Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
အာသဝက္ခယဉာဏကထာ
Āsavakkhayañāṇakathā
၁၄. သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေတိ ဣဓ ဝိပသ္သနာပာဒကံ စတုတ္ထဇ္ဈာနစိတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာသဝာနံ ခယဉာဏာယာတိ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏတ္ထာယ။ အရဟတ္တမဂ္ဂော ဟိ အာသဝဝိနာသနတော အာသဝာနံ ခယောတိ ဝုစ္စတိ။ တတ္ရ စေတံ ဉာဏံ တပ္ပရိယာပန္နတ္တာတိ ။ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိန္တိ ဝိပသ္သနာစိတ္တံ အဘိနီဟရိံ။ သော ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ဧဝမာဒီသု ‘‘ဧတ္တကံ ဒုက္ခံ, န ဣတော ဘိယ္ယော’’တိ သဗ္ဗမ္ပိ ဒုက္ခသစ္စံ သရသလက္ခဏပဋိဝေဓေန ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ ဇာနိံ ပဋိဝိဇ္ဈိံ။ တသ္သ စ ဒုက္ခသ္သ နိဗ္ဗတ္တိကံ တဏ္ဟံ ‘‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’’တိ, တဒုဘယမ္ပိ ယံ ဌာနံ ပတ္ဝာ နိရုဇ္ဈတိ တံ တေသံ အပ္ပဝတ္တိံ နိဗ္ဗာနံ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’’တိ, တသ္သ စ သမ္ပာပကံ အရိယမဂ္ဂံ ‘‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ’’တိ သရသလက္ခဏပဋိဝေဓေန ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ ဇာနိံ ပဋိဝိဇ္ဈိန္တိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
14.Soevaṃ samāhite citteti idha vipassanāpādakaṃ catutthajjhānacittaṃ veditabbaṃ. Āsavānaṃ khayañāṇāyāti arahattamaggañāṇatthāya. Arahattamaggo hi āsavavināsanato āsavānaṃ khayoti vuccati. Tatra cetaṃ ñāṇaṃ tappariyāpannattāti . Cittaṃ abhininnāmesinti vipassanācittaṃ abhinīhariṃ. So idaṃ dukkhanti evamādīsu ‘‘ettakaṃ dukkhaṃ, na ito bhiyyo’’ti sabbampi dukkhasaccaṃ sarasalakkhaṇapaṭivedhena yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ jāniṃ paṭivijjhiṃ. Tassa ca dukkhassa nibbattikaṃ taṇhaṃ ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti, tadubhayampi yaṃ ṭhānaṃ patvā nirujjhati taṃ tesaṃ appavattiṃ nibbānaṃ ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti, tassa ca sampāpakaṃ ariyamaggaṃ ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti sarasalakkhaṇapaṭivedhena yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ jāniṃ paṭivijjhinti evamattho veditabbo.
ဧဝံ သရူပတော သစ္စာနိ ဒသ္သေတ္ဝာ ဣဒာနိ ကိလေသဝသေန ပရိယာယတော ဒသ္သေန္တော ‘‘ဣမေ အာသဝာ’’တိအာဒိမာဟ။ တသ္သ မေ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပသ္သတောတိ တသ္သ မယ္ဟံ ဧဝံ ဇာနန္တသ္သ ဧဝံ ပသ္သန္တသ္သ သဟ ဝိပသ္သနာယ ကောဋိပ္ပတ္တံ မဂ္ဂံ ကထေတိ။ ကာမာသဝာတိ ကာမာသဝတော။ ဝိမုစ္စိတ္ထာတိ ဣမိနာ ဖလက္ခဏံ ဒသ္သေတိ။ မဂ္ဂက္ခဏေ ဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဖလက္ခဏေ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏန္တိ ဣမိနာ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ ဒသ္သေတိ။ ခီဏာ ဇာတီတိအာဒီဟိ တသ္သ ဘူမိံ။ တေန ဟိ ဉာဏေန ဘဂဝာ ပစ္စဝေက္ခန္တော ‘‘ခီဏာ ဇာတီ’’တိအာဒီနိ အဗ္ဘညာသိံ။ ကတမာ ပန ဘဂဝတော ဇာတိ ခီဏာ, ကထဉ္စ နံ အဗ္ဘညာသီတိ? ဝုစ္စတေ – န တာဝသ္သ အတီတာ ဇာတိ ခီဏာ, ပုဗ္ဗေဝ ခီဏတ္တာ; န အနာဂတာ, အနာဂတေ ဝာယာမာဘာဝတော; န ပစ္စုပ္ပန္နာ, ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ။ ယာ ပန မဂ္ဂသ္သ အဘာဝိတတ္တာ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယ ဧကစတုပဉ္စဝောကာရဘဝေသု ဧကစတုပဉ္စက္ခန္ဓပ္ပဘေဒာ ဇာတိ, သာ မဂ္ဂသ္သ ဘာဝိတတ္တာ အနုပ္ပာဒဓမ္မတံ အာပဇ္ဇနေန ခီဏာ; တံ သော မဂ္ဂဘာဝနာယ ပဟီနကိလေသေ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ‘‘ကိလေသာဘာဝေ ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ကမ္မံ အာယတိံ အပ္ပဋိသန္ဓိကံ ဟောတီ’’တိ ဇာနန္တော အဗ္ဘညာသိံ။
Evaṃ sarūpato saccāni dassetvā idāni kilesavasena pariyāyato dassento ‘‘ime āsavā’’tiādimāha. Tassa me evaṃ jānato evaṃ passatoti tassa mayhaṃ evaṃ jānantassa evaṃ passantassa saha vipassanāya koṭippattaṃ maggaṃ katheti. Kāmāsavāti kāmāsavato. Vimuccitthāti iminā phalakkhaṇaṃ dasseti. Maggakkhaṇe hi cittaṃ vimuccati, phalakkhaṇe vimuttaṃ hoti. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇanti iminā paccavekkhaṇañāṇaṃ dasseti. Khīṇā jātītiādīhi tassa bhūmiṃ. Tena hi ñāṇena bhagavā paccavekkhanto ‘‘khīṇā jātī’’tiādīni abbhaññāsiṃ. Katamā pana bhagavato jāti khīṇā, kathañca naṃ abbhaññāsīti? Vuccate – na tāvassa atītā jāti khīṇā, pubbeva khīṇattā; na anāgatā, anāgate vāyāmābhāvato; na paccuppannā, vijjamānattā. Yā pana maggassa abhāvitattā uppajjeyya ekacatupañcavokārabhavesu ekacatupañcakkhandhappabhedā jāti, sā maggassa bhāvitattā anuppādadhammataṃ āpajjanena khīṇā; taṃ so maggabhāvanāya pahīnakilese paccavekkhitvā ‘‘kilesābhāve vijjamānampi kammaṃ āyatiṃ appaṭisandhikaṃ hotī’’ti jānanto abbhaññāsiṃ.
ဝုသိတန္တိ ဝုတ္ထံ ပရိဝုတ္ထံ, ကတံ စရိတံ နိဋ္ဌိတန္တိ အတ္ထော။ ဗ္ရဟ္မစရိယန္တိ မဂ္ဂဗ္ရဟ္မစရိယံ, ပုထုဇ္ဇနကလ္ယာဏကေန ဟိ သဒ္ဓိံ သတ္တ သေက္ခာ ဗ္ရဟ္မစရိယဝာသံ ဝသန္တိ နာမ, ခီဏာသဝော ဝုတ္ထဝာသော။ တသ္မာ ဘဂဝာ အတ္တနော ဗ္ရဟ္မစရိယဝာသံ ပစ္စဝေက္ခန္တော ‘‘ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယ’’န္တိ အဗ္ဘညာသိံ။ ကတံ ကရဏီယန္တိ စတူသု သစ္စေသု စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ ပရိညာပဟာနသစ္ဆိကိရိယာဘာဝနာဘိသမယဝသေန သောဠသဝိဓမ္ပိ ကိစ္စံ နိဋ္ဌာပိတန္တိ အတ္ထော ။ ပုထုဇ္ဇနကလ္ယာဏကာဒယော ဟိ ဧတံ ကိစ္စံ ကရောန္တိ, ခီဏာသဝော ကတကရဏီယော။ တသ္မာ ဘဂဝာ အတ္တနော ကရဏီယံ ပစ္စဝေက္ခန္တော ‘‘ကတံ ကရဏီယ’’န္တိ အဗ္ဘညာသိံ။ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ဣဒာနိ ပုန ဣတ္ထဘာဝာယ ဧဝံ သောဠသကိစ္စဘာဝာယ ကိလေသက္ခယာယ ဝာ မဂ္ဂဘာဝနာကိစ္စံ မေ နတ္ထီတိ အဗ္ဘညာသိံ။
Vusitanti vutthaṃ parivutthaṃ, kataṃ caritaṃ niṭṭhitanti attho. Brahmacariyanti maggabrahmacariyaṃ, puthujjanakalyāṇakena hi saddhiṃ satta sekkhā brahmacariyavāsaṃ vasanti nāma, khīṇāsavo vutthavāso. Tasmā bhagavā attano brahmacariyavāsaṃ paccavekkhanto ‘‘vusitaṃ brahmacariya’’nti abbhaññāsiṃ. Kataṃ karaṇīyanti catūsu saccesu catūhi maggehi pariññāpahānasacchikiriyābhāvanābhisamayavasena soḷasavidhampi kiccaṃ niṭṭhāpitanti attho . Puthujjanakalyāṇakādayo hi etaṃ kiccaṃ karonti, khīṇāsavo katakaraṇīyo. Tasmā bhagavā attano karaṇīyaṃ paccavekkhanto ‘‘kataṃ karaṇīya’’nti abbhaññāsiṃ. Nāparaṃ itthattāyāti idāni puna itthabhāvāya evaṃ soḷasakiccabhāvāya kilesakkhayāya vā maggabhāvanākiccaṃ me natthīti abbhaññāsiṃ.
ဣဒာနိ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏပရိဂ္ဂဟိတံ တံ အာသဝာနံ ခယဉာဏာဓိဂမံ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဒသ္သေန္တော အယံ ခော မေ ဗ္ရာဟ္မဏာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝိဇ္ဇာတိ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏဝိဇ္ဇာ။ အဝိဇ္ဇာတိ စတုသစ္စပဋိစ္ဆာဒိကာ အဝိဇ္ဇာ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ အယံ ပန ဝိသေသော – အယံ ခော မေ ဗ္ရာဟ္မဏ တတိယာ အဘိနိဗ္ဘိဒာ အဟောသီတိ ဧတ္ထ အယံ ခော မမ ဗ္ရာဟ္မဏ အာသဝာနံ ခယဉာဏမုခတုဏ္ဍကေန စတုသစ္စပဋိစ္ဆာဒကံ အဝိဇ္ဇဏ္ဍကောသံ ပဒာလေတ္ဝာ တတိယာ အဘိနိဗ္ဘိဒာ တတိယာ နိက္ခန္တိ တတိယာ အရိယဇာတိ အဟောသိ, ကုက္ကုဋစ္ဆာပကသ္သေဝ မုခတုဏ္ဍကေန ဝာ ပာဒနခသိခာယ ဝာ အဏ္ဍကောသံ ပဒာလေတ္ဝာ တမ္ဟာ အဏ္ဍကောသမ္ဟာ အဘိနိဗ္ဘိဒာ နိက္ခန္တိ ကုက္ကုဋနိကာယေ ပစ္စာဇာတီတိ။
Idāni evaṃ paccavekkhaṇañāṇapariggahitaṃ taṃ āsavānaṃ khayañāṇādhigamaṃ brāhmaṇassa dassento ayaṃ kho me brāhmaṇātiādimāha. Tattha vijjāti arahattamaggañāṇavijjā. Avijjāti catusaccapaṭicchādikā avijjā. Sesaṃ vuttanayameva. Ayaṃ pana viseso – ayaṃ kho me brāhmaṇa tatiyā abhinibbhidā ahosīti ettha ayaṃ kho mama brāhmaṇa āsavānaṃ khayañāṇamukhatuṇḍakena catusaccapaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā tatiyā abhinibbhidā tatiyā nikkhanti tatiyā ariyajāti ahosi, kukkuṭacchāpakasseva mukhatuṇḍakena vā pādanakhasikhāya vā aṇḍakosaṃ padāletvā tamhā aṇḍakosamhā abhinibbhidā nikkhanti kukkuṭanikāye paccājātīti.
ဧတ္တာဝတာ ကိံ ဒသ္သေတီတိ? သော ဟိ ဗ္ရာဟ္မဏ ကုက္ကုဋစ္ဆာပကော အဏ္ဍကောသံ
Ettāvatā kiṃ dassetīti? So hi brāhmaṇa kukkuṭacchāpako aṇḍakosaṃ
ပဒာလေတ္ဝာ တတော နိက္ခမန္တော သကိမေဝ ဇာယတိ, အဟံ ပန ပုဗ္ဗေ-နိဝုတ္ထက္ခန္ဓပဋိစ္ဆာဒကံ အဝိဇ္ဇဏ္ဍကောသံ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ပဌမံ တာဝ ပုဗ္ဗေနိဝာသာနုသ္သတိဉာဏဝိဇ္ဇာယ ဇာတော, တတော သတ္တာနံ စုတိပဋိသန္ဓိပဋိစ္ဆာဒကံ အဝိဇ္ဇဏ္ဍကောသံ ပဒာလေတ္ဝာ ဒုတိယံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏဝိဇ္ဇာယ ဇာတော, ပုန စတုသစ္စပဋိစ္ဆာဒကံ အဝိဇ္ဇဏ္ဍကောသံ ပဒာလေတ္ဝာ တတိယံ အာသဝာနံ ခယဉာဏဝိဇ္ဇာယ ဇာတော; ဧဝံ တီဟိ ဝိဇ္ဇာဟိ တိက္ခတ္တုံ ဇာတော။ သာ စ မေ ဇာတိ အရိယာ သုပရိသုဒ္ဓာတိ ဣဒံ ဒသ္သေသိ။ ဧဝံ ဒသ္သေန္တော စ ပုဗ္ဗေနိဝာသဉာဏေန အတီတံသဉာဏံ, ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ပစ္စုပ္ပန္နာနာဂတံသဉာဏံ, အာသဝက္ခယေန သကလလောကိယလောကုတ္တရဂုဏန္တိ ဧဝံ တီဟိ ဝိဇ္ဇာဟိ သဗ္ဗေပိ သဗ္ဗညုဂုဏေ ပကာသေတ္ဝာ အတ္တနော အရိယာယ ဇာတိယာ ဇေဋ္ဌသေဋ္ဌဘာဝံ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဒသ္သေသီတိ။
Padāletvā tato nikkhamanto sakimeva jāyati, ahaṃ pana pubbe-nivutthakkhandhapaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ bhinditvā paṭhamaṃ tāva pubbenivāsānussatiñāṇavijjāya jāto, tato sattānaṃ cutipaṭisandhipaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā dutiyaṃ dibbacakkhuñāṇavijjāya jāto, puna catusaccapaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā tatiyaṃ āsavānaṃ khayañāṇavijjāya jāto; evaṃ tīhi vijjāhi tikkhattuṃ jāto. Sā ca me jāti ariyā suparisuddhāti idaṃ dassesi. Evaṃ dassento ca pubbenivāsañāṇena atītaṃsañāṇaṃ, dibbacakkhunā paccuppannānāgataṃsañāṇaṃ, āsavakkhayena sakalalokiyalokuttaraguṇanti evaṃ tīhi vijjāhi sabbepi sabbaññuguṇe pakāsetvā attano ariyāya jātiyā jeṭṭhaseṭṭhabhāvaṃ brāhmaṇassa dassesīti.
အာသဝက္ခယဉာဏကထာ နိဋ္ဌိတာ။
Āsavakkhayañāṇakathā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍံ • Verañjakaṇḍaṃ
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / အာသဝက္ခယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ • Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / အာသဝက္ခယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ • Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā