Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)

    ૫. અયોનિસોસુત્તવણ્ણના

    5. Ayonisosuttavaṇṇanā

    . પઞ્ચમે અયોનિસો પઞ્હં કત્તા હોતીતિ ‘‘કતિ નુ ખો, ઉદાયિ, અનુસ્સતિટ્ઠાનાની’’તિ વુત્તે ‘‘પુબ્બેનિવાસો અનુસ્સતિટ્ઠાનં ભવિસ્સતી’’તિ ચિન્તેત્વા લાળુદાયિત્થેરો વિય અનુપાયચિન્તાય અપઞ્હમેવ પઞ્હન્તિ કત્તા હોતિ. અયોનિસો પઞ્હં વિસ્સજ્જેતા હોતીતિ એવં ચિન્તિતં પન પઞ્હં વિસ્સજ્જેન્તોપિ ‘‘ઇધ, ભન્તે, ભિક્ખુ અનેકવિહિતં પુબ્બેનિવાસં અનુસ્સરતિ. સેય્યથિદં, એકમ્પિ જાતિ’’ન્તિઆદિના નયેન સોયેવ થેરો વિય અયોનિસો વિસ્સજ્જેતા હોતિ, અપઞ્હમેવ પઞ્હન્તિ કથેતિ. પરિમણ્ડલેહિ પદબ્યઞ્જનેહીતિ એત્થ પદમેવ અત્થસ્સ બ્યઞ્જનતો પદબ્યઞ્જનં. તં અક્ખરપારિપૂરિં કત્વા દસવિધં બ્યઞ્જનબુદ્ધિં અપરિહાપેત્વા વુત્તં પરિમણ્ડલં નામ હોતિ, એવરૂપેહિ પદબ્યઞ્જનેહીતિ અત્થો. સિલિટ્ઠેહીતિ પદસિલિટ્ઠતાય સિલિટ્ઠેહિ. ઉપગતેહીતિ અત્થઞ્ચ કારણઞ્ચ ઉપગતેહિ. નાબ્ભનુમોદિતાતિ એવં યોનિસો સબ્બં કારણસમ્પન્નં કત્વાપિ વિસ્સજ્જિતં પરસ્સ પઞ્હં નાભિનુમોદતિ નાભિનન્દતિ સારિપુત્તત્થેરસ્સ પઞ્હં લાળુદાયિત્થેરો વિય. યથાહ –

    5. Pañcame ayoniso pañhaṃ kattā hotīti ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti vutte ‘‘pubbenivāso anussatiṭṭhānaṃ bhavissatī’’ti cintetvā lāḷudāyitthero viya anupāyacintāya apañhameva pañhanti kattā hoti. Ayoniso pañhaṃ vissajjetā hotīti evaṃ cintitaṃ pana pañhaṃ vissajjentopi ‘‘idha, bhante, bhikkhu anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, ekampi jāti’’ntiādinā nayena soyeva thero viya ayoniso vissajjetā hoti, apañhameva pañhanti katheti. Parimaṇḍalehi padabyañjanehīti ettha padameva atthassa byañjanato padabyañjanaṃ. Taṃ akkharapāripūriṃ katvā dasavidhaṃ byañjanabuddhiṃ aparihāpetvā vuttaṃ parimaṇḍalaṃ nāma hoti, evarūpehi padabyañjanehīti attho. Siliṭṭhehīti padasiliṭṭhatāya siliṭṭhehi. Upagatehīti atthañca kāraṇañca upagatehi. Nābbhanumoditāti evaṃ yoniso sabbaṃ kāraṇasampannaṃ katvāpi vissajjitaṃ parassa pañhaṃ nābhinumodati nābhinandati sāriputtattherassa pañhaṃ lāḷudāyitthero viya. Yathāha –

    ‘‘અટ્ઠાનં ખો એતં, આવુસો સારિપુત્ત, અનવકાસો, યં સો અતિક્કમ્મેવ કબળીકારાહારભક્ખાનં દેવાનં સહબ્યતં અઞ્ઞતરં મનોમયં કાયં ઉપપન્નો સઞ્ઞાવેદયિતનિરોધં સમાપજ્જેય્યાપિ વુટ્ઠહેય્યાપિ, નત્થેતં ઠાન’’ન્તિ (અ॰ નિ॰ ૫.૧૬૬).

    ‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, āvuso sāriputta, anavakāso, yaṃ so atikkammeva kabaḷīkārāhārabhakkhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ aññataraṃ manomayaṃ kāyaṃ upapanno saññāvedayitanirodhaṃ samāpajjeyyāpi vuṭṭhaheyyāpi, natthetaṃ ṭhāna’’nti (a. ni. 5.166).

    યોનિસો પઞ્હં કત્તાતિઆદીસુ આનન્દત્થેરો વિય યોનિસોવ પઞ્હં ચિન્તેત્વા યોનિસો વિસ્સજ્જિતા હોતિ. થેરો હિ ‘‘કતિ નુ ખો, આનન્દ, અનુસ્સતિટ્ઠાનાની’’તિ પુચ્છિતો ‘‘અયં પઞ્હો ભવિસ્સતી’’તિ યોનિસો ચિન્તેત્વા યોનિસો વિસ્સજ્જેન્તો આહ – ‘‘ઇધ, ભન્તે, ભિક્ખુ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે॰… ચતુત્થજ્ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. ઇદં, ભન્તે, અનુસ્સતિટ્ઠાનં એવંભાવિતં એવંબહુલીકતં દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારાય સંવત્તતી’’તિ. અબ્ભનુમોદિતા હોતીતિ તથાગતો વિય યોનિસો અબ્ભનુમોદિતા હોતિ. તથાગતો હિ આનન્દત્થેરેન પઞ્હે વિસ્સજ્જિતે ‘‘સાધુ સાધુ, આનન્દ, તેન હિ ત્વં, આનન્દ, ઇમમ્પિ છટ્ઠં અનુસ્સતિટ્ઠાનં ધારેહિ. ઇધાનન્દ, ભિક્ખુ સતોવ અભિક્કમતિ સતોવ પટિક્કમતી’’તિઆદિમાહ. છટ્ઠાદીનિ ઉત્તાનત્થાનેવ.

    Yoniso pañhaṃ kattātiādīsu ānandatthero viya yonisova pañhaṃ cintetvā yoniso vissajjitā hoti. Thero hi ‘‘kati nu kho, ānanda, anussatiṭṭhānānī’’ti pucchito ‘‘ayaṃ pañho bhavissatī’’ti yoniso cintetvā yoniso vissajjento āha – ‘‘idha, bhante, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… catutthajjhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃbhāvitaṃ evaṃbahulīkataṃ diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattatī’’ti. Abbhanumoditā hotīti tathāgato viya yoniso abbhanumoditā hoti. Tathāgato hi ānandattherena pañhe vissajjite ‘‘sādhu sādhu, ānanda, tena hi tvaṃ, ānanda, imampi chaṭṭhaṃ anussatiṭṭhānaṃ dhārehi. Idhānanda, bhikkhu satova abhikkamati satova paṭikkamatī’’tiādimāha. Chaṭṭhādīni uttānatthāneva.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૫. અયોનિસોસુત્તં • 5. Ayonisosuttaṃ

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૫-૧૦. અયોનિસોસુત્તાદિવણ્ણના • 5-10. Ayonisosuttādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact