| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
၄. ဗာကုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Bākulasuttavaṇṇanā
၂၀၉. ဧဝံ မေ သုတန္တိ ဗာကုလသုတ္တံ။ တတ္ထ ဗာကုလောတိ ယထာ ဒ္ဝာဝီသတိ ဒ္ဝတ္တိံသာတိအာဒိမ္ဟိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဗာဝီသတိ ဗာတ္တိံသာတိအာဒီနိ ဝုစ္စန္တိ, ဧဝမေဝ ဒ္ဝိကုလောတိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဗာကုလောတိ ဝုတ္တံ။ တသ္သ ဟိ ထေရသ္သ ဒ္ဝေ ကုလာနိ အဟေသုံ။ သော ကိရ ဒေဝလောကော စဝိတ္ဝာ ကောသမ္ဗိနဂရေ နာမ မဟာသေဋ္ဌိကုလေ နိဗ္ဗတ္တော, တမေနံ ပဉ္စမေ ဒိဝသေ သီသံ န္ဟာပေတ္ဝာ ဂင္ဂာကီဠံ အကံသု။ ဓာတိယာ ဒာရကံ ဥဒကေ နိမုဇ္ဇနုမ္မုဇ္ဇနဝသေန ကီဠာပေန္တိယာ ဧကော မစ္ဆော ဒာရကံ ဒိသ္ဝာ ‘‘ဘက္ခော မေ အယ’’န္တိ မညမာနော မုခံ ဝိဝရိတ္ဝာ ဥပဂတော။ ဓာတီ ဒာရကံ ဆဍ္ဍေတ္ဝာ ပလာတာ။ မစ္ဆော တံ ဂိလိ။ ပုညဝာ သတ္တော ဒုက္ခံ န ပာပုဏိ, သယနဂဗ္ဘံ ပဝိသိတ္ဝာ နိပန္နော ဝိယ အဟောသိ။ မစ္ဆော ဒာရကသ္သ တေဇေန တတ္တကပလ္လံ ဂိလိတ္ဝာ ဒယ္ဟမာနော ဝိယ ဝေဂေန တိံသယောဇနမဂ္ဂံ ဂန္တ္ဝာ ဗာရာဏသိနဂရဝာသိနော မစ္ဆဗန္ဓသ္သ ဇာလံ ပာဝိသိ, မဟာမစ္ဆာ နာမ ဇာလဗဒ္ဓာ ပဟရိယမာနာ မရန္တိ။ အယံ ပန ဒာရကသ္သ တေဇေန ဇာလတော နီဟဋမတ္တောဝ မတော။ မစ္ဆဗန္ဓာ စ မဟန္တံ မစ္ဆံ လဘိတ္ဝာ ဖာလေတ္ဝာ ဝိက္ကိဏန္တိ။ တံ ပန ဒာရကသ္သ အာနုဘာဝေန အဖာလေတ္ဝာ သကလမေဝ ကာဇေန ဟရိတ္ဝာ သဟသ္သေန ဒေမာတိ ဝဒန္တာ နဂရေ ဝိစရိံသု။ ကောစိ န ဂဏ္ဟာတိ။
209.Evaṃme sutanti bākulasuttaṃ. Tattha bākuloti yathā dvāvīsati dvattiṃsātiādimhi vattabbe bāvīsati bāttiṃsātiādīni vuccanti, evameva dvikuloti vattabbe bākuloti vuttaṃ. Tassa hi therassa dve kulāni ahesuṃ. So kira devaloko cavitvā kosambinagare nāma mahāseṭṭhikule nibbatto, tamenaṃ pañcame divase sīsaṃ nhāpetvā gaṅgākīḷaṃ akaṃsu. Dhātiyā dārakaṃ udake nimujjanummujjanavasena kīḷāpentiyā eko maccho dārakaṃ disvā ‘‘bhakkho me aya’’nti maññamāno mukhaṃ vivaritvā upagato. Dhātī dārakaṃ chaḍḍetvā palātā. Maccho taṃ gili. Puññavā satto dukkhaṃ na pāpuṇi, sayanagabbhaṃ pavisitvā nipanno viya ahosi. Maccho dārakassa tejena tattakapallaṃ gilitvā dayhamāno viya vegena tiṃsayojanamaggaṃ gantvā bārāṇasinagaravāsino macchabandhassa jālaṃ pāvisi, mahāmacchā nāma jālabaddhā pahariyamānā maranti. Ayaṃ pana dārakassa tejena jālato nīhaṭamattova mato. Macchabandhā ca mahantaṃ macchaṃ labhitvā phāletvā vikkiṇanti. Taṃ pana dārakassa ānubhāvena aphāletvā sakalameva kājena haritvā sahassena demāti vadantā nagare vicariṃsu. Koci na gaṇhāti.
တသ္မိံ ပန နဂရေ အပုတ္တကံ အသီတိကောဋိဝိဘဝံ သေဋ္ဌိကုလံ အတ္ထိ, တသ္သ ဒ္ဝာရမူလံ ပတ္ဝာ ‘‘ကိံ ဂဟေတ္ဝာ ဒေထာ’’တိ ဝုတ္တာ ကဟာပဏန္တိ အာဟံသု။ တေဟိ ကဟာပဏံ ဒတ္ဝာ ဂဟိတော။ သေဋ္ဌိဘရိယာပိ အညေသု ဒိဝသေသု မစ္ဆေ န ကေလာယတိ, တံ ဒိဝသံ ပန မစ္ဆံ ဖလကေ ဌပေတ္ဝာ သယမေဝ ဖာလေသိ။ မစ္ဆဉ္စ နာမ ကုစ္ဆိတော ဖာလေန္တိ, သာ ပန ပိဋ္ဌိတော ဖာလေန္တီ မစ္ဆကုစ္ဆိယံ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ ဒာရကံ ဒိသ္ဝာ – ‘‘မစ္ဆကုစ္ဆိယံ မေ ပုတ္တော လဒ္ဓော’’တိ နာဒံ နဒိတ္ဝာ ဒာရကံ အာဒာယ သာမိကသ္သ သန္တိကံ အဂမာသိ။ သေဋ္ဌိ တာဝဒေဝ ဘေရိံ စရာပေတ္ဝာ ဒာရကံ အာဒာယ ရညော သန္တိကံ ဂန္တ္ဝာ – ‘‘မစ္ဆကုစ္ဆိယံ မေ ဒေဝ ဒာရကော လဒ္ဓော, ကိံ ကရောမီ’’တိ အာဟ။ ပုညဝာ ဧသ, ယော မစ္ဆကုစ္ဆိယံ အရောဂော ဝသိ, ပောသေဟိ နန္တိ။
Tasmiṃ pana nagare aputtakaṃ asītikoṭivibhavaṃ seṭṭhikulaṃ atthi, tassa dvāramūlaṃ patvā ‘‘kiṃ gahetvā dethā’’ti vuttā kahāpaṇanti āhaṃsu. Tehi kahāpaṇaṃ datvā gahito. Seṭṭhibhariyāpi aññesu divasesu macche na kelāyati, taṃ divasaṃ pana macchaṃ phalake ṭhapetvā sayameva phālesi. Macchañca nāma kucchito phālenti, sā pana piṭṭhito phālentī macchakucchiyaṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ dārakaṃ disvā – ‘‘macchakucchiyaṃ me putto laddho’’ti nādaṃ naditvā dārakaṃ ādāya sāmikassa santikaṃ agamāsi. Seṭṭhi tāvadeva bheriṃ carāpetvā dārakaṃ ādāya rañño santikaṃ gantvā – ‘‘macchakucchiyaṃ me deva dārako laddho, kiṃ karomī’’ti āha. Puññavā esa, yo macchakucchiyaṃ arogo vasi, posehi nanti.
အသ္သောသိ ခော ဣတရံ ကုလံ – ‘‘ဗာရာဏသိယံ ကိရ ဧကံ သေဋ္ဌိကုလံ မစ္ဆကုစ္ဆိယံ ဒာရကံ လဘတီ’’တိ, တေ တတ္ထ အဂမံသု။ အထသ္သ မာတာ ဒာရကံ အလင္ကရိတ္ဝာ ကီဠာပိယမာနံ ဒိသ္ဝာဝ ‘‘မနာပော ဝတာယံ ဒာရကော’’တိ ဂန္တ္ဝာ ပဝတိံ အာစိက္ခိ။ ဣတရာ မယ္ဟံ ပုတ္တောတိအာဒိမာဟ။ ကဟံ တေ လဒ္ဓောတိ? မစ္ဆကုစ္ဆိယန္တိ။ နော တုယ္ဟံ ပုတ္တော, မယ္ဟံ ပုတ္တောတိ။ ကဟံ တေ လဒ္ဓောတိ? မယာ ဒသမာသေ ကုစ္ဆိယာ ဓာရိတော, အထ နံ နဒိယာ ကီဠာပိယမာနံ မစ္ဆော ဂိလီတိ။ တုယ္ဟံ ပုတ္တော အညေန မစ္ဆေန ဂိလိတော ဘဝိသ္သတိ, အယံ ပန မယာ မစ္ဆကုစ္ဆိယံ လဒ္ဓောတိ, ဥဘောပိ ရာဇကုလံ အဂမံသု။ ရာဇာ အာဟ – ‘‘အယံ ဒသ မာသေ ကုစ္ဆိယာ ဓာရိတတ္တာ အမာတာ ကာတုံ န သက္ကာ, မစ္ဆံ ဂဏ္ဟန္တာပိ ဝက္ကယကနာဒီနိ ဗဟိ ကတ္ဝာ ဂဏ္ဟန္တာ နာမ နတ္ထီတိ မစ္ဆကုစ္ဆိယံ လဒ္ဓတ္တာ အယမ္ပိ အမာတာ ကာတုံ န သက္ကာ, ဒာရကော ဥဘိန္နမ္ပိ ကုလာနံ ဒာယာဒော ဟောတု, ဥဘောပိ နံ ဇဂ္ဂထာ’’တိ ဥဘောပိ ဇဂ္ဂိံသု။
Assosi kho itaraṃ kulaṃ – ‘‘bārāṇasiyaṃ kira ekaṃ seṭṭhikulaṃ macchakucchiyaṃ dārakaṃ labhatī’’ti, te tattha agamaṃsu. Athassa mātā dārakaṃ alaṅkaritvā kīḷāpiyamānaṃ disvāva ‘‘manāpo vatāyaṃ dārako’’ti gantvā pavatiṃ ācikkhi. Itarā mayhaṃ puttotiādimāha. Kahaṃ te laddhoti? Macchakucchiyanti. No tuyhaṃ putto, mayhaṃ puttoti. Kahaṃ te laddhoti? Mayā dasamāse kucchiyā dhārito, atha naṃ nadiyā kīḷāpiyamānaṃ maccho gilīti. Tuyhaṃ putto aññena macchena gilito bhavissati, ayaṃ pana mayā macchakucchiyaṃ laddhoti, ubhopi rājakulaṃ agamaṃsu. Rājā āha – ‘‘ayaṃ dasa māse kucchiyā dhāritattā amātā kātuṃ na sakkā, macchaṃ gaṇhantāpi vakkayakanādīni bahi katvā gaṇhantā nāma natthīti macchakucchiyaṃ laddhattā ayampi amātā kātuṃ na sakkā, dārako ubhinnampi kulānaṃ dāyādo hotu, ubhopi naṃ jaggathā’’ti ubhopi jaggiṃsu.
ဝိညုတံ ပတ္တသ္သ ဒ္ဝီသုပိ နဂရေသု ပာသာဒံ ကာရေတ္ဝာ နာဋကာနိ ပစ္စုပဋ္ဌာပေသုံ။ ဧကေကသ္မိံ နဂရေ စတ္တာရော စတ္တာရော မာသေ ဝသတိ, ဧကသ္မိံ နဂရေ စတ္တာရော မာသေ ဝုဋ္ဌသ္သ သင္ဃာဋနာဝာယ မဏ္ဍပံ ကာရေတ္ဝာ တတ္ထ နံ သဒ္ဓိံ နာဋကာဟိ အာရောပေန္တိ။ သော သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝမာနော ဣတရံ နဂရံ ဂစ္ဆတိ။ တံနဂရဝာသိနော နာဋကာနိ ဥပဍ္ဎမဂ္ဂံ အဂမံသု။ တေ ပစ္စုဂ္ဂန္တ္ဝာ တံ ပရိဝာရေတ္ဝာ အတ္တနော ပာသာဒံ နယန္တိ။ ဣတရာနိ နာဋကာနိ နိဝတ္တိတ္ဝာ အတ္တနော နဂရမေဝ ဂစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ စတ္တာရော မာသေ ဝသိတ္ဝာ တေနေဝ နိယာမေန ပုန ဣတရံ နဂရံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမသ္သ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝန္တသ္သ အသီတိ ဝသ္သာနိ ပရိပုဏ္ဏာနိ။
Viññutaṃ pattassa dvīsupi nagaresu pāsādaṃ kāretvā nāṭakāni paccupaṭṭhāpesuṃ. Ekekasmiṃ nagare cattāro cattāro māse vasati, ekasmiṃ nagare cattāro māse vuṭṭhassa saṅghāṭanāvāya maṇḍapaṃ kāretvā tattha naṃ saddhiṃ nāṭakāhi āropenti. So sampattiṃ anubhavamāno itaraṃ nagaraṃ gacchati. Taṃnagaravāsino nāṭakāni upaḍḍhamaggaṃ agamaṃsu. Te paccuggantvā taṃ parivāretvā attano pāsādaṃ nayanti. Itarāni nāṭakāni nivattitvā attano nagarameva gacchanti. Tattha cattāro māse vasitvā teneva niyāmena puna itaraṃ nagaraṃ gacchati. Evamassa sampattiṃ anubhavantassa asīti vassāni paripuṇṇāni.
အထ ဘဂဝာ စာရိကံ စရမာနော ဗာရာဏသိံ ပတ္တော။ သော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဓမ္မံ သုတ္ဝာ ပဋိလဒ္ဓသဒ္ဓော ပဗ္ဗဇိတော။ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ သတ္တာဟမေဝ ပုထုဇ္ဇနော အဟောသိ, အဋ္ဌမေ ပန သော သဟ ပဋိသမ္ဘိဒာဟိ အရဟတ္တံ ပာပုဏီတိ ဧဝမသ္သ ဒ္ဝေ ကုလာနိ အဟေသုံ။ တသ္မာ ဗာကုလောတိ သင္ခံ အဂမာသီတိ။
Atha bhagavā cārikaṃ caramāno bārāṇasiṃ patto. So bhagavato santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajito. Pabbajitvā sattāhameva puthujjano ahosi, aṭṭhame pana so saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇīti evamassa dve kulāni ahesuṃ. Tasmā bākuloti saṅkhaṃ agamāsīti.
ပုရာဏဂိဟိသဟာယောတိ ပုဗ္ဗေ ဂိဟိကာလေ သဟာယော။ အယမ္ပိ ဒီဃာယုကောဝ ထေရံ ပဗ္ဗဇိတံ ပသ္သိတုံ ဂစ္ဆန္တော အသီတိမေ ဝသ္သေ ဂတော။ မေထုနော ဓမ္မောတိ ဗာလော နဂ္ဂသမဏကော ဗာလပုစ္ဆံ ပုစ္ဆတိ, န သာသနဝစနံ, ဣဒာနိ ထေရေန ဒိန္နနယေ ဌိတော ဣမေဟိ ပန တေတိ ပုစ္ဆိ။
Purāṇagihisahāyoti pubbe gihikāle sahāyo. Ayampi dīghāyukova theraṃ pabbajitaṃ passituṃ gacchanto asītime vasse gato. Methuno dhammoti bālo naggasamaṇako bālapucchaṃ pucchati, na sāsanavacanaṃ, idāni therena dinnanaye ṭhito imehi pana teti pucchi.
၂၁၀. ယံပာယသ္မာတိအာဒီနိ ပဒာနိ သဗ္ဗဝာရေသု ဓမ္မသင္ဂာဟကတ္ထေရေဟိ နိယမေတ္ဝာ ဌပိတာနိ။ တတ္ထ သညာ ဥပ္ပန္နမတ္တာဝ, ဝိတက္ကော ကမ္မပထဘေဒကောတိ ။ ထေရော ပနာဟ – ‘‘ကသ္မာ ဝိသုံ ကရောထ, ဥဘယမ္ပေတံ ကမ္မပထဘေဒကမေဝာ’’တိ။
210.Yaṃpāyasmātiādīni padāni sabbavāresu dhammasaṅgāhakattherehi niyametvā ṭhapitāni. Tattha saññā uppannamattāva, vitakko kammapathabhedakoti . Thero panāha – ‘‘kasmā visuṃ karotha, ubhayampetaṃ kammapathabhedakamevā’’ti.
၂၁၁. ဂဟပတိစီဝရန္တိ ဝသ္သာဝာသိကံ စီဝရံ။ သတ္ထေနာတိ ပိပ္ဖလကေန။ သူစိယာတိ သူစိံ ဂဟေတ္ဝာ သိဗ္ဗိတဘာဝံ န သရာမီတိ အတ္ထော။ ကထိနေ စီဝရန္တိ ကထိနစီဝရံ, ကထိနစီဝရမ္ပိ ဟိ ဝသ္သာဝာသိကဂတိကမေဝ။ တသ္မာ တတ္ထ ‘‘သိဗ္ဗိတာ နာဘိဇာနာမီ’’တိ အာဟ။
211.Gahapaticīvaranti vassāvāsikaṃ cīvaraṃ. Satthenāti pipphalakena. Sūciyāti sūciṃ gahetvā sibbitabhāvaṃ na sarāmīti attho. Kathine cīvaranti kathinacīvaraṃ, kathinacīvarampi hi vassāvāsikagatikameva. Tasmā tattha ‘‘sibbitā nābhijānāmī’’ti āha.
ဧတ္တကံ ပနသ္သ ကာလံ ဂဟပတိစီဝရံ အသာဒိယန္တသ္သ ဆိန္ဒနသိဗ္ဗနာဒီနိ အကရောန္တသ္သ ကုတော စီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ဒ္ဝီဟိ နဂရေဟိ။ ထေရော ဟိ မဟာယသသ္သီ, တသ္သ ပုတ္တဓီတရော နတ္တပနတ္တကာ သုခုမသာဋကေဟိ စီဝရာနိ ကာရေတ္ဝာ ရဇာပေတ္ဝာ သမုဂ္ဂေ ပက္ခိပိတ္ဝာ ပဟိဏန္တိ။ ထေရသ္သ န္ဟာနကာလေ န္ဟာနကောဋ္ဌကေ ဌပေန္တိ။ ထေရော တာနိ နိဝာသေတိ စေဝ ပာရုပတိ စ, ပုရာဏစီဝရာနိ သမ္ပတ္တပဗ္ဗဇိတာနံ ဒေတိ။ ထေရော တာနိ နိဝာသေတ္ဝာ စ ပာရုပိတ္ဝာ စ နဝကမ္မံ န ကရောတိ, ကိဉ္စိ အာယူဟနကမ္မံ နတ္ထိ။ ဖလသမာပတ္တိံ အပ္ပေတ္ဝာ အပ္ပေတ္ဝာ နိသီဒတိ။ စတူသု မာသေသု ပတ္တေသု လောမကိလိဋ္ဌာနိ ဟောန္တိ, အထသ္သ ပုန တေနေဝ နိယာမေန ပဟိဏိတ္ဝာ ဒေန္တိ။ အဍ္ဎမာသေ အဍ္ဎမာသေ ပရိဝတ္တတီတိပိ ဝဒန္တိယေဝ။
Ettakaṃ panassa kālaṃ gahapaticīvaraṃ asādiyantassa chindanasibbanādīni akarontassa kuto cīvaraṃ uppajjatīti. Dvīhi nagarehi. Thero hi mahāyasassī, tassa puttadhītaro nattapanattakā sukhumasāṭakehi cīvarāni kāretvā rajāpetvā samugge pakkhipitvā pahiṇanti. Therassa nhānakāle nhānakoṭṭhake ṭhapenti. Thero tāni nivāseti ceva pārupati ca, purāṇacīvarāni sampattapabbajitānaṃ deti. Thero tāni nivāsetvā ca pārupitvā ca navakammaṃ na karoti, kiñci āyūhanakammaṃ natthi. Phalasamāpattiṃ appetvā appetvā nisīdati. Catūsu māsesu pattesu lomakiliṭṭhāni honti, athassa puna teneva niyāmena pahiṇitvā denti. Aḍḍhamāse aḍḍhamāse parivattatītipi vadantiyeva.
အနစ္ဆရိယဉ္စေတံ ထေရသ္သ မဟာပုညသ္သ မဟာဘိညသ္သ သတသဟသ္သကပ္ပေ ပူရိတပာရမိသ္သ, အသောကဓမ္မရညော ကုလူပကော နိဂ္ရောဓတ္ထေရော ဒိဝသသ္သ နိက္ခတ္တုံ စီဝရံ ပရိဝတ္တေသိ။ တသ္သ ဟိ တိစီဝရံ ဟတ္ထိက္ခန္ဓေ ဌပေတ္ဝာ ပဉ္စဟိ စ ဂန္ဓသမုဂ္ဂသတေဟိ ပဉ္စဟိ စ မာလာသမုဂ္ဂသတေဟိ သဒ္ဓိံ ပာတောဝ အာဟရိယိတ္ထ, တထာ ဒိဝာ စေဝ သာယဉ္စ။ ရာဇာ ကိရ ဒိဝသသ္သ နိက္ခတ္တုံ သာဋကေ ပရိဝတ္တေန္တော ‘‘ထေရသ္သ စီဝရံ နီတ’’န္တိ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ‘‘အာမ နီတ’’န္တိ သုတ္ဝာဝ ပရိဝတ္တေသိ။ ထေရောပိ န ဘဏ္ဍိကံ ဗန္ဓိတ္ဝာ ဌပေသိ, သမ္ပတ္တသဗ္ရဟ္မစာရီနံ အဒာသိ။ တဒာ ကိရ ဇမ္ဗုဒီပေ ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ ယေဘုယ္ယေန နိဂ္ရောဓသ္သေဝ သန္တကံ စီဝရံ အဟောသိ။
Anacchariyañcetaṃ therassa mahāpuññassa mahābhiññassa satasahassakappe pūritapāramissa, asokadhammarañño kulūpako nigrodhatthero divasassa nikkhattuṃ cīvaraṃ parivattesi. Tassa hi ticīvaraṃ hatthikkhandhe ṭhapetvā pañcahi ca gandhasamuggasatehi pañcahi ca mālāsamuggasatehi saddhiṃ pātova āhariyittha, tathā divā ceva sāyañca. Rājā kira divasassa nikkhattuṃ sāṭake parivattento ‘‘therassa cīvaraṃ nīta’’nti pucchitvā ‘‘āma nīta’’nti sutvāva parivattesi. Theropi na bhaṇḍikaṃ bandhitvā ṭhapesi, sampattasabrahmacārīnaṃ adāsi. Tadā kira jambudīpe bhikkhusaṅghassa yebhuyyena nigrodhasseva santakaṃ cīvaraṃ ahosi.
အဟော ဝတ မံ ကောစိ နိမန္တေယ္ယာတိ ကိံ ပန စိတ္တသ္သ အနုပ္ပာဒနံ ဘာရိယံ, ဥပ္ပန္နသ္သ ပဟာနန္တိ။ စိတ္တံ နာမ လဟုကပရိဝတ္တံ, တသ္မာ အနုပ္ပာဒနံ ဘာရိယံ , ဥပ္ပန္နသ္သ ပဟာနမ္ပိ ဘာရိယမေဝ ။ အန္တရဃရေတိ မဟာသကုလုဒာယိသုတ္တေ (မ. နိ. ၂.၂၃၇) ဣန္ဒခီလတော ပဋ္ဌာယ အန္တရဃရံ နာမ ဣဓ နိမ္ဗောဒကပတနဋ္ဌာနံ အဓိပ္ပေတံ။ ကုတော ပနသ္သ ဘိက္ခာ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထာတိ။ ထေရော ဒ္ဝီသု နဂရေသု အဘိညာတော, ဂေဟဒ္ဝာရံ အာဂတသ္သေဝသ္သ ပတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ နာနာရသဘောဇနသ္သ ပူရေတ္ဝာ ဒေန္တိ။ သော လဒ္ဓဋ္ဌာနတော နိဝတ္တတိ, ဘတ္တကိစ္စကရဏဋ္ဌာနံ ပနသ္သ နိဗဒ္ဓမေဝ အဟောသိ။ အနုဗ္ယဉ္ဇနသောတိ ထေရေန ကိရ ရူပေ နိမိတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ မာတုဂာမော န ဩလောကိတပုဗ္ဗော။ မာတုဂာမသ္သ ဓမ္မန္တိ မာတုဂာမသ္သ ဆပ္ပဉ္စဝာစာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ဝဋ္ဋတိ, ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌေန ဂာထာသဟသ္သမ္ပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ထေရော ပန ကပ္ပိယမေဝ န အကာသိ။ ယေဘုယ္ယေန ဟိ ကုလူပကထေရာနမေတံ ကမ္မံ ဟောတိ။ ဘိက္ခုနုပသ္သယန္တိ ဘိက္ခုနိဥပသ္သယံ။ တံ ပန ဂိလာနပုစ္ဆကေန ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ, ထေရော ပန ကပ္ပိယမေဝ န အကာသိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ စုဏ္ဏေနာတိ ကောသမ္ဗစုဏ္ဏာဒိနာ။ ဂတ္တပရိကမ္မေတိ သရီရသမ္ဗာဟနကမ္မေ။ ဝိစာရိတာတိ ပယောဇယိတာ။ ဂဒ္ဒူဟနမတ္တန္တိ ဂာဝိံ ထနေ ဂဟေတ္ဝာ ဧကံ ခီရဗိန္ဒုံ ဒူဟနကာလမတ္တမ္ပိ။
Aho vata maṃ koci nimanteyyāti kiṃ pana cittassa anuppādanaṃ bhāriyaṃ, uppannassa pahānanti. Cittaṃ nāma lahukaparivattaṃ, tasmā anuppādanaṃ bhāriyaṃ , uppannassa pahānampi bhāriyameva . Antaraghareti mahāsakuludāyisutte (ma. ni. 2.237) indakhīlato paṭṭhāya antaragharaṃ nāma idha nimbodakapatanaṭṭhānaṃ adhippetaṃ. Kuto panassa bhikkhā uppajjitthāti. Thero dvīsu nagaresu abhiññāto, gehadvāraṃ āgatassevassa pattaṃ gahetvā nānārasabhojanassa pūretvā denti. So laddhaṭṭhānato nivattati, bhattakiccakaraṇaṭṭhānaṃ panassa nibaddhameva ahosi. Anubyañjanasoti therena kira rūpe nimittaṃ gahetvā mātugāmo na olokitapubbo. Mātugāmassa dhammanti mātugāmassa chappañcavācāhi dhammaṃ desetuṃ vaṭṭati, pañhaṃ puṭṭhena gāthāsahassampi vattuṃ vaṭṭatiyeva. Thero pana kappiyameva na akāsi. Yebhuyyena hi kulūpakatherānametaṃ kammaṃ hoti. Bhikkhunupassayanti bhikkhuniupassayaṃ. Taṃ pana gilānapucchakena gantuṃ vaṭṭati, thero pana kappiyameva na akāsi. Esa nayo sabbattha. Cuṇṇenāti kosambacuṇṇādinā. Gattaparikammeti sarīrasambāhanakamme. Vicāritāti payojayitā. Gaddūhanamattanti gāviṃ thane gahetvā ekaṃ khīrabinduṃ dūhanakālamattampi.
ကေန ပန ကာရဏေန ထေရော နိရာဗာဓော အဟောသိ။ ပဒုမုတ္တရေ ကိရ ဘဂဝတိ သတသဟသ္သဘိက္ခုပရိဝာရေ စာရိကံ စရမာနေ ဟိမဝတိ ဝိသရုက္ခာ ပုပ္ဖိံသု။ ဘိက္ခုသတသဟသ္သာနမ္ပိ တိဏပုပ္ဖကရောဂော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ထေရော တသ္မိံ သမယေ ဣဒ္ဓိမာ တာပသော ဟောတိ, သော အာကာသေန ဂစ္ဆန္တော ဘိက္ခုသင္ဃံ ဒိသ္ဝာ ဩတရိတ္ဝာ ရောဂံ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ဟိမဝန္တတော ဩသဓံ အာဟရိတ္ဝာ အဒာသိ။ ဥပသိင္ဃနမတ္တေနေဝ ရောဂော ဝူပသမိ။ ကသ္သပသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓကာလေပိ ပဌမဝပ္ပဒိဝသေ ဝပ္ပံ ဌပေတ္ဝာ ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ ပရိဘောဂံ အဂ္ဂိသာလဉ္စေဝ ဝစ္စကုဋိဉ္စ ကာရေတ္ဝာ ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ ဘေသဇ္ဇဝတ္တံ နိဗန္ဓိ, ဣမိနာ ကမ္မေန နိရာဗာဓော အဟောသိ။ ဥက္ကဋ္ဌနေသဇ္ဇိကော ပနေသ ဥက္ကဋ္ဌာရညကော စ တသ္မာ ‘‘နာဘိဇာနာမိ အပသ္သေနကံ အပသ္သယိတာ’’တိအာဒိမာဟ။
Kena pana kāraṇena thero nirābādho ahosi. Padumuttare kira bhagavati satasahassabhikkhuparivāre cārikaṃ caramāne himavati visarukkhā pupphiṃsu. Bhikkhusatasahassānampi tiṇapupphakarogo uppajjati. Thero tasmiṃ samaye iddhimā tāpaso hoti, so ākāsena gacchanto bhikkhusaṅghaṃ disvā otaritvā rogaṃ pucchitvā himavantato osadhaṃ āharitvā adāsi. Upasiṅghanamatteneva rogo vūpasami. Kassapasammāsambuddhakālepi paṭhamavappadivase vappaṃ ṭhapetvā bhikkhusaṅghassa paribhogaṃ aggisālañceva vaccakuṭiñca kāretvā bhikkhusaṅghassa bhesajjavattaṃ nibandhi, iminā kammena nirābādho ahosi. Ukkaṭṭhanesajjiko panesa ukkaṭṭhāraññako ca tasmā ‘‘nābhijānāmi apassenakaṃ apassayitā’’tiādimāha.
သရဏောတိ သကိလေသော။ အညာ ဥဒပာဒီတိ အနုပသမ္ပန္နသ္သ အညံ ဗ္ယာကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ထေရော ကသ္မာ ဗ္ယာကာသိ? န ထေရော အဟံ အရဟာတိ အာဟ, အညာ ဥဒပာဒီတိ ပနာဟ။ အပိစ ထေရော အရဟာတိ ပာကဋော, တသ္မာ ဧဝမာဟ။
Saraṇoti sakileso. Aññā udapādīti anupasampannassa aññaṃ byākātuṃ na vaṭṭati. Thero kasmā byākāsi? Na thero ahaṃ arahāti āha, aññā udapādīti panāha. Apica thero arahāti pākaṭo, tasmā evamāha.
၂၁၂. ပဗ္ဗဇ္ဇန္တိ ထေရော သယံ နေဝ ပဗ္ဗာဇေသိ, န ဥပသမ္ပာဒေသိ အညေဟိ ပန ဘိက္ခူဟိ ဧဝံ ကာရာပေသိ။ အဝာပုရဏံ အာဒာယာတိ ကုဉ္စိကံ ဂဟေတ္ဝာ။
212.Pabbajjanti thero sayaṃ neva pabbājesi, na upasampādesi aññehi pana bhikkhūhi evaṃ kārāpesi. Avāpuraṇaṃ ādāyāti kuñcikaṃ gahetvā.
နိသိန္နကောဝ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ အဟံ ဓရမာနောပိ န အညသ္သ ဘိက္ခုသ္သ ဘာရော အဟောသိံ, ပရိနိဗ္ဗုတသ္သာပိ မေ သရီရံ ဘိက္ခုသင္ဃသ္သ ပလိဗောဓော မာ အဟောသီတိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတ္ဝာ ပရိနိဗ္ဗာယိ။ သရီရတော ဇာလာ ဥဋ္ဌဟိ, ဆဝိမံသလောဟိတံ သပ္ပိ ဝိယ ဈာယမာနံ ပရိက္ခယံ ဂတံ, သုမနမကုလသဒိသာ ဓာတုယောဝ အဝသေသိံသု။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ပာကဋမေဝ။ ဣဒံ ပန သုတ္တံ ဒုတိယသင္ဂဟေ သင္ဂီတန္တိ။
Nisinnakovaparinibbāyīti ahaṃ dharamānopi na aññassa bhikkhussa bhāro ahosiṃ, parinibbutassāpi me sarīraṃ bhikkhusaṅghassa palibodho mā ahosīti tejodhātuṃ samāpajjitvā parinibbāyi. Sarīrato jālā uṭṭhahi, chavimaṃsalohitaṃ sappi viya jhāyamānaṃ parikkhayaṃ gataṃ, sumanamakulasadisā dhātuyova avasesiṃsu. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva. Idaṃ pana suttaṃ dutiyasaṅgahe saṅgītanti.
ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ဗာကုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Bākulasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၄. ဗာကုလသုတ္တံ • 4. Bākulasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၄. ဗာကုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Bākulasuttavaṇṇanā
