Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ആസവക്ഖയഞാണകഥാവണ്ണനാ
Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā
൧൪. സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേതി കിം പുരിമസ്മിംയേവ, ഉദാഹു അഞ്ഞസ്മിംയേവ ചതുത്ഥജ്ഝാനചിത്തേ. അട്ഠകഥായമ്പി യതോ വുട്ഠായ പുരിമവിജ്ജാദ്വയം അധിഗതം, തദേവ പുന സമാപജ്ജനവസേന അഭിനവം അഭിണ്ഹം കതന്തി ദസ്സനത്ഥം ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേതി ഇധ വിപസ്സനാപാദകം ചതുത്ഥജ്ഝാനചിത്തം വേദിതബ്ബ’’ന്തി വുത്തം. ഏത്ഥാഹ – യദി തദേവ പുന സമാപജ്ജനവസേന അഭിനവം കതം, അഥ കസ്മാ പുബ്ബേ വിയ ‘‘വിപസ്സനാപാദകം അഭിഞ്ഞാപാദകം നിരോധപാദകം സബ്ബകിച്ചസാധകം സബ്ബലോകിയലോകുത്തരഗുണദായകം ഇധ ചതുത്ഥജ്ഝാനചിത്തം വേദിതബ്ബ’’ന്തി അവത്വാ ‘‘ഇധ വിപസ്സനാപാദകം ചതുത്ഥജ്ഝാനചിത്തം വേദിതബ്ബ’’ന്തി ഏത്തകമേവ വുത്തം , നനു ഇധ തഥാവചനട്ഠാനമേവ തം അരഹത്തമഗ്ഗേന സദ്ധിം സബ്ബഗുണനിപ്ഫാദനതോ, ന പഠമവിജ്ജാദ്വയമത്തനിപ്ഫാദനതോതി? വുച്ചതേ – അരിയമഗ്ഗസ്സ ബോജ്ഝങ്ഗമഗ്ഗങ്ഗഝാനങ്ഗപടിപദാവിമോക്ഖവിസേസനിയമോ പുബ്ബഭാഗവുട്ഠാനഗാമിനീവിപസ്സനായ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസങ്ഖാതായ നിയമേന അഹോസീതി ദസ്സനത്ഥം വിപസ്സനാപാദകമിധ വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം. തത്ഥ പരിയാപന്നത്താ, ന തദാരമ്മണമത്തേന. പരിയായതോതി അഞ്ഞേനപി പകാരേന. ‘‘ഇമേ ആസവാ’’തി അയം വാരോ കിമത്ഥം ആരദ്ധോ? ‘‘ആസവാനം ഖയഞാണായാ’’തി അധികാരാനുലോമനത്ഥം. മഗ്ഗക്ഖണേ ഹി ചിത്തം വിമുച്ചതി, ഫലക്ഖണേ വിമുത്തം ഹോതീതി ഇദം ഏകത്തനയേന വുത്തം. യഞ്ഹി വിമുച്ചമാനം, തദേവ അപരഭാഗേ വിമുത്തം നാമ ഹോതി. യഞ്ച വിമുത്തം, തദേവ പുബ്ബഭാഗേ വിമുച്ചമാനം നാമ ഹോതി. ഭുഞ്ജമാനോ ഏവ ഹി ഭോജനപരിയോസാനേ ഭുത്താവീ നാമ. ‘‘ഇമിനാ പച്ചവേക്ഖണഞാണം ദസ്സേതീ’’തി പച്ചവേക്ഖണഞാണസ്സ ച പട്ഠാനേ ‘‘മഗ്ഗാ വുട്ഠഹിത്വാ മഗ്ഗം പച്ചവേക്ഖതി, ഫലം, നിബ്ബാനം, പഹീനേ കിലേസേ പച്ചവേക്ഖതീ’’തി അയമുപ്പത്തിക്കമോ വുത്തോ. പവത്തിക്കമോ പനേത്ഥ സരൂപതോ അത്ഥതോതി ദ്വിധാ വുത്തോ. തത്ഥ ‘‘വിമുത്തമിതി ഞാണം അഹോസീ’’തി സരൂപതോ ചതുബ്ബിധസ്സപി പച്ചവേക്ഖണഞാണസ്സ പവത്തിക്കമനിദസ്സനം. ‘‘ഖീണാ ജാതീ’’തിആദി അത്ഥതോ. തേനേവ അന്തേ ‘‘അബ്ഭഞ്ഞാസി’’ന്തി പുഗ്ഗലാധിട്ഠാനം ദേസനം അകാസി പച്ചവേക്ഖണഞാണസ്സ തഥാ അപ്പവത്തിതോ. അപ്പടിസന്ധികം ഹോതീതി ജാനന്തോ ‘‘ഖീണാ ജാതീ’’തി ജാനാതി നാമ. ‘‘ദിബ്ബചക്ഖുനാ പച്ചുപ്പന്നാനാഗതംസഞാണ’’ന്തി അനാഗതംസഞാണസ്സ ച ദിബ്ബചക്ഖുസന്നിസ്സിതത്താ വുത്തം.
14.Soevaṃ samāhite citteti kiṃ purimasmiṃyeva, udāhu aññasmiṃyeva catutthajjhānacitte. Aṭṭhakathāyampi yato vuṭṭhāya purimavijjādvayaṃ adhigataṃ, tadeva puna samāpajjanavasena abhinavaṃ abhiṇhaṃ katanti dassanatthaṃ ‘‘so evaṃ samāhite citteti idha vipassanāpādakaṃ catutthajjhānacittaṃ veditabba’’nti vuttaṃ. Etthāha – yadi tadeva puna samāpajjanavasena abhinavaṃ kataṃ, atha kasmā pubbe viya ‘‘vipassanāpādakaṃ abhiññāpādakaṃ nirodhapādakaṃ sabbakiccasādhakaṃ sabbalokiyalokuttaraguṇadāyakaṃ idha catutthajjhānacittaṃ veditabba’’nti avatvā ‘‘idha vipassanāpādakaṃ catutthajjhānacittaṃ veditabba’’nti ettakameva vuttaṃ , nanu idha tathāvacanaṭṭhānameva taṃ arahattamaggena saddhiṃ sabbaguṇanipphādanato, na paṭhamavijjādvayamattanipphādanatoti? Vuccate – ariyamaggassa bojjhaṅgamaggaṅgajhānaṅgapaṭipadāvimokkhavisesaniyamo pubbabhāgavuṭṭhānagāminīvipassanāya saṅkhārupekkhāsaṅkhātāya niyamena ahosīti dassanatthaṃ vipassanāpādakamidha vuttanti veditabbaṃ. Tattha pariyāpannattā, na tadārammaṇamattena. Pariyāyatoti aññenapi pakārena. ‘‘Ime āsavā’’ti ayaṃ vāro kimatthaṃ āraddho? ‘‘Āsavānaṃ khayañāṇāyā’’ti adhikārānulomanatthaṃ. Maggakkhaṇe hi cittaṃ vimuccati, phalakkhaṇe vimuttaṃ hotīti idaṃ ekattanayena vuttaṃ. Yañhi vimuccamānaṃ, tadeva aparabhāge vimuttaṃ nāma hoti. Yañca vimuttaṃ, tadeva pubbabhāge vimuccamānaṃ nāma hoti. Bhuñjamāno eva hi bhojanapariyosāne bhuttāvī nāma. ‘‘Iminā paccavekkhaṇañāṇaṃ dassetī’’ti paccavekkhaṇañāṇassa ca paṭṭhāne ‘‘maggā vuṭṭhahitvā maggaṃ paccavekkhati, phalaṃ, nibbānaṃ, pahīne kilese paccavekkhatī’’ti ayamuppattikkamo vutto. Pavattikkamo panettha sarūpato atthatoti dvidhā vutto. Tattha ‘‘vimuttamiti ñāṇaṃ ahosī’’ti sarūpato catubbidhassapi paccavekkhaṇañāṇassa pavattikkamanidassanaṃ. ‘‘Khīṇā jātī’’tiādi atthato. Teneva ante ‘‘abbhaññāsi’’nti puggalādhiṭṭhānaṃ desanaṃ akāsi paccavekkhaṇañāṇassa tathā appavattito. Appaṭisandhikaṃ hotīti jānanto ‘‘khīṇā jātī’’ti jānāti nāma. ‘‘Dibbacakkhunā paccuppannānāgataṃsañāṇa’’nti anāgataṃsañāṇassa ca dibbacakkhusannissitattā vuttaṃ.
ആസവക്ഖയഞാണകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / വേരഞ്ജകണ്ഡം • Verañjakaṇḍaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ആസവക്ഖയഞാണകഥാ • Āsavakkhayañāṇakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ആസവക്ഖയഞാണകഥാ • Āsavakkhayañāṇakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ആസവക്ഖയഞാണകഥാവണ്ണനാ • Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā