| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੩. ਬਾਲવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
3. Bālavaggavaṇṇanā
੨੨-੨੪. ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਪਠਮਦੁਤਿਯਤਤਿਯਾਨਿ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਨੇવ।
22-24. Tatiyassa paṭhamadutiyatatiyāni uttānatthāneva.
੨੫. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਨੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਞ੍ਞਤੋ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਬੋਧੇਤਬ੍ਬੋ, ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
25. Catutthe netabboti aññato āharitvā bodhetabbo, ñāpetabboti attho.
੨੭. ਛਟ੍ਠੇ ਨੋ ਚੇਪਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਚੇਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮੇવਾਤਿ વਿਞ੍ਞੂਹਿ ਗਰਹਿਤਬ੍ਬਭਾવਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਾਰਹਤ੍ਤਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮੇવਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਅવੀਚਿਆਦਯੋ ਪਦੇਸવਿਸੇਸਾ ਤਤ੍ਥੂਪਪਨ੍ਨਾ ਸਤ੍ਤਾ ਚ ਨਿਰਯਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਰਯੋਤਿ ਸਹੋਕਾਸਕਾ ਖਨ੍ਧਾ’’ਤਿ। ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ ਨਾਮ વਿਸੁਂ ਪਦੇਸવਿਸੇਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਖਨ੍ਧਾવ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ।
27. Chaṭṭhe no cepi paṭicchādetvā karontīti pāṇātipātādīni karonto sacepi appaṭicchādetvā karonti. Paṭicchannamevāti viññūhi garahitabbabhāvato paṭicchādanārahattā paṭicchannamevāti vuccati. Avīciādayo padesavisesā tatthūpapannā sattā ca nirayaggahaṇena gahitāti āha ‘‘nirayoti sahokāsakā khandhā’’ti. Tiracchānayoni nāma visuṃ padesaviseso natthīti āha ‘‘tiracchānayoniyaṃ khandhāva labbhantī’’ti.
੩੧. ਦਸਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਫਲਂ ਤਦਧੀਨવੁਤ੍ਤਿਤਾਯ વਸੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥવਸੋ, ਹੇਤੂਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਥવਸੇਤਿ ਕਾਰਣਾਨੀ’’ਤਿ। ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨੀਤਿ ਅਰਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਿ વਨਪਤ੍ਥਾਨਿ। વਨਪਤ੍ਥ-ਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਸਣ੍ਡਭੂਤੇ ਰੁਕ੍ਖਸਮੂਹੇਪਿ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਰਞ੍ਞਗ੍ਗਹਣਂ। વਨੀਯਤਿ વਿવੇਕਕਾਮੇਹਿ ਭਜੀਯਤਿ, વਨੁਤੇ વਾ ਤੇ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਸਨਤ੍ਥਾਯ ਯਾਚਨ੍ਤੋ વਿਯ ਹੋਤੀਤਿ વਨਂ, ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ વਿવੇਕਕਾਮਾ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤવਿਸੇਸਾਧਿਗਮੇਨਾਤਿ ਪਤ੍ਥਂ, વਨੇਸੁ ਪਤ੍ਥਂ ਗਹਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸੇਨਾਸਨਂ વਨਪਤ੍ਥਂ। ਕਿਞ੍ਚਾਪੀਤਿ ਅਨੁਜਾਨਨਸਮ੍ਭਾવਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਕਿਂ ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ? ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਅਰਞ੍ਞਭਾવਂ ਗਾਮਤੋ ਬਹਿ ਅਰਞ੍ਞਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਕਿਂ ਸਮ੍ਭਾવੇਤਿ? ਆਰਞ੍ਞਕਙ੍ਗਨਿਪ੍ਫਾਦਕਤ੍ਤਂ। ਯਞ੍ਹਿ ਆਰਞ੍ਞਕਙ੍ਗਨਿਪ੍ਫਾਦਕਂ, ਤਂ વਿਸੇਸਤੋ ਅਰਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਂ ਤਂ ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾਤਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਤੋ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ, ਤਤੋ ਬਹਿ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾਤਿ વਾ ਯਤ੍ਥ ਦ੍વੇ ਤੀਣਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾਨਿ, ਤਤ੍ਥ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਇਨ੍ਦਖੀਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ। ਯਤ੍ਥ ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਦਰਹਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਗਾਮਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਾਮਸਮੀਪਂ। ਅਨੁਪਚਾਰਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਚਕਿਚ੍ਚવਸੇਨ ਨ ਉਪਚਰਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਨ ਕਸੀਯਤਿ ਨ વਪੀਯਤੀ’’ਤਿ।
31. Dasame attho phalaṃ tadadhīnavuttitāya vaso etassāti atthavaso, hetūti āha ‘‘atthavaseti kāraṇānī’’ti. Araññavanapatthānīti araññalakkhaṇappattāni vanapatthāni. Vanapattha-saddo hi saṇḍabhūte rukkhasamūhepi vattatīti araññaggahaṇaṃ. Vanīyati vivekakāmehi bhajīyati, vanute vā te attasampattiyā vasanatthāya yācanto viya hotīti vanaṃ, patiṭṭhahanti ettha vivekakāmā yathādhippetavisesādhigamenāti patthaṃ, vanesu patthaṃ gahanaṭṭhāne senāsanaṃ vanapatthaṃ. Kiñcāpīti anujānanasambhāvanatthe nipāto. Kiṃ anujānāti? Nippariyāyato araññabhāvaṃ gāmato bahi araññanti. Tenāha ‘‘nippariyāyenā’’tiādi. Kiṃ sambhāveti? Āraññakaṅganipphādakattaṃ. Yañhi āraññakaṅganipphādakaṃ, taṃ visesato araññanti vattabbanti. Tenāha ‘‘yaṃ taṃ pañcadhanusatika’’ntiādi. Nikkhamitvā bahi indakhīlāti indakhīlato bahi nikkhamitvā, tato bahi paṭṭhāyāti attho. Bahi indakhīlāti vā yattha dve tīṇi indakhīlāni, tattha bahiddhā indakhīlato paṭṭhāya. Yattha taṃ natthi, tadarahaṭṭhānato paṭṭhāyāti vadanti. Gāmantanti gāmasamīpaṃ. Anupacāraṭṭhānanti niccakiccavasena na upacaritabbaṭṭhānaṃ. Tenāha ‘‘yattha na kasīyati na vapīyatī’’ti.
ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਸਤ੍ਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿવੇਕਾਭਿਰਤਿਂ ਪਕਾਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਤਭਾવੋ, ਸੁਖવਿਹਾਰੋ ਨਾਮ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਰਿਯਾਪਥવਿਹਾਰਾਨਂ ਫਾਸੁਤਾ। ਏਕਕਸ੍ਸ ਹਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਉਚ੍ਚਾਰવਸ੍ਸਾવਕਿਚ੍ਚਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ਇਰਿਯਾਪਥਾ ਫਾਸੁਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਸੁਖવਿਹਾਰਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਏવਂ વਾ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।
Attano ca diṭṭhadhammasukhavihāranti etena satthā attano vivekābhiratiṃ pakāseti. Tattha diṭṭhadhammo nāma ayaṃ paccakkho attabhāvo, sukhavihāro nāma catunnaṃ iriyāpathavihārānaṃ phāsutā. Ekakassa hi araññe antamaso uccāravassāvakiccaṃ upādāya sabbe iriyāpathā phāsukā honti, tasmā diṭṭhadhamme sukhavihāraṃ diṭṭhadhammasukhavihāranti evaṃ vā ettha attho daṭṭhabbo.
ਪਚ੍ਛਿਮਞ੍ਚ ਜਨਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋਤਿ ਕਥਂ ਅਰਞ੍ਞવਾਸੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਾ ਹੋਤਿ? ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤੋ ਅਰਞ੍ਞવਾਸਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਭਗવਾਪਿ ਨਾਮ ਅਰਞ੍ਞਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਨ ਮੁਞ੍ਚਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਨੇવਤ੍ਥਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ વਸਿਤਬ੍ਬਮੇવ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਮ ਸਾવਕੇ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤੋ’’ਤਿ।
Pacchimañca janataṃ anukampamānoti kathaṃ araññavāsena pacchimā janatā anukampitā hoti? Saddhāpabbajitā hi kulaputtā bhagavato araññavāsaṃ disvā ‘‘bhagavāpi nāma araññasenāsanāni na muñcati, yassa nevatthi pariññātabbaṃ na pahātabbaṃ na bhāvetabbaṃ na sacchikātabbaṃ, kimaṅgaṃ pana maya’’nti cintetvā tattha vasitabbameva maññissanti, evaṃ khippameva dukkhassantakarā bhavissanti. Evaṃ pacchimā janatā anukampitā hoti. Etamatthaṃ dassento āha ‘‘pacchime mama sāvake anukampanto’’ti.
੩੨. ਏਕਾਦਸਮੇ વਿਜ੍ਜਂ ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ વਿਜ੍ਜਾਭਾਗਿਯਾ, વਿਜ੍ਜਾਭਾਗੇ વਿਜ੍ਜਾਕੋਟ੍ਠਾਸੇ વਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿਪਿ વਿਜ੍ਜਾਭਾਗਿਯਾ। ਪਦਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਨ ਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਬ੍ਬਟ੍ਟੇਤ੍વਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦવਸੇਨ ਸਮੂਲਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ। ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ। ਰਾਗਸ੍ਸ ਖਯવਿਰਾਗੇਨਾਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਖਯਸਙ੍ਖਾਤੇਨ વਿਰਾਗੇਨ, ਰਾਗਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਾਪਾਦਨੇਨਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
32. Ekādasame vijjaṃ bhajantīti vijjābhāgiyā, vijjābhāge vijjākoṭṭhāse vattantītipi vijjābhāgiyā. Padaṃ pacchindatīti maggacittassa patiṭṭhaṃ upacchindati, maggacittaṃ patiṭṭhāpetuṃ na detīti attho. Ubbaṭṭetvāti samucchedavasena samūlaṃ uddharitvā. Aṭṭhasu ṭhānesūti buddhādīsu aṭṭhasu ṭhānesu. Rāgassa khayavirāgenāti rāgassa khayasaṅkhātena virāgena, rāgassa anuppattidhammatāpādanenāti vuttaṃ hoti.
ਬਾਲવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Bālavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੩. ਬਾਲવਗ੍ਗੋ • 3. Bālavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੩. ਬਾਲવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 3. Bālavaggavaṇṇanā
