| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
(૧૨) ૨. આયાચનવગ્ગવણ્ણના
(12) 2. Āyācanavaggavaṇṇanā
૧૩૧. દુતિયસ્સ પઠમે એવં સમ્મા આયાચમાનો આયાચેય્યાતિ સદ્ધો ભિક્ખુ ઉટ્ઠહિત્વા ‘‘યાદિસો સારિપુત્તત્થેરો પઞ્ઞાય, અહમ્પિ તાદિસો હોમિ. યાદિસો મહામોગ્ગલ્લાનત્થેરો ઇદ્ધિયા, અહમ્પિ તાદિસો હોમી’’તિ એવં આયાચન્તો પિહેન્તો પત્થેન્તો યં અત્થિ, તસ્સેવ પત્થિતત્તા સમ્મા પત્થેય્ય નામ. ઇતો ઉત્તરિ પત્થેન્તો મિચ્છા પત્થેય્ય. એવરૂપા હિ પત્થના યં નત્થિ, તસ્સ પત્થિતત્તા મિચ્છાપત્થના નામ હોતિ. કિં કારણા? એસા, ભિક્ખવે, તુલા એતં પમાણન્તિ યથા હિ સુવણ્ણં વા હિરઞ્ઞં વા તુલેન્તસ્સ તુલા ઇચ્છિતબ્બા, ધઞ્ઞં મિનન્તસ્સ માનન્તિ તુલને તુલા, મિનને ચ માનં પમાણં હોતિ, એવમેવ મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં એસા તુલા એતં પમાણં યદિદં સારિપુત્તમોગ્ગલ્લાના. તે ગહેત્વા ‘‘અહમ્પિ ઞાણેન વા ઇદ્ધિયા વા એતમ્પમાણો હોમી’’તિ અત્તાનં તુલેતું વા પમાણેતું વા સક્કા, ન ઇતો અઞ્ઞથા.
131. Dutiyassa paṭhame evaṃ sammā āyācamāno āyāceyyāti saddho bhikkhu uṭṭhahitvā ‘‘yādiso sāriputtatthero paññāya, ahampi tādiso homi. Yādiso mahāmoggallānatthero iddhiyā, ahampi tādiso homī’’ti evaṃ āyācanto pihento patthento yaṃ atthi, tasseva patthitattā sammā pattheyya nāma. Ito uttari patthento micchā pattheyya. Evarūpā hi patthanā yaṃ natthi, tassa patthitattā micchāpatthanā nāma hoti. Kiṃ kāraṇā? Esā, bhikkhave, tulā etaṃ pamāṇanti yathā hi suvaṇṇaṃ vā hiraññaṃ vā tulentassa tulā icchitabbā, dhaññaṃ minantassa mānanti tulane tulā, minane ca mānaṃ pamāṇaṃ hoti, evameva mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ esā tulā etaṃ pamāṇaṃ yadidaṃ sāriputtamoggallānā. Te gahetvā ‘‘ahampi ñāṇena vā iddhiyā vā etampamāṇo homī’’ti attānaṃ tuletuṃ vā pamāṇetuṃ vā sakkā, na ito aññathā.
૧૩૨. દુતિયાદીસુપિ એસેવ નયો. ઇદં પનેત્થ વિસેસમત્તં – ખેમા ચ ભિક્ખુની ઉપ્પલવણ્ણા ચાતિ એતાસુ હિ ખેમા પઞ્ઞાય અગ્ગા, ઉપ્પલવણ્ણા ઇદ્ધિયા. તસ્મા ‘‘પઞ્ઞાય વા ઇદ્ધિયા વા એતાદિસી હોમી’’તિ સમ્મા આયાચમાના આયાચેય્ય. તથા ચિત્તો ગહપતિ પઞ્ઞાય અગ્ગો, હત્થકો રાજકુમારો મહિદ્ધિકતાય. તસ્મા ‘‘પઞ્ઞાય વા ઇદ્ધિયા વા એદિસો હોમી’’તિ સમ્મા આયાચમાનો આયાચેય્ય. ખુજ્જુત્તરાપિ મહાપઞ્ઞતાય અગ્ગા, નન્દમાતા મહિદ્ધિકતાય. તસ્મા ‘‘પઞ્ઞાય વા ઇદ્ધિયા વા એતાદિસી હોમી’’તિ સમ્મા આયાચમાના આયાચેય્ય.
132. Dutiyādīsupi eseva nayo. Idaṃ panettha visesamattaṃ – khemā ca bhikkhunī uppalavaṇṇā cāti etāsu hi khemā paññāya aggā, uppalavaṇṇā iddhiyā. Tasmā ‘‘paññāya vā iddhiyā vā etādisī homī’’ti sammā āyācamānā āyāceyya. Tathā citto gahapati paññāya aggo, hatthako rājakumāro mahiddhikatāya. Tasmā ‘‘paññāya vā iddhiyā vā ediso homī’’ti sammā āyācamāno āyāceyya. Khujjuttarāpi mahāpaññatāya aggā, nandamātā mahiddhikatāya. Tasmā ‘‘paññāya vā iddhiyā vā etādisī homī’’ti sammā āyācamānā āyāceyya.
૧૩૫. પઞ્ચમે ખતન્તિ ગુણાનં ખતત્તા ખતં. ઉપહતન્તિ ગુણાનં ઉપહતત્તા ઉપહતં, છિન્નગુણં નટ્ઠગુણન્તિ અત્થો. અત્તાનં પરિહરતીતિ નિગ્ગુણં અત્તાનં જગ્ગતિ ગોપાયતિ. સાવજ્જોતિ સદોસો. સાનુવજ્જોતિ સઉપવાદો. પસવતીતિ પટિલભતિ. અનનુવિચ્ચાતિ અજાનિત્વા અવિનિચ્છિનિત્વા. અપરિયોગાહેત્વાતિ અનનુપવિસિત્વા. અવણ્ણારહસ્સાતિ અવણ્ણયુત્તસ્સ મિચ્છાપટિપન્નસ્સ તિત્થિયસ્સ વા તિત્થિયસાવકસ્સ વા. વણ્ણં ભાસતીતિ ‘‘સુપ્પટિપન્નો એસ સમ્માપટિપન્નો’’તિ ગુણં કથેતિ. વણ્ણારહસ્સાતિ બુદ્ધાદીસુ અઞ્ઞતરસ્સ સમ્માપટિપન્નસ્સ. અવણ્ણં ભાસતીતિ ‘‘દુપ્પટિપન્નો એસ મિચ્છાપટિપન્નો’’તિ અગુણં કથેતિ. અવણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસતીતિ ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો દુપ્પટિપન્નાનં મિચ્છાપટિપન્નાનં તિત્થિયાનં તિત્થિયસાવકાનં ‘‘ઇતિપિ દુપ્પટિપન્ના ઇતિપિ મિચ્છાપટિપન્ના’’તિ અવણ્ણં ભાસતિ. વણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસતીતિ સુપ્પટિપન્નાનં સમ્માપટિપન્નાનં બુદ્ધાનં બુદ્ધસાવકાનં ‘‘ઇતિપિ સુપ્પટિપન્ના ઇતિપિ સમ્માપટિપન્ના’’તિ વણ્ણં ભાસતિ.
135. Pañcame khatanti guṇānaṃ khatattā khataṃ. Upahatanti guṇānaṃ upahatattā upahataṃ, chinnaguṇaṃ naṭṭhaguṇanti attho. Attānaṃ pariharatīti nigguṇaṃ attānaṃ jaggati gopāyati. Sāvajjoti sadoso. Sānuvajjoti saupavādo. Pasavatīti paṭilabhati. Ananuviccāti ajānitvā avinicchinitvā. Apariyogāhetvāti ananupavisitvā. Avaṇṇārahassāti avaṇṇayuttassa micchāpaṭipannassa titthiyassa vā titthiyasāvakassa vā. Vaṇṇaṃ bhāsatīti ‘‘suppaṭipanno esa sammāpaṭipanno’’ti guṇaṃ katheti. Vaṇṇārahassāti buddhādīsu aññatarassa sammāpaṭipannassa. Avaṇṇaṃ bhāsatīti ‘‘duppaṭipanno esa micchāpaṭipanno’’ti aguṇaṃ katheti. Avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsatīti idhekacco puggalo duppaṭipannānaṃ micchāpaṭipannānaṃ titthiyānaṃ titthiyasāvakānaṃ ‘‘itipi duppaṭipannā itipi micchāpaṭipannā’’ti avaṇṇaṃ bhāsati. Vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsatīti suppaṭipannānaṃ sammāpaṭipannānaṃ buddhānaṃ buddhasāvakānaṃ ‘‘itipi suppaṭipannā itipi sammāpaṭipannā’’ti vaṇṇaṃ bhāsati.
૧૩૬. છટ્ઠે અપ્પસાદનીયે ઠાનેતિ અપ્પસાદકારણે. પસાદં ઉપદંસેતીતિ દુપ્પટિપદાય મિચ્છાપટિપદાય ‘‘અયં સુપ્પટિપદા સમ્માપટિપદા’’તિ પસાદં જનેતિ. પસાદનીયે ઠાને અપ્પસાદન્તિ સુપ્પટિપદાય સમ્માપટિપદાય ‘‘અયં દુપ્પટિપદા મિચ્છાપટિપદા’’તિ અપ્પસાદં જનેતીતિ. સેસમેત્થ ઉત્તાનમેવ.
136. Chaṭṭhe appasādanīye ṭhāneti appasādakāraṇe. Pasādaṃupadaṃsetīti duppaṭipadāya micchāpaṭipadāya ‘‘ayaṃ suppaṭipadā sammāpaṭipadā’’ti pasādaṃ janeti. Pasādanīye ṭhāne appasādanti suppaṭipadāya sammāpaṭipadāya ‘‘ayaṃ duppaṭipadā micchāpaṭipadā’’ti appasādaṃ janetīti. Sesamettha uttānameva.
૧૩૭. સત્તમે દ્વીસૂતિ દ્વીસુ ઓકાસેસુ દ્વીસુ કારણેસુ. મિચ્છાપટિપજ્જમાનોતિ મિચ્છાપટિપત્તિં પટિપજ્જમાનો. માતરિ ચ પિતરિ ચાતિ મિત્તવિન્દકો વિય માતરિ, અજાતસત્તુ વિય પિતરિ. સુક્કપક્ખો વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બો.
137.Sattame dvīsūti dvīsu okāsesu dvīsu kāraṇesu. Micchāpaṭipajjamānoti micchāpaṭipattiṃ paṭipajjamāno. Mātari ca pitari cāti mittavindako viya mātari, ajātasattu viya pitari. Sukkapakkho vuttanayeneva veditabbo.
૧૩૮. અટ્ઠમે તથાગતે ચ તથાગતસાવકે ચાતિ દેવદત્તો વિય તથાગતે, કોકાલિકો વિય ચ તથાગતસાવકે. સુક્કપક્ખે આનન્દત્થેરો વિય તથાગતે, નન્દગોપાલકસેટ્ઠિપુત્તો વિય ચ તથાગતસાવકે.
138. Aṭṭhame tathāgate ca tathāgatasāvake cāti devadatto viya tathāgate, kokāliko viya ca tathāgatasāvake. Sukkapakkhe ānandatthero viya tathāgate, nandagopālakaseṭṭhiputto viya ca tathāgatasāvake.
૧૩૯. નવમે સચિત્તવોદાનન્તિ સકચિત્તસ્સ વોદાનં, અટ્ઠન્નં સમાપત્તીનં એતં નામં. ન ચ કિઞ્ચિ લોકે ઉપાદિયતીતિ લોકે ચ રૂપાદીસુ ધમ્મેસુ કિઞ્ચિ એકં ધમ્મમ્પિ ન ગણ્હાતિ ન પરામસતિ. એવમેત્થ અનુપાદાનં નામ દુતિયો ધમ્મો હોતિ. દસમેકાદસમાનિ ઉત્તાનત્થાનેવાતિ.
139. Navame sacittavodānanti sakacittassa vodānaṃ, aṭṭhannaṃ samāpattīnaṃ etaṃ nāmaṃ. Na ca kiñci loke upādiyatīti loke ca rūpādīsu dhammesu kiñci ekaṃ dhammampi na gaṇhāti na parāmasati. Evamettha anupādānaṃ nāma dutiyo dhammo hoti. Dasamekādasamāni uttānatthānevāti.
આયાચનવગ્ગો દુતિયો.
Āyācanavaggo dutiyo.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / (૧૨) ૨. આયાચનવગ્ગો • (12) 2. Āyācanavaggo
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / (૧૨) ૨. આયાચનવગ્ગવણ્ણના • (12) 2. Āyācanavaggavaṇṇanā
