaniṭṭho patthanaṃ na karoti jeṭṭhe sati kaniṭṭhassa anadhikārattā. Abhisekaṃ arahatīti abhisekāraho, na abhisekāraho kāṇakuṇiādidosasamannāgato.
ಸೀಲಸ್ಸ ದುಟ್ಠು ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಭಾವತ್ಥೋ ಇಧ ದು-ಸದ್ದೋತಿ ಆಹ ‘‘ನಿಸ್ಸೀಲೋ’’ತಿ। ‘‘ಪಾಪಂ ಪಾಪೇನ ಸುಕರ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಉದಾ॰ ೪೮; ಚೂಳವ॰ ೩೪೩) ವಿಯ ಪಾಪ-ಸದ್ದೋ ನಿಹೀನಪರಿಯಾಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ಲಾಮಕಧಮ್ಮೋ’’ತಿ। ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ದುಸ್ಸೀಲೋ। ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಯಾ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ। ಕಾಯವಾಚಾಸಂವರಭೇದೇನ ವಾ ದುಸ್ಸೀಲೋ, ಮನೋಸಂವರಭೇದೇನ, ಸತಿಸಂವರಾದಿಭೇದೇನ ವಾ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ। ಅಸುದ್ಧಪ್ಪಯೋಗತಾಯ ದುಸ್ಸೀಲೋ, ಅಸುದ್ಧಾಸಯತಾಯ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ। ಕುಸಲಸೀಲವಿರಹೇನ ದುಸ್ಸೀಲೋ, ಅಕುಸಲಸೀಲಸಮನ್ನಾಗಮೇನ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ। ಅಸುಚೀಹೀತಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧೇಹಿ। ಸಙ್ಕಾಹಿ ಸರಿತಬ್ಬಸಮಾಚಾರೋತಿ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಮಞ್ಞೇ ಇದಂ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಪರೇಹಿ ಸಙ್ಕಾಯ ಸರಿತಬ್ಬಸಮಾಚಾರೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಿಞ್ಚಿದೇವಾ’’ತಿಆದಿ। ಅತ್ತನಾಯೇವ ವಾ ಸಙ್ಕಾಹಿ ಸರಿತಬ್ಬಸಮಾಚಾರೋತಿ ಏತೇನಪಿ ಕಮ್ಮಸಾಧನತಂಯೇವ ಸಙ್ಕಸ್ಸರಸದ್ದಸ್ಸ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅತ್ತನೋ ಸಙ್ಕಾಯ ಪರೇಸಂ ಸಮಾಚಾರಕಿರಿಯಂ ಸರತಿ ಆಸಙ್ಕತಿ ವಿಧಾವತೀತಿಪಿ ಸಙ್ಕಸ್ಸರಸಮಾಚಾರೋತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಕತ್ತುಸಾಧನತಾಪಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ತಸ್ಸ ಹಿ ದ್ವೇ ತಯೋ ಜನೇ ಕಥೇನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಮ ದೋಸಂ ಮಞ್ಞೇ ಕಥೇನ್ತೀ’’ತಿ ತೇಸಂ ಸಮಾಚಾರಂ ಸಙ್ಕಾಯ ಸರತಿ ಧಾವತಿ।
Sīlassa duṭṭhu nāma natthi, tasmā abhāvattho idha du-saddoti āha ‘‘nissīlo’’ti. ‘‘Pāpaṃ pāpena sukara’’ntiādīsu (udā. 48; cūḷava. 343) viya pāpa-saddo nihīnapariyāyoti āha ‘‘lāmakadhammo’’ti. Sīlavipattiyā vā dussīlo. Diṭṭhivipattiyā pāpadhammo. Kāyavācāsaṃvarabhedena vā dussīlo, manosaṃvarabhedena, satisaṃvarādibhedena vā pāpadhammo. Asuddhappayogatāya dussīlo, asuddhāsayatāya pāpadhammo. Kusalasīlavirahena dussīlo, akusalasīlasamannāgamena pāpadhammo. Asucīhīti aparisuddhehi. Saṅkāhi saritabbasamācāroti ‘‘imassa maññe idaṃ kamma’’nti evaṃ parehi saṅkāya saritabbasamācāro. Tenāha ‘‘kiñcidevā’’tiādi. Attanāyeva vā saṅkāhi saritabbasamācāroti etenapi kammasādhanataṃyeva saṅkassarasaddassa dasseti. Attano saṅkāya paresaṃ samācārakiriyaṃ sarati āsaṅkati vidhāvatītipi saṅkassarasamācāroti evamettha kattusādhanatāpi daṭṭhabbā. Tassa hi dve tayo jane kathente disvā ‘‘mama dosaṃ maññe kathentī’’ti tesaṃ samācāraṃ saṅkāya sarati dhāvati.
ಏವಂಪಟಿಞ್ಞೋತಿ ಸಲಾಕಗ್ಗಹಣಾದೀಸು ‘‘ಕಿತ್ತಕಾ ವಿಹಾರೇ ಸಮಣಾ’’ತಿ ಗಣನಾಯ ಆರದ್ಧಾಯ ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಸಮಣೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ಸಮಣೋ’’ತಿ ಪಟಿಞ್ಞಂ ದತ್ವಾ ಸಲಾಕಗ್ಗಹಣಾದೀನಿ ಕರೋತೀತಿ ಸಮಣೋ ಅಹನ್ತಿ ಏವಂಸಮಣಪ್ಪಟಿಞ್ಞೋ। ಸುಮ್ಭಕಪತ್ತಧರೇತಿ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತಧರೇ। ಪೂತಿನಾ ಕಮ್ಮೇನಾತಿ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಕಮ್ಮೇನ, ನಿಗ್ಗುಣತಾಯ ವಾ ಗುಣಸಾರವಿರಹಿತತ್ತಾ ಅನ್ತೋಪೂತಿ। ಕಸಮ್ಬುಕಚವರೋ ಜಾತೋ ಸಞ್ಜಾತೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಕಸಮ್ಬುಜಾತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಸಞ್ಜಾತರಾಗಾದಿಕಚವರೋ’’ತಿ। ಅಥ ವಾ ಕಸಮ್ಬು ವುಚ್ಚತಿ ತಿನ್ತಕುಣಪಕಸಟಂ ಉದಕಂ, ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸಾಸನೇ ದುಸ್ಸೀಲೋ ನಾಮ ಜಿಗುಚ್ಛನೀಯತ್ತಾ ತಿನ್ತಕುಣಪಉದಕಸದಿಸೋ, ತಸ್ಮಾ ಕಸಮ್ಬು ವಿಯ ಜಾತೋತಿ ಕಸಮ್ಬುಜಾತೋ। ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಉಪನಿಸ್ಸಯಸ್ಸ ನತ್ಥಿತಾಯಾತಿ ಯತ್ಥ ಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ಸಕ್ಕಾ ಭವೇಯ್ಯ ಅರಹತ್ತಂ ಲದ್ಧುಂ, ತಸ್ಸಾ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಭಿನ್ನತ್ತಾ ವುತ್ತಂ। ಮಹಾಸೀಲಸ್ಮಿಂ ಪರಿಪೂರಕಾರಿತಾಯಾತಿ ಯತ್ಥ ಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ಸಕ್ಕಾ ಭವೇಯ್ಯ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತುಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಪರಿಪೂರಕಾರಿತಾಯ।
Evaṃpaṭiññoti salākaggahaṇādīsu ‘‘kittakā vihāre samaṇā’’ti gaṇanāya āraddhāya ‘‘ahampi samaṇo, ahampi samaṇo’’ti paṭiññaṃ datvā salākaggahaṇādīni karotīti samaṇo ahanti evaṃsamaṇappaṭiñño. Sumbhakapattadhareti mattikāpattadhare. Pūtinā kammenāti saṃkiliṭṭhakammena, nigguṇatāya vā guṇasāravirahitattā antopūti. Kasambukacavaro jāto sañjāto assāti kasambujātoti āha ‘‘sañjātarāgādikacavaro’’ti. Atha vā kasambu vuccati tintakuṇapakasaṭaṃ udakaṃ, imasmiñca sāsane dussīlo nāma jigucchanīyattā tintakuṇapaudakasadiso, tasmā kasambu viya jātoti kasambujāto. Lokuttaradhammaupanissayassa natthitāyāti yattha patiṭṭhitena sakkā bhaveyya arahattaṃ laddhuṃ, tassā patiṭṭhāya bhinnattā vuttaṃ. Mahāsīlasmiṃ paripūrakāritāyāti yattha patiṭṭhitena sakkā bhaveyya arahattaṃ pāpuṇituṃ, tasmiṃ paripūrakāritāya.
ಆಸಂಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Āsaṃsasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೩. ಆಸಂಸಸುತ್ತಂ • 3. Āsaṃsasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ಆಸಂಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Āsaṃsasuttavaṇṇanā
