| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā |
၄. အတ္တကာမပာရိစရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
၂၉၀. စတုတ္ထေ ပရေဟိ ပတ္တေ ပာတိယမာနာနံ ဘိက္ခာပိဏ္ဍာနံ ပာတော သန္နိပာတောတိ ပိဏ္ဍပာတောတိ ဘိက္ခာဟာရော ဝုစ္စတိ, တံသဒိသတာယ အညောပိ ယော ကောစိ ဘိက္ခာစရိယံ ဝိနာ ဘိက္ခူဟိ လဒ္ဓော ပိဏ္ဍပာတောတ္ဝေဝ ဝုစ္စတိ။ ပတိ ဧတိ ဧတသ္မာတိ ပစ္စယောတိ အာဟ ‘‘ပတိကရဏဋ္ဌေန ပစ္စယော’’တိ။ ရောဂဒုက္ခာနံ ဝာ ပဋိပက္ခဘာဝေန အယတိ ပဝတ္တတီတိ ပစ္စယော။ သပ္ပာယသ္သာတိ ဟိတသ္သ။ နဂရပရိက္ခာရေဟီတိ နဂရံ ပရိဝာရေတ္ဝာ ရက္ခဏကေဟိ။ ရာဇူနံ ဂေဟပရိက္ခေပော ပရိခာ ဥဒ္ဒာပော ပာကာရော ဧသိကာ ပလိဃော အဋ္ဋောတိ ဣမေ သတ္တ နဂရပရိက္ခာရာတိ ဝဒန္တိ။ သေတပရိက္ခာရောတိ ဝိသုဒ္ဓိသီလာလင္ကာရော။ အရိယမဂ္ဂော ဟိ ဣဓ ‘‘ရထော’’တိ အဓိပ္ပေတော, တသ္သ စ သမ္မာဝာစာဒယော အလင္ကာရဋ္ဌေန ‘‘ပရိက္ခာရာ’’တိ ဝုတ္တာ။ စက္ကဝီရိယောတိ ဝီရိယစက္ကော။ ဇီဝိတပရိက္ခာရာတိ ဇီဝိတသ္သ ပဝတ္တိကာရဏာနိ။ သမုဒာနေတဗ္ဗာတိ သမ္မာ ဥဒ္ဓံ အာနေတဗ္ဗာ ပရိယေသိတဗ္ဗာ။
290. Catutthe parehi patte pātiyamānānaṃ bhikkhāpiṇḍānaṃ pāto sannipātoti piṇḍapātoti bhikkhāhāro vuccati, taṃsadisatāya aññopi yo koci bhikkhācariyaṃ vinā bhikkhūhi laddho piṇḍapātotveva vuccati. Pati eti etasmāti paccayoti āha ‘‘patikaraṇaṭṭhena paccayo’’ti. Rogadukkhānaṃ vā paṭipakkhabhāvena ayati pavattatīti paccayo. Sappāyassāti hitassa. Nagaraparikkhārehīti nagaraṃ parivāretvā rakkhaṇakehi. Rājūnaṃ gehaparikkhepo parikhā uddāpo pākāro esikā paligho aṭṭoti ime satta nagaraparikkhārāti vadanti. Setaparikkhāroti visuddhisīlālaṅkāro. Ariyamaggo hi idha ‘‘ratho’’ti adhippeto, tassa ca sammāvācādayo alaṅkāraṭṭhena ‘‘parikkhārā’’ti vuttā. Cakkavīriyoti vīriyacakko. Jīvitaparikkhārāti jīvitassa pavattikāraṇāni. Samudānetabbāti sammā uddhaṃ ānetabbā pariyesitabbā.
၂၉၁. ဥပစာရေတိ ယတ္ထ ဌိတော ဝိညာပေတုံ သက္ကောတိ, တာဒိသေ ဌာနေ။ ကာမော စေဝ ဟေတု စ ပာရိစရိယာ စ အတ္ထောတိ ပာဠိယံ ‘‘အတ္တနော ကာမံ, အတ္တနော ဟေတုံ, အတ္တနော အဓိပ္ပာယံ, အတ္တနော ပာရိစရိယ’’န္တိ (ပာရာ. ၂၉၂) ဝုတ္တေသု ဣမေသု စတူသု ပဒေသု ကာမော, ဟေတု, ပာရိစရိယာ စ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တေ ပဌမေ အတ္ထဝိကပ္ပေ ဝိဂ္ဂဟဝာက္ယာဓိပ္ပာယသူစနတော အတ္ထော။ သေသန္တိ အဓိပ္ပာယပဒမေကံ။ ဗ္ယဉ္ဇနန္တိ ဗ္ယဉ္ဇနမတ္တံ, ပဌမဝိကပ္ပာနုပယောဂိတာယ ဝစနမတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဒုတိယေ အတ္ထဝိကပ္ပေပိ ဧသေဝ နယော။
291.Upacāreti yattha ṭhito viññāpetuṃ sakkoti, tādise ṭhāne. Kāmo ceva hetu ca pāricariyā ca atthoti pāḷiyaṃ ‘‘attano kāmaṃ, attano hetuṃ, attano adhippāyaṃ, attano pāricariya’’nti (pārā. 292) vuttesu imesu catūsu padesu kāmo, hetu, pāricariyā ca aṭṭhakathāyaṃ vutte paṭhame atthavikappe viggahavākyādhippāyasūcanato attho. Sesanti adhippāyapadamekaṃ. Byañjananti byañjanamattaṃ, paṭhamavikappānupayogitāya vacanamattanti attho. Dutiye atthavikappepi eseva nayo.
ယထာဝုတ္တမေဝ အတ္ထံ ပဒဘာဇနေန သံသန္ဒိတ္ဝာ ဒသ္သေတုံ ‘‘အတ္တနော ကာမံ အတ္တနော ဟေတုံ အတ္တနော ပာရိစရိယန္တိ ဟိ ဝုတ္တေ ဇာနိသ္သန္တိ ပဏ္ဍိတာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘အတ္တနော ဟေတု’’န္တိ ဝုတ္တေ အတ္တနော အတ္ထာယာတိ အယမတ္ထော ဝိညာယတိ, ‘‘အတ္တနော ကာမံ အတ္တနော ပာရိစရိယ’’န္တိ ဝုတ္တေ ကာမေန ပာရိစရိယာတိ အယမတ္ထော ဝိညာယတိ။ တသ္မာ ဣမေဟိ တီဟိ ပဒေဟိ အတ္တနော အတ္ထာယ ကာမေန ပာရိစရိယာ အတ္တကာမပာရိစရိယာတိ ဣမံ အတ္ထဝိကပ္ပံ ဝိညူ ဇာနိသ္သန္တိ။ ‘‘အတ္တနော အဓိပ္ပာယ’’န္တိ ဝုတ္တေ ပန အဓိပ္ပာယ-သဒ္ဒသ္သ ကာမိတ-သဒ္ဒေန သမာနတ္ထဘာဝတော အတ္တနာ အဓိပ္ပေတကာမိတဋ္ဌေန အတ္တကာမပာရိစရိယာတိ ဣမမတ္ထံ ဝိကပ္ပံ ဝိညူ ဇာနိသ္သန္တိ။
Yathāvuttameva atthaṃ padabhājanena saṃsanditvā dassetuṃ ‘‘attano kāmaṃ attano hetuṃ attano pāricariyanti hi vutte jānissanti paṇḍitā’’tiādi āraddhaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘attano hetu’’nti vutte attano atthāyāti ayamattho viññāyati, ‘‘attano kāmaṃ attano pāricariya’’nti vutte kāmena pāricariyāti ayamattho viññāyati. Tasmā imehi tīhi padehi attano atthāya kāmena pāricariyā attakāmapāricariyāti imaṃ atthavikappaṃ viññū jānissanti. ‘‘Attano adhippāya’’nti vutte pana adhippāya-saddassa kāmita-saddena samānatthabhāvato attanā adhippetakāmitaṭṭhena attakāmapāricariyāti imamatthaṃ vikappaṃ viññū jānissanti.
ဧတဒဂ္ဂန္တိ ဧသာ အဂ္ဂာ။ ဒုဋ္ဌုလ္လဝာစာသိက္ခာပဒေပိ (ပာရာ. ၂၈၅) ကာမံ ‘‘ယာစတိပိ အာယာစတိပီ’’တိ ဧဝံ မေထုနယာစနံ အာဂတံ, တံ ပန ဒုဋ္ဌုလ္လဝာစသ္သာဒရာဂဝသေန ဝုတ္တံ, ဣဓ ပန အတ္တနော မေထုနသ္သာဒရာဂဝသေနာတိ အယံ ဝိသေသော။
Etadagganti esā aggā. Duṭṭhullavācāsikkhāpadepi (pārā. 285) kāmaṃ ‘‘yācatipi āyācatipī’’ti evaṃ methunayācanaṃ āgataṃ, taṃ pana duṭṭhullavācassādarāgavasena vuttaṃ, idha pana attano methunassādarāgavasenāti ayaṃ viseso.
ဝိနီတဝတ္ထူသု ‘‘အဂ္ဂဒာနံ ဒေဟီ’’တိ ဣဒံ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝုတ္တံ, ဒုဋ္ဌုလ္လဝာစာသိက္ခာပဒေ ပန ပရတ္ထာယပိ ဝုတ္တေ သီသံ ဧတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သုဘဂာတိ ဣသ္သရိယာဒီဟိ သုန္ဒရေဟိ ဘဂေဟိ သမန္နာဂတာ။ မနုသ္သိတ္ထီ, တထာသညိတာ, အတ္တကာမပာရိစရိယာယ ရာဂော, တေန ကာမပာရိစရိယယာစနံ, တင္ခဏဝိဇာနနန္တိ ဣမာနေတ္ထ ပဉ္စ အင္ဂာနိ။
Vinītavatthūsu ‘‘aggadānaṃ dehī’’ti idaṃ attano atthāya vuttaṃ, duṭṭhullavācāsikkhāpade pana paratthāyapi vutte sīsaṃ etīti veditabbaṃ. Subhagāti issariyādīhi sundarehi bhagehi samannāgatā. Manussitthī, tathāsaññitā, attakāmapāricariyāya rāgo, tena kāmapāricariyayācanaṃ, taṅkhaṇavijānananti imānettha pañca aṅgāni.
အတ္တကာမပာရိစရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၄. အတ္တကာမပာရိစရိယသိက္ခာပဒံ • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၄. အတ္တကာမပာရိစရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၄. အတ္တကာမပာရိစရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၄. အတ္တကာမပာရိစရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
