| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
અવિસ્સજ્જિયવત્થુકથાવણ્ણના
Avissajjiyavatthukathāvaṇṇanā
૩૨૧. અરઞ્જરોતિ બહુઉદકગણ્હનકા મહાચાટિ. જલં ગણ્હિતું અલન્તિ અરઞ્જરો. ‘‘વટ્ટચાટિ વિય હુત્વા થોકં દીઘમુખો મજ્ઝે પરિચ્છેદં દસ્સેત્વા કતો’’તિ ગણ્ઠિપદેસુ વુત્તં. પઞ્ચનિમ્મલલોચનોતિ મંસદિબ્બધમ્મબુદ્ધસમન્તચક્ખુવસેન પઞ્ચલોચનો.
321.Arañjaroti bahuudakagaṇhanakā mahācāṭi. Jalaṃ gaṇhituṃ alanti arañjaro. ‘‘Vaṭṭacāṭi viya hutvā thokaṃ dīghamukho majjhe paricchedaṃ dassetvā kato’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Pañcanimmalalocanoti maṃsadibbadhammabuddhasamantacakkhuvasena pañcalocano.
થાવરેન ચ થાવરં ગરુભણ્ડેન ચ ગરુભણ્ડન્તિ એત્થ પઞ્ચસુ કોટ્ઠાસેસુ પુરિમદ્વયં થાવરં, પચ્છિમત્તયં ગરુભણ્ડન્તિ વેદિતબ્બં. જાનાપેત્વાતિ ભિક્ખુસઙ્ઘં જાનાપેત્વા. કપ્પિયમઞ્ચા સમ્પટિચ્છિતબ્બાતિ ‘‘સઙ્ઘસ્સ દેમા’’તિ દિન્નં સન્ધાય વુત્તં. સચે પન ‘‘વિહારસ્સ દેમા’’તિ વદન્તિ, સુવણ્ણરજતમયાદિઅકપ્પિયમઞ્ચેપિ સમ્પટિચ્છિતું વટ્ટતિ. ન કેવલં…પે॰… પરિવત્તેતું વટ્ટન્તીતિ ઇમિના અથાવરેન થાવરમ્પિ અથાવરમ્પિ પરિવત્તેતું વટ્ટતીતિ દસ્સેતિ. થાવરેન અથાવરમેવ હિ પરિવત્તેતું ન વટ્ટતિ. અકપ્પિયં વા મહગ્ઘં કપ્પિયં વાતિ એત્થ અકપ્પિયં નામ સુવણ્ણમયમઞ્ચાદિ અકપ્પિયભિસિબિમ્બોહનાનિ ચ. મહગ્ઘં કપ્પિયં નામ દન્તમયમઞ્ચાદિ પાવારાદિકપ્પિયઅત્થરણાદીનિ ચ.
Thāvarenaca thāvaraṃ garubhaṇḍena ca garubhaṇḍanti ettha pañcasu koṭṭhāsesu purimadvayaṃ thāvaraṃ, pacchimattayaṃ garubhaṇḍanti veditabbaṃ. Jānāpetvāti bhikkhusaṅghaṃ jānāpetvā. Kappiyamañcā sampaṭicchitabbāti ‘‘saṅghassa demā’’ti dinnaṃ sandhāya vuttaṃ. Sace pana ‘‘vihārassa demā’’ti vadanti, suvaṇṇarajatamayādiakappiyamañcepi sampaṭicchituṃ vaṭṭati. Na kevalaṃ…pe… parivattetuṃ vaṭṭantīti iminā athāvarena thāvarampi athāvarampi parivattetuṃ vaṭṭatīti dasseti. Thāvarena athāvarameva hi parivattetuṃ na vaṭṭati. Akappiyaṃ vā mahagghaṃ kappiyaṃ vāti ettha akappiyaṃ nāma suvaṇṇamayamañcādi akappiyabhisibimbohanāni ca. Mahagghaṃ kappiyaṃ nāma dantamayamañcādi pāvārādikappiyaattharaṇādīni ca.
પારિહારિયં ન વટ્ટતીતિ અત્તનો સન્તકં વિય ગહેત્વા પરિહરિતું ન વટ્ટતિ. ‘‘ગિહિવિકતનીહારેનેવ પરિભુઞ્જિતબ્બ’’ન્તિ ઇમિના સચે આરામિકાદયો પટિસામેત્વા પટિદેન્તિ, પરિભુઞ્જિતું વટ્ટતીતિ દસ્સેતિ. ‘‘પણ્ણસૂચિ નામ લેખની’’તિ મહાગણ્ઠિપદે વુત્તં.
Pārihāriyaṃ na vaṭṭatīti attano santakaṃ viya gahetvā pariharituṃ na vaṭṭati. ‘‘Gihivikatanīhāreneva paribhuñjitabba’’nti iminā sace ārāmikādayo paṭisāmetvā paṭidenti, paribhuñjituṃ vaṭṭatīti dasseti. ‘‘Paṇṇasūci nāma lekhanī’’ti mahāgaṇṭhipade vuttaṃ.
‘‘અડ્ઢબાહૂતિ કપ્પરતો પટ્ઠાય યાવ અંસકૂટ’’ન્તિ ગણ્ઠિપદેસુ વુત્તં. અડ્ઢબાહુ નામ વિદત્થિચતુરઙ્ગુલન્તિપિ વદન્તિ. તત્થજાતકાતિ સઙ્ઘિકભૂમિયં જાતા. અટ્ઠઙ્ગુલસૂચિદણ્ડમત્તોતિ દીઘતો અટ્ઠઙ્ગુલમત્તો પરિણાહતો પણ્ણસૂચિદણ્ડમત્તો. મુઞ્જપબ્બજાનંયેવ પાળિયં વિસું આગતત્તા ‘‘મુઞ્જં પબ્બજઞ્ચ ઠપેત્વા’’તિ વુત્તં. અટ્ઠઙ્ગુલપ્પમાણોતિ દીઘતો અટ્ઠઙ્ગુલપ્પમાણો. ઘટ્ટનફલકં નામ યત્થ ઠપેત્વા રજિતચીવરં હત્થેન ઘટ્ટેન્તિ. ઘટ્ટનમુગ્ગરો નામ અનુવાતાદિઘટ્ટનત્થં કતોતિ વદન્તિ. અમ્બણન્તિ ફલકેહિ પોક્ખરણીસદિસં કતપાનીયભાજનં. રજનદોણીતિ યત્થ પક્કરજનં આકિરિત્વા ઠપેન્તિ. ભૂમત્થરણં કાતું વટ્ટતીતિ અકપ્પિયચમ્મં સન્ધાય વુત્તં. પચ્ચત્થરણગતિકન્તિ ઇમિના મઞ્ચપીઠેપિ અત્થરિતું વટ્ટતીતિ દીપેતિ. પાવારાદિપચ્ચત્થરણમ્પિ ગરુભણ્ડન્તિ એકે, નોતિ અપરે, વીમંસિત્વા ગહેતબ્બં. મુટ્ઠિપણ્ણન્તિ તાલપણ્ણં સન્ધાય વુત્તં.
‘‘Aḍḍhabāhūti kapparato paṭṭhāya yāva aṃsakūṭa’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Aḍḍhabāhu nāma vidatthicaturaṅgulantipi vadanti. Tatthajātakāti saṅghikabhūmiyaṃ jātā. Aṭṭhaṅgulasūcidaṇḍamattoti dīghato aṭṭhaṅgulamatto pariṇāhato paṇṇasūcidaṇḍamatto. Muñjapabbajānaṃyeva pāḷiyaṃ visuṃ āgatattā ‘‘muñjaṃ pabbajañca ṭhapetvā’’ti vuttaṃ. Aṭṭhaṅgulappamāṇoti dīghato aṭṭhaṅgulappamāṇo. Ghaṭṭanaphalakaṃ nāma yattha ṭhapetvā rajitacīvaraṃ hatthena ghaṭṭenti. Ghaṭṭanamuggaro nāma anuvātādighaṭṭanatthaṃ katoti vadanti. Ambaṇanti phalakehi pokkharaṇīsadisaṃ katapānīyabhājanaṃ. Rajanadoṇīti yattha pakkarajanaṃ ākiritvā ṭhapenti. Bhūmattharaṇaṃ kātuṃ vaṭṭatīti akappiyacammaṃ sandhāya vuttaṃ. Paccattharaṇagatikanti iminā mañcapīṭhepi attharituṃ vaṭṭatīti dīpeti. Pāvārādipaccattharaṇampi garubhaṇḍanti eke, noti apare, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Muṭṭhipaṇṇanti tālapaṇṇaṃ sandhāya vuttaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi / અવિસ્સજ્જિયવત્થુ • Avissajjiyavatthu
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / અવિસ્સજ્જિયવત્થુકથા • Avissajjiyavatthukathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / અવિસ્સજ્જિયવત્થુકથાવણ્ણના • Avissajjiyavatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / અવિસ્સજ્જિયવત્થુકથાવણ્ણના • Avissajjiyavatthukathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / અવિસ્સજ્જિયવત્થુકથા • Avissajjiyavatthukathā
