Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
੩. ਆਸવਕ੍ਖਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Āsavakkhayasuttavaṇṇanā
੧੦੨. ਤਤਿਯੇ ਜਾਨਤੋਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਯਦਿਪਿ ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇਪਿ ਪਦਾਨਿ ਏਕਤ੍ਥਾਨਿ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਂ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਜਾਨਤੋ’’ਤਿ ਞਾਣਲਕ੍ਖਣਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ। ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਞ੍ਹਿ ਞਾਣਂ। ‘‘ਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ ਞਾਣਪ੍ਪਭਾવਂ ਉਪਾਦਾਯ। ਦਸ੍ਸਨਪ੍ਪਭਾવਞ੍ਹਿ ਉਪਾਦਾਯ ਞਾਣਸਮਙ੍ਗੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚਕ੍ਖੁਮਾ વਿਯ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਾਨਿ, ਞਾਣੇਨ વਿવਟੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਥ વਾ ਜਾਨਤੋਤਿ ਅਨੁਬੋਧਞਾਣੇਨ ਜਾਨਤੋ। ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਪਟਿવੇਧਞਾਣੇਨ ਪਸ੍ਸਤੋ। ਪਟਿਲੋਮਤੋ વਾ ਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗੇਨ ਪਸ੍ਸਤੋ, ਭਾવਨਾਮਗ੍ਗੇਨ ਜਾਨਤੋ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਞਾਤਤੀਰਣਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਜਾਨਤੋ, ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤવਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਅਥ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯੇਨ ਜਾਨਤੋ, ਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਿਸਮਯੇਨ ਪਸ੍ਸਤੋ। ਤਦੁਭਯੇ ਚ ਸਤਿ ਪਹਾਨਭਾવਨਾਭਿਸਮਯਾ ਸਿਦ੍ਧਾ ਏવ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯੋ વੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਯਦਾ ਚੇਤ੍ਥ વਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਦਾ ‘‘ਜਾਨਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ ਪਦਾਨਂ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥਦੀਪਨਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਯਦਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਦਾ ਮਗ੍ਗਕਿਚ੍ਚਤ੍ਥਦੀਪਨਤਾ।
102. Tatiye jānatoti jānantassa. Passatoti passantassa. Yadipi imāni dvepi padāni ekatthāni, byañjanameva nānaṃ, evaṃ santepi ‘‘jānato’’ti ñāṇalakkhaṇaṃ upādāya puggalaṃ niddisati. Jānanalakkhaṇañhi ñāṇaṃ. ‘‘Passato’’ti ñāṇappabhāvaṃ upādāya. Dassanappabhāvañhi upādāya ñāṇasamaṅgī puggalo cakkhumā viya puggalo cakkhunā rūpāni, ñāṇena vivaṭe dhamme passati. Atha vā jānatoti anubodhañāṇena jānato. Passatoti paṭivedhañāṇena passato. Paṭilomato vā dassanamaggena passato, bhāvanāmaggena jānato. Keci pana ‘‘ñātatīraṇapahānapariññāhi jānato, sikhāppattavipassanāya passato’’ti vadanti. Atha vā dukkhaṃ pariññābhisamayena jānato, nirodhaṃ sacchikiriyābhisamayena passato. Tadubhaye ca sati pahānabhāvanābhisamayā siddhā eva hontīti catusaccābhisamayo vutto hoti. Yadā cettha vipassanāñāṇaṃ adhippetaṃ, tadā ‘‘jānato passato’’ti padānaṃ hetuatthadīpanatā daṭṭhabbā. Yadā pana maggañāṇaṃ adhippetaṃ, tadā maggakiccatthadīpanatā.
ਆਸવਾਨਂ ਖਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਜਾਨਤੋ, ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਸ੍ਸਤੋ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਂ વਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੫; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੩.੧੦੧; ੫.੧੦੯੫) ਏવਮਾਗਤੇ ਸਬ੍ਬਾਸવਸਂવਰਪਰਿਯਾਯੇ ‘‘ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸવਂ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੪੩੮) ਚ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੁ ਆਸવਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਕ੍ਖਯੋ ਅਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ਖੀਣਾਕਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿਭਾવੋ ‘‘ਆਸવਕ੍ਖਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ‘‘ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੪੩੮) ਫਲਂ।
Āsavānaṃkhayanti ‘‘jānato, ahaṃ bhikkhave, passato āsavānaṃ khayaṃ vadāmī’’ti (ma. ni. 1.15; saṃ. ni. 3.101; 5.1095) evamāgate sabbāsavasaṃvarapariyāye ‘‘āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimutti’’ntiādīsu (ma. ni. 1.438) ca suttapadesu āsavānaṃ pahānaṃ accantakkhayo asamuppādo khīṇākāro natthibhāvo ‘‘āsavakkhayo’’ti vutto. ‘‘Āsavānaṃ khayā samaṇo hotī’’tiādīsu (ma. ni. 1.438) phalaṃ.
‘‘ਪਰવਜ੍ਜਾਨੁਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਨੋ।
‘‘Paravajjānupassissa, niccaṃ ujjhānasaññino;
ਆਸવਾ ਤਸ੍ਸ વਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਆਰਾ ਸੋ ਆਸવਕ੍ਖਯਾ’’ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੨੫੩)। –
Āsavā tassa vaḍḍhanti, ārā so āsavakkhayā’’ti. (dha. pa. 253); –
ਆਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ।
Ādīsu nibbānaṃ.
‘‘ਸੇਖਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ, ਉਜੁਮਗ੍ਗਾਨੁਸਾਰਿਨੋ।
‘‘Sekhassa sikkhamānassa, ujumaggānusārino;
ਖਯਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਂ ਞਾਣਂ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾ।
Khayasmiṃ paṭhamaṃ ñāṇaṃ, tato aññā anantarā;
ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਞਾਣਂ વੇ ਹੋਤਿ ਤਾਦਿਨੋ’’ਤਿ॥ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੩.੮੬; ਇਤਿવੁ॰ ੬੨) –
Tato aññāvimuttassa, ñāṇaṃ ve hoti tādino’’ti. (a. ni. 3.86; itivu. 62) –
ਏવਮਾਗਤੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸੁਤ੍ਤੇ ਇਧ ਚ ਮਗ੍ਗੋ ‘‘ਆਸવਕ੍ਖਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਹਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਂ વਦਾਮੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਨੋ ਅਜਾਨਤੋ ਨੋ ਅਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਯੋ ਪਨ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨੋ વਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤੇਨ ਯੇ ਅਜਾਨਤੋ ਅਪਸ੍ਸਤੋਪਿ ਸਂਸਾਰਸੁਦ੍ਧਿਂ વਦਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਪੁਰਿਮੇਨ વਾ ਪਦਦ੍વਯੇਨ ਉਪਾਯੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਪਾਯਪਟਿਸੇਧੋ। ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਞਾਣਂ ਆਸવਕ੍ਖਯਕਰਂ, ਸੇਸਂ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Evamāgate indriyasutte idha ca maggo ‘‘āsavakkhayo’’ti vutto. Tasmā yathāvuttanayena jānantassa passantassa ahaṃ ariyamaggādhigamaṃ vadāmīti vuttaṃ hoti. Noajānato no apassatoti yo pana na jānāti na passati, tassa no vadāmīti attho. Etena ye ajānato apassatopi saṃsārasuddhiṃ vadanti, te paṭikkhipati. Purimena vā padadvayena upāyo vutto, iminā anupāyapaṭisedho. Saṅkhepena cettha ñāṇaṃ āsavakkhayakaraṃ, sesaṃ tassa parikkhāroti dasseti.
ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਜਾਨਤੋ ਯਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਆਸવਕ੍ਖਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਜਾਨਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਆਰਭਿ। ਤਤ੍ਥ ਜਾਨਨਾ ਬਹੁવਿਧਾ। ਦਬ੍ਬਜਾਤਿਕੋ ਏવ ਹਿ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਕੋਚਿ ਚੀવਰਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਤਸ੍ਸ ਈਦਿਸਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ વਤ੍ਤਸੀਸੇ ਠਤ੍વਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਜਾਨਨਾ ‘‘ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ। ਯੋ ਪਨ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਕਾਤੁਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਸੇવਂ ਜਾਨਤੋ ਆਸવਾ વਡ੍ਢਨ੍ਤਿਯੇવ। ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਜਾਨਤੋ ਯਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਆਸવਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਦੇવ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ વੁਤ੍ਤਮੇવ।
Idāni yaṃ jānato yaṃ passato āsavakkhayo hoti, taṃ dassetuṃ ‘‘kiñca, bhikkhave, jānato’’ti pucchaṃ ārabhi. Tattha jānanā bahuvidhā. Dabbajātiko eva hi koci bhikkhu chattaṃ kātuṃ jānāti, koci cīvarādīnaṃ aññataraṃ, tassa īdisāni kammāni vattasīse ṭhatvā karontassa sā jānanā ‘‘maggaphalānaṃ padaṭṭhānaṃ na hotī’’ti na vattabbā. Yo pana sāsane pabbajitvā vejjakammādīni kātuṃ jānāti, tassevaṃ jānato āsavā vaḍḍhantiyeva. Tasmā yaṃ jānato yaṃ passato āsavānaṃ khayo hoti, tadeva dassento āha ‘‘idaṃ dukkha’’ntiādi. Tattha yaṃ vattabbaṃ catusaccakammaṭṭhānaṃ, taṃ heṭṭhā yonisomanasikārasutte saṅkhepato vuttameva.
ਤਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਯੋਨਿਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਹਤਿ, ਕੁਸਲਂ ਭਾવੇਤੀ’’ਤਿ (ਇਤਿવੁ॰ ੧੬) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥવਿਭਾવਨਾ ਕਤਾ। ਇਧ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਜਾਨਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋ ਆਸવਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੫; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੩.੧੦੧; ੫.੧੦੯੫) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧવਸੇਨ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯવਸੇਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਜਾਨਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋ ਆਸવਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਆਸવੇਸੁ ਚ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਕਾਮਾਸવੋ, ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ ਭવਾਸવੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਚ ਖੀਯਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Tattha pana ‘‘yoniso, bhikkhave, bhikkhu manasi karonto akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāvetī’’ti (itivu. 16) āgatattā ‘‘idaṃ dukkhanti yoniso manasi karotī’’tiādinā atthavibhāvanā katā. Idha ‘‘idaṃ dukkhanti, bhikkhave, jānato passato āsavānaṃ khayo hotī’’ti (ma. ni. 1.15; saṃ. ni. 3.101; 5.1095) āgatattā ‘‘idaṃ dukkhanti pariññāpaṭivedhavasena pariññābhisamayavasena maggañāṇena jānato passato āsavānaṃ khayo hotī’’tiādinā nayena yojetabbaṃ. Āsavesu ca paṭhamamaggena diṭṭhāsavo khīyati, tatiyamaggena kāmāsavo, catutthamaggena bhavāsavo avijjāsavo ca khīyatīti veditabbo.
ਗਾਥਾਸੁ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਨ੍ਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਫਲੇ ਚ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ। ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਮਂ। ਖਯੇ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਆਸવਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਞ੍ਚ ਖਯੇ ਖਯਕਰੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ। ‘‘ਖੀਣਾ ਸਂਯੋਜਨਾ ਇਤਿ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਇਧਾਪਿ ਆਨੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏવਮੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿਪਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਾਨਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ । ਅવਸਿਟ੍ਠਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ ਹਿ ਇਧ ਨਤ੍ਥਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ। ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ ਜਾਨਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਧਿਗਮੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਿਚ੍ਚਂ ਅਧਿਕਂ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਏવਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਅਧਿਕਮੇવ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨ ਤ੍વੇવਿਦਂ ਕੁਸੀਤੇਨਾ’’ਤਿ ਓਸਾਨਗਾਥਮਾਹ।
Gāthāsu vimuttiñāṇanti vimuttiyaṃ nibbāne phale ca paccavekkhaṇañāṇaṃ. Uttamanti uttamadhammārammaṇattā uttamaṃ. Khaye ñāṇanti āsavānaṃ saṃyojanānañca khaye khayakare ariyamagge ñāṇaṃ. ‘‘Khīṇā saṃyojanā iti ñāṇa’’nti idhāpi ānetvā sambandhitabbaṃ. Tena pahīnakilesapaccavekkhaṇaṃ dasseti. Evamettha cattāripi paccavekkhaṇañāṇāni vuttāni honti . Avasiṭṭhakilesapaccavekkhaṇā hi idha natthi arahattaphalādhigamassa adhippetattā. Yathā cettha jānato passatoti nibbānādhigamena sammādiṭṭhikiccaṃ adhikaṃ katvā vuttaṃ, evaṃ sammappadhānakiccampi adhikameva icchitabbanti dassento ‘‘na tvevidaṃ kusītenā’’ti osānagāthamāha.
ਤਤ੍ਥ ਨ ਤ੍વੇવਿਦਨ੍ਤਿ ਨ ਤੁ ਏવ ਇਦਂ। ਤੁਸਦ੍ਦੋ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਬਾਲੇਨਮવਿਜਾਨਤਾਤਿ ਮਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ। ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਇਦਂ ਸੇਕ੍ਖਮਗ੍ਗੇਨ ਅਸੇਕ੍ਖਮਗ੍ਗੇਨ ਚ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥਾਦਿਸਬ੍ਬਗਨ੍ਥਾਨਂ ਪਮੋਚਨਂ ਪਮੋਚਨਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅવਿਜਾਨਤਾ ਤਤੋ ਏવ ਬਾਲੇਨ ਅવਿਦ੍ਦਸੁਨਾ ਯਥਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਏવਂ ਕੁਸੀਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬੀਰਿਯੇਨਾਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ ‘‘ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯਸ੍ਸਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਨੋ ਕੁਸੀਤਸ੍ਸ’’ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੩.੩੫੮)।
Tattha na tvevidanti na tu eva idaṃ. Tusaddo nipātamattaṃ. Bālenamavijānatāti makāro padasandhikaro. Ayañhettha saṅkhepattho – idaṃ sekkhamaggena asekkhamaggena ca pattabbaṃ abhijjhākāyaganthādisabbaganthānaṃ pamocanaṃ pamocanassa nimittabhūtaṃ nibbānaṃ ‘‘idaṃ dukkha’’ntiādinā cattāri saccāni yathābhūtaṃ avijānatā tato eva bālena aviddasunā yathā adhigantuṃ na sakkā, evaṃ kusītena nibbīriyenāpi, tasmā tadadhigamāya āraddhavīriyena bhavitabbanti. Tenāha bhagavā ‘‘āraddhavīriyassāyaṃ dhammo, no kusītassa’’ (dī. ni. 3.358).
‘‘ਆਰਮ੍ਭਥ ਨਿਕ੍ਕਮਥ, ਯੁਞ੍ਜਥ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ।
‘‘Ārambhatha nikkamatha, yuñjatha buddhasāsane;
ਧੁਨਾਥ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਸੇਨਂ, ਨਲ਼ਾਗਾਰਂવ ਕੁਞ੍ਜਰੋ’’ਤਿ॥ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੮੫; ਨੇਤ੍ਤਿ॰ ੨੯; ਮਿ॰ ਪ॰ ੫.੧.੪)।
Dhunātha maccuno senaṃ, naḷāgāraṃva kuñjaro’’ti. (saṃ. ni. 1.185; netti. 29; mi. pa. 5.1.4);
ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tatiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ • Itivuttakapāḷi / ੩. ਆਸવਕ੍ਖਯਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Āsavakkhayasuttaṃ