Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    అట్ఠగరుధమ్మకథావణ్ణనా

    Aṭṭhagarudhammakathāvaṇṇanā

    ౪౦౩. సత్థాపి ‘‘ఇత్థియో నామ పరిత్తసద్ధా, ఏకాయాచితమత్తేయేవ పబ్బజ్జాయ అనుఞ్ఞాతాయ న మమ సాసనం గరుం కత్వా గణ్హిస్సన్తీ’’తి తిక్ఖత్తుం పటిక్ఖిపిత్వా ఇదాని గరుం కత్వా గాహాపేతుకామతాయ ‘‘సచే, ఆనన్ద, మహాపజాపతి గోతమీ అట్ఠ గరుధమ్మే పటిగ్గణ్హాతి, సావస్సా హోతు ఉపసమ్పదా’’తిఆదిమాహ. తత్థ సావస్సాతి సా ఏవ అస్సా పబ్బజ్జాపి ఉపసమ్పదాపి హోతు.

    403. Satthāpi ‘‘itthiyo nāma parittasaddhā, ekāyācitamatteyeva pabbajjāya anuññātāya na mama sāsanaṃ garuṃ katvā gaṇhissantī’’ti tikkhattuṃ paṭikkhipitvā idāni garuṃ katvā gāhāpetukāmatāya ‘‘sace, ānanda, mahāpajāpati gotamī aṭṭha garudhamme paṭiggaṇhāti, sāvassā hotu upasampadā’’tiādimāha. Tattha sāvassāti sā eva assā pabbajjāpi upasampadāpi hotu.

    తదహుపసమ్పన్నస్సాతి తం దివసమ్పి ఉపసమ్పన్నస్స. అభివాదనం పచ్చుట్ఠానం అఞ్జలికమ్మం సామీచికమ్మం కాతబ్బన్తి మానాతిమానం అకత్వా పఞ్చపతిట్ఠితేన అభివాదనం, ఆసనా ఉట్ఠాయ పచ్చుగ్గమనవసేన పచ్చుట్ఠానం, దసనఖే సమోధానేత్వా అఞ్జలికమ్మం, ఆసనపఞ్ఞాపనబీజనాదికం అనుచ్ఛవికకమ్మసఙ్ఖాతం సామీచికమ్మఞ్చ కత్తబ్బం. అభిక్ఖుకే ఆవాసేతి యత్థ వసన్తియా అనన్తరాయేన ఓవాదత్థాయ ఉపసఙ్కమనారహే ఠానే ఓవాదదాయకో ఆచరియో నత్థి, అయం అభిక్ఖుకో ఆవాసో నామ, ఏవరూపే ఆవాసే వస్సం న ఉపగన్తబ్బం. అన్వద్ధమాసన్తి అనుపోసథికం. ఓవాదూపసఙ్కమనన్తి ఓవాదత్థాయ ఉపసఙ్కమనం. దిట్ఠేనాతి చక్ఖునా దిట్ఠేన. సుతేనాతి సోతేన సుతేన. పరిసఙ్కాయాతి దిట్ఠసుతవసేన పరిసఙ్కితేన. గరుధమ్మన్తి గరుకం సఙ్ఘాదిసేసాపత్తిం. పక్ఖమానత్తన్తి అనూనాని పన్నరస దివసాని మానత్తం. ఛసు ధమ్మేసూతి వికాలభోజనచ్ఛట్ఠేసు సిక్ఖాపదేసు. సిక్ఖితసిక్ఖాయాతి ఏకసిక్ఖమ్పి అఖణ్డం కత్వా పూరితసిక్ఖాయ.

    Tadahupasampannassāti taṃ divasampi upasampannassa. Abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ kātabbanti mānātimānaṃ akatvā pañcapatiṭṭhitena abhivādanaṃ, āsanā uṭṭhāya paccuggamanavasena paccuṭṭhānaṃ, dasanakhe samodhānetvā añjalikammaṃ, āsanapaññāpanabījanādikaṃ anucchavikakammasaṅkhātaṃ sāmīcikammañca kattabbaṃ. Abhikkhuke āvāseti yattha vasantiyā anantarāyena ovādatthāya upasaṅkamanārahe ṭhāne ovādadāyako ācariyo natthi, ayaṃ abhikkhuko āvāso nāma, evarūpe āvāse vassaṃ na upagantabbaṃ. Anvaddhamāsanti anuposathikaṃ. Ovādūpasaṅkamananti ovādatthāya upasaṅkamanaṃ. Diṭṭhenāti cakkhunā diṭṭhena. Sutenāti sotena sutena. Parisaṅkāyāti diṭṭhasutavasena parisaṅkitena. Garudhammanti garukaṃ saṅghādisesāpattiṃ. Pakkhamānattanti anūnāni pannarasa divasāni mānattaṃ. Chasu dhammesūti vikālabhojanacchaṭṭhesu sikkhāpadesu. Sikkhitasikkhāyāti ekasikkhampi akhaṇḍaṃ katvā pūritasikkhāya.

    న అక్కోసితబ్బో న పరిభాసితబ్బోతి దసన్నం అక్కోసవత్థూనం అఞ్ఞతరేన అక్కోసవత్థునా న అక్కోసితబ్బో, భయుపదంసనాయ కాయచి పరిభాసాయ న పరిభాసితబ్బో. ఓవటో భిక్ఖునీనం భిక్ఖూసు వచనపథోతి ఓవాదానుసాసనిధమ్మకథాసఙ్ఖాతో వచనపథో భిక్ఖునీనం భిక్ఖూసు ఓవటో పిహితో, న భిక్ఖునియా కోచి భిక్ఖు ఓవదితబ్బో వా అనుసాసితబ్బో వా, ‘‘భన్తే పోరాణకత్థేరా ఇదఞ్చిదఞ్చ వత్తం పూరయింసూ’’తి ఏవం పన పవేణివసేన కథేతుం వట్టతి. అనోవటో భిక్ఖూనం భిక్ఖునీసూతి భిక్ఖూనం పన భిక్ఖునీసు వచనపథో అనివారితో, యథారుచియా ఓవదన్తు అనుసాసన్తు ధమ్మకథం కథేన్తూతి అయమేత్థ సఙ్ఖేపో, విత్థారతో పనేసా గరుధమ్మకథా మహావిభఙ్గే వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బా.

    Na akkositabbo na paribhāsitabboti dasannaṃ akkosavatthūnaṃ aññatarena akkosavatthunā na akkositabbo, bhayupadaṃsanāya kāyaci paribhāsāya na paribhāsitabbo. Ovaṭo bhikkhunīnaṃ bhikkhūsu vacanapathoti ovādānusāsanidhammakathāsaṅkhāto vacanapatho bhikkhunīnaṃ bhikkhūsu ovaṭo pihito, na bhikkhuniyā koci bhikkhu ovaditabbo vā anusāsitabbo vā, ‘‘bhante porāṇakattherā idañcidañca vattaṃ pūrayiṃsū’’ti evaṃ pana paveṇivasena kathetuṃ vaṭṭati. Anovaṭo bhikkhūnaṃ bhikkhunīsūti bhikkhūnaṃ pana bhikkhunīsu vacanapatho anivārito, yathāruciyā ovadantu anusāsantu dhammakathaṃ kathentūti ayamettha saṅkhepo, vitthārato panesā garudhammakathā mahāvibhaṅge vuttanayeneva veditabbā.

    ఇమే పన అట్ఠ గరుధమ్మే సత్థు సన్తికే ఉగ్గహేత్వా థేరేన అత్తనో ఆరోచియమానే సుత్వా మహాపజాపతియా తావమహన్తం దోమనస్సం ఖణేన పటిప్పస్సమ్భి. అనోతత్తదహతో ఆహటేన సీతుదకస్స ఘటసతేన మత్థకే పరిసిత్తా వియ విగతపరిళాహా అత్తమనా హుత్వా గరుధమ్మపటిగ్గహణేన ఉప్పన్నపీతిపామోజ్జం ఆవి కరోన్తీ ‘‘సేయ్యథాపి, భన్తే’’తిఆదికం ఉదానం ఉదానేసి. తత్థ దహరోతి తరుణో. యువాతి యోబ్బఞ్ఞభావే ఠితో. మణ్డనకజాతికోతి అలఙ్కారసభావో. తత్థ కోచి తరుణోపి యువా న హోతి యథా అతితరుణో. కోచి యువాపి మణ్డనకజాతికో న హోతి యథా ఉపసన్తసభావో ఆలసియబ్యసనాదీహి వా అభిభూతో, ఇధ పన దహరో చేవ యువా చ మణ్డనకజాతికో చ అధిప్పేతో, తస్మా ఏవమాహ. ఉప్పలాదీని లోకసమ్మతత్తా వుత్తాని. ఇతో పరం యం యం వత్తబ్బం, తం తం అట్ఠకథాయం దస్సితమేవ.

    Ime pana aṭṭha garudhamme satthu santike uggahetvā therena attano ārociyamāne sutvā mahāpajāpatiyā tāvamahantaṃ domanassaṃ khaṇena paṭippassambhi. Anotattadahato āhaṭena sītudakassa ghaṭasatena matthake parisittā viya vigatapariḷāhā attamanā hutvā garudhammapaṭiggahaṇena uppannapītipāmojjaṃ āvi karontī ‘‘seyyathāpi, bhante’’tiādikaṃ udānaṃ udānesi. Tattha daharoti taruṇo. Yuvāti yobbaññabhāve ṭhito. Maṇḍanakajātikoti alaṅkārasabhāvo. Tattha koci taruṇopi yuvā na hoti yathā atitaruṇo. Koci yuvāpi maṇḍanakajātiko na hoti yathā upasantasabhāvo ālasiyabyasanādīhi vā abhibhūto, idha pana daharo ceva yuvā ca maṇḍanakajātiko ca adhippeto, tasmā evamāha. Uppalādīni lokasammatattā vuttāni. Ito paraṃ yaṃ yaṃ vattabbaṃ, taṃ taṃ aṭṭhakathāyaṃ dassitameva.

    తత్థ మాతుగామస్స పబ్బజితత్తాతి ఇదం పఞ్చవస్ససతతో ఉద్ధం అట్ఠత్వా పఞ్చసుయేవ వస్ససతేసు సద్ధమ్మట్ఠితియా కారణనిదస్సనం. పటిసమ్భిదాపభేదప్పత్తఖీణాసవవసేనేవ వుత్తన్తి ఏత్థ ‘‘పటిసమ్భిదాపత్తఖీణాసవగ్గహణేన ఝానానిపి గహితానేవ హోన్తి. న హి నిజ్ఝానకానం సబ్బప్పకారసమ్పత్తి ఇజ్ఝతీ’’తి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. సుక్ఖవిపస్సకఖీణాసవవసేన వస్ససహస్సన్తిఆదినా చ యం వుత్తం. తం ఖన్ధకభాణకానం మతేన వుత్తన్తి వేదితబ్బం. దీఘనికాయట్ఠకథాయం (దీ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౩.౧౬౧) పన ఏవం వుత్తం –

    Tattha mātugāmassa pabbajitattāti idaṃ pañcavassasatato uddhaṃ aṭṭhatvā pañcasuyeva vassasatesu saddhammaṭṭhitiyā kāraṇanidassanaṃ. Paṭisambhidāpabhedappattakhīṇāsavavaseneva vuttanti ettha ‘‘paṭisambhidāpattakhīṇāsavaggahaṇena jhānānipi gahitāneva honti. Na hi nijjhānakānaṃ sabbappakārasampatti ijjhatī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Sukkhavipassakakhīṇāsavavasena vassasahassantiādinā ca yaṃ vuttaṃ. Taṃ khandhakabhāṇakānaṃ matena vuttanti veditabbaṃ. Dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 3.161) pana evaṃ vuttaṃ –

    ‘‘పటిసమ్భిదాపత్తేహి వస్ససహస్సం అట్ఠాసి, ఛళభిఞ్ఞేహి వస్ససహస్సం, తేవిజ్జేహి వస్ససహస్సం, సుక్ఖవిపస్సకేహి వస్ససహస్సం, పాతిమోక్ఖేన వస్ససహస్సం అట్ఠాసీ’’తి.

    ‘‘Paṭisambhidāpattehi vassasahassaṃ aṭṭhāsi, chaḷabhiññehi vassasahassaṃ, tevijjehi vassasahassaṃ, sukkhavipassakehi vassasahassaṃ, pātimokkhena vassasahassaṃ aṭṭhāsī’’ti.

    అఙ్గుత్తరనికాయట్ఠకథాయమ్పి (అ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౧.౧.౧౩౦) –

    Aṅguttaranikāyaṭṭhakathāyampi (a. ni. aṭṭha. 1.1.130) –

    ‘‘బుద్ధానఞ్హి పరినిబ్బానతో వస్ససహస్సమేవ పటిసమ్భిదా నిబ్బత్తేతుం సక్కోన్తి, తతో పరం ఛ అభిఞ్ఞా, తతో తాపి నిబ్బత్తేతుం అసక్కోన్తా తిస్సో విజ్జా నిబ్బత్తేన్తి, గచ్ఛన్తే గచ్ఛన్తే కాలే తాపి నిబ్బత్తేతుం అసక్కోన్తా సుక్ఖవిపస్సకా హోన్తి. ఏతేనేవ ఉపాయేన అనాగామినో సకదాగామినో సోతాపన్నా’’తి –

    ‘‘Buddhānañhi parinibbānato vassasahassameva paṭisambhidā nibbattetuṃ sakkonti, tato paraṃ cha abhiññā, tato tāpi nibbattetuṃ asakkontā tisso vijjā nibbattenti, gacchante gacchante kāle tāpi nibbattetuṃ asakkontā sukkhavipassakā honti. Eteneva upāyena anāgāmino sakadāgāmino sotāpannā’’ti –

    వుత్తం.

    Vuttaṃ.

    సంయుత్తనికాయట్ఠకథాయం పన (సం॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౨.౩.౧౫౬) –

    Saṃyuttanikāyaṭṭhakathāyaṃ pana (saṃ. ni. aṭṭha. 2.3.156) –

    ‘‘పఠమబోధియఞ్హి భిక్ఖూ పటిసమ్భిదాపత్తా అహేసుం. అథ కాలే గచ్ఛన్తే పటిసమ్భిదా పాపుణితుం న సక్ఖింసు, ఛళభిఞ్ఞా అహేసుం, తతో ఛ అభిఞ్ఞా పత్తుం అసక్కోన్తా తిస్సో విజ్జా పాపుణింసు. ఇదాని కాలే గచ్ఛన్తే తిస్సో విజ్జా పాపుణితుం అసక్కోన్తా ఆసవక్ఖయమత్తం పాపుణిస్సన్తి, తమ్పి అసక్కోన్తా అనాగామిఫలం, తమ్పి అసక్కోన్తా సకదాగామిఫలం, తమ్పి అసక్కోన్తా సోతాపత్తిఫలం, గచ్ఛన్తే కాలే సోతాపత్తిఫలమ్పి పత్తుం న సక్ఖిస్సన్తీ’’తి –

    ‘‘Paṭhamabodhiyañhi bhikkhū paṭisambhidāpattā ahesuṃ. Atha kāle gacchante paṭisambhidā pāpuṇituṃ na sakkhiṃsu, chaḷabhiññā ahesuṃ, tato cha abhiññā pattuṃ asakkontā tisso vijjā pāpuṇiṃsu. Idāni kāle gacchante tisso vijjā pāpuṇituṃ asakkontā āsavakkhayamattaṃ pāpuṇissanti, tampi asakkontā anāgāmiphalaṃ, tampi asakkontā sakadāgāmiphalaṃ, tampi asakkontā sotāpattiphalaṃ, gacchante kāle sotāpattiphalampi pattuṃ na sakkhissantī’’ti –

    వుత్తం.

    Vuttaṃ.

    యస్మా చేతం సబ్బం అఞ్ఞమఞ్ఞపటివిరుద్ధం, తస్మా తేసం తేసం భాణకానం మతమేవ ఆచరియేన తత్థ తత్థ దస్సితన్తి గహేతబ్బం. అఞ్ఞథా హి ఆచరియస్సేవ పుబ్బాపరవిరోధప్పసఙ్గో సియాతి.

    Yasmā cetaṃ sabbaṃ aññamaññapaṭiviruddhaṃ, tasmā tesaṃ tesaṃ bhāṇakānaṃ matameva ācariyena tattha tattha dassitanti gahetabbaṃ. Aññathā hi ācariyasseva pubbāparavirodhappasaṅgo siyāti.

    తానియేవాతి తానియేవ పఞ్చ వస్ససహస్సాని. పరియత్తిమూలకం సాసనన్తి ఆహ ‘‘న హి పరియత్తియా అసతి పటివేధో అత్థీ’’తిఆది. పరియత్తియా హి అన్తరహితాయ పటిపత్తి అన్తరధాయతి, పటిపత్తియా అన్తరహితాయ అధిగమో అన్తరధాయతి. కింకారణా? అయఞ్హి పరియత్తి పటిపత్తియా పచ్చయో హోతి, పటిపత్తి అధిగమస్స, ఇతి పటిపత్తితోపి పరియత్తియేవ పమాణం. తత్థ పటివేధో చ పటిపత్తి చ హోతిపి న హోతిపి. ఏకస్మిఞ్హి కాలే పటివేధకరా భిక్ఖూ బహూ హోన్తి, ‘‘ఏస భిక్ఖు పుథుజ్జనో’’తి అఙ్గులిం పసారేత్వా దస్సేతబ్బో హోతి, ఇమస్మింయేవ దీపే ఏకవారం పుథుజ్జనభిక్ఖు నామ నాహోసి. పటిపత్తిపూరకాపి కదాచి బహూ హోన్తి, కదాచి అప్పా, ఇతి పటివేధో చ పటిపత్తి చ హోతిపి న హోతిపి. సాసనట్ఠితియా పన పరియత్తియేవ పమాణం. పణ్డితో హి తేపిటకం సుత్వా ద్వేపి పూరేతి. యథా అమ్హాకం బోధిసత్తో ఆళారస్స సన్తికే పఞ్చాభిఞ్ఞా సత్త చ సమాపత్తియో నిబ్బత్తేత్వా నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనసమాపత్తియా పరికమ్మం పుచ్ఛి, సో ‘‘న జానామీ’’తి ఆహ, తతో ఉదకస్స సన్తికం గన్త్వా అధిగతవిసేసం సంసన్దిత్వా నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనస్స పరికమ్మం పుచ్ఛి, సో ఆచిక్ఖి, తస్స వచనసమనన్తరమేవ మహాసత్తో తం సమ్పాదేసి, ఏవమేవ పఞ్ఞవా భిక్ఖు పరియత్తిం సుత్వా ద్వేపి పూరేతి, తస్మా పరియత్తియా ఠితాయ సాసనం ఠితం హోతి. యథాపి మహతో తళాకస్స పాళియా థిరాయ ఉదకం న ఠస్సతీతి న వత్తబ్బం, ఉదకే సతి పదుమాదీని పుప్ఫాని న పుప్ఫిస్సన్తీతి న వత్తబ్బం, ఏవమేవ మహాతళాకస్స థిరపాళిసదిసే తేపిటకే బుద్ధవచనే సతి మహాతళాకే ఉదకసదిసా పటిపత్తిపూరకా కులపుత్తా నత్థీతి న వత్తబ్బం, తేసు సతి మహాతళాకే పదుమాదీని పుప్ఫాని వియ సోతాపన్నాదయో అరియపుగ్గలా నత్థీతి న వత్తబ్బం. ఏవం ఏకన్తతో పరియత్తియేవ పమాణం.

    Tāniyevāti tāniyeva pañca vassasahassāni. Pariyattimūlakaṃ sāsananti āha ‘‘na hi pariyattiyā asati paṭivedho atthī’’tiādi. Pariyattiyā hi antarahitāya paṭipatti antaradhāyati, paṭipattiyā antarahitāya adhigamo antaradhāyati. Kiṃkāraṇā? Ayañhi pariyatti paṭipattiyā paccayo hoti, paṭipatti adhigamassa, iti paṭipattitopi pariyattiyeva pamāṇaṃ. Tattha paṭivedho ca paṭipatti ca hotipi na hotipi. Ekasmiñhi kāle paṭivedhakarā bhikkhū bahū honti, ‘‘esa bhikkhu puthujjano’’ti aṅguliṃ pasāretvā dassetabbo hoti, imasmiṃyeva dīpe ekavāraṃ puthujjanabhikkhu nāma nāhosi. Paṭipattipūrakāpi kadāci bahū honti, kadāci appā, iti paṭivedho ca paṭipatti ca hotipi na hotipi. Sāsanaṭṭhitiyā pana pariyattiyeva pamāṇaṃ. Paṇḍito hi tepiṭakaṃ sutvā dvepi pūreti. Yathā amhākaṃ bodhisatto āḷārassa santike pañcābhiññā satta ca samāpattiyo nibbattetvā nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā parikammaṃ pucchi, so ‘‘na jānāmī’’ti āha, tato udakassa santikaṃ gantvā adhigatavisesaṃ saṃsanditvā nevasaññānāsaññāyatanassa parikammaṃ pucchi, so ācikkhi, tassa vacanasamanantarameva mahāsatto taṃ sampādesi, evameva paññavā bhikkhu pariyattiṃ sutvā dvepi pūreti, tasmā pariyattiyā ṭhitāya sāsanaṃ ṭhitaṃ hoti. Yathāpi mahato taḷākassa pāḷiyā thirāya udakaṃ na ṭhassatīti na vattabbaṃ, udake sati padumādīni pupphāni na pupphissantīti na vattabbaṃ, evameva mahātaḷākassa thirapāḷisadise tepiṭake buddhavacane sati mahātaḷāke udakasadisā paṭipattipūrakā kulaputtā natthīti na vattabbaṃ, tesu sati mahātaḷāke padumādīni pupphāni viya sotāpannādayo ariyapuggalā natthīti na vattabbaṃ. Evaṃ ekantato pariyattiyeva pamāṇaṃ.

    పరియత్తియా అన్తరహితాయాతి ఏత్థ పరియత్తీతి (అ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౧.౧.౧౩౦) తేపిటకం బుద్ధవచనం సాట్ఠకథా పాళి. యావ సా తిట్ఠతి, తావ పరియత్తి పరిపుణ్ణా నామ హోతి. గచ్ఛన్తే గచ్ఛన్తే కాలే కలియుగరాజానో అధమ్మికా హోన్తి, తేసు అధమ్మికేసు తేసమ్పి అమచ్చాదయో అధమ్మికా హోన్తి, తతో రట్ఠజనపదవాసినోతి తేసం అధమ్మికతాయ న దేవో సమ్మా వస్సతి, తతో సస్సాని న సమ్పజ్జన్తి, తేసు అసమ్పజ్జన్తేసు పచ్చయదాయకా భిక్ఖుసఙ్ఘస్స పచ్చయే దాతుం న సక్కోన్తి, భిక్ఖూ పచ్చయేహి కిలమన్తా అన్తేవాసికే సఙ్గహేతుం న సక్కోన్తి. గచ్ఛన్తే గచ్ఛన్తే కాలే పరియత్తి పరిహాయతి, అత్థవసేన ధారేతుం న సక్కోన్తి, పాళివసేనేవ ధారేన్తి. తతో కాలే గచ్ఛన్తే పాళిమ్పి సకలం ధారేతుం న సక్కోన్తి, పఠమం అభిధమ్మపిటకం పరిహాయతి, పరిహాయమానం మత్థకతో పట్ఠాయ పరిహాయతి. పఠమమేవ హి మహాపకరణం పరిహాయతి, తస్మిం పరిహీనే యమకం, కథావత్థు, పుగ్గలపఞ్ఞత్తి, ధాతుకథా, విభఙ్గో, ధమ్మసఙ్గహోతి.

    Pariyattiyā antarahitāyāti ettha pariyattīti (a. ni. aṭṭha. 1.1.130) tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ sāṭṭhakathā pāḷi. Yāva sā tiṭṭhati, tāva pariyatti paripuṇṇā nāma hoti. Gacchante gacchante kāle kaliyugarājāno adhammikā honti, tesu adhammikesu tesampi amaccādayo adhammikā honti, tato raṭṭhajanapadavāsinoti tesaṃ adhammikatāya na devo sammā vassati, tato sassāni na sampajjanti, tesu asampajjantesu paccayadāyakā bhikkhusaṅghassa paccaye dātuṃ na sakkonti, bhikkhū paccayehi kilamantā antevāsike saṅgahetuṃ na sakkonti. Gacchante gacchante kāle pariyatti parihāyati, atthavasena dhāretuṃ na sakkonti, pāḷivaseneva dhārenti. Tato kāle gacchante pāḷimpi sakalaṃ dhāretuṃ na sakkonti, paṭhamaṃ abhidhammapiṭakaṃ parihāyati, parihāyamānaṃ matthakato paṭṭhāya parihāyati. Paṭhamameva hi mahāpakaraṇaṃ parihāyati, tasmiṃ parihīne yamakaṃ, kathāvatthu, puggalapaññatti, dhātukathā, vibhaṅgo, dhammasaṅgahoti.

    ఏవం అభిధమ్మపిటకే పరిహీనే మత్థకతో పట్ఠాయ సుత్తన్తపిటకం పరిహాయతి. పఠమఞ్హి అఙ్గుత్తరనికాయో పరిహాయతి, తస్మిమ్పి పఠమం ఏకాదసకనిపాతో…పే॰… తతో ఏకకనిపాతోతి. ఏవం అఙ్గుత్తరనికాయే పరిహీనే మత్థకతో పట్ఠాయ సంయుత్తనికాయో పరిహాయతి. పఠమఞ్హి మహావగ్గో పరిహాయతి, తతో సళాయతనవగ్గో, ఖన్ధకవగ్గో, నిదానవగ్గో, సగాథావగ్గోతి. ఏవం సంయుత్తనికాయే పరిహీనే మత్థకతో పట్ఠాయ మజ్ఝిమనికాయో పరిహాయతి. పఠమఞ్హి ఉపరిపణ్ణాసకో పరిహాయతి, తతో మజ్ఝిమపణ్ణాసకో, తతో మూలపణ్ణాసకోతి. ఏవం మజ్ఝిమనికాయే పరిహీనే మత్థకతో పట్ఠాయ దీఘనికాయో పరిహాయతి. పఠమఞ్హి పాథికవగ్గో పరిహాయతి, తతో మహావగ్గో, తతో సీలక్ఖన్ధవగ్గోతి. ఏవం దీఘనికాయే పరిహీనే సుత్తన్తపిటకం పరిహీనం నామ హోతి. వినయపిటకేన సద్ధిం జాతకమేవ ధారేన్తి. వినయపిటకఞ్హి లజ్జినో ధారేన్తి, లాభకామా పన ‘‘సుత్తన్తే కథితేపి సల్లక్ఖేన్తా నత్థీ’’తి జాతకమేవ ధారేన్తి. గచ్ఛన్తే కాలే జాతకమ్పి ధారేతుం న సక్కోన్తి. అథ నేసం పఠమం వేస్సన్తరజాతకం పరిహాయతి, తతో పటిలోమక్కమేన పుణ్ణకజాతకం, మహానారదజాతకన్తి పరియోసానే అపణ్ణకజాతకం పరిహాయతి, వినయపిటకమేవ ధారేన్తి.

    Evaṃ abhidhammapiṭake parihīne matthakato paṭṭhāya suttantapiṭakaṃ parihāyati. Paṭhamañhi aṅguttaranikāyo parihāyati, tasmimpi paṭhamaṃ ekādasakanipāto…pe… tato ekakanipātoti. Evaṃ aṅguttaranikāye parihīne matthakato paṭṭhāya saṃyuttanikāyo parihāyati. Paṭhamañhi mahāvaggo parihāyati, tato saḷāyatanavaggo, khandhakavaggo, nidānavaggo, sagāthāvaggoti. Evaṃ saṃyuttanikāye parihīne matthakato paṭṭhāya majjhimanikāyo parihāyati. Paṭhamañhi uparipaṇṇāsako parihāyati, tato majjhimapaṇṇāsako, tato mūlapaṇṇāsakoti. Evaṃ majjhimanikāye parihīne matthakato paṭṭhāya dīghanikāyo parihāyati. Paṭhamañhi pāthikavaggo parihāyati, tato mahāvaggo, tato sīlakkhandhavaggoti. Evaṃ dīghanikāye parihīne suttantapiṭakaṃ parihīnaṃ nāma hoti. Vinayapiṭakena saddhiṃ jātakameva dhārenti. Vinayapiṭakañhi lajjino dhārenti, lābhakāmā pana ‘‘suttante kathitepi sallakkhentā natthī’’ti jātakameva dhārenti. Gacchante kāle jātakampi dhāretuṃ na sakkonti. Atha nesaṃ paṭhamaṃ vessantarajātakaṃ parihāyati, tato paṭilomakkamena puṇṇakajātakaṃ, mahānāradajātakanti pariyosāne apaṇṇakajātakaṃ parihāyati, vinayapiṭakameva dhārenti.

    గచ్ఛన్తే కాలే తమ్పి మత్థకతో పట్ఠాయ పరిహాయతి. పఠమఞ్హి పరివారో పరిహాయతి, తతో ఖన్ధకో, భిక్ఖునీవిభఙ్గో, మహావిభఙ్గోతి అనుక్కమేన ఉపోసథక్ఖన్ధకమత్తమేవ ధారేన్తి. తదాపి పరియత్తి అనన్తరహితావ హోతి. యావ పన మనుస్సేసు చతుప్పదికగాథాపి పవత్తతి, తావ పరియత్తి అనన్తరహితావ హోతి. యదా సద్ధో పసన్నో రాజా హత్థిక్ఖన్ధే సువణ్ణచఙ్కోటకమ్హి సహస్సత్థవికం ఠపాపేత్వా ‘‘బుద్ధేహి కథితం చతుప్పదికం గాథం జానన్తో ఇమం సహస్సం గణ్హతూ’’తి నగరే భేరిం చరాపేత్వా గణ్హనకం అలభిత్వా ‘‘ఏకవారం చరాపితే నామం సుణన్తాపి హోన్తి అసుణన్తాపీ’’తి యావతతియం చరాపేత్వా గణ్హనకం అలభిత్వా రాజపురిసా సహస్సత్థవికం పున రాజకులం పవేసేన్తి, తదా పరియత్తి అన్తరహితా నామ హోతి.

    Gacchante kāle tampi matthakato paṭṭhāya parihāyati. Paṭhamañhi parivāro parihāyati, tato khandhako, bhikkhunīvibhaṅgo, mahāvibhaṅgoti anukkamena uposathakkhandhakamattameva dhārenti. Tadāpi pariyatti anantarahitāva hoti. Yāva pana manussesu catuppadikagāthāpi pavattati, tāva pariyatti anantarahitāva hoti. Yadā saddho pasanno rājā hatthikkhandhe suvaṇṇacaṅkoṭakamhi sahassatthavikaṃ ṭhapāpetvā ‘‘buddhehi kathitaṃ catuppadikaṃ gāthaṃ jānanto imaṃ sahassaṃ gaṇhatū’’ti nagare bheriṃ carāpetvā gaṇhanakaṃ alabhitvā ‘‘ekavāraṃ carāpite nāmaṃ suṇantāpi honti asuṇantāpī’’ti yāvatatiyaṃ carāpetvā gaṇhanakaṃ alabhitvā rājapurisā sahassatthavikaṃ puna rājakulaṃ pavesenti, tadā pariyatti antarahitā nāma hoti.

    చిరం పవత్తిస్సతీతి పరియత్తియా అన్తరహితాయపి లిఙ్గమత్తం అద్ధానం పవత్తిస్సతి. కథం? గచ్ఛన్తే గచ్ఛన్తే హి కాలే చీవరగ్గహణం పత్తగ్గహణం సమిఞ్జనపసారణం ఆలోకితవిలోకితం న పాసాదికం హోతి, నిగణ్ఠసమణా వియ అలాబుపత్తం భిక్ఖూ పత్తం అగ్గబాహాయ పరిక్ఖిపిత్వా ఆదాయ విచరన్తి, ఏత్తావతాపి లిఙ్గం అనన్తరహితమేవ హోతి. గచ్ఛన్తే పన కాలే అగ్గబాహతో ఓతారేత్వా హత్థేన వా సిక్కాయ వా ఓలమ్బేత్వా విచరన్తి, చీవరమ్పి రజనసారుప్పం అకత్వా ఓట్ఠట్ఠివణ్ణం కత్వా రజన్తి. గచ్ఛన్తే కాలే రజనమ్పి న హోతి, దసచ్ఛిన్దనం ఓవట్టికావిజ్ఝనం కప్పమత్తఞ్చ కత్వా వళఞ్జన్తి, పున ఓవట్టికం విజ్ఝిత్వా కప్పం న కరోన్తి. తతో ఉభయమ్పి అకత్వా దసా ఛేత్వా పరిబ్బాజకా వియ చరన్తి. గచ్ఛన్తే కాలే ‘‘కో ఇమినా అమ్హాకం అత్థో’’తి ఖుద్దకం కాసావఖణ్డం హత్థే వా గీవాయం వా బన్ధన్తి, కేసేసు వా అల్లీయాపేన్తి, దారభరణం కరోన్తా కసిత్వా వపిత్వా జీవికం కప్పేత్వా విచరన్తి, తదా దక్ఖిణం దేన్తో జనో సఙ్ఘం ఉద్దిస్స ఏతేసమ్పి దేతి. ఇదం సన్ధాయ భగవతా వుత్తం ‘‘భవిస్సన్తి ఖో పనానన్ద, అనాగతమద్ధానం గోత్రభునో కాసావకణ్ఠా దుస్సీలా పాపధమ్మా, తేసు దుస్సీలేసు సఙ్ఘం ఉద్దిస్స దానం దస్సన్తి, తదాపాహం, ఆనన్ద, సఙ్ఘగతం దక్ఖిణం అసఙ్ఖ్యేయ్యం అప్పమేయ్యం వదామీ’’తి (మ॰ ని॰ ౩.౩౮౦). తతో గచ్ఛన్తే కాలే నానావిధాని కమ్మాని కరోన్తా ‘‘పపఞ్చో ఏస, కిం ఇమినా అమ్హాక’’న్తి కాసావఖణ్డం ఛిన్దిత్వా అరఞ్ఞే ఖిపన్తి, తస్మిం కాలే లిఙ్గం అన్తరహితం నామ హోతి. కస్సపదసబలస్స కిర కాలతో పట్ఠాయ యోనకానం సేతవత్థాని పారుపిత్వా చరణచారిత్తం జాతం. ఏవం పరియత్తియా అన్తరహితాయపి లిఙ్గమత్తం చిరం పవత్తిస్సతీతి వేదితబ్బం.

    Ciraṃ pavattissatīti pariyattiyā antarahitāyapi liṅgamattaṃ addhānaṃ pavattissati. Kathaṃ? Gacchante gacchante hi kāle cīvaraggahaṇaṃ pattaggahaṇaṃ samiñjanapasāraṇaṃ ālokitavilokitaṃ na pāsādikaṃ hoti, nigaṇṭhasamaṇā viya alābupattaṃ bhikkhū pattaṃ aggabāhāya parikkhipitvā ādāya vicaranti, ettāvatāpi liṅgaṃ anantarahitameva hoti. Gacchante pana kāle aggabāhato otāretvā hatthena vā sikkāya vā olambetvā vicaranti, cīvarampi rajanasāruppaṃ akatvā oṭṭhaṭṭhivaṇṇaṃ katvā rajanti. Gacchante kāle rajanampi na hoti, dasacchindanaṃ ovaṭṭikāvijjhanaṃ kappamattañca katvā vaḷañjanti, puna ovaṭṭikaṃ vijjhitvā kappaṃ na karonti. Tato ubhayampi akatvā dasā chetvā paribbājakā viya caranti. Gacchante kāle ‘‘ko iminā amhākaṃ attho’’ti khuddakaṃ kāsāvakhaṇḍaṃ hatthe vā gīvāyaṃ vā bandhanti, kesesu vā allīyāpenti, dārabharaṇaṃ karontā kasitvā vapitvā jīvikaṃ kappetvā vicaranti, tadā dakkhiṇaṃ dento jano saṅghaṃ uddissa etesampi deti. Idaṃ sandhāya bhagavatā vuttaṃ ‘‘bhavissanti kho panānanda, anāgatamaddhānaṃ gotrabhuno kāsāvakaṇṭhā dussīlā pāpadhammā, tesu dussīlesu saṅghaṃ uddissa dānaṃ dassanti, tadāpāhaṃ, ānanda, saṅghagataṃ dakkhiṇaṃ asaṅkhyeyyaṃ appameyyaṃ vadāmī’’ti (ma. ni. 3.380). Tato gacchante kāle nānāvidhāni kammāni karontā ‘‘papañco esa, kiṃ iminā amhāka’’nti kāsāvakhaṇḍaṃ chinditvā araññe khipanti, tasmiṃ kāle liṅgaṃ antarahitaṃ nāma hoti. Kassapadasabalassa kira kālato paṭṭhāya yonakānaṃ setavatthāni pārupitvā caraṇacārittaṃ jātaṃ. Evaṃ pariyattiyā antarahitāyapi liṅgamattaṃ ciraṃ pavattissatīti veditabbaṃ.

    అట్ఠగరుధమ్మకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Aṭṭhagarudhammakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / చూళవగ్గపాళి • Cūḷavaggapāḷi / అట్ఠగరుధమ్మా • Aṭṭhagarudhammā

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / చూళవగ్గ-అట్ఠకథా • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / మహాపజాపతిగోతమీవత్థుకథా • Mahāpajāpatigotamīvatthukathā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / మహాపజాపతిగోతమీవత్థుకథావణ్ణనా • Mahāpajāpatigotamīvatthukathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / మహాపజాపతిగోతమీవత్థుకథావణ్ణనా • Mahāpajāpatigotamīvatthukathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / మహాపజాపతిగోతమీవత్థుకథా • Mahāpajāpatigotamīvatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact