| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೧೧. ಭದ್ರಕಸುತ್ತಂ
11. Bhadrakasuttaṃ
೩೬೩. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಮಲ್ಲೇಸು ವಿಹರತಿ ಉರುವೇಲಕಪ್ಪಂ ನಾಮ ಮಲ್ಲಾನಂ ನಿಗಮೋ। ಅಥ ಖೋ ಭದ್ರಕೋ ಗಾಮಣಿ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಭದ್ರಕೋ ಗಾಮಣಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಾಧು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ದೇಸೇತೂ’’ತಿ। ‘‘ಅಹಞ್ಚೇ 1 ತೇ, ಗಾಮಣಿ, ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಆರಬ್ಭ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ದೇಸೇಯ್ಯಂ – ‘ಏವಂ ಅಹೋಸಿ ಅತೀತಮದ್ಧಾನ’ನ್ತಿ, ತತ್ರ ತೇ ಸಿಯಾ ಕಙ್ಖಾ, ಸಿಯಾ ವಿಮತಿ। ಅಹಂ ಚೇ 2 ತೇ, ಗಾಮಣಿ, ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ಆರಬ್ಭ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ದೇಸೇಯ್ಯಂ – ‘ಏವಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನ’ನ್ತಿ, ತತ್ರಾಪಿ ತೇ ಸಿಯಾ ಕಙ್ಖಾ, ಸಿಯಾ ವಿಮತಿ। ಅಪಿ ಚಾಹಂ, ಗಾಮಣಿ, ಇಧೇವ ನಿಸಿನ್ನೋ ಏತ್ಥೇವ ತೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ। ತಂ ಸುಣಾಹಿ , ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ; ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಭದ್ರಕೋ ಗಾಮಣಿ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
363. Ekaṃ samayaṃ bhagavā mallesu viharati uruvelakappaṃ nāma mallānaṃ nigamo. Atha kho bhadrako gāmaṇi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho bhadrako gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu me, bhante, bhagavā dukkhassa samudayañca atthaṅgamañca desetū’’ti. ‘‘Ahañce 3 te, gāmaṇi, atītamaddhānaṃ ārabbha dukkhassa samudayañca atthaṅgamañca deseyyaṃ – ‘evaṃ ahosi atītamaddhāna’nti, tatra te siyā kaṅkhā, siyā vimati. Ahaṃ ce 4 te, gāmaṇi, anāgatamaddhānaṃ ārabbha dukkhassa samudayañca atthaṅgamañca deseyyaṃ – ‘evaṃ bhavissati anāgatamaddhāna’nti, tatrāpi te siyā kaṅkhā, siyā vimati. Api cāhaṃ, gāmaṇi, idheva nisinno ettheva te nisinnassa dukkhassa samudayañca atthaṅgamañca desessāmi. Taṃ suṇāhi , sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho bhadrako gāmaṇi bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಾಮಣಿ, ಅತ್ಥಿ ತೇ ಉರುವೇಲಕಪ್ಪೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಯೇಸಂ ತೇ ವಧೇನ ವಾ ಬನ್ಧೇನ ವಾ ಜಾನಿಯಾ ವಾ ಗರಹಾಯ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’ತಿ? ‘‘ಅತ್ಥಿ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಉರುವೇಲಕಪ್ಪೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಯೇಸಂ ಮೇ ವಧೇನ ವಾ ಬನ್ಧೇನ ವಾ ಜಾನಿಯಾ ವಾ ಗರಹಾಯ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ತೇ, ಗಾಮಣಿ, ಉರುವೇಲಕಪ್ಪೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಯೇಸಂ ತೇ ವಧೇನ ವಾ ಬನ್ಧೇನ ವಾ ಜಾನಿಯಾ ವಾ ಗರಹಾಯ ವಾ ನುಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’ತಿ? ‘‘ಅತ್ಥಿ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಉರುವೇಲಕಪ್ಪೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಯೇಸಂ ಮೇ ವಧೇನ ವಾ ಬನ್ಧೇನ ವಾ ಜಾನಿಯಾ ವಾ ಗರಹಾಯ ವಾ ನುಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಗಾಮಣಿ, ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ತೇ ಏಕಚ್ಚಾನಂ ಉರುವೇಲಕಪ್ಪಿಯಾನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಧೇನ ವಾ ಬನ್ಧೇನ ವಾ ಜಾನಿಯಾ ವಾ ಗರಹಾಯ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’ತಿ? ‘‘ಯೇಸಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಉರುವೇಲಕಪ್ಪಿಯಾನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಧೇನ ವಾ ಬನ್ಧೇನ ವಾ ಜಾನಿಯಾ ವಾ ಗರಹಾಯ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ, ಅತ್ಥಿ ಮೇ ತೇಸು ಛನ್ದರಾಗೋ । ಯೇಸಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಉರುವೇಲಕಪ್ಪಿಯಾನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಧೇನ ವಾ ಬನ್ಧೇನ ವಾ ಜಾನಿಯಾ ವಾ ಗರಹಾಯ ವಾ ನುಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ, ನತ್ಥಿ ಮೇ ತೇಸು ಛನ್ದರಾಗೋ’’ತಿ। ‘‘ಇಮಿನಾ ತ್ವಂ, ಗಾಮಣಿ, ಧಮ್ಮೇನ ದಿಟ್ಠೇನ ವಿದಿತೇನ ಅಕಾಲಿಕೇನ ಪತ್ತೇನ ಪರಿಯೋಗಾಳ್ಹೇನ ಅತೀತಾನಾಗತೇ ನಯಂ ನೇಹಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ 5 ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಛನ್ದಮೂಲಕಂ ಛನ್ದನಿದಾನಂ। ಛನ್ದೋ ಹಿ ಮೂಲಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ। ಯಮ್ಪಿ ಹಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಛನ್ದಮೂಲಕಂ ಛನ್ದನಿದಾನಂ। ಛನ್ದೋ ಹಿ ಮೂಲಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸಾ’’’ತಿ । ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಭನ್ತೇ! ಯಾವ ಸುಭಾಸಿತಂ ಚಿದಂ 6, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ 7 – ‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಛನ್ದಮೂಲಕಂ ಛನ್ದನಿದಾನಂ। ಛನ್ದೋ ಹಿ ಮೂಲಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸಾ’ತಿ। 8 ಅತ್ಥಿ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಚಿರವಾಸೀ ನಾಮ ಕುಮಾರೋ ಬಹಿ ಆವಸಥೇ 9 ಪಟಿವಸತಿ। ಸೋ ಖ್ವಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಕಾಲಸ್ಸೇವ ವುಟ್ಠಾಯ ಪುರಿಸಂ ಉಯ್ಯೋಜೇಮಿ 10 – ‘ಗಚ್ಛ, ಭಣೇ, ಚಿರವಾಸಿಂ ಕುಮಾರಂ ಜಾನಾಹೀ’ತಿ। ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭನ್ತೇ, ಸೋ ಪುರಿಸೋ ನಾಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತೇವ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ – ‘ಮಾ ಹೇವ ಚಿರವಾಸಿಸ್ಸ ಕುಮಾರಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಬಾಧಯಿತ್ಥಾ’’’ತಿ 11।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, atthi te uruvelakappe manussā yesaṃ te vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti? ‘‘Atthi me, bhante, uruvelakappe manussā yesaṃ me vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti. ‘‘Atthi pana te, gāmaṇi, uruvelakappe manussā yesaṃ te vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā nuppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti? ‘‘Atthi me, bhante, uruvelakappe manussā yesaṃ me vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā nuppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti. ‘‘Ko nu kho, gāmaṇi, hetu, ko paccayo yena te ekaccānaṃ uruvelakappiyānaṃ manussānaṃ vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti? ‘‘Yesaṃ me, bhante, uruvelakappiyānaṃ manussānaṃ vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā, atthi me tesu chandarāgo . Yesaṃ pana, bhante, uruvelakappiyānaṃ manussānaṃ vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā nuppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā, natthi me tesu chandarāgo’’ti. ‘‘Iminā tvaṃ, gāmaṇi, dhammena diṭṭhena viditena akālikena pattena pariyogāḷhena atītānāgate nayaṃ nehi – ‘yaṃ kho kiñci atītamaddhānaṃ dukkhaṃ uppajjamānaṃ uppajji 12 sabbaṃ taṃ chandamūlakaṃ chandanidānaṃ. Chando hi mūlaṃ dukkhassa. Yampi hi kiñci anāgatamaddhānaṃ dukkhaṃ uppajjamānaṃ uppajjissati, sabbaṃ taṃ chandamūlakaṃ chandanidānaṃ. Chando hi mūlaṃ dukkhassā’’’ti . ‘‘Acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Yāva subhāsitaṃ cidaṃ 13, bhante, bhagavatā 14 – ‘yaṃ kiñci dukkhaṃ uppajjamānaṃ uppajjati, sabbaṃ taṃ chandamūlakaṃ chandanidānaṃ. Chando hi mūlaṃ dukkhassā’ti. 15 Atthi me, bhante, ciravāsī nāma kumāro bahi āvasathe 16 paṭivasati. So khvāhaṃ, bhante, kālasseva vuṭṭhāya purisaṃ uyyojemi 17 – ‘gaccha, bhaṇe, ciravāsiṃ kumāraṃ jānāhī’ti. Yāvakīvañca, bhante, so puriso nāgacchati, tassa me hoteva aññathattaṃ – ‘mā heva ciravāsissa kumārassa kiñci ābādhayitthā’’’ti 18.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಾಮಣಿ, ಚಿರವಾಸಿಸ್ಸ ಕುಮಾರಸ್ಸ ವಧೇನ ವಾ ಬನ್ಧೇನ ವಾ ಜಾನಿಯಾ ವಾ ಗರಹಾಯ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’ತಿ ? ‘‘ಚಿರವಾಸಿಸ್ಸ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಕುಮಾರಸ್ಸ ವಧೇನ ವಾ ಬನ್ಧೇನ ವಾ ಜಾನಿಯಾ ವಾ ಗರಹಾಯ ವಾ ಜೀವಿತಸ್ಸಪಿ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಕಿಂ ಪನ ಮೇ ನುಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಇಮಿನಾಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಗಾಮಣಿ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಛನ್ದಮೂಲಕಂ ಛನ್ದನಿದಾನಂ। ಛನ್ದೋ ಹಿ ಮೂಲಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸಾ’’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, ciravāsissa kumārassa vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti ? ‘‘Ciravāsissa me, bhante, kumārassa vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā jīvitassapi siyā aññathattaṃ, kiṃ pana me nuppajjissanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti. ‘‘Imināpi kho etaṃ, gāmaṇi, pariyāyena veditabbaṃ – ‘yaṃ kiñci dukkhaṃ uppajjamānaṃ uppajjati, sabbaṃ taṃ chandamūlakaṃ chandanidānaṃ. Chando hi mūlaṃ dukkhassā’’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಾಮಣಿ, ಯದಾ ತೇ ಚಿರವಾಸಿಮಾತಾ 19 ಅದಿಟ್ಠಾ ಅಹೋಸಿ, ಅಸ್ಸುತಾ ಅಹೋಸಿ, ತೇ ಚಿರವಾಸಿಮಾತುಯಾ ಛನ್ದೋ ವಾ ರಾಗೋ ವಾ ಪೇಮಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ದಸ್ಸನಂ ವಾ ತೇ, ಗಾಮಣಿ, ಆಗಮ್ಮ ಸವನಂ ವಾ ಏವಂ ತೇ ಅಹೋಸಿ – ‘ಚಿರವಾಸಿಮಾತುಯಾ ಛನ್ದೋ ವಾ ರಾಗೋ ವಾ ಪೇಮಂ ವಾ’’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, yadā te ciravāsimātā 20 adiṭṭhā ahosi, assutā ahosi, te ciravāsimātuyā chando vā rāgo vā pemaṃ vā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Dassanaṃ vā te, gāmaṇi, āgamma savanaṃ vā evaṃ te ahosi – ‘ciravāsimātuyā chando vā rāgo vā pemaṃ vā’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಾಮಣಿ, ಚಿರವಾಸಿಮಾತುಯಾ ತೇ ವಧೇನ ವಾ ಬನ್ಧೇನ ವಾ ಜಾನಿಯಾ ವಾ ಗರಹಾಯ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’ತಿ? ‘‘ಚಿರವಾಸಿಮಾತುಯಾ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ವಧೇನ ವಾ ಬನ್ಧೇನ ವಾ ಜಾನಿಯಾ ವಾ ಗರಹಾಯ ವಾ ಜೀವಿತಸ್ಸಪಿ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಕಿಂ ಪನ ಮೇ ನುಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’ತಿ! ‘‘ಇಮಿನಾಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಗಾಮಣಿ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಛನ್ದಮೂಲಕಂ ಛನ್ದನಿದಾನಂ। ಛನ್ದೋ ಹಿ ಮೂಲಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸಾ’’’ತಿ। ಏಕಾದಸಮಂ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, ciravāsimātuyā te vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti? ‘‘Ciravāsimātuyā me, bhante, vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā jīvitassapi siyā aññathattaṃ, kiṃ pana me nuppajjissanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti! ‘‘Imināpi kho etaṃ, gāmaṇi, pariyāyena veditabbaṃ – ‘yaṃ kiñci dukkhaṃ uppajjamānaṃ uppajjati, sabbaṃ taṃ chandamūlakaṃ chandanidānaṃ. Chando hi mūlaṃ dukkhassā’’’ti. Ekādasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೧. ಭದ್ರಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 11. Bhadrakasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೧೧. ಭದ್ರಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 11. Bhadrakasuttavaṇṇanā
