| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၅. အတ္တဒီပဝဂ္ဂော
5. Attadīpavaggo
၁. အတ္တဒီပသုတ္တံ
1. Attadīpasuttaṃ
၄၃. သာဝတ္ထိနိဒာနံ ။ ‘‘အတ္တဒီပာ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရထ အတ္တသရဏာ အနညသရဏာ, ဓမ္မဒီပာ ဓမ္မသရဏာ အနညသရဏာ။ အတ္တဒီပာနံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရတံ အတ္တသရဏာနံ အနညသရဏာနံ, ဓမ္မဒီပာနံ ဓမ္မသရဏာနံ အနညသရဏာနံ ယောနိ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗာ။ ကိံဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ, ကိံပဟောတိကာ’’တိ?
43. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Attadīpā, bhikkhave, viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā. Attadīpānaṃ, bhikkhave, viharataṃ attasaraṇānaṃ anaññasaraṇānaṃ, dhammadīpānaṃ dhammasaraṇānaṃ anaññasaraṇānaṃ yoni upaparikkhitabbā. Kiṃjātikā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā, kiṃpahotikā’’ti?
‘‘ကိံဇာတိကာ စ, ဘိက္ခဝေ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ, ကိံပဟောတိကာ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အသ္သုတဝာ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒသ္သာဝီ အရိယဓမ္မသ္သ အကောဝိဒော အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒသ္သာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မသ္သ အကောဝိဒော သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော, ရူပံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, ရူပဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; အတ္တနိ ဝာ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္သ တံ ရူပံ ဝိပရိဏမတိ, အညထာ စ ဟောတိ။ တသ္သ ရူပဝိပရိဏာမညထာဘာဝာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ။ ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, ဝေဒနာဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; အတ္တနိ ဝာ ဝေဒနံ, ဝေဒနာယ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္သ သာ ဝေဒနာ ဝိပရိဏမတိ, အညထာ စ ဟောတိ။ တသ္သ ဝေဒနာဝိပရိဏာမညထာဘာဝာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ။ သညံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ။ သင္ခာရေ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ။ ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ; အတ္တနိ ဝာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္သ တံ ဝိညာဏံ ဝိပရိဏမတိ, အညထာ စ ဟောတိ ။ တသ္သ ဝိညာဏဝိပရိဏာမညထာဘာဝာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ။
‘‘Kiṃjātikā ca, bhikkhave, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā, kiṃpahotikā? Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto, rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati, aññathā ca hoti. Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Vedanaṃ attato samanupassati, vedanāvantaṃ vā attānaṃ; attani vā vedanaṃ, vedanāya vā attānaṃ. Tassa sā vedanā vipariṇamati, aññathā ca hoti. Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Saññaṃ attato samanupassati… saṅkhāre attato samanupassati… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati, aññathā ca hoti . Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
‘‘ရူပသ္သ တ္ဝေဝ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စတံ ဝိဒိတ္ဝာ ဝိပရိဏာမံ ဝိရာဂံ နိရောဓံ 1, ပုဗ္ဗေ စေဝ ရူပံ ဧတရဟိ စ သဗ္ဗံ ရူပံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မန္တိ, ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပသ္သတော ယေ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ တေ ပဟီယန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ န ပရိတသ္သတိ, အပရိတသ္သံ သုခံ ဝိဟရတိ, သုခဝိဟာရီ ဘိက္ခု ‘တဒင္ဂနိဗ္ဗုတော’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဒနာယ တ္ဝေဝ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စတံ ဝိဒိတ္ဝာ ဝိပရိဏာမံ ဝိရာဂံ နိရောဓံ, ပုဗ္ဗေ စေဝ ဝေဒနာ ဧတရဟိ စ သဗ္ဗာ ဝေဒနာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာတိ, ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပသ္သတော ယေ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ တေ ပဟီယန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ န ပရိတသ္သတိ, အပရိတသ္သံ သုခံ ဝိဟရတိ, သုခဝိဟာရီ ဘိက္ခု ‘တဒင္ဂနိဗ္ဗုတော’တိ ဝုစ္စတိ။ သညာယ။ သင္ခာရာနံ တ္ဝေဝ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စတံ ဝိဒိတ္ဝာ ဝိပရိဏာမံ ဝိရာဂံ နိရောဓံ, ပုဗ္ဗေ စေဝ သင္ခာရာ ဧတရဟိ စ သဗ္ဗေ သင္ခာရာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာတိ, ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပသ္သတော ယေ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ တေ ပဟီယန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ န ပရိတသ္သတိ, အပရိတသ္သံ သုခံ ဝိဟရတိ, သုခဝိဟာရီ ဘိက္ခု ‘တဒင္ဂနိဗ္ဗုတော’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝိညာဏသ္သ တ္ဝေဝ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စတံ ဝိဒိတ္ဝာ ဝိပရိဏာမံ ဝိရာဂံ နိရောဓံ, ပုဗ္ဗေ စေဝ ဝိညာဏံ ဧတရဟိ စ သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မန္တိ, ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပသ္သတော ယေ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ တေ ပဟီယန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ န ပရိတသ္သတိ, အပရိတသ္သံ သုခံ ဝိဟရတိ, သုခဝိဟာရီ ဘိက္ခု ‘တဒင္ဂနိဗ္ဗုတော’တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ပဌမံ။
‘‘Rūpassa tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ 2, pubbe ceva rūpaṃ etarahi ca sabbaṃ rūpaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammanti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati. Vedanāya tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva vedanā etarahi ca sabbā vedanā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammāti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati. Saññāya… saṅkhārānaṃ tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva saṅkhārā etarahi ca sabbe saṅkhārā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammāti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati. Viññāṇassa tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva viññāṇaṃ etarahi ca sabbaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammanti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccatī’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၁. အတ္တဒီပသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Attadīpasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၁. အတ္တဒီပသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Attadīpasuttavaṇṇanā
