Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౩. అసుభసుత్తవణ్ణనా
3. Asubhasuttavaṇṇanā
౧౬౩. తతియే ‘‘యథా ఏతం, తథా ఇద’’న్తి ఇమినా నయేనాతి ఏతేన –
163. Tatiye ‘‘yathā etaṃ, tathā ida’’nti iminā nayenāti etena –
‘‘యథా ఇదం తథా ఏతం, యథా ఏతం తథా ఇదం;
‘‘Yathā idaṃ tathā etaṃ, yathā etaṃ tathā idaṃ;
అజ్ఝత్తఞ్చ బహిద్ధా చ, కాయే ఛన్దం విరాజయే’’తి. (సు॰ ని॰ ౨౦౫); –
Ajjhattañca bahiddhā ca, kāye chandaṃ virājaye’’ti. (su. ni. 205); –
ఇమం దేసనానయం సఙ్గణ్హాతి. తస్సత్థో – యథా ఇదం సవిఞ్ఞాణకాసుభం ఆయుఉస్మావిఞ్ఞాణానం అనపగమా చరతి తిట్ఠతి నిసీదతి సయతి, తథా ఏతం ఏతరహి సుసానే సయితం అవిఞ్ఞాణకమ్పి పుబ్బే తేసం ధమ్మానం అనపగమా అహోసి. యథా చ ఏతం ఏతరహి మతసరీరం తేసం ధమ్మానం అపగమా న చరతి న తిట్ఠతి న నిసీదతి న సేయ్యం కప్పేతి, తథా ఇదం సవిఞ్ఞాణకమ్పి తేసం ధమ్మానం అపగమా భవిస్సతి. యథా చ ఇదం సవిఞ్ఞాణకం నేతరహి సుసానే మతం సేతి న ఉద్ధుమాతకాదిభావముపగతం, తథా ఏతం ఏతరహి మతసరీరమ్పి పుబ్బే అహోసి. యథా పనేతం ఏతరహి అవిఞ్ఞాణకాసుభం మతకసుసానే సేతి ఉద్ధుమాతకాదిభావఞ్చ ఉపగతం, తథా ఇదం సవిఞ్ఞాణకమ్పి భవిస్సతీతి. తత్థ యథా ఇదం తథా ఏతన్తి అత్తనా మతసరీరస్స సమానభావం కరోన్తో బాహిరే దోసం పజహతి. యథా ఏతం తథా ఇదన్తి మతసరీరేన అత్తనో సమానభావం కరోన్తో అజ్ఝత్తికే రాగం పజహతి. యేనాకారేన ఉభయం సమం కరోతి, తం సమ్పజానన్తో ఉభయత్థ మోహం పజహతి.
Imaṃ desanānayaṃ saṅgaṇhāti. Tassattho – yathā idaṃ saviññāṇakāsubhaṃ āyuusmāviññāṇānaṃ anapagamā carati tiṭṭhati nisīdati sayati, tathā etaṃ etarahi susāne sayitaṃ aviññāṇakampi pubbe tesaṃ dhammānaṃ anapagamā ahosi. Yathā ca etaṃ etarahi matasarīraṃ tesaṃ dhammānaṃ apagamā na carati na tiṭṭhati na nisīdati na seyyaṃ kappeti, tathā idaṃ saviññāṇakampi tesaṃ dhammānaṃ apagamā bhavissati. Yathā ca idaṃ saviññāṇakaṃ netarahi susāne mataṃ seti na uddhumātakādibhāvamupagataṃ, tathā etaṃ etarahi matasarīrampi pubbe ahosi. Yathā panetaṃ etarahi aviññāṇakāsubhaṃ matakasusāne seti uddhumātakādibhāvañca upagataṃ, tathā idaṃ saviññāṇakampi bhavissatīti. Tattha yathā idaṃ tathā etanti attanā matasarīrassa samānabhāvaṃ karonto bāhire dosaṃ pajahati. Yathā etaṃ tathā idanti matasarīrena attano samānabhāvaṃ karonto ajjhattike rāgaṃ pajahati. Yenākārena ubhayaṃ samaṃ karoti, taṃ sampajānanto ubhayattha mohaṃ pajahati.
బహిద్ధా దిట్ఠానన్తి బహిద్ధా సుసానాదీసు దిట్ఠానం ఉద్ధుమాతకాదిదసన్నం అసుభానం. ‘‘నవన్నం పాటికుల్యానం వసేనా’’తి కస్మా వుత్తం, నను అన్తిమజీవికాభావతో పిణ్డపాతస్స అలాభలాభేసు పరితస్సనగేధాదిసముప్పత్తితో భత్తస్స సమ్మదజననతో కిమికులసంవద్ధనతోతి ఏవమాదీహిపి ఆకారేహి ఆహారేపటికూలతా పచ్చవేక్ఖితబ్బా. వుత్తఞ్హేతం – ‘‘అన్తమిదం, భిక్ఖవే, జీవికానం యదిదం పిణ్డోల్యం అతిపాపోయం లోకస్మిం యదిదం పిణ్డోల్యో విచరతి పత్తపాణీతి (సం॰ ని॰ ౩.౮౦; ఇతివు॰ ౯౧). అలద్ధా చ పిణ్డపాతం పరితస్సతి, లద్ధా చ పిణ్డపాతం గధితో ముచ్ఛితో అజ్ఝోపన్నో అనాదీనవదస్సావీ అనిస్సరణపఞ్ఞో పరిభుఞ్జతీతి (అ॰ ని॰ ౩.౧౨౪). భుత్తో చ ఆహారో కస్సచి కదాచి మరణం వా మరణమత్తం వా దుక్ఖం ఆవహతీ’’తి.
Bahiddhā diṭṭhānanti bahiddhā susānādīsu diṭṭhānaṃ uddhumātakādidasannaṃ asubhānaṃ. ‘‘Navannaṃ pāṭikulyānaṃ vasenā’’ti kasmā vuttaṃ, nanu antimajīvikābhāvato piṇḍapātassa alābhalābhesu paritassanagedhādisamuppattito bhattassa sammadajananato kimikulasaṃvaddhanatoti evamādīhipi ākārehi āhārepaṭikūlatā paccavekkhitabbā. Vuttañhetaṃ – ‘‘antamidaṃ, bhikkhave, jīvikānaṃ yadidaṃ piṇḍolyaṃ atipāpoyaṃ lokasmiṃ yadidaṃ piṇḍolyo vicarati pattapāṇīti (saṃ. ni. 3.80; itivu. 91). Aladdhā ca piṇḍapātaṃ paritassati, laddhā ca piṇḍapātaṃ gadhito mucchito ajjhopanno anādīnavadassāvī anissaraṇapañño paribhuñjatīti (a. ni. 3.124). Bhutto ca āhāro kassaci kadāci maraṇaṃ vā maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ āvahatī’’ti.
కటుకీటకాదయో ద్వత్తింసకులప్పభేదా కిమియో నం ఉపనిస్సాయ జీవన్తీతి? వుచ్చతే – అన్తిమజీవికాభావో తావ చిత్తసంకిలేసవిసోధనత్థం కమ్మట్ఠానాభినివేసనతో పగేవ మనసి కాతబ్బో ‘‘మాహం ఛవాలాతసదిసో భవేయ్య’’న్తి. తథా పిణ్డపాతస్స అలాభలాభేసు పరితస్సనగేధాదిసముప్పత్తినివారణం పగేవ అనుట్ఠాతబ్బం సుపరిసుద్ధసీలస్స పటిసఙ్ఖానవతో తదభావతో. భత్తసమ్మదో అనేకన్తికో పరిభోగే అన్తోగధోవాతి వేదితబ్బో. కిమికులసంవద్ధనం పన సఙ్గహేతబ్బం, సఙ్గహితమేవ వా ‘‘నవన్నం పాటికుల్యానం వసేనా’’తి ఏత్థ నియమస్స అకతత్తా. ఇమినా వా నయేన ఇతరేసమ్పేత్థ సఙ్గహో దట్ఠబ్బో యథాసమ్భవమేత్థ పటికూలతాపచ్చవేక్ఖణస్స అధిప్పేతత్తా.
Kaṭukīṭakādayo dvattiṃsakulappabhedā kimiyo naṃ upanissāya jīvantīti? Vuccate – antimajīvikābhāvo tāva cittasaṃkilesavisodhanatthaṃ kammaṭṭhānābhinivesanato pageva manasi kātabbo ‘‘māhaṃ chavālātasadiso bhaveyya’’nti. Tathā piṇḍapātassa alābhalābhesu paritassanagedhādisamuppattinivāraṇaṃ pageva anuṭṭhātabbaṃ suparisuddhasīlassa paṭisaṅkhānavato tadabhāvato. Bhattasammado anekantiko paribhoge antogadhovāti veditabbo. Kimikulasaṃvaddhanaṃ pana saṅgahetabbaṃ, saṅgahitameva vā ‘‘navannaṃ pāṭikulyānaṃ vasenā’’ti ettha niyamassa akatattā. Iminā vā nayena itaresampettha saṅgaho daṭṭhabbo yathāsambhavamettha paṭikūlatāpaccavekkhaṇassa adhippetattā.
ఏవఞ్చ కత్వా విసుద్ధిమగ్గే (విసుద్ధి॰ ౧.౨౯౪-౨౯౫) దసహి ఆకారేహి పటికూలతా వేదితబ్బా. సేయ్యథిదం – గమనతో, పరియేసనతో, పరిభోగతో, ఆసయతో, నిధానతో, అపరిపక్కతో, పరిపక్కతో, ఫలతో, నిస్సన్దతో, సమ్మక్ఖనతోతి. ఏవం దసన్నం వసేన పాటికుల్యవచనేనపి ఇధ ‘‘నవన్న’’న్తి వచనం న విరుజ్ఝతి, సమ్మక్ఖనస్స పరిభోగాదీసు లబ్భమానభావా విసుం తం అగ్గహేత్వా న వదన్తి. విసుద్ధిమగ్గే (విసుద్ధి॰ ౧.౩౦౪) పన సమ్మక్ఖనం పరిభోగాదీసు లబ్భమానమ్పి నిస్సన్దవసేన విసేసతో పటికూలన్తి దస్సేతుం సబ్బపచ్ఛా ఠపితా.
Evañca katvā visuddhimagge (visuddhi. 1.294-295) dasahi ākārehi paṭikūlatā veditabbā. Seyyathidaṃ – gamanato, pariyesanato, paribhogato, āsayato, nidhānato, aparipakkato, paripakkato, phalato, nissandato, sammakkhanatoti. Evaṃ dasannaṃ vasena pāṭikulyavacanenapi idha ‘‘navanna’’nti vacanaṃ na virujjhati, sammakkhanassa paribhogādīsu labbhamānabhāvā visuṃ taṃ aggahetvā na vadanti. Visuddhimagge (visuddhi. 1.304) pana sammakkhanaṃ paribhogādīsu labbhamānampi nissandavasena visesato paṭikūlanti dassetuṃ sabbapacchā ṭhapitā.
ఉక్కణ్ఠితసఞ్ఞాయ సమన్నాగతోతి తీసు భవేసు అరుచ్చనవసేన పవత్తాయ విపస్సనాపఞ్ఞాయ సమన్నాగతో. నిబ్బిదానుపస్సనా హేసా సఞ్ఞాసీసేన వుత్తా. సేసమేత్థ ఉత్తానమేవ.
Ukkaṇṭhitasaññāya samannāgatoti tīsu bhavesu aruccanavasena pavattāya vipassanāpaññāya samannāgato. Nibbidānupassanā hesā saññāsīsena vuttā. Sesamettha uttānameva.
అసుభసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Asubhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౩. అసుభసుత్తం • 3. Asubhasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౩. అసుభసుత్తవణ్ణనా • 3. Asubhasuttavaṇṇanā