Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဣတိဝုတ္တက-အဋ္ဌကထာ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ၄. အဋ္ဌိပုဉ္ဇသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    4. Aṭṭhipuñjasuttavaṇṇanā

    ၂၄. စတုတ္ထေ ဧကပုဂ္ဂလသ္သာတိ ဧတ္ထ ပုဂ္ဂလောတိ အယံ ဝောဟာရကထာ။ ဗုဒ္ဓသ္သ ဟိ ဘဂဝတော ဒုဝိဓာ ဒေသနာ သမ္မုတိဒေသနာ စ ပရမတ္ထဒေသနာ စာတိ။ တတ္ထ ‘‘ပုဂ္ဂလော, သတ္တော, ဣတ္ထီ, ပုရိသော, ခတ္တိယော, ဗ္ရာဟ္မဏော, ဒေဝော, မာရော’’တိ ဧဝရူပာ သမ္မုတိဒေသနာ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဒုက္ခံ, အနတ္တာ, ခန္ဓာ, ဓာတု, အာယတနာ, သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ ဧဝရူပာ ပရမတ္ထဒေသနာ။ တတ္ထ ဘဂဝာ ယေ သမ္မုတိဝသေန ဒေသနံ သုတ္ဝာ ဝိသေသမဓိဂန္တုံ သမတ္ထာ, နေသံ သမ္မုတိဒေသနံ ဒေသေတိ။ ယေ ပန ပရမတ္ထဝသေန ဒေသနံ သုတ္ဝာ ဝိသေသမဓိဂန္တုံ သမတ္ထာ, တေသံ ပရမတ္ထဒေသနံ ဒေသေတိ။

    24. Catutthe ekapuggalassāti ettha puggaloti ayaṃ vohārakathā. Buddhassa hi bhagavato duvidhā desanā sammutidesanā ca paramatthadesanā cāti. Tattha ‘‘puggalo, satto, itthī, puriso, khattiyo, brāhmaṇo, devo, māro’’ti evarūpā sammutidesanā. ‘‘Aniccaṃ, dukkhaṃ, anattā, khandhā, dhātu, āyatanā, satipaṭṭhānā’’ti evarūpā paramatthadesanā. Tattha bhagavā ye sammutivasena desanaṃ sutvā visesamadhigantuṃ samatthā, nesaṃ sammutidesanaṃ deseti. Ye pana paramatthavasena desanaṃ sutvā visesamadhigantuṃ samatthā, tesaṃ paramatthadesanaṃ deseti.

    တတ္ထာယံ ဥပမာ – ယထာ ဟိ ဒေသဘာသာကုသလော တိဏ္ဏံ ဝေဒာနံ အတ္ထသံဝဏ္ဏနကော အာစရိယော ယေ ဒမိဠဘာသာယ ဝုတ္တေ အတ္ထံ ဇာနန္တိ, တေသံ ဒမိဠဘာသာယ အာစိက္ခတိ။ ယေ အန္ဓကဘာသာဒီသု အညတရာယ, တေသံ တာယ တာယ ဘာသာယ။ ဧဝံ တေ မာဏဝကာ ဆေကံ ဗ္ယတ္တံ အာစရိယမာဂမ္မ ခိပ္ပမေဝ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏ္ဟန္တိ။ တတ္ထ အာစရိယော ဝိယ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ, တယော ဝေဒာ ဝိယ ကထေတဗ္ဗဘာဝေ ဌိတာနိ တီဏိ ပိဋကာနိ, ဒေသဘာသာကောသလ္လမိဝ သမ္မုတိပရမတ္ထကောသလ္လံ, နာနာဒေသဘာသာ မာဏဝကာ ဝိယ သမ္မုတိပရမတ္ထဝသေန ပဋိဝိဇ္ဈနသမတ္ထာ ဝေနေယ္ယာ, အာစရိယသ္သ ဒမိဠဘာသာဒိအာစိက္ခနံ ဝိယ ဘဂဝတော သမ္မုတိပရမတ္ထဝသေန ဒေသနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အာဟ စေတ္ထ –

    Tatthāyaṃ upamā – yathā hi desabhāsākusalo tiṇṇaṃ vedānaṃ atthasaṃvaṇṇanako ācariyo ye damiḷabhāsāya vutte atthaṃ jānanti, tesaṃ damiḷabhāsāya ācikkhati. Ye andhakabhāsādīsu aññatarāya, tesaṃ tāya tāya bhāsāya. Evaṃ te māṇavakā chekaṃ byattaṃ ācariyamāgamma khippameva sippaṃ uggaṇhanti. Tattha ācariyo viya buddho bhagavā, tayo vedā viya kathetabbabhāve ṭhitāni tīṇi piṭakāni, desabhāsākosallamiva sammutiparamatthakosallaṃ, nānādesabhāsā māṇavakā viya sammutiparamatthavasena paṭivijjhanasamatthā veneyyā, ācariyassa damiḷabhāsādiācikkhanaṃ viya bhagavato sammutiparamatthavasena desanā veditabbā. Āha cettha –

    ‘‘ဒုဝေ သစ္စာနိ အက္ခာသိ၊ သမ္ဗုဒ္ဓော ဝဒတံ ဝရော။

    ‘‘Duve saccāni akkhāsi, sambuddho vadataṃ varo;

    သမ္မုတိံ ပရမတ္ထဉ္စ၊ တတိယံ နူပလဗ္ဘတိ။

    Sammutiṃ paramatthañca, tatiyaṃ nūpalabbhati.

    ‘‘သင္ကေတဝစနံ သစ္စံ၊ လောကသမ္မုတိကာရဏာ။

    ‘‘Saṅketavacanaṃ saccaṃ, lokasammutikāraṇā;

    ပရမတ္ထဝစနံ သစ္စံ၊ ဓမ္မာနံ ဘူတကာရဏာ။

    Paramatthavacanaṃ saccaṃ, dhammānaṃ bhūtakāraṇā.

    ‘‘တသ္မာ ဝောဟာရကုသလသ္သ၊ လောကနာထသ္သ သတ္ထုနော။

    ‘‘Tasmā vohārakusalassa, lokanāthassa satthuno;

    သမ္မုတိံ ဝောဟရန္တသ္သ၊ မုသာဝာဒော န ဇာယတီ’’တိ။

    Sammutiṃ voharantassa, musāvādo na jāyatī’’ti.

    အပိစ အဋ္ဌဟိ ကာရဏေဟိ ဘဂဝာ ပုဂ္ဂလကထံ ကထေတိ – ဟိရောတ္တပ္ပဒီပနတ္ထံ, ကမ္မသ္သကတာဒီပနတ္ထံ, ပစ္စတ္တပုရိသကာရဒီပနတ္ထံ, , အာနန္တရိယဒီပနတ္ထံ, ဗ္ရဟ္မဝိဟာရဒီပနတ္ထံ, ပုဗ္ဗေနိဝာသဒီပနတ္ထံ, ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိဒီပနတ္ထံ, လောကသမ္မုတိယာ အပ္ပဟာနတ္ထံ, စာတိ။ ‘‘ခန္ဓဓာတုအာယတနာနိ ဟိရိယန္တိ ဩတ္တပ္ပန္တီ’’တိ ဟိ ဝုတ္တေ မဟာဇနော န ဇာနာတိ, သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ, ပဋိသတ္တု ဝာ ဟောတိ – ‘‘ကိမိဒံ ခန္ဓဓာတုအာယတနာနိ ဟိရိယန္တိ ဩတ္တပ္ပန္တိ နာမာ’’တိ? ‘‘ဣတ္ထီ ဟိရိယတိ ဩတ္တပ္ပတိ, ပုရိသော, ခတ္တိယော, ဗ္ရာဟ္မဏော, ဒေဝော, မာရော’’တိ ပန ဝုတ္တေ ဇာနာတိ, န သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ, န ပဋိသတ္တု ဝာ ဟောတိ။ တသ္မာ ဘဂဝာ ဟိရောတ္တပ္ပဒီပနတ္ထံ ပုဂ္ဂလကထံ ကထေတိ။

    Apica aṭṭhahi kāraṇehi bhagavā puggalakathaṃ katheti – hirottappadīpanatthaṃ, kammassakatādīpanatthaṃ, paccattapurisakāradīpanatthaṃ, , ānantariyadīpanatthaṃ, brahmavihāradīpanatthaṃ, pubbenivāsadīpanatthaṃ, dakkhiṇāvisuddhidīpanatthaṃ, lokasammutiyā appahānatthaṃ, cāti. ‘‘Khandhadhātuāyatanāni hiriyanti ottappantī’’ti hi vutte mahājano na jānāti, sammohaṃ āpajjati, paṭisattu vā hoti – ‘‘kimidaṃ khandhadhātuāyatanāni hiriyanti ottappanti nāmā’’ti? ‘‘Itthī hiriyati ottappati, puriso, khattiyo, brāhmaṇo, devo, māro’’ti pana vutte jānāti, na sammohaṃ āpajjati, na paṭisattu vā hoti. Tasmā bhagavā hirottappadīpanatthaṃ puggalakathaṃ katheti.

    ‘‘ခန္ဓာ ကမ္မသ္သကာ, ဓာတုယော အာယတနာနီ’’တိ ဝုတ္တေပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မာ ကမ္မသ္သကတာဒီပနတ္ထမ္ပိ ပုဂ္ဂလကထံ ကထေတိ။

    ‘‘Khandhā kammassakā, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. Tasmā kammassakatādīpanatthampi puggalakathaṃ katheti.

    ‘‘ဝေဠုဝနာဒယော မဟာဝိဟာရာ ခန္ဓေဟိ ကာရာပိတာ, ဓာတူဟိ အာယတနေဟီ’’တိ ဝုတ္တေပိ ဧသေဝ နယော။ တထာ ‘‘ခန္ဓာ မာတရံ ဇီဝိတာ ဝောရောပေန္တိ, ပိတရံ, အရဟန္တံ, ရုဟိရုပ္ပာဒကမ္မံ, သင္ဃဘေဒကမ္မံ ကရောန္တိ, ဓာတုယော အာယတနာနီ’’တိ ဝုတ္တေပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘ခန္ဓာ မေတ္တာယန္တိ, ဓာတုယော အာယတနာနီ’’တိ ဝုတ္တေပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘ခန္ဓာ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရန္တိ, ဓာတုယော အာယတနာနီ’’တိ ဝုတ္တေပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မာ ဘဂဝာ ပစ္စတ္တပုရိသကာရဒီပနတ္ထံ အာနန္တရိယဒီပနတ္ထံ ဗ္ရဟ္မဝိဟာရဒီပနတ္ထံ ပုဗ္ဗေနိဝာသဒီပနတ္ထဉ္စ ပုဂ္ဂလကထံ ကထေတိ။

    ‘‘Veḷuvanādayo mahāvihārā khandhehi kārāpitā, dhātūhi āyatanehī’’ti vuttepi eseva nayo. Tathā ‘‘khandhā mātaraṃ jīvitā voropenti, pitaraṃ, arahantaṃ, ruhiruppādakammaṃ, saṅghabhedakammaṃ karonti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. ‘‘Khandhā mettāyanti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. ‘‘Khandhā pubbenivāsaṃ anussaranti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi eseva nayo. Tasmā bhagavā paccattapurisakāradīpanatthaṃ ānantariyadīpanatthaṃ brahmavihāradīpanatthaṃ pubbenivāsadīpanatthañca puggalakathaṃ katheti.

    ‘‘ခန္ဓာ ဒာနံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟန္တိ, ဓာတုယော အာယတနာနီ’’တိ ဝုတ္တေပိ မဟာဇနော န ဇာနာတိ, သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ, ပဋိသတ္တု ဝာ ဟောတိ ‘‘ကိမိဒံ ခန္ဓာ ဓာတုယော အာယတနာနိ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟန္တိ နာမာ’’တိ? ‘‘ပုဂ္ဂလာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟန္တီ’’တိ ပန ဝုတ္တေ ဇာနာတိ, န သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတိ, န ပဋိသတ္တု ဝာ ဟောတိ။ တသ္မာ ဘဂဝာ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိဒီပနတ္ထံ ပုဂ္ဂလကထံ ကထေတိ။

    ‘‘Khandhā dānaṃ paṭiggaṇhanti, dhātuyo āyatanānī’’ti vuttepi mahājano na jānāti, sammohaṃ āpajjati, paṭisattu vā hoti ‘‘kimidaṃ khandhā dhātuyo āyatanāni paṭiggaṇhanti nāmā’’ti? ‘‘Puggalā paṭiggaṇhantī’’ti pana vutte jānāti, na sammohaṃ āpajjati, na paṭisattu vā hoti. Tasmā bhagavā dakkhiṇāvisuddhidīpanatthaṃ puggalakathaṃ katheti.

    လောကသမ္မုတိဉ္စ ဗုဒ္ဓာ ဘဂဝန္တော န ပဇဟန္တိ, လောကသမညာယ လောကနိရုတ္တိယာ လောကာဘိလာပေ ဌိတာယေဝ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ တသ္မာ ဘဂဝာ လောကသမ္မုတိယာ အပ္ပဟာနတ္ထမ္ပိ ပုဂ္ဂလကထံ ကထေတိ။ သော ဣဓာပိ လောကဝောဟာရဝသေန ဒေသေတဗ္ဗမတ္ထံ ဒသ္သေန္တော ‘‘ဧကပုဂ္ဂလသ္သာ’’တိအာဒိမာဟ။

    Lokasammutiñca buddhā bhagavanto na pajahanti, lokasamaññāya lokaniruttiyā lokābhilāpe ṭhitāyeva dhammaṃ desenti. Tasmā bhagavā lokasammutiyā appahānatthampi puggalakathaṃ katheti. So idhāpi lokavohāravasena desetabbamatthaṃ dassento ‘‘ekapuggalassā’’tiādimāha.

    တတ္ထ ဧကပုဂ္ဂလသ္သာတိ ဧကသတ္တသ္သ။ ကပ္ပန္တိ မဟာကပ္ပံ။ ယဒိပိ အစ္စန္တသံယောဂေ ဣဒံ ဥပယောဂဝစနံ, ယတ္ထ ပန သတ္တာနံ သန္ဓာဝနံ သံသရဏံ သမ္ဘဝတိ, တသ္သ ဝသေန ဂဟေတဗ္ဗံ။ အဋ္ဌိကင္ကလောတိ အဋ္ဌိဘာဂော။ ‘‘အဋ္ဌိခလော’’တိပိ ပဌန္တိ, အဋ္ဌိသဉ္စယောတိ အတ္ထော။ အဋ္ဌိပုဉ္ဇောတိ အဋ္ဌိသမူဟော။ အဋ္ဌိရာသီတိ တသ္သေဝ ဝေဝစနံ။ ကေစိ ပန ‘‘ကဋိပ္ပမာဏတော ဟေဋ္ဌာ သမူဟော ကင္ကလော နာမ, တတော ဥပရိ ယာဝ တာလပ္ပမာဏံ ပုဉ္ဇော, တတော ဥပရိ ရာသီ’’တိ ဝဒန္တိ။ တံ တေသံ မတိမတ္တံ။ သဗ္ဗမေတံ သမူဟသ္သေဝ ပရိယာယဝစနံ ဝေပုလ္လသ္သေဝ ဥပမာဘာဝေန အာဟဋတ္တာ။

    Tattha ekapuggalassāti ekasattassa. Kappanti mahākappaṃ. Yadipi accantasaṃyoge idaṃ upayogavacanaṃ, yattha pana sattānaṃ sandhāvanaṃ saṃsaraṇaṃ sambhavati, tassa vasena gahetabbaṃ. Aṭṭhikaṅkaloti aṭṭhibhāgo. ‘‘Aṭṭhikhalo’’tipi paṭhanti, aṭṭhisañcayoti attho. Aṭṭhipuñjoti aṭṭhisamūho. Aṭṭhirāsīti tasseva vevacanaṃ. Keci pana ‘‘kaṭippamāṇato heṭṭhā samūho kaṅkalo nāma, tato upari yāva tālappamāṇaṃ puñjo, tato upari rāsī’’ti vadanti. Taṃ tesaṃ matimattaṃ. Sabbametaṃ samūhasseva pariyāyavacanaṃ vepullasseva upamābhāvena āhaṭattā.

    သစေ သံဟာရကော အသ္သာတိ အဝိပ္ပကိရဏဝသေန သံဟရိတ္ဝာ ဌပေတာ ကောစိ ယဒိ သိယာတိ ပရိကပ္ပနဝသေန ဝဒတိ။ သမ္ဘတဉ္စ န ဝိနသ္သေယ္ယာတိ တထာ ကေနစိ သမ္ဘတဉ္စ တံ အဋ္ဌိကင္ကလံ အန္တရဓာနာဘာဝေန ပူတိဘူတံ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏဉ္စ အဟုတ္ဝာ သစေ န ဝိနသ္သေယ္ယာတိ ပရိကပ္ပနဝသေနေဝ ဝဒတိ။ အယဉ္ဟေတ္ထ အတ္ထော – ဘိက္ခဝေ, ဧကသ္သ သတ္တသ္သ ကမ္မကိလေသေဟိ အပရာပရုပ္ပတ္တိဝသေန ဧကံ မဟာကပ္ပံ သန္ဓာဝန္တသ္သ သံသရန္တသ္သ ဧဝံ မဟာအဋ္ဌိသဉ္စယော ဘဝေယ္ယ, အာရောဟပရိဏာဟေဟိ ယတ္တကောယံ ဝေပုလ္လပဗ္ဗတော။ သစေ ပနသ္သ ကောစိ သံဟရိတ္ဝာ ဌပေတာ ဘဝေယ္ယ, သမ္ဘတဉ္စ တံ သစေ အဝိနသ္သန္တံ တိဋ္ဌေယ္ယာတိ။ အယဉ္စ နယော နိဗ္ဗုတပ္ပဒီပေ ဝိယ ဘိဇ္ဇနသဘာဝေ ကဠေဝရနိက္ခေပရဟိတေ ဩပပာတိကတ္တဘာဝေ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အနဋ္ဌိကေ စ ခုဒ္ဒကတ္တဘာဝေ ဝဇ္ဇေတ္ဝာ ဝုတ္တော။ ကေစိ ပန ‘‘ပရိကပ္ပနဝသေန ဣမသ္သ နယသ္သ အာဟဋတ္တာ တေသမ္ပိ ယဒိ သိယာ အဋ္ဌိကင္ကလော, တေနာပိ သဟေဝ အယံ အဋ္ဌိပုဉ္ဇပရိမာဏော ဝုတ္တော’’တိ ဝဒန္တိ။ အပရေ ပန ‘‘နယိဒမေဝံ လဗ္ဘမာနသ္သေဝ အဋ္ဌိပုဉ္ဇသ္သ ဝသေန သဗ္ဗညုတညာဏေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတ္ဝာ ဣမသ္သ ပရိမာဏသ္သ ဝုတ္တတာ။ တသ္မာ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ။

    Sace saṃhārako assāti avippakiraṇavasena saṃharitvā ṭhapetā koci yadi siyāti parikappanavasena vadati. Sambhatañca na vinasseyyāti tathā kenaci sambhatañca taṃ aṭṭhikaṅkalaṃ antaradhānābhāvena pūtibhūtaṃ cuṇṇavicuṇṇañca ahutvā sace na vinasseyyāti parikappanavaseneva vadati. Ayañhettha attho – bhikkhave, ekassa sattassa kammakilesehi aparāparuppattivasena ekaṃ mahākappaṃ sandhāvantassa saṃsarantassa evaṃ mahāaṭṭhisañcayo bhaveyya, ārohapariṇāhehi yattakoyaṃ vepullapabbato. Sace panassa koci saṃharitvā ṭhapetā bhaveyya, sambhatañca taṃ sace avinassantaṃ tiṭṭheyyāti. Ayañca nayo nibbutappadīpe viya bhijjanasabhāve kaḷevaranikkheparahite opapātikattabhāve sabbena sabbaṃ anaṭṭhike ca khuddakattabhāve vajjetvā vutto. Keci pana ‘‘parikappanavasena imassa nayassa āhaṭattā tesampi yadi siyā aṭṭhikaṅkalo, tenāpi saheva ayaṃ aṭṭhipuñjaparimāṇo vutto’’ti vadanti. Apare pana ‘‘nayidamevaṃ labbhamānasseva aṭṭhipuñjassa vasena sabbaññutaññāṇena paricchinditvā imassa parimāṇassa vuttatā. Tasmā vuttanayeneva attho gahetabbo’’ti.

    ဂာထာသု မဟေသိနာတိ မဟန္တေ သီလက္ခန္ဓာဒယော ဧသတိ ဂဝေသတီတိ မဟေသီ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော။ ‘‘ဣတိ ဝုတ္တံ မဟေသိနာ’’တိ စ ဘဂဝာ ‘‘ဒသဗလသမန္နာဂတော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော’’တိအာဒီသု ဝိယ အတ္တာနံ အညံ ဝိယ ကတ္ဝာ ဒသ္သေတိ။ ဝေပုလ္လောတိ ရာဇဂဟံ ပရိဝာရေတ္ဝာ ဌိတေသု ပဉ္စသု ပဗ္ဗတေသု ဝိပုလဘာဝတော ဝေပုလ္လောတိ လဒ္ဓနာမော။ တတော ဧဝ မဟာ, ဌိတဒိသာဘာဂဝသေန ဥတ္တရော ဂိဇ္ဈကူဋသ္သ။ ဂိရိဗ္ဗဇေတိ ဂိရိဗ္ဗဇပုရနာမကသ္သ ရာဇဂဟသ္သ သမီပေ။

    Gāthāsu mahesināti mahante sīlakkhandhādayo esati gavesatīti mahesī, sammāsambuddho. ‘‘Iti vuttaṃ mahesinā’’ti ca bhagavā ‘‘dasabalasamannāgato, bhikkhave, tathāgato’’tiādīsu viya attānaṃ aññaṃ viya katvā dasseti. Vepulloti rājagahaṃ parivāretvā ṭhitesu pañcasu pabbatesu vipulabhāvato vepulloti laddhanāmo. Tato eva mahā, ṭhitadisābhāgavasena uttaro gijjhakūṭassa. Giribbajeti giribbajapuranāmakassa rājagahassa samīpe.

    ဧတ္တာဝတာ ဘဂဝာ ‘‘ဧတ္တကေနာပိ ကာလေန အနုပစ္ဆိန္နဘဝမူလသ္သ အပရိညာတဝတ္ထုကသ္သ ပုထုဇ္ဇနသ္သ အယမီဒိသီ ကဋသိဝဍ္ဎနာ’’တိ ဝဋ္ဋေ အာဒီနဝံ ဒသ္သေတ္ဝာ ဣဒာနိ ယေသံ အရိယသစ္စာနံ အနနုဗောဓာ အပ္ပဋိဝေဓာ အန္ဓပုထုဇ္ဇနသ္သ ဧဝံ ကဋသိဝဍ္ဎနာ, တာနိ အရိယသစ္စာနိ ဒိဋ္ဌဝတော အရိယပုဂ္ဂလသ္သ အယံ နတ္ထီတိ ဒသ္သေန္တော ‘‘ယတော စ အရိယသစ္စာနီ’’တိအာဒိမာဟ။

    Ettāvatā bhagavā ‘‘ettakenāpi kālena anupacchinnabhavamūlassa apariññātavatthukassa puthujjanassa ayamīdisī kaṭasivaḍḍhanā’’ti vaṭṭe ādīnavaṃ dassetvā idāni yesaṃ ariyasaccānaṃ ananubodhā appaṭivedhā andhaputhujjanassa evaṃ kaṭasivaḍḍhanā, tāni ariyasaccāni diṭṭhavato ariyapuggalassa ayaṃ natthīti dassento ‘‘yato ca ariyasaccānī’’tiādimāha.

    တတ္ထ ယတောတိ ယဒာ။ အရိယသစ္စာနီတိ အရဏီယတော အရိယာနိ, အဝိတထဘာဝေန သစ္စာနိ စာတိ အရိယသစ္စာနိ, အရိယဘာဝကရာနိ ဝာ သစ္စာနိ အရိယသစ္စာနိ, အရိယေဟိ ဝာ ဗုဒ္ဓာဒီဟိ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗာနိ သစ္စာနိ အရိယသစ္စာနိ။ အထ ဝာ အရိယသ္သ သစ္စာနိ အရိယသစ္စာနိ။ သဒေဝကေန ဟိ လောကေန သရဏန္တိ အရဏီယတော အရိယော ဘဂဝာ, တေန သယမ္ဘုဉာဏေန ဒိဋ္ဌတ္တာ တသ္သ သစ္စာနီတိ အရိယသစ္စာနိ။ သမ္မပ္ပညာယ ပသ္သတီတိ သမ္မာ ဟေတုနာ ဉာယေန ဝိပသ္သနာပညာသဟိတာယ မဂ္ဂပညာယ ပရိညာပဟာနသစ္ဆိကိရိယာဘာဝနာဘိသမယဝသေန ပသ္သတိ။ ဒုက္ခန္တိအာဒိ အရိယသစ္စာနံ သရူပဒသ္သနံ။ တတ္ထ အနေကူပဒ္ဒဝာဓိဋ္ဌာနတာယ ကုစ္ဆိတဘာဝတော ဗာလဇနပရိကပ္ပိတဓုဝသုဘသုခတ္တဝိရဟေန တုစ္ဆဘာဝတော စ ဒုက္ခံ။ ဒုက္ခံ သမုပ္ပဇ္ဇတိ ဧတေနာတိ ဒုက္ခသမုပ္ပာဒော, ဒုက္ခသမုဒယော။ ဒုက္ခံ အတိက္ကမတိ ဧတေန အာရမ္မဏပ္ပစ္စယဘူတေန, ဧတ္ထ ဝာတိ ဒုက္ခသ္သ အတိက္ကမော, နိဗ္ဗာနံ။ အာရကတ္တာ ကိလေသေဟိ အရဏီယတော စ အရိယော။ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒီနံ အဋ္ဌန္နံ အင္ဂာနံ ဝသေန အဋ္ဌင္ဂိကော။ မာရေန္တော ကိလေသေ ဂစ္ဆတိ, နိဗ္ဗာနတ္ထိကေဟိ မဂ္ဂီယတိ, သယံ ဝာ နိဗ္ဗာနံ မဂ္ဂတီတိ မဂ္ဂော။ တတော ဧဝ ဒုက္ခသ္သ ဥပသမံ နိရောဓံ ဂစ္ဆတီတိ ဒုက္ခူပသမဂာမီ။ ယတော သမ္မပ္ပညာယ ပသ္သတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

    Tattha yatoti yadā. Ariyasaccānīti araṇīyato ariyāni, avitathabhāvena saccāni cāti ariyasaccāni, ariyabhāvakarāni vā saccāni ariyasaccāni, ariyehi vā buddhādīhi paṭivijjhitabbāni saccāni ariyasaccāni. Atha vā ariyassa saccāni ariyasaccāni. Sadevakena hi lokena saraṇanti araṇīyato ariyo bhagavā, tena sayambhuñāṇena diṭṭhattā tassa saccānīti ariyasaccāni. Sammappaññāya passatīti sammā hetunā ñāyena vipassanāpaññāsahitāya maggapaññāya pariññāpahānasacchikiriyābhāvanābhisamayavasena passati. Dukkhantiādi ariyasaccānaṃ sarūpadassanaṃ. Tattha anekūpaddavādhiṭṭhānatāya kucchitabhāvato bālajanaparikappitadhuvasubhasukhattavirahena tucchabhāvato ca dukkhaṃ. Dukkhaṃ samuppajjati etenāti dukkhasamuppādo, dukkhasamudayo. Dukkhaṃ atikkamati etena ārammaṇappaccayabhūtena, ettha vāti dukkhassa atikkamo, nibbānaṃ. Ārakattā kilesehi araṇīyato ca ariyo. Sammādiṭṭhiādīnaṃ aṭṭhannaṃ aṅgānaṃ vasena aṭṭhaṅgiko. Mārento kilese gacchati, nibbānatthikehi maggīyati, sayaṃ vā nibbānaṃ maggatīti maggo. Tato eva dukkhassa upasamaṃ nirodhaṃ gacchatīti dukkhūpasamagāmī. Yato sammappaññāya passatīti sambandho.

    သတ္တက္ခတ္တုံ ပရမံ, သန္ဓာဝိတ္ဝာန ပုဂ္ဂလောတိ သော ဧဝံ စတုသစ္စဒသ္သာဝီ အရိယပုဂ္ဂလော သောတာပန္နော သဗ္ဗမုဒိန္ဒ္ရိယော သမာနော သတ္တဝာရပရမံယေဝ ဘဝာဒီသု အပရာပရုပ္ပတ္တိဝသေန သန္ဓာဝိတ္ဝာ သံသရိတ္ဝာ။ ဧကဗီဇီ, ကောလံကောလော, သတ္တက္ခတ္တုပရမောတိ ဣန္ဒ္ရိယာနံ တိက္ခမဇ္ဈိမမုဒုဘာဝေန တယော ဟိ သောတာပန္နာ။ တေသု သဗ္ဗမုဒိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေနိဒံ ဝုတ္တံ ‘‘သ သတ္တက္ခတ္တုံ ပရမံ, သန္ဓာဝိတ္ဝာနာ’’တိ ။ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတီတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခသ္သ အန္တကရော ပရိယောသာနကရော ဟောတိ။ ကထံ? သဗ္ဗသံယောဇနက္ခယာ အနုပုဗ္ဗေန အဂ္ဂမဂ္ဂံ အဓိဂန္တ္ဝာ နိရဝသေသာနံ သံယောဇနာနံ ခေပနာတိ အရဟတ္တဖလေနေဝ ဒေသနာယ ကူဋံ ဂဏ္ဟိ။

    Sasattakkhattuṃ paramaṃ, sandhāvitvāna puggaloti so evaṃ catusaccadassāvī ariyapuggalo sotāpanno sabbamudindriyo samāno sattavāraparamaṃyeva bhavādīsu aparāparuppattivasena sandhāvitvā saṃsaritvā. Ekabījī, kolaṃkolo, sattakkhattuparamoti indriyānaṃ tikkhamajjhimamudubhāvena tayo hi sotāpannā. Tesu sabbamudindriyassa vasenidaṃ vuttaṃ ‘‘sa sattakkhattuṃ paramaṃ, sandhāvitvānā’’ti . Dukkhassantakaro hotīti vaṭṭadukkhassa antakaro pariyosānakaro hoti. Kathaṃ? Sabbasaṃyojanakkhayā anupubbena aggamaggaṃ adhigantvā niravasesānaṃ saṃyojanānaṃ khepanāti arahattaphaleneva desanāya kūṭaṃ gaṇhi.

    စတုတ္ထသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Catutthasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဣတိဝုတ္တကပာဠိ • Itivuttakapāḷi / ၄. အဋ္ဌိပုဉ္ဇသုတ္တံ • 4. Aṭṭhipuñjasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact