Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
અટ્ઠ પઞ્ઞાપટિલાભકારણં
Aṭṭha paññāpaṭilābhakāraṇaṃ
‘‘ભન્તે નાગસેન, અટ્ઠહિ કારણેહિ બુદ્ધિ પરિણમતિ પરિપાકં ગચ્છતિ. કતમેહિ અટ્ઠહિ? વયપરિણામેન બુદ્ધિ પરિણમતિ પરિપાકં ગચ્છતિ, યસપરિણામેન બુદ્ધિ પરિણમતિ પરિપાકં ગચ્છતિ, પરિપુચ્છાય બુદ્ધિ પરિણમતિ પરિપાકં ગચ્છતિ, તિત્થસંવાસેન બુદ્ધિ પરિણમતિ પરિપાકં ગચ્છતિ, યોનિસો મનસિકારેન બુદ્ધિ પરિણમતિ પરિપાકં ગચ્છતિ, સાકચ્છાય બુદ્ધિ પરિણમતિ પરિપાકં ગચ્છતિ, સ્નેહૂપસેવનેન બુદ્ધિ પરિણમતિ પરિપાકં ગચ્છતિ, પતિરૂપદેસવાસેન બુદ્ધિ પરિણમતિ પરિપાકં ગચ્છતિ. ભવતીહ –
‘‘Bhante nāgasena, aṭṭhahi kāraṇehi buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati. Katamehi aṭṭhahi? Vayapariṇāmena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, yasapariṇāmena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, paripucchāya buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, titthasaṃvāsena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, yoniso manasikārena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, sākacchāya buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, snehūpasevanena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, patirūpadesavāsena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati. Bhavatīha –
‘‘‘વયેન યસપુચ્છાહિ, તિત્થવાસેન યોનિસો;
‘‘‘Vayena yasapucchāhi, titthavāsena yoniso;
સાકચ્છા સ્નેહસંસેવા, પતિરૂપવસેન ચ.
Sākacchā snehasaṃsevā, patirūpavasena ca.
‘‘એતાનિ અટ્ઠ ઠાનાનિ, બુદ્ધિવિસદકારણા;
‘‘Etāni aṭṭha ṭhānāni, buddhivisadakāraṇā;
યેસં એતાનિ સમ્ભોન્તિ, તેસં બુદ્ધિ પભિજ્જતી’’’તિ.
Yesaṃ etāni sambhonti, tesaṃ buddhi pabhijjatī’’’ti.
અટ્ઠ પઞ્ઞાપટિલાભકારણાનિ.
Aṭṭha paññāpaṭilābhakāraṇāni.