| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya |
૩. અસ્સલાયનસુત્તં
3. Assalāyanasuttaṃ
૪૦૧. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તેન ખો પન સમયેન નાનાવેરજ્જકાનં બ્રાહ્મણાનં પઞ્ચમત્તાનિ બ્રાહ્મણસતાનિ સાવત્થિયં પટિવસન્તિ કેનચિદેવ કરણીયેન. અથ ખો તેસં બ્રાહ્મણાનં એતદહોસિ – ‘‘અયં ખો સમણો ગોતમો ચાતુવણ્ણિં સુદ્ધિં પઞ્ઞપેતિ. કો નુ ખો પહોતિ સમણેન ગોતમેન સદ્ધિં અસ્મિં વચને પટિમન્તેતુ’’ન્તિ? તેન ખો પન સમયેન અસ્સલાયનો નામ માણવો સાવત્થિયં પટિવસતિ દહરો, વુત્તસિરો, સોળસવસ્સુદ્દેસિકો જાતિયા, તિણ્ણં વેદાનં પારગૂ સનિઘણ્ડુકેટુભાનં સાક્ખરપ્પભેદાનં ઇતિહાસપઞ્ચમાનં, પદકો, વેય્યાકરણો, લોકાયતમહાપુરિસલક્ખણેસુ અનવયો. અથ ખો તેસં બ્રાહ્મણાનં એતદહોસિ – ‘‘અયં ખો અસ્સલાયનો માણવો સાવત્થિયં પટિવસતિ દહરો, વુત્તસિરો, સોળસવસ્સુદ્દેસિકો જાતિયા, તિણ્ણં વેદાનં પારગૂ…પે॰… અનવયો. સો ખો પહોતિ સમણેન ગોતમેન સદ્ધિં અસ્મિં વચને પટિમન્તેતુ’’ન્તિ.
401. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena nānāverajjakānaṃ brāhmaṇānaṃ pañcamattāni brāhmaṇasatāni sāvatthiyaṃ paṭivasanti kenacideva karaṇīyena. Atha kho tesaṃ brāhmaṇānaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho samaṇo gotamo cātuvaṇṇiṃ suddhiṃ paññapeti. Ko nu kho pahoti samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu’’nti? Tena kho pana samayena assalāyano nāma māṇavo sāvatthiyaṃ paṭivasati daharo, vuttasiro, soḷasavassuddesiko jātiyā, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ, padako, veyyākaraṇo, lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo. Atha kho tesaṃ brāhmaṇānaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho assalāyano māṇavo sāvatthiyaṃ paṭivasati daharo, vuttasiro, soḷasavassuddesiko jātiyā, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū…pe… anavayo. So kho pahoti samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu’’nti.
અથ ખો તે બ્રાહ્મણા યેન અસ્સલાયનો માણવો તેનુપઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા અસ્સલાયનં માણવં એતદવોચું – ‘‘અયં, ભો અસ્સલાયન , સમણો ગોતમો ચાતુવણ્ણિં સુદ્ધિં પઞ્ઞપેતિ. એતુ ભવં અસ્સલાયનો સમણેન ગોતમેન સદ્ધિં અસ્મિં વચને પટિમન્તેતૂ’’તિ 1.
Atha kho te brāhmaṇā yena assalāyano māṇavo tenupaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā assalāyanaṃ māṇavaṃ etadavocuṃ – ‘‘ayaṃ, bho assalāyana , samaṇo gotamo cātuvaṇṇiṃ suddhiṃ paññapeti. Etu bhavaṃ assalāyano samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetū’’ti 2.
એવં વુત્તે, અસ્સલાયનો માણવો તે બ્રાહ્મણે એતદવોચ – ‘‘સમણો ખલુ, ભો, ગોતમો ધમ્મવાદી; ધમ્મવાદિનો ચ પન દુપ્પટિમન્તિયા ભવન્તિ. નાહં સક્કોમિ સમણેન ગોતમેન સદ્ધિં અસ્મિં વચને પટિમન્તેતુ’’ન્તિ. દુતિયમ્પિ ખો તે બ્રાહ્મણા અસ્સલાયનં માણવં એતદવોચું – ‘‘અયં, ભો અસ્સલાયન, સમણો ગોતમો ચાતુવણ્ણિં સુદ્ધિં પઞ્ઞપેતિ. એતુ ભવં અસ્સલાયનો સમણેન ગોતમેન સદ્ધિં અસ્મિં વચને પટિમન્તેતુ 3. ચરિતં ખો પન ભોતા અસ્સલાયનેન પરિબ્બાજક’’ન્તિ. દુતિયમ્પિ ખો અસ્સલાયનો માણવો તે બ્રાહ્મણે એતદવોચ – ‘‘સમણો ખલુ, ભો, ગોતમો ધમ્મવાદી; ધમ્મવાદિનો ચ પન દુપ્પટિમન્તિયા ભવન્તિ . નાહં સક્કોમિ સમણેન ગોતમેન સદ્ધિં અસ્મિં વચને પટિમન્તેતુ’’ન્તિ. તતિયમ્પિ ખો તે બ્રાહ્મણા અસ્સલાયનં માણવં એતદવોચું – ‘‘અયં, ભો અસ્સલાયન, સમણો ગોતમો ચાતુવણ્ણિં સુદ્ધિં પઞ્ઞપેતિ. એતુ ભવં અસ્સલાયનો સમણેન ગોતમેન સદ્ધિં અસ્મિં વચને પટિમન્તેતુ 4. ચરિતં ખો પન ભોતા અસ્સલાયનેન પરિબ્બાજકં. મા ભવં અસ્સલાયનો અયુદ્ધપરાજિતં પરાજયી’’તિ.
Evaṃ vutte, assalāyano māṇavo te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo dhammavādī; dhammavādino ca pana duppaṭimantiyā bhavanti. Nāhaṃ sakkomi samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu’’nti. Dutiyampi kho te brāhmaṇā assalāyanaṃ māṇavaṃ etadavocuṃ – ‘‘ayaṃ, bho assalāyana, samaṇo gotamo cātuvaṇṇiṃ suddhiṃ paññapeti. Etu bhavaṃ assalāyano samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu 5. Caritaṃ kho pana bhotā assalāyanena paribbājaka’’nti. Dutiyampi kho assalāyano māṇavo te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo dhammavādī; dhammavādino ca pana duppaṭimantiyā bhavanti . Nāhaṃ sakkomi samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu’’nti. Tatiyampi kho te brāhmaṇā assalāyanaṃ māṇavaṃ etadavocuṃ – ‘‘ayaṃ, bho assalāyana, samaṇo gotamo cātuvaṇṇiṃ suddhiṃ paññapeti. Etu bhavaṃ assalāyano samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetu 6. Caritaṃ kho pana bhotā assalāyanena paribbājakaṃ. Mā bhavaṃ assalāyano ayuddhaparājitaṃ parājayī’’ti.
એવં વુત્તે, અસ્સલાયનો માણવો તે બ્રાહ્મણે એતદવોચ – ‘‘અદ્ધા ખો અહં ભવન્તો ન લભામિ. સમણો ખલુ, ભો, ગોતમો ધમ્મવાદી; ધમ્મવાદિનો ચ પન દુપ્પટિમન્તિયા ભવન્તિ. નાહં સક્કોમિ સમણેન ગોતમેન સદ્ધિં અસ્મિં વચને પટિમન્તેતુન્તિ. અપિ ચાહં ભવન્તાનં વચનેન ગમિસ્સામી’’તિ.
Evaṃ vutte, assalāyano māṇavo te brāhmaṇe etadavoca – ‘‘addhā kho ahaṃ bhavanto na labhāmi. Samaṇo khalu, bho, gotamo dhammavādī; dhammavādino ca pana duppaṭimantiyā bhavanti. Nāhaṃ sakkomi samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane paṭimantetunti. Api cāhaṃ bhavantānaṃ vacanena gamissāmī’’ti.
૪૦૨. અથ ખો અસ્સલાયનો માણવો મહતા બ્રાહ્મણગણેન સદ્ધિં યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતા સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો અસ્સલાયનો માણવો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘બ્રાહ્મણા, ભો ગોતમ, એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો; બ્રાહ્મણોવ સુક્કો વણ્ણો, કણ્હો અઞ્ઞો વણ્ણો; બ્રાહ્મણોવ સુજ્ઝન્તિ, નો અબ્રાહ્મણા; બ્રાહ્મણાવ બ્રહ્મુનો પુત્તા ઓરસા મુખતો જાતા બ્રહ્મજા બ્રહ્મનિમ્મિતા બ્રહ્મદાયાદા’તિ. ઇધ ભવં ગોતમો કિમાહા’’તિ? ‘‘દિસ્સન્તિ 7 ખો પન, અસ્સલાયન, બ્રાહ્મણાનં બ્રાહ્મણિયો ઉતુનિયોપિ ગબ્ભિનિયોપિ વિજાયમાનાપિ પાયમાનાપિ. તે ચ બ્રાહ્મણિયોનિજાવ સમાના એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો; બ્રાહ્મણોવ સુક્કો વણ્ણો, કણ્હો અઞ્ઞો વણ્ણો; બ્રાહ્મણાવ સુજ્ઝન્તિ, નો અબ્રાહ્મણા; બ્રાહ્મણાવ બ્રહ્મુનો પુત્તા ઓરસા મુખતો જાતા બ્રહ્મજા બ્રહ્મનિમ્મિતા બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ. ‘‘કિઞ્ચાપિ ભવં ગોતમો એવમાહ, અથ ખ્વેત્થ બ્રાહ્મણા એવમેતં મઞ્ઞન્તિ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ.
402. Atha kho assalāyano māṇavo mahatā brāhmaṇagaṇena saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho assalāyano māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘brāhmaṇā, bho gotama, evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇho añño vaṇṇo; brāhmaṇova sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Idha bhavaṃ gotamo kimāhā’’ti? ‘‘Dissanti 8 kho pana, assalāyana, brāhmaṇānaṃ brāhmaṇiyo utuniyopi gabbhiniyopi vijāyamānāpi pāyamānāpi. Te ca brāhmaṇiyonijāva samānā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇho añño vaṇṇo; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’’’ti. ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ gotamo evamāha, atha khvettha brāhmaṇā evametaṃ maññanti – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
૪૦૩. ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન, સુતં તે – ‘યોનકમ્બોજેસુ અઞ્ઞેસુ ચ પચ્ચન્તિમેસુ જનપદેસુ દ્વેવ વણ્ણા – અય્યો ચેવ દાસો ચ; અય્યો હુત્વા દાસો હોતિ, દાસો હુત્વા અય્યો હોતી’’’તિ ? ‘‘એવં, ભો, સુતં તં મે – ‘યોનકમ્બોજેસુ અઞ્ઞેસુ ચ પચ્ચન્તિમેસુ જનપદેસુ દ્વેવ વણ્ણા – અય્યો ચેવ દાસો ચ; અય્યો હુત્વા દાસો હોતિ, દાસો હુત્વા અય્યો હોતી’’’તિ. ‘‘એત્થ, અસ્સલાયન, બ્રાહ્મણાનં કિં બલં, કો અસ્સાસો યદેત્થ બ્રાહ્મણા એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ? ‘‘કિઞ્ચાપિ ભવં ગોતમો એવમાહ, અથ ખ્વેત્થ બ્રાહ્મણા એવમેતં મઞ્ઞન્તિ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ.
403. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana, sutaṃ te – ‘yonakambojesu aññesu ca paccantimesu janapadesu dveva vaṇṇā – ayyo ceva dāso ca; ayyo hutvā dāso hoti, dāso hutvā ayyo hotī’’’ti ? ‘‘Evaṃ, bho, sutaṃ taṃ me – ‘yonakambojesu aññesu ca paccantimesu janapadesu dveva vaṇṇā – ayyo ceva dāso ca; ayyo hutvā dāso hoti, dāso hutvā ayyo hotī’’’ti. ‘‘Ettha, assalāyana, brāhmaṇānaṃ kiṃ balaṃ, ko assāso yadettha brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti? ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ gotamo evamāha, atha khvettha brāhmaṇā evametaṃ maññanti – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
૪૦૪. ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન, ખત્તિયોવ નુ ખો પાણાતિપાતી અદિન્નાદાયી કામેસુમિચ્છાચારી મુસાવાદી પિસુણવાચો ફરુસવાચો સમ્ફપ્પલાપી અભિજ્ઝાલુ બ્યાપન્નચિત્તો મિચ્છાદિટ્ઠિ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જેય્ય, નો બ્રાહ્મણો? વેસ્સોવ નુ ખો…પે॰… સુદ્દોવ નુ ખો પાણાતિપાતી અદિન્નાદાયી કામેસુમિચ્છાચારી મુસાવાદી પિસુણવાચો ફરુસવાચો સમ્ફપ્પલાપી અભિજ્ઝાલુ બ્યાપન્નચિત્તો મિચ્છાદિટ્ઠિ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જેય્ય, નો બ્રાહ્મણો’’તિ? ‘‘નો હિદં, ભો ગોતમ. ખત્તિયોપિ હિ, ભો ગોતમ, પાણાતિપાતી અદિન્નાદાયી કામેસુમિચ્છાચારી મુસાવાદી પિસુણવાચો ફરુસવાચો સમ્ફપ્પલાપી અભિજ્ઝાલુ બ્યાપન્નચિત્તો મિચ્છાદિટ્ઠિ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જેય્ય. બ્રાહ્મણોપિ હિ, ભો ગોતમ…પે॰… વેસ્સોપિ હિ, ભો ગોતમ…પે॰… સુદ્દોપિ હિ, ભો ગોતમ…પે॰… સબ્બેપિ હિ, ભો ગોતમ, ચત્તારો વણ્ણા પાણાતિપાતિનો અદિન્નાદાયિનો કામેસુમિચ્છાચારિનો મુસાવાદિનો પિસુણવાચા ફરુસવાચા સમ્ફપ્પલાપિનો અભિજ્ઝાલૂ બ્યાપન્નચિત્તા મિચ્છાદિટ્ઠી કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જેય્યુ’’ન્તિ. ‘‘એત્થ, અસ્સલાયન, બ્રાહ્મણાનં કિં બલં, કો અસ્સાસો યદેત્થ બ્રાહ્મણા એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ? ‘‘કિઞ્ચાપિ ભવં ગોતમો એવમાહ, અથ ખ્વેત્થ બ્રાહ્મણા એવમેતં મઞ્ઞન્તિ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ.
404. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana, khattiyova nu kho pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, no brāhmaṇo? Vessova nu kho…pe… suddova nu kho pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, no brāhmaṇo’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Khattiyopi hi, bho gotama, pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya. Brāhmaṇopi hi, bho gotama…pe… vessopi hi, bho gotama…pe… suddopi hi, bho gotama…pe… sabbepi hi, bho gotama, cattāro vaṇṇā pāṇātipātino adinnādāyino kāmesumicchācārino musāvādino pisuṇavācā pharusavācā samphappalāpino abhijjhālū byāpannacittā micchādiṭṭhī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyyu’’nti. ‘‘Ettha, assalāyana, brāhmaṇānaṃ kiṃ balaṃ, ko assāso yadettha brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti? ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ gotamo evamāha, atha khvettha brāhmaṇā evametaṃ maññanti – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
૪૦૫. ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન, બ્રાહ્મણોવ નુ ખો પાણાતિપાતા પટિવિરતો અદિન્નાદાના પટિવિરતો કામેસુમિચ્છાચારા પટિવિરતો મુસાવાદા પટિવિરતો પિસુણાય વાચાય પટિવિરતો ફરુસાય વાચાય પટિવિરતો સમ્ફપ્પલાપા પટિવિરતો અનભિજ્ઝાલુ અબ્યાપન્નચિત્તો સમ્માદિટ્ઠિ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જેય્ય, નો 9 ખત્તિયો નો વેસ્સો, નો સુદ્દો’’તિ? ‘‘નો હિદં, ભો ગોતમ! ખત્તિયોપિ હિ, ભો ગોતમ, પાણાતિપાતા પટિવિરતો અદિન્નાદાના પટિવિરતો કામેસુમિચ્છાચારા પટિવિરતો મુસાવાદા પટિવિરતો પિસુણાય વાચાય પટિવિરતો ફરુસાય વાચાય પટિવિરતો સમ્ફપ્પલાપા પટિવિરતો અનભિજ્ઝાલુ અબ્યાપન્નચિત્તો સમ્માદિટ્ઠિ કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જેય્ય. બ્રાહ્મણોપિ હિ, ભો ગોતમ…પે॰… વેસ્સોપિ હિ, ભો ગોતમ…પે॰… સુદ્દોપિ હિ, ભો ગોતમ…પે॰… સબ્બેપિ હિ, ભો ગોતમ, ચત્તારો વણ્ણા પાણાતિપાતા પટિવિરતા અદિન્નાદાના પટિવિરતા કામેસુમિચ્છાચારા પટિવિરતા મુસાવાદા પટિવિરતા પિસુણાય વાચાય પટિવિરતા ફરુસાય વાચાય પટિવિરતા સમ્ફપ્પલાપા પટિવિરતા અનભિજ્ઝાલૂ અબ્યાપન્નચિત્તા સમ્માદિટ્ઠી કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જેય્યુ’’ન્તિ. ‘‘એત્થ, અસ્સલાયન , બ્રાહ્મણાનં કિં બલં, કો અસ્સાસો યદેત્થ બ્રાહ્મણા એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ? ‘‘કિઞ્ચાપિ ભવં ગોતમો એવમાહ, અથ ખ્વેત્થ બ્રાહ્મણા એવમેતં મઞ્ઞન્તિ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ.
405. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana, brāhmaṇova nu kho pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato kāmesumicchācārā paṭivirato musāvādā paṭivirato pisuṇāya vācāya paṭivirato pharusāya vācāya paṭivirato samphappalāpā paṭivirato anabhijjhālu abyāpannacitto sammādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, no 10 khattiyo no vesso, no suddo’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama! Khattiyopi hi, bho gotama, pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato kāmesumicchācārā paṭivirato musāvādā paṭivirato pisuṇāya vācāya paṭivirato pharusāya vācāya paṭivirato samphappalāpā paṭivirato anabhijjhālu abyāpannacitto sammādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya. Brāhmaṇopi hi, bho gotama…pe… vessopi hi, bho gotama…pe… suddopi hi, bho gotama…pe… sabbepi hi, bho gotama, cattāro vaṇṇā pāṇātipātā paṭiviratā adinnādānā paṭiviratā kāmesumicchācārā paṭiviratā musāvādā paṭiviratā pisuṇāya vācāya paṭiviratā pharusāya vācāya paṭiviratā samphappalāpā paṭiviratā anabhijjhālū abyāpannacittā sammādiṭṭhī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyyu’’nti. ‘‘Ettha, assalāyana , brāhmaṇānaṃ kiṃ balaṃ, ko assāso yadettha brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti? ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ gotamo evamāha, atha khvettha brāhmaṇā evametaṃ maññanti – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
૪૦૬. ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન, બ્રાહ્મણોવ નુ ખો પહોતિ અસ્મિં પદેસે અવેરં અબ્યાબજ્ઝં મેત્તચિત્તં ભાવેતું, નો ખત્તિયો, નો વેસ્સો નો સુદ્દો’’તિ? ‘‘નો હિદં, ભો ગોતમ! ખત્તિયોપિ હિ, ભો ગોતમ, પહોતિ અસ્મિં પદેસે અવેરં અબ્યાબજ્ઝં મેત્તચિત્તં ભાવેતું; બ્રાહ્મણોપિ હિ, ભો ગોતમ… વેસ્સોપિ હિ , ભો ગોતમ… સુદ્દોપિ હિ, ભો ગોતમ… સબ્બેપિ હિ, ભો ગોતમ, ચત્તારો વણ્ણા પહોન્તિ અસ્મિં પદેસે અવેરં અબ્યાબજ્ઝં મેત્તચિત્તં ભાવેતુ’’ન્તિ. ‘‘એત્થ, અસ્સલાયન, બ્રાહ્મણાનં કિં બલં, કો અસ્સાસો યદેત્થ બ્રાહ્મણા એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ? ‘‘કિઞ્ચાપિ ભવં ગોતમો એવમાહ, અથ ખ્વેત્થ બ્રાહ્મણા એવમેતં મઞ્ઞન્તિ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ.
406. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana, brāhmaṇova nu kho pahoti asmiṃ padese averaṃ abyābajjhaṃ mettacittaṃ bhāvetuṃ, no khattiyo, no vesso no suddo’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama! Khattiyopi hi, bho gotama, pahoti asmiṃ padese averaṃ abyābajjhaṃ mettacittaṃ bhāvetuṃ; brāhmaṇopi hi, bho gotama… vessopi hi , bho gotama… suddopi hi, bho gotama… sabbepi hi, bho gotama, cattāro vaṇṇā pahonti asmiṃ padese averaṃ abyābajjhaṃ mettacittaṃ bhāvetu’’nti. ‘‘Ettha, assalāyana, brāhmaṇānaṃ kiṃ balaṃ, ko assāso yadettha brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti? ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ gotamo evamāha, atha khvettha brāhmaṇā evametaṃ maññanti – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
૪૦૭. ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન, બ્રાહ્મણોવ નુ ખો પહોતિ સોત્તિસિનાનિં આદાય નદિં ગન્ત્વા રજોજલ્લં પવાહેતું, નો ખત્તિયો, નો વેસ્સો, નો સુદ્દો’’તિ? ‘‘નો હિદં, ભો ગોતમ! ખત્તિયોપિ હિ, ભો ગોતમ, પહોતિ સોત્તિસિનાનિં આદાય નદિં ગન્ત્વા રજોજલ્લં પવાહેતું, બ્રાહ્મણોપિ હિ, ભો ગોતમ… વેસ્સોપિ હિ, ભો ગોતમ… સુદ્દોપિ હિ, ભો ગોતમ… સબ્બેપિ હિ, ભો ગોતમ, ચત્તારો વણ્ણા પહોન્તિ સોત્તિસિનાનિં આદાય નદિં ગન્ત્વા રજોજલ્લં પવાહેતુ’’ન્તિ. ‘‘એત્થ, અસ્સલાયન, બ્રાહ્મણાનં કિં બલં, કો અસ્સાસો યદેત્થ બ્રાહ્મણા એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ? ‘‘કિઞ્ચાપિ ભવં ગોતમો એવમાહ, અથ ખ્વેત્થ બ્રાહ્મણા એવમેતં મઞ્ઞન્તિ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ.
407. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana, brāhmaṇova nu kho pahoti sottisināniṃ ādāya nadiṃ gantvā rajojallaṃ pavāhetuṃ, no khattiyo, no vesso, no suddo’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama! Khattiyopi hi, bho gotama, pahoti sottisināniṃ ādāya nadiṃ gantvā rajojallaṃ pavāhetuṃ, brāhmaṇopi hi, bho gotama… vessopi hi, bho gotama… suddopi hi, bho gotama… sabbepi hi, bho gotama, cattāro vaṇṇā pahonti sottisināniṃ ādāya nadiṃ gantvā rajojallaṃ pavāhetu’’nti. ‘‘Ettha, assalāyana, brāhmaṇānaṃ kiṃ balaṃ, ko assāso yadettha brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti? ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ gotamo evamāha, atha khvettha brāhmaṇā evametaṃ maññanti – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
૪૦૮. ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન, ઇધ રાજા ખત્તિયો મુદ્ધાવસિત્તો નાનાજચ્ચાનં પુરિસાનં પુરિસસતં સન્નિપાતેય્ય – ‘આયન્તુ ભોન્તો યે તત્થ ખત્તિયકુલા બ્રાહ્મણકુલા રાજઞ્ઞકુલા ઉપ્પન્ના, સાકસ્સ વા સાલસ્સ વા 11 સલળસ્સ વા ચન્દનસ્સ વા પદુમકસ્સ વા ઉત્તરારણિં આદાય, અગ્ગિં અભિનિબ્બત્તેન્તુ, તેજો પાતુકરોન્તુ. આયન્તુ પન ભોન્તો યે તત્થ ચણ્ડાલકુલા નેસાદકુલા વેનકુલા 12 રથકારકુલા પુક્કુસકુલા ઉપ્પન્ના, સાપાનદોણિયા વા સૂકરદોણિયા વા રજકદોણિયા વા એરણ્ડકટ્ઠસ્સ વા ઉત્તરારણિં આદાય, અગ્ગિં અભિનિબ્બત્તેન્તુ, તેજો પાતુકરોન્તૂ’તિ.
408. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana, idha rājā khattiyo muddhāvasitto nānājaccānaṃ purisānaṃ purisasataṃ sannipāteyya – ‘āyantu bhonto ye tattha khattiyakulā brāhmaṇakulā rājaññakulā uppannā, sākassa vā sālassa vā 13 salaḷassa vā candanassa vā padumakassa vā uttarāraṇiṃ ādāya, aggiṃ abhinibbattentu, tejo pātukarontu. Āyantu pana bhonto ye tattha caṇḍālakulā nesādakulā venakulā 14 rathakārakulā pukkusakulā uppannā, sāpānadoṇiyā vā sūkaradoṇiyā vā rajakadoṇiyā vā eraṇḍakaṭṭhassa vā uttarāraṇiṃ ādāya, aggiṃ abhinibbattentu, tejo pātukarontū’ti.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન, યો એવં નુ ખો સો 15 ખત્તિયકુલા બ્રાહ્મણકુલા રાજઞ્ઞકુલા ઉપ્પન્નેહિ સાકસ્સ વા સાલસ્સ વા સલળસ્સ વા ચન્દનસ્સ વા પદુમકસ્સ વા ઉત્તરારણિં આદાય અગ્ગિ અભિનિબ્બત્તો, તેજો પાતુકતો, સો એવ નુ ખ્વાસ્સ અગ્ગિ અચ્ચિમા ચેવ 16 વણ્ણવા 17 ચ પભસ્સરો ચ, તેન ચ સક્કા અગ્ગિના અગ્ગિકરણીયં કાતું; યો પન સો ચણ્ડાલકુલા નેસાદકુલા વેનકુલા રથકારકુલા પુક્કુસકુલા ઉપ્પન્નેહિ સાપાનદોણિયા વા સૂકરદોણિયા વા રજકદોણિયા વા એરણ્ડકટ્ઠસ્સ વા ઉત્તરારણિં આદાય અગ્ગિ અભિનિબ્બત્તો, તેજો પાતુકતો સ્વાસ્સ અગ્ગિ ન ચેવ અચ્ચિમા ન ચ વણ્ણવા ન ચ પભસ્સરો, ન ચ તેન સક્કા અગ્ગિના અગ્ગિકરણીયં કાતુ’’ન્તિ? ‘‘નો હિદં, ભો ગોતમ! યોપિ હિ સો 18, ભો ગોતમ, ખત્તિયકુલા બ્રાહ્મણકુલા રાજઞ્ઞકુલા ઉપ્પન્નેહિ સાકસ્સ વા સાલસ્સ વા સલળસ્સ વા ચન્દનસ્સ વા પદુમકસ્સ વા ઉત્તરારણિં આદાય અગ્ગિ અભિનિબ્બત્તો, તેજો પાતુકતો સ્વાસ્સ 19 અગ્ગિ અચ્ચિમા ચેવ વણ્ણવા ચ પભસ્સરો ચ, તેન ચ સક્કા અગ્ગિના અગ્ગિકરણીયં કાતું; યોપિ સો ચણ્ડાલકુલા નેસાદકુલા વેનકુલા રથકારકુલા પુક્કુસકુલા ઉપ્પન્નેહિ સાપાનદોણિયા વા સૂકરદોણિયા વા રજકદોણિયા વા એરણ્ડકટ્ઠસ્સ વા ઉત્તરારણિં આદાય અગ્ગિ અભિનિબ્બત્તો, તેજો પાતુકતો, સ્વાસ્સ અગ્ગિ અચ્ચિમા ચેવ વણ્ણવા ચ પભસ્સરો ચ, તેન ચ સક્કા અગ્ગિના અગ્ગિકરણીયં કાતું. સબ્બોપિ હિ, ભો ગોતમ, અગ્ગિ અચ્ચિમા ચેવ વણ્ણવા ચ પભસ્સરો ચ, સબ્બેનપિ સક્કા અગ્ગિના અગ્ગિકરણીયં કાતુ’’ન્તિ. ‘‘એત્થ, અસ્સલાયન, બ્રાહ્મણાનં કિં બલં, કો અસ્સાસો યદેત્થ બ્રાહ્મણા એવમાહંસુ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો; બ્રાહ્મણોવ સુક્કો વણ્ણો, કણ્હો અઞ્ઞો વણ્ણો; બ્રાહ્મણાવ સુજ્ઝન્તિ, નો અબ્રાહ્મણા; બ્રાહ્મણાવ બ્રહ્મુનો પુત્તા ઓરસા મુખતો જાતા બ્રહ્મજા બ્રહ્મનિમ્મિતા બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ? ‘‘કિઞ્ચાપિ ભવં ગોતમો એવમાહ, અથ ખ્વેત્થ બ્રાહ્મણા એવમેતં મઞ્ઞન્તિ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’’’તિ.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana, yo evaṃ nu kho so 20 khattiyakulā brāhmaṇakulā rājaññakulā uppannehi sākassa vā sālassa vā salaḷassa vā candanassa vā padumakassa vā uttarāraṇiṃ ādāya aggi abhinibbatto, tejo pātukato, so eva nu khvāssa aggi accimā ceva 21 vaṇṇavā 22 ca pabhassaro ca, tena ca sakkā agginā aggikaraṇīyaṃ kātuṃ; yo pana so caṇḍālakulā nesādakulā venakulā rathakārakulā pukkusakulā uppannehi sāpānadoṇiyā vā sūkaradoṇiyā vā rajakadoṇiyā vā eraṇḍakaṭṭhassa vā uttarāraṇiṃ ādāya aggi abhinibbatto, tejo pātukato svāssa aggi na ceva accimā na ca vaṇṇavā na ca pabhassaro, na ca tena sakkā agginā aggikaraṇīyaṃ kātu’’nti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama! Yopi hi so 23, bho gotama, khattiyakulā brāhmaṇakulā rājaññakulā uppannehi sākassa vā sālassa vā salaḷassa vā candanassa vā padumakassa vā uttarāraṇiṃ ādāya aggi abhinibbatto, tejo pātukato svāssa 24 aggi accimā ceva vaṇṇavā ca pabhassaro ca, tena ca sakkā agginā aggikaraṇīyaṃ kātuṃ; yopi so caṇḍālakulā nesādakulā venakulā rathakārakulā pukkusakulā uppannehi sāpānadoṇiyā vā sūkaradoṇiyā vā rajakadoṇiyā vā eraṇḍakaṭṭhassa vā uttarāraṇiṃ ādāya aggi abhinibbatto, tejo pātukato, svāssa aggi accimā ceva vaṇṇavā ca pabhassaro ca, tena ca sakkā agginā aggikaraṇīyaṃ kātuṃ. Sabbopi hi, bho gotama, aggi accimā ceva vaṇṇavā ca pabhassaro ca, sabbenapi sakkā agginā aggikaraṇīyaṃ kātu’’nti. ‘‘Ettha, assalāyana, brāhmaṇānaṃ kiṃ balaṃ, ko assāso yadettha brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇho añño vaṇṇo; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’’’ti? ‘‘Kiñcāpi bhavaṃ gotamo evamāha, atha khvettha brāhmaṇā evametaṃ maññanti – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.
૪૦૯. ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન, ઇધ ખત્તિયકુમારો બ્રાહ્મણકઞ્ઞાય સદ્ધિં સંવાસં કપ્પેય્ય, તેસં સંવાસમન્વાય પુત્તો જાયેથ; યો સો ખત્તિયકુમારેન બ્રાહ્મણકઞ્ઞાય પુત્તો ઉપ્પન્નો, સિયા સો માતુપિ સદિસો પિતુપિ સદિસો, ‘ખત્તિયો’તિપિ વત્તબ્બો ‘બ્રાહ્મણો’તિપિ વત્તબ્બો’’તિ? ‘‘યો સો, ભો ગોતમ, ખત્તિયકુમારેન બ્રાહ્મણકઞ્ઞાય પુત્તો ઉપ્પન્નો, સિયા સો માતુપિ સદિસો પિતુપિ સદિસો, ‘ખત્તિયો’તિપિ વત્તબ્બો ‘બ્રાહ્મણો’તિપિ વત્તબ્બો’’તિ.
409. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana, idha khattiyakumāro brāhmaṇakaññāya saddhiṃ saṃvāsaṃ kappeyya, tesaṃ saṃvāsamanvāya putto jāyetha; yo so khattiyakumārena brāhmaṇakaññāya putto uppanno, siyā so mātupi sadiso pitupi sadiso, ‘khattiyo’tipi vattabbo ‘brāhmaṇo’tipi vattabbo’’ti? ‘‘Yo so, bho gotama, khattiyakumārena brāhmaṇakaññāya putto uppanno, siyā so mātupi sadiso pitupi sadiso, ‘khattiyo’tipi vattabbo ‘brāhmaṇo’tipi vattabbo’’ti.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન, ઇધ બ્રાહ્મણકુમારો ખત્તિયકઞ્ઞાય સદ્ધિં સંવાસં કપ્પેય્ય, તેસં સંવાસમન્વાય પુત્તો જાયેથ; યો સો બ્રાહ્મણકુમારેન ખત્તિયકઞ્ઞાય પુત્તો ઉપ્પન્નો, સિયા સો માતુપિ સદિસો પિતુપિ સદિસો, ‘ખત્તિયો’તિપિ વત્તબ્બો ‘બ્રાહ્મણો’તિપિ વત્તબ્બો’’તિ? ‘‘યો સો, ભો ગોતમ, બ્રાહ્મણકુમારેન ખત્તિયકઞ્ઞાય પુત્તો ઉપ્પન્નો, સિયા સો માતુપિ સદિસો પિતુપિ સદિસો, ‘ખત્તિયો’તિપિ વત્તબ્બો ‘બ્રાહ્મણો’તિપિ વત્તબ્બો’’તિ.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana, idha brāhmaṇakumāro khattiyakaññāya saddhiṃ saṃvāsaṃ kappeyya, tesaṃ saṃvāsamanvāya putto jāyetha; yo so brāhmaṇakumārena khattiyakaññāya putto uppanno, siyā so mātupi sadiso pitupi sadiso, ‘khattiyo’tipi vattabbo ‘brāhmaṇo’tipi vattabbo’’ti? ‘‘Yo so, bho gotama, brāhmaṇakumārena khattiyakaññāya putto uppanno, siyā so mātupi sadiso pitupi sadiso, ‘khattiyo’tipi vattabbo ‘brāhmaṇo’tipi vattabbo’’ti.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન ઇધ વળવં ગદ્રભેન સમ્પયોજેય્યું 25, તેસં સમ્પયોગમન્વાય કિસોરો જાયેથ; યો સો વળવાય ગદ્રભેન કિસોરો ઉપ્પન્નો, સિયા સો માતુપિ સદિસો પિતુપિ સદિસો, ‘અસ્સો’તિપિ વત્તબ્બો ‘ગદ્રભો’તિપિ વત્તબ્બો’’તિ? ‘‘કુણ્ડઞ્હિ સો 26, ભો ગોતમ, અસ્સતરો હોતિ. ઇદં હિસ્સ , ભો ગોતમ, નાનાકરણં પસ્સામિ; અમુત્ર ચ પનેસાનં ન કિઞ્ચિ નાનાકરણં પસ્સામી’’તિ.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana idha vaḷavaṃ gadrabhena sampayojeyyuṃ 27, tesaṃ sampayogamanvāya kisoro jāyetha; yo so vaḷavāya gadrabhena kisoro uppanno, siyā so mātupi sadiso pitupi sadiso, ‘asso’tipi vattabbo ‘gadrabho’tipi vattabbo’’ti? ‘‘Kuṇḍañhi so 28, bho gotama, assataro hoti. Idaṃ hissa , bho gotama, nānākaraṇaṃ passāmi; amutra ca panesānaṃ na kiñci nānākaraṇaṃ passāmī’’ti.
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન, ઇધાસ્સુ દ્વે માણવકા ભાતરો સઉદરિયા, એકો અજ્ઝાયકો ઉપનીતો એકો અનજ્ઝાયકો અનુપનીતો. કમેત્થ બ્રાહ્મણા પઠમં ભોજેય્યું સદ્ધે વા થાલિપાકે વા યઞ્ઞે વા પાહુને વા’’તિ? ‘‘યો સો, ભો ગોતમ, માણવકો અજ્ઝાયકો ઉપનીતો તમેત્થ બ્રાહ્મણા પઠમં ભોજેય્યું સદ્ધે વા થાલિપાકે વા યઞ્ઞે વા પાહુને વા. કિઞ્હિ, ભો ગોતમ, અનજ્ઝાયકે અનુપનીતે દિન્નં મહપ્ફલં ભવિસ્સતી’’તિ?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana, idhāssu dve māṇavakā bhātaro saudariyā, eko ajjhāyako upanīto eko anajjhāyako anupanīto. Kamettha brāhmaṇā paṭhamaṃ bhojeyyuṃ saddhe vā thālipāke vā yaññe vā pāhune vā’’ti? ‘‘Yo so, bho gotama, māṇavako ajjhāyako upanīto tamettha brāhmaṇā paṭhamaṃ bhojeyyuṃ saddhe vā thālipāke vā yaññe vā pāhune vā. Kiñhi, bho gotama, anajjhāyake anupanīte dinnaṃ mahapphalaṃ bhavissatī’’ti?
‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, અસ્સલાયન, ઇધાસ્સુ દ્વે માણવકા ભાતરો સઉદરિયા, એકો અજ્ઝાયકો ઉપનીતો દુસ્સીલો પાપધમ્મો, એકો અનજ્ઝાયકો અનુપનીતો સીલવા કલ્યાણધમ્મો. કમેત્થ બ્રાહ્મણા પઠમં ભોજેય્યું સદ્ધે વા થાલિપાકે વા યઞ્ઞે વા પાહુને વા’’તિ? ‘‘યો સો, ભો ગોતમ, માણવકો અનજ્ઝાયકો અનુપનીતો સીલવા કલ્યાણધમ્મો તમેત્થ બ્રાહ્મણા પઠમં ભોજેય્યું સદ્ધે વા થાલિપાકે વા યઞ્ઞે વા પાહુને વા. કિઞ્હિ, ભો ગોતમ, દુસ્સીલે પાપધમ્મે દિન્નં મહપ્ફલં ભવિસ્સતી’’તિ?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, assalāyana, idhāssu dve māṇavakā bhātaro saudariyā, eko ajjhāyako upanīto dussīlo pāpadhammo, eko anajjhāyako anupanīto sīlavā kalyāṇadhammo. Kamettha brāhmaṇā paṭhamaṃ bhojeyyuṃ saddhe vā thālipāke vā yaññe vā pāhune vā’’ti? ‘‘Yo so, bho gotama, māṇavako anajjhāyako anupanīto sīlavā kalyāṇadhammo tamettha brāhmaṇā paṭhamaṃ bhojeyyuṃ saddhe vā thālipāke vā yaññe vā pāhune vā. Kiñhi, bho gotama, dussīle pāpadhamme dinnaṃ mahapphalaṃ bhavissatī’’ti?
‘‘પુબ્બે ખો ત્વં, અસ્સલાયન, જાતિં અગમાસિ; જાતિં ગન્ત્વા મન્તે અગમાસિ; મન્તે ગન્ત્વા તપે અગમાસિ; તપે ગન્ત્વા 29 ચાતુવણ્ણિં સુદ્ધિં પચ્ચાગતો, યમહં પઞ્ઞપેમી’’તિ. એવં વુત્તે, અસ્સલાયનો માણવો તુણ્હીભૂતો મઙ્કુભૂતો પત્તક્ખન્ધો અધોમુખો પજ્ઝાયન્તો અપ્પટિભાનો નિસીદિ.
‘‘Pubbe kho tvaṃ, assalāyana, jātiṃ agamāsi; jātiṃ gantvā mante agamāsi; mante gantvā tape agamāsi; tape gantvā 30 cātuvaṇṇiṃ suddhiṃ paccāgato, yamahaṃ paññapemī’’ti. Evaṃ vutte, assalāyano māṇavo tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi.
૪૧૦. અથ ખો ભગવા અસ્સલાયનં માણવં તુણ્હીભૂતં મઙ્કુભૂતં પત્તક્ખન્ધં અધોમુખં પજ્ઝાયન્તં અપ્પટિભાનં વિદિત્વા અસ્સલાયનં માણવં એતદવોચ – ‘‘ભૂતપુબ્બં, અસ્સલાયન, સત્તન્નં બ્રાહ્મણિસીનં અરઞ્ઞાયતને પણ્ણકુટીસુ સમ્મન્તાનં 31 એવરૂપં પાપકં દિટ્ઠિગતં ઉપ્પન્નં હોતિ – ‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’તિ. અસ્સોસિ ખો , અસ્સલાયન, અસિતો દેવલો ઇસિ – ‘સત્તન્નં કિર બ્રાહ્મણિસીનં અરઞ્ઞાયતને પણ્ણકુટીસુ સમ્મન્તાનં એવરૂપં પાપકં દિટ્ઠિગતં ઉપ્પન્નં – બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો…પે॰… બ્રહ્મદાયાદા’તિ. અથ ખો, અસ્સલાયન, અસિતો દેવલો ઇસિ કેસમસ્સું કપ્પેત્વા મઞ્જિટ્ઠવણ્ણાનિ દુસ્સાનિ નિવાસેત્વા પટલિયો 32 ઉપાહના આરુહિત્વા જાતરૂપમયં દણ્ડં ગહેત્વા સત્તન્નં બ્રાહ્મણિસીનં પત્થણ્ડિલે પાતુરહોસિ. અથ ખો, અસ્સલાયન, અસિતો દેવલો ઇસિ સત્તન્નં બ્રાહ્મણિસીનં પત્થણ્ડિલે ચઙ્કમમાનો એવમાહ – ‘હન્દ, કો નુ ખો ઇમે ભવન્તો બ્રાહ્મણિસયો ગતા 33; હન્દ, કો નુ ખો ઇમે ભવન્તો બ્રાહ્મણિસયો ગતા’તિ? અથ ખો, અસ્સલાયન, સત્તન્નં બ્રાહ્મણિસીનં એતદહોસિ – ‘કો નાયં ગામણ્ડલરૂપો વિય સત્તન્નં બ્રાહ્મણિસીનં પત્થણ્ડિલે ચઙ્કમમાનો એવમાહ – ‘હન્દ, કો નુ ખો ઇમે ભવન્તો બ્રાહ્મણિસયો ગતા; હન્દ, કો નુ ખો ઇમે ભવન્તો બ્રાહ્મણિસયો ગતાતિ? હન્દ, નં અભિસપામા’તિ. અથ ખો, અસ્સલાયન, સત્ત બ્રાહ્મણિસયો અસિતં દેવલં ઇસિં અભિસપિંસુ – ‘ભસ્મા, વસલ 34, હોહિ; ભસ્મા, વસલ, હોહી’તિ 35. યથા યથા ખો, અસ્સલાયન, સત્ત બ્રાહ્મણિસયો અસિતં દેવલં ઇસિં અભિસપિંસુ તથા તથા અસિતો દેવલો ઇસિ અભિરૂપતરો ચેવ હોતિ દસ્સનીયતરો ચ પાસાદિકતરો ચ. અથ ખો, અસ્સલાયન, સત્તન્નં બ્રાહ્મણિસીનં એતદહોસિ – ‘મોઘં વત નો તપો, અફલં બ્રહ્મચરિયં. મયઞ્હિ પુબ્બે યં અભિસપામ – ભસ્મા, વસલ, હોહિ; ભસ્મા, વસલ, હોહીતિ ભસ્માવ ભવતિ એકચ્ચો. ઇમં પન મયં યથા યથા અભિસપામ તથા તથા અભિરૂપતરો ચેવ હોતિ દસ્સનીયતરો ચ પાસાદિકતરો ચા’તિ. ‘ન ભવન્તાનં મોઘં તપો, નાફલં બ્રહ્મચરિયં. ઇઙ્ઘ ભવન્તો, યો મયિ મનોપદોસો તં પજહથા’તિ. ‘યો ભવતિ મનોપદોસો તં પજહામ. કો નુ ભવં હોતી’તિ? ‘સુતો નુ ભવતં – અસિતો દેવલો ઇસી’તિ? ‘એવં, ભો’. ‘સો ખ્વાહં, ભો, હોમી’તિ. અથ ખો, અસ્સલાયન, સત્ત બ્રાહ્મણિસયો અસિતં દેવલં ઇસિં અભિવાદેતું ઉપક્કમિંસુ.
410. Atha kho bhagavā assalāyanaṃ māṇavaṃ tuṇhībhūtaṃ maṅkubhūtaṃ pattakkhandhaṃ adhomukhaṃ pajjhāyantaṃ appaṭibhānaṃ viditvā assalāyanaṃ māṇavaṃ etadavoca – ‘‘bhūtapubbaṃ, assalāyana, sattannaṃ brāhmaṇisīnaṃ araññāyatane paṇṇakuṭīsu sammantānaṃ 36 evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’ti. Assosi kho , assalāyana, asito devalo isi – ‘sattannaṃ kira brāhmaṇisīnaṃ araññāyatane paṇṇakuṭīsu sammantānaṃ evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’ti. Atha kho, assalāyana, asito devalo isi kesamassuṃ kappetvā mañjiṭṭhavaṇṇāni dussāni nivāsetvā paṭaliyo 37 upāhanā āruhitvā jātarūpamayaṃ daṇḍaṃ gahetvā sattannaṃ brāhmaṇisīnaṃ patthaṇḍile pāturahosi. Atha kho, assalāyana, asito devalo isi sattannaṃ brāhmaṇisīnaṃ patthaṇḍile caṅkamamāno evamāha – ‘handa, ko nu kho ime bhavanto brāhmaṇisayo gatā 38; handa, ko nu kho ime bhavanto brāhmaṇisayo gatā’ti? Atha kho, assalāyana, sattannaṃ brāhmaṇisīnaṃ etadahosi – ‘ko nāyaṃ gāmaṇḍalarūpo viya sattannaṃ brāhmaṇisīnaṃ patthaṇḍile caṅkamamāno evamāha – ‘handa, ko nu kho ime bhavanto brāhmaṇisayo gatā; handa, ko nu kho ime bhavanto brāhmaṇisayo gatāti? Handa, naṃ abhisapāmā’ti. Atha kho, assalāyana, satta brāhmaṇisayo asitaṃ devalaṃ isiṃ abhisapiṃsu – ‘bhasmā, vasala 39, hohi; bhasmā, vasala, hohī’ti 40. Yathā yathā kho, assalāyana, satta brāhmaṇisayo asitaṃ devalaṃ isiṃ abhisapiṃsu tathā tathā asito devalo isi abhirūpataro ceva hoti dassanīyataro ca pāsādikataro ca. Atha kho, assalāyana, sattannaṃ brāhmaṇisīnaṃ etadahosi – ‘moghaṃ vata no tapo, aphalaṃ brahmacariyaṃ. Mayañhi pubbe yaṃ abhisapāma – bhasmā, vasala, hohi; bhasmā, vasala, hohīti bhasmāva bhavati ekacco. Imaṃ pana mayaṃ yathā yathā abhisapāma tathā tathā abhirūpataro ceva hoti dassanīyataro ca pāsādikataro cā’ti. ‘Na bhavantānaṃ moghaṃ tapo, nāphalaṃ brahmacariyaṃ. Iṅgha bhavanto, yo mayi manopadoso taṃ pajahathā’ti. ‘Yo bhavati manopadoso taṃ pajahāma. Ko nu bhavaṃ hotī’ti? ‘Suto nu bhavataṃ – asito devalo isī’ti? ‘Evaṃ, bho’. ‘So khvāhaṃ, bho, homī’ti. Atha kho, assalāyana, satta brāhmaṇisayo asitaṃ devalaṃ isiṃ abhivādetuṃ upakkamiṃsu.
૪૧૧. ‘‘અથ ખો, અસ્સલાયન, અસિતો દેવલો ઇસિ સત્ત બ્રાહ્મણિસયો એતદવોચ – ‘સુતં મેતં, ભો, સત્તન્નં કિર બ્રાહ્મણિસીનં અરઞ્ઞાયતને પણ્ણકુટીસુ સમ્મન્તાનં એવરૂપં પાપકં દિટ્ઠિગતં ઉપ્પન્નં – બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો, હીનો અઞ્ઞો વણ્ણો; બ્રાહ્મણોવ સુક્કો વણ્ણો , કણ્હો અઞ્ઞો વણ્ણો; બ્રાહ્મણાવ સુજ્ઝન્તિ, નો અબ્રાહ્મણા; બ્રાહ્મણાવ બ્રહ્મુનો પુત્તા ઓરસા મુખતો જાતા બ્રહ્મજા બ્રહ્મનિમ્મિતા બ્રહ્મદાયાદા’તિ. ‘એવં, ભો’.
411. ‘‘Atha kho, assalāyana, asito devalo isi satta brāhmaṇisayo etadavoca – ‘sutaṃ metaṃ, bho, sattannaṃ kira brāhmaṇisīnaṃ araññāyatane paṇṇakuṭīsu sammantānaṃ evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo; brāhmaṇova sukko vaṇṇo , kaṇho añño vaṇṇo; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. ‘Evaṃ, bho’.
‘‘‘જાનન્તિ પન ભોન્તો – યા જનિકા માતા 41 બ્રાહ્મણંયેવ અગમાસિ, નો અબ્રાહ્મણ’ન્તિ? ‘નો હિદં, ભો’.
‘‘‘Jānanti pana bhonto – yā janikā mātā 42 brāhmaṇaṃyeva agamāsi, no abrāhmaṇa’nti? ‘No hidaṃ, bho’.
‘‘‘જાનન્તિ પન ભોન્તો – યા જનિકામાતુ 43 માતા યાવ સત્તમા માતુમાતામહયુગા બ્રાહ્મણંયેવ અગમાસિ, નો અબ્રાહ્મણ’ન્તિ? ‘નો હિદં, ભો’.
‘‘‘Jānanti pana bhonto – yā janikāmātu 44 mātā yāva sattamā mātumātāmahayugā brāhmaṇaṃyeva agamāsi, no abrāhmaṇa’nti? ‘No hidaṃ, bho’.
‘‘‘જાનન્તિ પન ભોન્તો – યો જનકો પિતા 45 બ્રાહ્મણિંયેવ અગમાસિ, નો અબ્રાહ્મણિ’ન્તિ? ‘નો હિદં, ભો’.
‘‘‘Jānanti pana bhonto – yo janako pitā 46 brāhmaṇiṃyeva agamāsi, no abrāhmaṇi’nti? ‘No hidaṃ, bho’.
‘‘‘જાનન્તિ પન ભોન્તો – યો જનકપિતુ 47 પિતા યાવ સત્તમા પિતુપિતામહયુગા બ્રાહ્મણિંયેવ અગમાસિ, નો અબ્રાહ્મણિ’ન્તિ? ‘નો હિદં, ભો’.
‘‘‘Jānanti pana bhonto – yo janakapitu 48 pitā yāva sattamā pitupitāmahayugā brāhmaṇiṃyeva agamāsi, no abrāhmaṇi’nti? ‘No hidaṃ, bho’.
‘‘‘જાનન્તિ પન ભોન્તો – તગ્ઘ 53, સો ગન્ધબ્બો ખત્તિયો વા બ્રાહ્મણો વા વેસ્સો વા સુદ્દો વા’તિ? ‘ન મયં, ભો, જાનામ – તગ્ઘ સો ગન્ધબ્બો ખત્તિયો વા બ્રાહ્મણો વા વેસ્સો વા સુદ્દો વા’તિ. ‘એવં સન્તે, ભો, જાનાથ – કે તુમ્હે હોથા’તિ? ‘એવં સન્તે, ભો , ન મયં જાનામ – કે મયં હોમા’તિ. તે હિ નામ, અસ્સલાયન, સત્ત બ્રાહ્મણિસયો અસિતેન દેવલેન ઇસિના સકે જાતિવાદે સમનુયુઞ્જીયમાના સમનુગ્ગાહીયમાના સમનુભાસીયમાના ન સમ્પાયિસ્સન્તિ; કિં પન ત્વં એતરહિ મયા સકસ્મિં જાતિવાદે સમનુયુઞ્જીયમાનો સમનુગ્ગાહીયમાનો સમનુભાસીયમાનો સમ્પાયિસ્સસિ, યેસં ત્વં સાચરિયકો ન પુણ્ણો દબ્બિગાહો’’તિ.
‘‘‘Jānanti pana bhonto – taggha 54, so gandhabbo khattiyo vā brāhmaṇo vā vesso vā suddo vā’ti? ‘Na mayaṃ, bho, jānāma – taggha so gandhabbo khattiyo vā brāhmaṇo vā vesso vā suddo vā’ti. ‘Evaṃ sante, bho, jānātha – ke tumhe hothā’ti? ‘Evaṃ sante, bho , na mayaṃ jānāma – ke mayaṃ homā’ti. Te hi nāma, assalāyana, satta brāhmaṇisayo asitena devalena isinā sake jātivāde samanuyuñjīyamānā samanuggāhīyamānā samanubhāsīyamānā na sampāyissanti; kiṃ pana tvaṃ etarahi mayā sakasmiṃ jātivāde samanuyuñjīyamāno samanuggāhīyamāno samanubhāsīyamāno sampāyissasi, yesaṃ tvaṃ sācariyako na puṇṇo dabbigāho’’ti.
એવં વુત્તે, અસ્સલાયનો માણવો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તં, ભો ગોતમ…પે॰… ઉપાસકં મં ભવં ગોતમો ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગત’’ન્તિ.
Evaṃ vutte, assalāyano māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
અસ્સલાયનસુત્તં નિટ્ઠિતં તતિયં.
Assalāyanasuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૩. અસ્સલાયનસુત્તવણ્ણના • 3. Assalāyanasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૩. અસ્સલાયનસુત્તવણ્ણના • 3. Assalāyanasuttavaṇṇanā
