Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ਅਟ੍ਠਗਰੁਧਮ੍ਮਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    Aṭṭhagarudhammakathāvaṇṇanā

    ੪੦੩. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਨਾਮ ਪਰਿਤ੍ਤਸਦ੍ਧਾ, ਏਕਾਯਾਚਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇવ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਯ ਨ ਮਮ ਸਾਸਨਂ ਗਰੁਂ ਕਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਗਰੁਂ ਕਤ੍વਾ ਗਾਹਾਪੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ‘‘ਸਚੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਹਾਪਜਾਪਤਿ ਗੋਤਮੀ ਅਟ੍ਠ ਗਰੁਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸਾવਸ੍ਸਾ ਹੋਤੁ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਾવਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾ ਏવ ਅਸ੍ਸਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪਿ ਹੋਤੁ।

    403. Satthāpi ‘‘itthiyo nāma parittasaddhā, ekāyācitamatteyeva pabbajjāya anuññātāya na mama sāsanaṃ garuṃ katvā gaṇhissantī’’ti tikkhattuṃ paṭikkhipitvā idāni garuṃ katvā gāhāpetukāmatāya ‘‘sace, ānanda, mahāpajāpati gotamī aṭṭha garudhamme paṭiggaṇhāti, sāvassā hotu upasampadā’’tiādimāha. Tattha sāvassāti sā eva assā pabbajjāpi upasampadāpi hotu.

    ਤਦਹੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਤਂ ਦਿવਸਮ੍ਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ। ਅਭਿવਾਦਨਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਂ ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਂ ਅਕਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਅਭਿવਾਦਨਂ, ਆਸਨਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨવਸੇਨ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਦਸਨਖੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਂ, ਆਸਨਪਞ੍ਞਾਪਨਬੀਜਨਾਦਿਕਂ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਅਭਿਕ੍ਖੁਕੇ ਆવਾਸੇਤਿ ਯਤ੍ਥ વਸਨ੍ਤਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਓવਾਦਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਾਰਹੇ ਠਾਨੇ ਓવਾਦਦਾਯਕੋ ਆਚਰਿਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਯਂ ਅਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਆવਾਸੋ ਨਾਮ, ਏવਰੂਪੇ ਆવਾਸੇ વਸ੍ਸਂ ਨ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਅਨ੍વਦ੍ਧਮਾਸਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪੋਸਥਿਕਂ। ਓવਾਦੂਪਸਙ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿ ਓવਾਦਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ। ਦਿਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਟ੍ਠੇਨ। ਸੁਤੇਨਾਤਿ ਸੋਤੇਨ ਸੁਤੇਨ। ਪਰਿਸਙ੍ਕਾਯਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤવਸੇਨ ਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੇਨ। ਗਰੁਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਗਰੁਕਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਂ। ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਨੂਨਾਨਿ ਪਨ੍ਨਰਸ ਦਿવਸਾਨਿ ਮਾਨਤ੍ਤਂ। ਛਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ વਿਕਾਲਭੋਜਨਚ੍ਛਟ੍ਠੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ। ਸਿਕ੍ਖਿਤਸਿਕ੍ਖਾਯਾਤਿ ਏਕਸਿਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਅਖਣ੍ਡਂ ਕਤ੍વਾ ਪੂਰਿਤਸਿਕ੍ਖਾਯ।

    Tadahupasampannassāti taṃ divasampi upasampannassa. Abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ kātabbanti mānātimānaṃ akatvā pañcapatiṭṭhitena abhivādanaṃ, āsanā uṭṭhāya paccuggamanavasena paccuṭṭhānaṃ, dasanakhe samodhānetvā añjalikammaṃ, āsanapaññāpanabījanādikaṃ anucchavikakammasaṅkhātaṃ sāmīcikammañca kattabbaṃ. Abhikkhuke āvāseti yattha vasantiyā anantarāyena ovādatthāya upasaṅkamanārahe ṭhāne ovādadāyako ācariyo natthi, ayaṃ abhikkhuko āvāso nāma, evarūpe āvāse vassaṃ na upagantabbaṃ. Anvaddhamāsanti anuposathikaṃ. Ovādūpasaṅkamananti ovādatthāya upasaṅkamanaṃ. Diṭṭhenāti cakkhunā diṭṭhena. Sutenāti sotena sutena. Parisaṅkāyāti diṭṭhasutavasena parisaṅkitena. Garudhammanti garukaṃ saṅghādisesāpattiṃ. Pakkhamānattanti anūnāni pannarasa divasāni mānattaṃ. Chasu dhammesūti vikālabhojanacchaṭṭhesu sikkhāpadesu. Sikkhitasikkhāyāti ekasikkhampi akhaṇḍaṃ katvā pūritasikkhāya.

    ਨ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਪਰਿਭਾਸਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸਨ੍ਨਂ ਅਕ੍ਕੋਸવਤ੍ਥੂਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਅਕ੍ਕੋਸવਤ੍ਥੁਨਾ ਨ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਭਯੁਪਦਂਸਨਾਯ ਕਾਯਚਿ ਪਰਿਭਾਸਾਯ ਨ ਪਰਿਭਾਸਿਤਬ੍ਬੋ। ਓવਟੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ વਚਨਪਥੋਤਿ ਓવਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿਧਮ੍ਮਕਥਾਸਙ੍ਖਾਤੋ વਚਨਪਥੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਓવਟੋ ਪਿਹਿਤੋ, ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਓવਦਿਤਬ੍ਬੋ વਾ ਅਨੁਸਾਸਿਤਬ੍ਬੋ વਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਪੋਰਾਣਕਤ੍ਥੇਰਾ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ વਤ੍ਤਂ ਪੂਰਯਿਂਸੂ’’ਤਿ ਏવਂ ਪਨ ਪવੇਣਿવਸੇਨ ਕਥੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਨੋવਟੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੂਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ વਚਨਪਥੋ ਅਨਿવਾਰਿਤੋ, ਯਥਾਰੁਚਿਯਾ ਓવਦਨ੍ਤੁ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤੁ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੂਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨੇਸਾ ਗਰੁਧਮ੍ਮਕਥਾ ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।

    Na akkositabbo na paribhāsitabboti dasannaṃ akkosavatthūnaṃ aññatarena akkosavatthunā na akkositabbo, bhayupadaṃsanāya kāyaci paribhāsāya na paribhāsitabbo. Ovaṭo bhikkhunīnaṃ bhikkhūsu vacanapathoti ovādānusāsanidhammakathāsaṅkhāto vacanapatho bhikkhunīnaṃ bhikkhūsu ovaṭo pihito, na bhikkhuniyā koci bhikkhu ovaditabbo vā anusāsitabbo vā, ‘‘bhante porāṇakattherā idañcidañca vattaṃ pūrayiṃsū’’ti evaṃ pana paveṇivasena kathetuṃ vaṭṭati. Anovaṭo bhikkhūnaṃ bhikkhunīsūti bhikkhūnaṃ pana bhikkhunīsu vacanapatho anivārito, yathāruciyā ovadantu anusāsantu dhammakathaṃ kathentūti ayamettha saṅkhepo, vitthārato panesā garudhammakathā mahāvibhaṅge vuttanayeneva veditabbā.

    ਇਮੇ ਪਨ ਅਟ੍ਠ ਗਰੁਧਮ੍ਮੇ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਥੇਰੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਰੋਚਿਯਮਾਨੇ ਸੁਤ੍વਾ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਯਾ ਤਾવਮਹਨ੍ਤਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਖਣੇਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿ। ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹਤੋ ਆਹਟੇਨ ਸੀਤੁਦਕਸ੍ਸ ਘਟਸਤੇਨ ਮਤ੍ਥਕੇ ਪਰਿਸਿਤ੍ਤਾ વਿਯ વਿਗਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਹੁਤ੍વਾ ਗਰੁਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਆવਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਦਹਰੋਤਿ ਤਰੁਣੋ। ਯੁવਾਤਿ ਯੋਬ੍ਬਞ੍ਞਭਾવੇ ਠਿਤੋ। ਮਣ੍ਡਨਕਜਾਤਿਕੋਤਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰਸਭਾવੋ। ਤਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਤਰੁਣੋਪਿ ਯੁવਾ ਨ ਹੋਤਿ ਯਥਾ ਅਤਿਤਰੁਣੋ। ਕੋਚਿ ਯੁવਾਪਿ ਮਣ੍ਡਨਕਜਾਤਿਕੋ ਨ ਹੋਤਿ ਯਥਾ ਉਪਸਨ੍ਤਸਭਾવੋ ਆਲਸਿਯਬ੍ਯਸਨਾਦੀਹਿ વਾ ਅਭਿਭੂਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਦਹਰੋ ਚੇવ ਯੁવਾ ਚ ਮਣ੍ਡਨਕਜਾਤਿਕੋ ਚ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮਾਹ। ਉਪ੍ਪਲਾਦੀਨਿ ਲੋਕਸਮ੍ਮਤਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਇਤੋ ਪਰਂ ਯਂ ਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਦਸ੍ਸਿਤਮੇવ।

    Ime pana aṭṭha garudhamme satthu santike uggahetvā therena attano ārociyamāne sutvā mahāpajāpatiyā tāvamahantaṃ domanassaṃ khaṇena paṭippassambhi. Anotattadahato āhaṭena sītudakassa ghaṭasatena matthake parisittā viya vigatapariḷāhā attamanā hutvā garudhammapaṭiggahaṇena uppannapītipāmojjaṃ āvi karontī ‘‘seyyathāpi, bhante’’tiādikaṃ udānaṃ udānesi. Tattha daharoti taruṇo. Yuvāti yobbaññabhāve ṭhito. Maṇḍanakajātikoti alaṅkārasabhāvo. Tattha koci taruṇopi yuvā na hoti yathā atitaruṇo. Koci yuvāpi maṇḍanakajātiko na hoti yathā upasantasabhāvo ālasiyabyasanādīhi vā abhibhūto, idha pana daharo ceva yuvā ca maṇḍanakajātiko ca adhippeto, tasmā evamāha. Uppalādīni lokasammatattā vuttāni. Ito paraṃ yaṃ yaṃ vattabbaṃ, taṃ taṃ aṭṭhakathāyaṃ dassitameva.

    ਤਤ੍ਥ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਇਦਂ ਪਞ੍ਚવਸ੍ਸਸਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਅਟ੍ਠਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਸੁਯੇવ વਸ੍ਸਸਤੇਸੁ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਾ ਕਾਰਣਨਿਦਸ੍ਸਨਂ। ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਭੇਦਪ੍ਪਤ੍ਤਖੀਣਾਸવવਸੇਨੇવ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਤ੍ਤਖੀਣਾਸવਗ੍ਗਹਣੇਨ ਝਾਨਾਨਿਪਿ ਗਹਿਤਾਨੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਨ ਹਿ ਨਿਜ੍ਝਾਨਕਾਨਂ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਇਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕਖੀਣਾਸવવਸੇਨ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਯਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਂ ਖਨ੍ਧਕਭਾਣਕਾਨਂ ਮਤੇਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩.੧੬੧) ਪਨ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ –

    Tattha mātugāmassa pabbajitattāti idaṃ pañcavassasatato uddhaṃ aṭṭhatvā pañcasuyeva vassasatesu saddhammaṭṭhitiyā kāraṇanidassanaṃ. Paṭisambhidāpabhedappattakhīṇāsavavaseneva vuttanti ettha ‘‘paṭisambhidāpattakhīṇāsavaggahaṇena jhānānipi gahitāneva honti. Na hi nijjhānakānaṃ sabbappakārasampatti ijjhatī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Sukkhavipassakakhīṇāsavavasena vassasahassantiādinā ca yaṃ vuttaṃ. Taṃ khandhakabhāṇakānaṃ matena vuttanti veditabbaṃ. Dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 3.161) pana evaṃ vuttaṃ –

    ‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਤ੍ਤੇਹਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੇਹਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਂ, ਤੇવਿਜ੍ਜੇਹਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਂ, ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕੇਹਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਂ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇਨ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਂ ਅਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿ।

    ‘‘Paṭisambhidāpattehi vassasahassaṃ aṭṭhāsi, chaḷabhiññehi vassasahassaṃ, tevijjehi vassasahassaṃ, sukkhavipassakehi vassasahassaṃ, pātimokkhena vassasahassaṃ aṭṭhāsī’’ti.

    ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੧੩੦) –

    Aṅguttaranikāyaṭṭhakathāyampi (a. ni. aṭṭha. 1.1.130) –

    ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਮੇવ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਤਤੋ ਤਾਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਤਾਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਤੇਨੇવ ਉਪਾਯੇਨ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ –

    ‘‘Buddhānañhi parinibbānato vassasahassameva paṭisambhidā nibbattetuṃ sakkonti, tato paraṃ cha abhiññā, tato tāpi nibbattetuṃ asakkontā tisso vijjā nibbattenti, gacchante gacchante kāle tāpi nibbattetuṃ asakkontā sukkhavipassakā honti. Eteneva upāyena anāgāmino sakadāgāmino sotāpannā’’ti –

    વੁਤ੍ਤਂ।

    Vuttaṃ.

    ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੩.੧੫੬) –

    Saṃyuttanikāyaṭṭhakathāyaṃ pana (saṃ. ni. aṭṭha. 2.3.156) –

    ‘‘ਪਠਮਬੋਧਿਯਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਅਥ ਕਾਲੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਂਸੁ, ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਤਤੋ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ। ਇਦਾਨਿ ਕਾਲੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਆਸવਕ੍ਖਯਮਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ –

    ‘‘Paṭhamabodhiyañhi bhikkhū paṭisambhidāpattā ahesuṃ. Atha kāle gacchante paṭisambhidā pāpuṇituṃ na sakkhiṃsu, chaḷabhiññā ahesuṃ, tato cha abhiññā pattuṃ asakkontā tisso vijjā pāpuṇiṃsu. Idāni kāle gacchante tisso vijjā pāpuṇituṃ asakkontā āsavakkhayamattaṃ pāpuṇissanti, tampi asakkontā anāgāmiphalaṃ, tampi asakkontā sakadāgāmiphalaṃ, tampi asakkontā sotāpattiphalaṃ, gacchante kāle sotāpattiphalampi pattuṃ na sakkhissantī’’ti –

    વੁਤ੍ਤਂ।

    Vuttaṃ.

    ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਟਿવਿਰੁਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਭਾਣਕਾਨਂ ਮਤਮੇવ ਆਚਰਿਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਞ੍ਞਥਾ ਹਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸੇવ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰવਿਰੋਧਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾਤਿ।

    Yasmā cetaṃ sabbaṃ aññamaññapaṭiviruddhaṃ, tasmā tesaṃ tesaṃ bhāṇakānaṃ matameva ācariyena tattha tattha dassitanti gahetabbaṃ. Aññathā hi ācariyasseva pubbāparavirodhappasaṅgo siyāti.

    ਤਾਨਿਯੇવਾਤਿ ਤਾਨਿਯੇવ ਪਞ੍ਚ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਮੂਲਕਂ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਨ ਹਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਤਿ ਪਟਿવੇਧੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਹਿ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾਯ ਅਧਿਗਮੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਅਧਿਗਮਸ੍ਸ, ਇਤਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਤੋਪਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯੇવ ਪਮਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਪਟਿવੇਧੋ ਚ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਚ ਹੋਤਿਪਿ ਨ ਹੋਤਿਪਿ। ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਕਾਲੇ ਪਟਿવੇਧਕਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬਹੂ ਹੋਨ੍ਤਿ, ‘‘ਏਸ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਂ ਪਸਾਰੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਦੀਪੇ ਏਕવਾਰਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ। ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪੂਰਕਾਪਿ ਕਦਾਚਿ ਬਹੂ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਅਪ੍ਪਾ, ਇਤਿ ਪਟਿવੇਧੋ ਚ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਚ ਹੋਤਿਪਿ ਨ ਹੋਤਿਪਿ। ਸਾਸਨਟ੍ਠਿਤਿਯਾ ਪਨ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯੇવ ਪਮਾਣਂ। ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਹਿ ਤੇਪਿਟਕਂ ਸੁਤ੍વਾ ਦ੍વੇਪਿ ਪੂਰੇਤਿ। ਯਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਆਲ਼ਾਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾ ਸਤ੍ਤ ਚ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਸੋ ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ, ਤਤੋ ਉਦਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਧਿਗਤવਿਸੇਸਂ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸ੍ਸ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਸੋ ਆਚਿਕ੍ਖਿ, ਤਸ੍ਸ વਚਨਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇવ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਸਿ, ਏવਮੇવ ਪਞ੍ਞવਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍વਾ ਦ੍વੇਪਿ ਪੂਰੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਠਿਤਾਯ ਸਾਸਨਂ ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਯਥਾਪਿ ਮਹਤੋ ਤਲ਼ਾਕਸ੍ਸ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਥਿਰਾਯ ਉਦਕਂ ਨ ਠਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਉਦਕੇ ਸਤਿ ਪਦੁਮਾਦੀਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਨ ਪੁਪ੍ਫਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਏવਮੇવ ਮਹਾਤਲ਼ਾਕਸ੍ਸ ਥਿਰਪਾਲ਼ਿਸਦਿਸੇ ਤੇਪਿਟਕੇ ਬੁਦ੍ਧવਚਨੇ ਸਤਿ ਮਹਾਤਲ਼ਾਕੇ ਉਦਕਸਦਿਸਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪੂਰਕਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤੇਸੁ ਸਤਿ ਮਹਾਤਲ਼ਾਕੇ ਪਦੁਮਾਦੀਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ વਿਯ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਏવਂ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯੇવ ਪਮਾਣਂ।

    Tāniyevāti tāniyeva pañca vassasahassāni. Pariyattimūlakaṃ sāsananti āha ‘‘na hi pariyattiyā asati paṭivedho atthī’’tiādi. Pariyattiyā hi antarahitāya paṭipatti antaradhāyati, paṭipattiyā antarahitāya adhigamo antaradhāyati. Kiṃkāraṇā? Ayañhi pariyatti paṭipattiyā paccayo hoti, paṭipatti adhigamassa, iti paṭipattitopi pariyattiyeva pamāṇaṃ. Tattha paṭivedho ca paṭipatti ca hotipi na hotipi. Ekasmiñhi kāle paṭivedhakarā bhikkhū bahū honti, ‘‘esa bhikkhu puthujjano’’ti aṅguliṃ pasāretvā dassetabbo hoti, imasmiṃyeva dīpe ekavāraṃ puthujjanabhikkhu nāma nāhosi. Paṭipattipūrakāpi kadāci bahū honti, kadāci appā, iti paṭivedho ca paṭipatti ca hotipi na hotipi. Sāsanaṭṭhitiyā pana pariyattiyeva pamāṇaṃ. Paṇḍito hi tepiṭakaṃ sutvā dvepi pūreti. Yathā amhākaṃ bodhisatto āḷārassa santike pañcābhiññā satta ca samāpattiyo nibbattetvā nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā parikammaṃ pucchi, so ‘‘na jānāmī’’ti āha, tato udakassa santikaṃ gantvā adhigatavisesaṃ saṃsanditvā nevasaññānāsaññāyatanassa parikammaṃ pucchi, so ācikkhi, tassa vacanasamanantarameva mahāsatto taṃ sampādesi, evameva paññavā bhikkhu pariyattiṃ sutvā dvepi pūreti, tasmā pariyattiyā ṭhitāya sāsanaṃ ṭhitaṃ hoti. Yathāpi mahato taḷākassa pāḷiyā thirāya udakaṃ na ṭhassatīti na vattabbaṃ, udake sati padumādīni pupphāni na pupphissantīti na vattabbaṃ, evameva mahātaḷākassa thirapāḷisadise tepiṭake buddhavacane sati mahātaḷāke udakasadisā paṭipattipūrakā kulaputtā natthīti na vattabbaṃ, tesu sati mahātaḷāke padumādīni pupphāni viya sotāpannādayo ariyapuggalā natthīti na vattabbaṃ. Evaṃ ekantato pariyattiyeva pamāṇaṃ.

    ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਤ੍ਤੀਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੧੩੦) ਤੇਪਿਟਕਂ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਸਾਟ੍ਠਕਥਾ ਪਾਲ਼ਿ। ਯਾવ ਸਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਾવ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਕਲਿਯੁਗਰਾਜਾਨੋ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਅਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਅਮਚ੍ਚਾਦਯੋ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਰਟ੍ਠਜਨਪਦવਾਸਿਨੋਤਿ ਤੇਸਂ ਅਧਮ੍ਮਿਕਤਾਯ ਨ ਦੇવੋ ਸਮ੍ਮਾ વਸ੍ਸਤਿ, ਤਤੋ ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਸੁ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੇ ਦਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਕਿਲਮਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇ ਸਙ੍ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਅਤ੍ਥવਸੇਨ ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਪਾਲ਼ਿવਸੇਨੇવ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ। ਤਤੋ ਕਾਲੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਪਾਲ਼ਿਮ੍ਪਿ ਸਕਲਂ ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਪਠਮਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਪਰਿਹਾਯਮਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਹਾਯਤਿ। ਪਠਮਮੇવ ਹਿ ਮਹਾਪਕਰਣਂ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਹੀਨੇ ਯਮਕਂ, ਕਥਾવਤ੍ਥੁ, ਪੁਗ੍ਗਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਧਾਤੁਕਥਾ, વਿਭਙ੍ਗੋ, ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹੋਤਿ।

    Pariyattiyā antarahitāyāti ettha pariyattīti (a. ni. aṭṭha. 1.1.130) tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ sāṭṭhakathā pāḷi. Yāva sā tiṭṭhati, tāva pariyatti paripuṇṇā nāma hoti. Gacchante gacchante kāle kaliyugarājāno adhammikā honti, tesu adhammikesu tesampi amaccādayo adhammikā honti, tato raṭṭhajanapadavāsinoti tesaṃ adhammikatāya na devo sammā vassati, tato sassāni na sampajjanti, tesu asampajjantesu paccayadāyakā bhikkhusaṅghassa paccaye dātuṃ na sakkonti, bhikkhū paccayehi kilamantā antevāsike saṅgahetuṃ na sakkonti. Gacchante gacchante kāle pariyatti parihāyati, atthavasena dhāretuṃ na sakkonti, pāḷivaseneva dhārenti. Tato kāle gacchante pāḷimpi sakalaṃ dhāretuṃ na sakkonti, paṭhamaṃ abhidhammapiṭakaṃ parihāyati, parihāyamānaṃ matthakato paṭṭhāya parihāyati. Paṭhamameva hi mahāpakaraṇaṃ parihāyati, tasmiṃ parihīne yamakaṃ, kathāvatthu, puggalapaññatti, dhātukathā, vibhaṅgo, dhammasaṅgahoti.

    ਏવਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕੇ ਪਰਿਹੀਨੇ ਮਤ੍ਥਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਂ ਪਰਿਹਾਯਤਿ। ਪਠਮਞ੍ਹਿ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯੋ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪਠਮਂ ਏਕਾਦਸਕਨਿਪਾਤੋ…ਪੇ॰… ਤਤੋ ਏਕਕਨਿਪਾਤੋਤਿ। ਏવਂ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯੇ ਪਰਿਹੀਨੇ ਮਤ੍ਥਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯੋ ਪਰਿਹਾਯਤਿ। ਪਠਮਞ੍ਹਿ ਮਹਾવਗ੍ਗੋ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਸਲ਼ਾਯਤਨવਗ੍ਗੋ, ਖਨ੍ਧਕવਗ੍ਗੋ, ਨਿਦਾਨવਗ੍ਗੋ, ਸਗਾਥਾવਗ੍ਗੋਤਿ। ਏવਂ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯੇ ਪਰਿਹੀਨੇ ਮਤ੍ਥਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੋ ਪਰਿਹਾਯਤਿ। ਪਠਮਞ੍ਹਿ ਉਪਰਿਪਣ੍ਣਾਸਕੋ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਮਜ੍ਝਿਮਪਣ੍ਣਾਸਕੋ, ਤਤੋ ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਸਕੋਤਿ। ਏવਂ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੇ ਪਰਿਹੀਨੇ ਮਤ੍ਥਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦੀਘਨਿਕਾਯੋ ਪਰਿਹਾਯਤਿ। ਪਠਮਞ੍ਹਿ ਪਾਥਿਕવਗ੍ਗੋ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਮਹਾવਗ੍ਗੋ, ਤਤੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧવਗ੍ਗੋਤਿ। ਏવਂ ਦੀਘਨਿਕਾਯੇ ਪਰਿਹੀਨੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਂ ਪਰਿਹੀਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। વਿਨਯਪਿਟਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਜਾਤਕਮੇવ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ। વਿਨਯਪਿਟਕਞ੍ਹਿ ਲਜ੍ਜਿਨੋ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਲਾਭਕਾਮਾ ਪਨ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਕਥਿਤੇਪਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਜਾਤਕਮੇવ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ। ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਜਾਤਕਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਨੇਸਂ ਪਠਮਂ વੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਜਾਤਕਂ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਪਟਿਲੋਮਕ੍ਕਮੇਨ ਪੁਣ੍ਣਕਜਾਤਕਂ, ਮਹਾਨਾਰਦਜਾਤਕਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਪਣ੍ਣਕਜਾਤਕਂ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, વਿਨਯਪਿਟਕਮੇવ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ।

    Evaṃ abhidhammapiṭake parihīne matthakato paṭṭhāya suttantapiṭakaṃ parihāyati. Paṭhamañhi aṅguttaranikāyo parihāyati, tasmimpi paṭhamaṃ ekādasakanipāto…pe… tato ekakanipātoti. Evaṃ aṅguttaranikāye parihīne matthakato paṭṭhāya saṃyuttanikāyo parihāyati. Paṭhamañhi mahāvaggo parihāyati, tato saḷāyatanavaggo, khandhakavaggo, nidānavaggo, sagāthāvaggoti. Evaṃ saṃyuttanikāye parihīne matthakato paṭṭhāya majjhimanikāyo parihāyati. Paṭhamañhi uparipaṇṇāsako parihāyati, tato majjhimapaṇṇāsako, tato mūlapaṇṇāsakoti. Evaṃ majjhimanikāye parihīne matthakato paṭṭhāya dīghanikāyo parihāyati. Paṭhamañhi pāthikavaggo parihāyati, tato mahāvaggo, tato sīlakkhandhavaggoti. Evaṃ dīghanikāye parihīne suttantapiṭakaṃ parihīnaṃ nāma hoti. Vinayapiṭakena saddhiṃ jātakameva dhārenti. Vinayapiṭakañhi lajjino dhārenti, lābhakāmā pana ‘‘suttante kathitepi sallakkhentā natthī’’ti jātakameva dhārenti. Gacchante kāle jātakampi dhāretuṃ na sakkonti. Atha nesaṃ paṭhamaṃ vessantarajātakaṃ parihāyati, tato paṭilomakkamena puṇṇakajātakaṃ, mahānāradajātakanti pariyosāne apaṇṇakajātakaṃ parihāyati, vinayapiṭakameva dhārenti.

    ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਤਮ੍ਪਿ ਮਤ੍ਥਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਹਾਯਤਿ। ਪਠਮਞ੍ਹਿ ਪਰਿવਾਰੋ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਖਨ੍ਧਕੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀવਿਭਙ੍ਗੋ, ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗੋਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਉਪੋਸਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕਮਤ੍ਤਮੇવ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ। ਤਦਾਪਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਹਿਤਾવ ਹੋਤਿ। ਯਾવ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਗਾਥਾਪਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਤਾવ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਹਿਤਾવ ਹੋਤਿ। ਯਦਾ ਸਦ੍ਧੋ ਪਸਨ੍ਨੋ ਰਾਜਾ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਸੁવਣ੍ਣਚਙ੍ਕੋਟਕਮ੍ਹਿ ਸਹਸ੍ਸਤ੍ਥવਿਕਂ ਠਪਾਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਕਥਿਤਂ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਂ ਗਾਥਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਗਣ੍ਹਤੂ’’ਤਿ ਨਗਰੇ ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਨਕਂ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ‘‘ਏਕવਾਰਂ ਚਰਾਪਿਤੇ ਨਾਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਸੁਣਨ੍ਤਾਪੀ’’ਤਿ ਯਾવਤਤਿਯਂ ਚਰਾਪੇਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਨਕਂ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾ ਸਹਸ੍ਸਤ੍ਥવਿਕਂ ਪੁਨ ਰਾਜਕੁਲਂ ਪવੇਸੇਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ।

    Gacchante kāle tampi matthakato paṭṭhāya parihāyati. Paṭhamañhi parivāro parihāyati, tato khandhako, bhikkhunīvibhaṅgo, mahāvibhaṅgoti anukkamena uposathakkhandhakamattameva dhārenti. Tadāpi pariyatti anantarahitāva hoti. Yāva pana manussesu catuppadikagāthāpi pavattati, tāva pariyatti anantarahitāva hoti. Yadā saddho pasanno rājā hatthikkhandhe suvaṇṇacaṅkoṭakamhi sahassatthavikaṃ ṭhapāpetvā ‘‘buddhehi kathitaṃ catuppadikaṃ gāthaṃ jānanto imaṃ sahassaṃ gaṇhatū’’ti nagare bheriṃ carāpetvā gaṇhanakaṃ alabhitvā ‘‘ekavāraṃ carāpite nāmaṃ suṇantāpi honti asuṇantāpī’’ti yāvatatiyaṃ carāpetvā gaṇhanakaṃ alabhitvā rājapurisā sahassatthavikaṃ puna rājakulaṃ pavesenti, tadā pariyatti antarahitā nāma hoti.

    ਚਿਰਂ ਪવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾਯਪਿ ਲਿਙ੍ਗਮਤ੍ਤਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ। ਕਥਂ? ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਹਿ ਕਾਲੇ ਚੀવਰਗ੍ਗਹਣਂ ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਂ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਂ ਆਲੋਕਿਤવਿਲੋਕਿਤਂ ਨ ਪਾਸਾਦਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਗਣ੍ਠਸਮਣਾ વਿਯ ਅਲਾਬੁਪਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਬਾਹਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਆਦਾਯ વਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਤਾવਤਾਪਿ ਲਿਙ੍ਗਂ ਅਨਨ੍ਤਰਹਿਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਪਨ ਕਾਲੇ ਅਗ੍ਗਬਾਹਤੋ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥੇਨ વਾ ਸਿਕ੍ਕਾਯ વਾ ਓਲਮ੍ਬੇਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਚੀવਰਮ੍ਪਿ ਰਜਨਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਅਕਤ੍વਾ ਓਟ੍ਠਟ੍ਠਿવਣ੍ਣਂ ਕਤ੍વਾ ਰਜਨ੍ਤਿ। ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਰਜਨਮ੍ਪਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਦਸਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਂ ਓવਟ੍ਟਿਕਾવਿਜ੍ਝਨਂ ਕਪ੍ਪਮਤ੍ਤਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ વਲ਼ਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪੁਨ ਓવਟ੍ਟਿਕਂ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਤਤੋ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਅਕਤ੍વਾ ਦਸਾ ਛੇਤ੍વਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ વਿਯ ਚਰਨ੍ਤਿ। ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ‘‘ਕੋ ਇਮਿਨਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਕਾਸਾવਖਣ੍ਡਂ ਹਤ੍ਥੇ વਾ ਗੀવਾਯਂ વਾ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ, ਕੇਸੇਸੁ વਾ ਅਲ੍ਲੀਯਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਦਾਰਭਰਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਕਸਿਤ੍વਾ વਪਿਤ੍વਾ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਜਨੋ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਏਤੇਸਮ੍ਪਿ ਦੇਤਿ। ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗવਤਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਖੋ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁਨੋ ਕਾਸਾવਕਣ੍ਠਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾ, ਤੇਸੁ ਦੁਸ੍ਸੀਲੇਸੁ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਾਪਾਹਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਙ੍ਘਗਤਂ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਂ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਂ વਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੩੮੦)। ਤਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਨਾਨਾવਿਧਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ‘‘ਪਪਞ੍ਚੋ ਏਸ, ਕਿਂ ਇਮਿਨਾ ਅਮ੍ਹਾਕ’’ਨ੍ਤਿ ਕਾਸਾવਖਣ੍ਡਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਲਿਙ੍ਗਂ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਕਿਰ ਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯੋਨਕਾਨਂ ਸੇਤવਤ੍ਥਾਨਿ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਚਰਣਚਾਰਿਤ੍ਤਂ ਜਾਤਂ। ਏવਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾਯਪਿ ਲਿਙ੍ਗਮਤ੍ਤਂ ਚਿਰਂ ਪવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।

    Ciraṃ pavattissatīti pariyattiyā antarahitāyapi liṅgamattaṃ addhānaṃ pavattissati. Kathaṃ? Gacchante gacchante hi kāle cīvaraggahaṇaṃ pattaggahaṇaṃ samiñjanapasāraṇaṃ ālokitavilokitaṃ na pāsādikaṃ hoti, nigaṇṭhasamaṇā viya alābupattaṃ bhikkhū pattaṃ aggabāhāya parikkhipitvā ādāya vicaranti, ettāvatāpi liṅgaṃ anantarahitameva hoti. Gacchante pana kāle aggabāhato otāretvā hatthena vā sikkāya vā olambetvā vicaranti, cīvarampi rajanasāruppaṃ akatvā oṭṭhaṭṭhivaṇṇaṃ katvā rajanti. Gacchante kāle rajanampi na hoti, dasacchindanaṃ ovaṭṭikāvijjhanaṃ kappamattañca katvā vaḷañjanti, puna ovaṭṭikaṃ vijjhitvā kappaṃ na karonti. Tato ubhayampi akatvā dasā chetvā paribbājakā viya caranti. Gacchante kāle ‘‘ko iminā amhākaṃ attho’’ti khuddakaṃ kāsāvakhaṇḍaṃ hatthe vā gīvāyaṃ vā bandhanti, kesesu vā allīyāpenti, dārabharaṇaṃ karontā kasitvā vapitvā jīvikaṃ kappetvā vicaranti, tadā dakkhiṇaṃ dento jano saṅghaṃ uddissa etesampi deti. Idaṃ sandhāya bhagavatā vuttaṃ ‘‘bhavissanti kho panānanda, anāgatamaddhānaṃ gotrabhuno kāsāvakaṇṭhā dussīlā pāpadhammā, tesu dussīlesu saṅghaṃ uddissa dānaṃ dassanti, tadāpāhaṃ, ānanda, saṅghagataṃ dakkhiṇaṃ asaṅkhyeyyaṃ appameyyaṃ vadāmī’’ti (ma. ni. 3.380). Tato gacchante kāle nānāvidhāni kammāni karontā ‘‘papañco esa, kiṃ iminā amhāka’’nti kāsāvakhaṇḍaṃ chinditvā araññe khipanti, tasmiṃ kāle liṅgaṃ antarahitaṃ nāma hoti. Kassapadasabalassa kira kālato paṭṭhāya yonakānaṃ setavatthāni pārupitvā caraṇacārittaṃ jātaṃ. Evaṃ pariyattiyā antarahitāyapi liṅgamattaṃ ciraṃ pavattissatīti veditabbaṃ.

    ਅਟ੍ਠਗਰੁਧਮ੍ਮਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Aṭṭhagarudhammakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Cūḷavaggapāḷi / ਅਟ੍ਠਗਰੁਧਮ੍ਮਾ • Aṭṭhagarudhammā

    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਗੋਤਮੀવਤ੍ਥੁਕਥਾ • Mahāpajāpatigotamīvatthukathā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਗੋਤਮੀવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Mahāpajāpatigotamīvatthukathāvaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਗੋਤਮੀવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Mahāpajāpatigotamīvatthukathāvaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਗੋਤਮੀવਤ੍ਥੁਕਥਾ • Mahāpajāpatigotamīvatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact