| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
၄. ဗာကုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Bākulasuttavaṇṇanā
၂၀၉. ယထာ ‘‘ဒ္ဝတ္တိံသာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဒ္ဝိ-သဒ္ဒသ္သ ဗာ-အာဒေသံ ကတ္ဝာ ဗာတ္တိံသာတိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ ဧတ္ထ ဗာ-ကာရာဒေသံ ကတ္ဝာ ဗာကုလောတိ သမညာ အဟောသိ, သာယံ တသ္သ အန္ဝတ္ထသညာတိ ဒသ္သေတုံ, ‘‘တသ္သ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သီသံ န္ဟာပေတ္ဝာတိ မင္ဂလတ္ထံ မဟာဂင္ဂာယ သီသံ န္ဟာပေတ္ဝာ။ နိမုဇ္ဇနဝသေနာတိ ဇဏ္ဏုပမာဏေ ဥဒကေ ထောကံယေဝ နိမုဇ္ဇနဝသေန။ ဆဍ္ဍေတ္ဝာ ပလာတာ မရဏဘယတဇ္ဇိတာ။ ပဟရိယမာနာ မရန္တိ, န ဇာလေန ဗန္ဓိတမတ္တေန။ ဒာရကသ္သ တေဇေနာတိ ဒာရကသ္သ ပုညတေဇေန။ နီဟဋမတ္တောဝ မတော, တသ္သ မရဏတ္ထံ ဥပက္ကမော န ကတော, ယေန ဥပက္ကမေန ဒာရကသ္သ ဗာဓော သိယာ။ တန္တိ မစ္ဆံ။ သကလမေဝာတိ ပရိပုဏ္ဏာဝယဝမေဝ။
209. Yathā ‘‘dvattiṃsā’’ti vattabbe dvi-saddassa bā-ādesaṃ katvā bāttiṃsāti vuccati, evaṃ ettha bā-kārādesaṃ katvā bākuloti samaññā ahosi, sāyaṃ tassa anvatthasaññāti dassetuṃ, ‘‘tassa hī’’tiādi vuttaṃ. Sīsaṃ nhāpetvāti maṅgalatthaṃ mahāgaṅgāya sīsaṃ nhāpetvā. Nimujjanavasenāti jaṇṇupamāṇe udake thokaṃyeva nimujjanavasena. Chaḍḍetvā palātā maraṇabhayatajjitā. Pahariyamānā maranti, na jālena bandhitamattena. Dārakassa tejenāti dārakassa puññatejena. Nīhaṭamattova mato, tassa maraṇatthaṃ upakkamo na kato, yena upakkamena dārakassa bādho siyā. Tanti macchaṃ. Sakalamevāti paripuṇṇāvayavameva.
န ကေလာယတီတိ န မမာယတိ ကိသ္မိဉ္စိ န မညတိ။ ဒာရကသ္သ ပုညတေဇေန ပိဋ္ဌိတော ဖာလေန္တီ။ ဒာရကံ လဘတီတိ ဥဂ္ဃောသနဝသေန ဘေရိံ စရာပေတ္ဝာ။ ပဝတ္တိံ အာစိက္ခိ, အတ္တနော ပုတ္တဘာဝံ ကထေသိ။ ကုစ္ဆိယာ ဓာရိတတ္တာ အမာတာ ကာတုံ န သက္ကာ ဇနနီဘာဝတော။ မစ္ဆံ ဂဏ္ဟန္တာပီတိ မစ္ဆံ ကိဏိတ္ဝာ ဂဏ္ဟန္တာပိ။ တထာ ဂဏ္ဟန္တာ စ တပ္ပရိယာပန္နံ သဗ္ဗံ ဂဏ္ဟာတိ နာမာတိ အာဟ – ‘‘ဝက္ကယကနာဒီနိ ဗဟိ ကတ္ဝာ ဂဏ္ဟန္တာ နာမ နတ္ထီ’’တိ။ အယမ္ပိ အမာတာ ကာတုံ န သက္ကာ သာမိကဘာဝတော။ ဒာရကော ဥဘိန္နမ္ပိ ကုလာနံ ဒာယာဒော ဟောတု ဒ္ဝိန္နံ ပုတ္တဘာဝတော။
Na kelāyatīti na mamāyati kismiñci na maññati. Dārakassa puññatejena piṭṭhito phālentī. Dārakaṃ labhatīti ugghosanavasena bheriṃ carāpetvā. Pavattiṃ ācikkhi, attano puttabhāvaṃ kathesi. Kucchiyā dhāritattā amātā kātuṃ na sakkā jananībhāvato. Macchaṃ gaṇhantāpīti macchaṃ kiṇitvā gaṇhantāpi. Tathā gaṇhantā ca tappariyāpannaṃ sabbaṃ gaṇhāti nāmāti āha – ‘‘vakkayakanādīni bahi katvā gaṇhantā nāma natthī’’ti. Ayampi amātā kātuṃ na sakkā sāmikabhāvato. Dārako ubhinnampi kulānaṃ dāyādo hotu dvinnaṃ puttabhāvato.
အသီတိမေတိ ဇာတိယာ အသီတိမေ ဝသ္သေ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာမတ္တေန ကိလေသာနံ အသမုစ္ဆိဇ္ဇနတော ဝီတိက္ကမိတုံ ကာမသညာ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာတိ ပုစ္ဆာ ပန ပုစ္ဆိတဗ္ဗာ။ တေနာဟ – ‘‘ဧဝဉ္စ ခော မံ, အာဝုသော ကသ္သပ, ပုစ္ဆိတဗ္ဗ’’န္တိ။
Asītimeti jātiyā asītime vasse. Pabbajjāmattena kilesānaṃ asamucchijjanato vītikkamituṃ kāmasaññā uppannapubbāti pucchā pana pucchitabbā. Tenāha – ‘‘evañca kho maṃ, āvuso kassapa, pucchitabba’’nti.
၂၁၀. နိယမေတ္ဝာတိ တံ တံဝာရေ သေသဝာရေန နိယမေတ္ဝာ။ ကမ္မပထဘေဒကောတိ ကမ္မပထဝိသေသကရော။ တတ္ထ ကာမဝိတက္ကော ယထာ ကာယဝစီဒ္ဝာရေသု စောပနပ္ပတ္တော ကမ္မပထပ္ပတ္တော နာမ ဟောတိ; မနောဒ္ဝာရေ ပရဘဏ္ဍသ္သ အတ္တနော ပရိဏာမနဝသေန ပဝတ္တအဘိဇ္ဈာသဟဂတော; ဧဝံ ကာမသညာတိ, တထာ ဗ္ယာပာဒဝိဟိံသာဝိတက္ကသညာတိ ထေရော, ‘‘ဥဘယမ္ပေတံ ကမ္မပထဘေဒကမေဝာ’’တိ အာဟ။ ကမ္မပထံ အပ္ပတ္တံ သညံ သန္ဓာယ, ‘‘သညာ ဥပ္ပန္နမတ္တာဝာ’’တိ ဝုစ္စမာနေ ဝိတက္ကိတမ္ပိ သမာနံ ကမ္မပထံ အပ္ပတ္တမေဝ, ဥဘယသ္သ ပန ဝသေန သုတ္တပဒံ ပဝတ္တန္တိ ထေရသ္သ အဓိပ္ပာယော။
210.Niyametvāti taṃ taṃvāre sesavārena niyametvā. Kammapathabhedakoti kammapathavisesakaro. Tattha kāmavitakko yathā kāyavacīdvāresu copanappatto kammapathappatto nāma hoti; manodvāre parabhaṇḍassa attano pariṇāmanavasena pavattaabhijjhāsahagato; evaṃ kāmasaññāti, tathā byāpādavihiṃsāvitakkasaññāti thero, ‘‘ubhayampetaṃ kammapathabhedakamevā’’ti āha. Kammapathaṃ appattaṃ saññaṃ sandhāya, ‘‘saññā uppannamattāvā’’ti vuccamāne vitakkitampi samānaṃ kammapathaṃ appattameva, ubhayassa pana vasena suttapadaṃ pavattanti therassa adhippāyo.
၂၁၁. အာယူဟနကမ္မန္တိ အတ္တနာ အာယူဟိတဗ္ဗကမ္မံ။ လောမကိလိဋ္ဌာနီတိ ကိလိဋ္ဌလောမာနိ, ကိလိဋ္ဌံသူနီတိ အတ္ထော။ ကိမေဝံ ဘောဂေသု ပရနိမ္မိတဘဝေ ဝသဝတ္တိဒေဝာနံ ဝိယ သဗ္ဗသော အာယူဟနကမ္မေန ဝိနာ အညသ္သပိ ပဗ္ဗဇိတသ္သ ပစ္စယလာဘော ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော သုတပုဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘အနစ္ဆရိယဉ္စေတ’’န္တိ။ ကုလူပကထေရာနမေတံ ကမ္မံ, ထေရော ပန ကဒာစိပိ ကုလူပကော နာဟောသိ။
211.Āyūhanakammanti attanā āyūhitabbakammaṃ. Lomakiliṭṭhānīti kiliṭṭhalomāni, kiliṭṭhaṃsūnīti attho. Kimevaṃ bhogesu paranimmitabhave vasavattidevānaṃ viya sabbaso āyūhanakammena vinā aññassapi pabbajitassa paccayalābho diṭṭhapubbo sutapubboti āha ‘‘anacchariyañceta’’nti. Kulūpakatherānametaṃ kammaṃ, thero pana kadācipi kulūpako nāhosi.
ဂဒ္ဒုဟနမတ္တန္တိ ဂောဒုဟနမတ္တကာလံ။ ဣဓ ပန သကလော ဂောဒုဟနော အဓိပ္ပေတောတိ ဒသ္သေန္တော, ‘‘ဂာဝိံ။ပေ.။ ကာလမတ္တမ္ပီ’’တိ အာဟ။ နိဗန္ဓီတိ နိဗဒ္ဓဒာတဗ္ဗံ ကတ္ဝာ ဌပေသိ။
Gadduhanamattanti goduhanamattakālaṃ. Idha pana sakalo goduhano adhippetoti dassento, ‘‘gāviṃ…pe… kālamattampī’’ti āha. Nibandhīti nibaddhadātabbaṃ katvā ṭhapesi.
သကိလေသပုဂ္ဂလသ္သ အသေရိဘာဝကရဏေန ရဏေန သဒိသတာယ ရဏော, သံကိလေသော။ အညာ ဥဒပာဒီတိ ပနာဟ, တသ္မာ အရဟတ္တံ န ပဋိညာတန္တိ ဒသ္သေတိ။ နနု တထာ ဝစနံ ပဋိဇာနနံ ဝိယ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ။
Sakilesapuggalassa aseribhāvakaraṇena raṇena sadisatāya raṇo, saṃkileso. Aññā udapādīti panāha, tasmā arahattaṃ na paṭiññātanti dasseti. Nanu tathā vacanaṃ paṭijānanaṃ viya hotīti āha ‘‘apicā’’tiādi.
၂၁၂. အဝာပုရတိ ဒ္ဝာရံ ဧတေနာတိ အဝာပုရဏံ။ ပဌမသင္ဂဟတော ပစ္ဆာ ဒေသိတတ္တာ ဒုတိယသင္ဂဟေ သင္ဂိတံ။ သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝ။
212. Avāpurati dvāraṃ etenāti avāpuraṇaṃ. Paṭhamasaṅgahato pacchā desitattā dutiyasaṅgahe saṅgitaṃ. Sesaṃ suviññeyyameva.
ဗာကုလသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။
Bākulasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၄. ဗာကုလသုတ္တံ • 4. Bākulasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၄. ဗာကုလသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Bākulasuttavaṇṇanā
