| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰ-ਟੀਕਾ • Vinayālaṅkāra-ṭīkā |
੧੦. ਭਣ੍ਡਪਟਿਸਾਮਨવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ
10. Bhaṇḍapaṭisāmanavinicchayakathā
੫੩. ਏવਂ ਚੀવਰવਿਪ੍ਪવਾਸવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਭਣ੍ਡਪਟਿਸਾਮਨવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਪਟਿਸਾਮਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਭਡਿਤਬ੍ਬਂ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਭਣ੍ਡਂ, ਭਡਿਤਬ੍ਬਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વਾ ਭਣ੍ਡਂ, ਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਪਰਿਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਏਤੇਨਾਤਿ વਾ ਭਣ੍ਡਂ, ਮੂਲਧਨਂ, ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ વਾ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਭਿਧਾਨਪ੍ਪਦੀਪਿਕਾਯਂ –
53. Evaṃ cīvaravippavāsavinicchayaṃ kathetvā idāni bhaṇḍapaṭisāmanavinicchayaṃ kathetuṃ ‘‘bhaṇḍassapaṭisāmana’’ntiādimāha. Tattha bhaḍitabbaṃ bhājetabbanti bhaṇḍaṃ, bhaḍitabbaṃ icchitabbanti vā bhaṇḍaṃ, bhaṇḍanti paribhaṇḍanti sattā etenāti vā bhaṇḍaṃ, mūladhanaṃ, parikkhāro vā. Vuttañhi abhidhānappadīpikāyaṃ –
‘‘ਭਾਜਨਾਦਿਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ, ਭਣ੍ਡਂ ਮੂਲਧਨੇਪਿ ਚਾ’’ਤਿ।
‘‘Bhājanādiparikkhāre, bhaṇḍaṃ mūladhanepi cā’’ti.
ਤਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਪਟਿਸਾਮਿਯਤੇ ਪਟਿਸਾਮਨਂ, ਰਕ੍ਖਣਂ ਗੋਪਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਰੇਸਂ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਗੋਪਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਮਾਤੁ ਕਣ੍ਣਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਂ ਤਾਲਪਣ੍ਣਮ੍ਪੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਭਾવਨਤ੍ਥੋ। ਤੇਨ ਪਗੇવ ਅਞ੍ਞਾਤਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਗਿਹਿਸਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸੀਸੇਨਾਤਿ ਏਤੇਨ વਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹਾਦਿਨਾ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਟਿਸਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤੇਨ વਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਟਿਸਾਮੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਛਨ੍ਦੇਨਪਿ ਭਯੇਨਪੀਤਿ વਡ੍ਢਕੀਆਦੀਸੁ ਛਨ੍ਦੇਨ , ਰਾਜવਲ੍ਲਭਾਦੀਸੁ ਭਯੇਨ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਪਾਤੇਤ੍વਾ ਗਤੇਸੁ ਚ ਪਟਿਸਾਮੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ।
Tassa bhaṇḍassa, paṭisāmiyate paṭisāmanaṃ, rakkhaṇaṃ gopananti attho. Tenāha ‘‘paresaṃ bhaṇḍassa gopana’’nti. Mātu kaṇṇapiḷandhanaṃ tālapaṇṇampīti pi-saddo sambhāvanattho. Tena pageva aññātakānaṃ santakanti dasseti. Gihisantakanti iminā pañcannaṃ sahadhammikānaṃ santakaṃ paṭisāmetuṃ vaṭṭatīti dīpeti. Bhaṇḍāgārikasīsenāti etena vissāsaggāhādinā gahetvā paṭisāmentassa anāpattīti dasseti. Tena vakkhati ‘‘attano atthāya gahetvā paṭisāmetabba’’nti. Chandenapi bhayenapīti vaḍḍhakīādīsu chandena , rājavallabhādīsu bhayena balakkārena pātetvā gatesu ca paṭisāmetuṃ vaṭṭatīti yojetabbaṃ.
ਸਙ੍ਗੋਪਨਤ੍ਥਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਤ੍ਥੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਗੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਟਿਸਾਮਨਪਯੋਗਂ વਿਨਾ ‘‘ਨਾਹਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਪਯੋਗੇ ਅਕਤੇ ਰਜ੍ਜਸਙ੍ਖੋਭਾਦਿਕਾਲੇ ‘‘ਨ ਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਭੋਹਿਪਿ ਸਕਸਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪੇ ਕਤੇਪਿ ਅવਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਮੇવ ਪਟਿਸਾਮਨਪਯੋਗਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਂ, ਨ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ। ਪਟਿਸਾਮਨਕਾਲੇ ਹਿਸ੍ਸ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ‘‘ਨ ਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਚ ਸਾਮਿਨੋ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੁਭੂਤੋ ਕਾਯવਚੀਪਯੋਗੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਸੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਨ ਹਿ ਅਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਅਯਂ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ। ਦਾਨੇ ਸਉਸ੍ਸਾਹੋ, ਰਕ੍ਖਤਿ ਤਾવਾਤਿ ਅવਹਾਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅવੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਾਹਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਮੁਸਾવਾਦਕਰਣੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇવ ਹੋਤਿ, ਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਾਭਾવੇਨ ਸਹਪਯੋਗਸ੍ਸਪਿ ਅਭਾવਤੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
Saṅgopanatthāya attano hatthe nikkhittassa bhaṇḍassa guttaṭṭhāne paṭisāmanapayogaṃ vinā ‘‘nāhaṃ gaṇhāmī’’tiādinā aññasmiṃ payoge akate rajjasaṅkhobhādikāle ‘‘na dāni tassa dassāmi, na mayhaṃ dāni dassatī’’ti ubhohipi sakasakaṭṭhāne nisīditvā dhuranikkhepe katepi avahāro natthi. Keci panettha ‘‘pārājikameva paṭisāmanapayogassa katattā’’ti vadanti, taṃ tesaṃ matimattaṃ, na sārato paccetabbaṃ. Paṭisāmanakāle hissa theyyacittaṃ natthi, ‘‘na dāni tassa dassāmī’’ti theyyacittuppattikkhaṇe ca sāmino dhuranikkhepacittappavattiyā hetubhūto kāyavacīpayogo natthi, yena so āpattiṃ āpajjeyya. Na hi akiriyasamuṭṭhānā ayaṃ āpattīti. Dāne saussāho, rakkhati tāvāti avahāraṃ sandhāya avuttattā ‘‘nāhaṃ gaṇhāmī’’tiādinā musāvādakaraṇe pācittiyameva hoti, na dukkaṭaṃ theyyacittābhāvena sahapayogassapi abhāvatoti gahetabbaṃ.
ਯਦਿਪਿ ਮੁਖੇਨ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ વਦਤਿ…ਪੇ॰… ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਤਰਪਯੋਗੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਤਾવ ਪਠਮੇਨ ਭਣ੍ਡਪਟਿਸਾਮਨਪਯੋਗੇਨ ਤਦਾ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਭਾવਾ, ਨਾਪਿ ‘‘ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕਥਨਪਯੋਗੇਨ ਤਦਾ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇ વਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਪਯੋਗਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾਤਿ? વੁਚ੍ਚਤੇ – ਸਾਮਿਨਾ ‘‘ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਬਹੁਸੋ ਯਾਚਿਯਮਾਨੋਪਿ ਅਦਤ੍વਾ ਯੇਨ ਪਯੋਗੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਦਾਤੁਕਾਮਤਂ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਞਾਪੇਸਿ, ਯੇਨ ਚ ਸੋ ਅਦਾਤੁਕਾਮੋ ਅਯਂ વਿਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਞਤ੍વਾ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਤੇਨੇવ ਪਯੋਗੇਨਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭਣ੍ਡੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਮੁਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ। ਅਦਾਤੁਕਾਮਤਾਯ ਹਿ ‘‘ਕਦਾ ਤੇ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਕਤ੍ਥ ਤੇ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਪਰਿਯਾਯવਚਨੇਨਪਿ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਧੁਰੇਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪਿਤੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇવ। ਤੇਨੇવ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ…ਪੇ॰… ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਰਸਨ੍ਤਕਸ੍ਸ ਪਰੇਹਿ ਗਣ੍ਹਾਪਨੇ ਏવ ਹਿ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਮੁਤ੍ਤਿ, ਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਤ੍ਥੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਨਾ ਦਿਨ੍ਨਤਾਯ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਠਾਨਾਚਾવਨੇਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਅવਹਾਰੋ, ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਨ ਗਹਣੇ ਦੁਕ੍ਕਟਤੋ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ ਅવਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਂ ਪਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Yadipi mukhena dassāmīti vadati…pe… pārājikanti ettha katarapayogena āpatti, na tāva paṭhamena bhaṇḍapaṭisāmanapayogena tadā theyyacittabhāvā, nāpi ‘‘dassāmī’’ti kathanapayogena tadā theyyacitte vijjamānepi payogassa kappiyattāti? Vuccate – sāminā ‘‘dehī’’ti bahuso yāciyamānopi adatvā yena payogena attano adātukāmataṃ sāmikassa ñāpesi, yena ca so adātukāmo ayaṃ vikkhipatīti ñatvā dhuraṃ nikkhipati, teneva payogenassa āpatti. Na hettha upanikkhittabhaṇḍe pariyāyena mutti atthi. Adātukāmatāya hi ‘‘kadā te dinnaṃ, kattha te dinna’’ntiādipariyāyavacanenapi sāmikassa dhurenikkhipāpite āpattiyeva. Teneva aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ ‘‘kiṃ tumhe bhaṇatha…pe… ubhinnaṃ dhuranikkhepena bhikkhuno pārājika’’nti. Parasantakassa parehi gaṇhāpane eva hi pariyāyato mutti, na sabbatthāti gahetabbaṃ. Attano hatthe nikkhittattāti ettha attano hatthe sāminā dinnatāya bhaṇḍāgārikaṭṭhāne ṭhitattā ca ṭhānācāvanepi natthi avahāro, theyyacittena pana gahaṇe dukkaṭato na muccatīti veditabbaṃ. Eseva nayoti avahāro natthi, bhaṇḍadeyyaṃ pana hotīti adhippāyo.
੫੪. ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸਿਕ੍ਖਮਾਨਸਾਮਣੇਰਸਾਮਣੇਰੀਨਂ। ਏਤੇਨ ਨ ਕੇવਲਂ ਗਿਹੀਨਂ ਏવ, ਅਥ ਖੋ ਤਾਪਸਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਤਕਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਨਟ੍ਠੇਪਿ ਗੀવਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦੁਤਿਯੇ ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ ਗੀવਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਅਜਾਨਿਤਤ੍ਤਾ। ਤਤਿਯੇ ਚ ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ ਗੀવਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਤ੍ਤਾ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਯੇਨ વਾ વਾਚਾਯ વਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ વਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਯੇવ ਨਾਮ ਹੋਤਿ।
54.Pañcannaṃ sahadhammikānanti bhikkhubhikkhunīsikkhamānasāmaṇerasāmaṇerīnaṃ. Etena na kevalaṃ gihīnaṃ eva, atha kho tāpasaparibbājakādīnampi santakaṃ paṭisāmetuṃ na vaṭṭatīti dasseti. Naṭṭhepi gīvā na hoti, kasmā? Asampaṭicchāpitattāti attho. Dutiye eseva nayoti gīvā na hoti, kasmā? Ajānitattā. Tatiye ca eseva nayoti gīvā na hoti, kasmā? Paṭikkhipitattā. Ettha ca kāyena vā vācāya vā cittena vā paṭikkhittopi paṭikkhittoyeva nāma hoti.
ਤਸ੍ਸੇવ ਗੀવਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਸੇਸਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਕਸ੍ਮਾ? ਤਸ੍ਸੇવ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰੇ ਇਸ੍ਸਰਭਾવਤੋ। ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਗੀવਾ ਨ ਹੋਤਿ ਅਲਸਜਾਤਿਕਸ੍ਸੇવ ਪਮਾਦੇਨ ਹਰਿਤਤ੍ਤਾ। ਦੁਤਿਯੇ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਗੀવਾ ਨ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਰੋਚਿਤਤ੍ਤਾ। ਨਟ੍ਠੇ ਤਸ੍ਸ ਗੀવਾ ਤੇਨ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਸੇવ ਗੀવਾ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਤੇਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾ ਚ। ਨਤ੍ਥਿ ਗੀવਾ ਤੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਤ੍ਤਾ। ਨਟ੍ਠਂ ਸੁਨਟ੍ਠਮੇવ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਪਨਤੋ। ਨਟ੍ਠੇ ਗੀવਾ ਤੇਨ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾ। ਸਬ੍ਬਂ ਤਸ੍ਸ ਗੀવਾ ਤਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪਮਾਦੇਨ ਹਰਣਤੋ। ਤਤ੍ਥੇવ ਉਪਚਾਰੇ વਿਜ੍ਜਮਾਨੇਤਿ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇਯੇવ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾવਟ੍ਠਾਨੇ વਿਜ੍ਜਮਾਨੇ।
Tasseva gīvā hoti, na sesabhikkhūnaṃ, kasmā? Tasseva bhaṇḍāgārikassa bhaṇḍāgāre issarabhāvato. Bhaṇḍāgārikassa gīvā na hoti alasajātikasseva pamādena haritattā. Dutiye bhaṇḍāgārikassa gīvā na hoti tassa anārocitattā. Naṭṭhe tassa gīvā tena ṭhapitattā. Tasseva gīvā, na aññesaṃ tena bhaṇḍāgārikena sampaṭicchitattā ṭhapitattā ca. Natthi gīvā tena paṭikkhipitattā. Naṭṭhaṃ sunaṭṭhameva bhaṇḍāgārikassa asampaṭicchāpanato. Naṭṭhe gīvā tena ṭhapitattā. Sabbaṃ tassa gīvā tassa bhaṇḍāgārikassa pamādena haraṇato. Tattheva upacāre vijjamāneti bhaṇḍāgārikassa samīpeyeva uccārapassāvaṭṭhāne vijjamāne.
੫੫. ਮਯਿ ਚ ਮਤੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਸੇਨਾਸਨੇ વਿਨਟ੍ਠੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇવਲਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨਂ ਮਾ વਿਨਸ੍ਸੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ વਿવਰਿਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿਯੇવਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ‘‘ਤਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇ વੁਤ੍ਤੇਪਿ વਿવਰਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ‘‘ਗਿਲਾਨਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅવਿਸਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਮਰਣਤੋ ਹਿ ਪਰਂ ਗੇਲਞ੍ਞਂ ਅવਿਸਯਤ੍ਤਞ੍ਚ ਨਤ੍ਥਿ। ‘‘ਦ੍વਾਰਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇ વੁਤ੍ਤੇਪਿ વਿવਰਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿਯੇવ। ਸਹਾਯੇਹਿ ਭવਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤੇਹਿਪਿ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਾਦੀਹਿ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਾਮੀਚੀਤਿ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰੇ વਸਨ੍ਤਾਨਂ ਇਦਂ વਤ੍ਤਂ। ਲੋਲਮਹਾਥੇਰੋਤਿ ਮਨ੍ਦੋ ਮੋਮੂਹੋ ਆਕਿਣ੍ਣવਿਹਾਰੀ ਸਦਾ ਕੀਲ਼ਾਪਸੁਤੋ વਾ ਮਹਾਥੇਰੋ।
55.Mayica mate saṅghassa ca senāsane vinaṭṭheti ettha kevalaṃ saṅghassa senāsanaṃ mā vinassīti iminā adhippāyena vivaritumpi vaṭṭatiyevāti vadanti. ‘‘Taṃ māressāmī’’ti ettake vuttepi vivarituṃ vaṭṭati ‘‘gilānapakkhe ṭhitattā avisayo’’ti vuttattā. Maraṇato hi paraṃ gelaññaṃ avisayattañca natthi. ‘‘Dvāraṃ chinditvā harissāmā’’ti ettake vuttepi vivarituṃ vaṭṭatiyeva. Sahāyehi bhavitabbanti tehipi bhikkhācārādīhi pariyesitvā attano santakampi kiñci kiñci dātabbanti vuttaṃ hoti. Ayañhi sāmīcīti bhaṇḍāgāre vasantānaṃ idaṃ vattaṃ. Lolamahātheroti mando momūho ākiṇṇavihārī sadā kīḷāpasuto vā mahāthero.
੫੬. ਇਤਰੇਹੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਗਬ੍ਭੇ વਸਨ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ। વਿਹਾਰਰਕ੍ਖਣવਾਰੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ વਿਹਾਰવਾਰਿਕੋ, વੁਡ੍ਢਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਾਰੇ વਿਹਾਰਰਕ੍ਖਣਕੋ। ਨਿવਾਪਨ੍ਤਿ ਭਤ੍ਤવੇਤਨਂ। ਚੋਰਾਨਂ ਪਟਿਪਥਂ ਗਤੇਸੂਤਿ ਚੋਰਾਨਂ ਆਗਮਨਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਪਠਮਤਰਂਯੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਚੋਰਾਨਂ ਅਭਿਮੁਖਂ ਗਤੇਸੁ। ‘‘ਚੋਰੇਹਿ ਹਟਭਣ੍ਡਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਅਨੁਪਥਂ ਗਤੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਅਸੁਕਕੁਲੇ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਂ વਿਹਾਰવਾਰਿਕਾਨਂਯੇવਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਨਿਯਮਨਂ ਕਤ੍વਾ। ਦ੍વੇ ਤਿਸ੍ਸੋ ਯਾਗੁਸਲਾਕਾ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਚ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਲਭਮਾਨੋવਾਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਊਨਂ વਾ ਹੋਤੁ ਅਧਿਕਂ વਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ વੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚਕਰਸ੍ਸ ਚ ਯਾਪਨਮਤ੍ਤਂ ਲਭਨਮੇવ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਜਗ੍ਗਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਾਯ ਪੋਸੇਨ੍ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇਹਿ વਿਹਾਰਂ ਜਗ੍ਗਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਅਸਹਾਯਸ੍ਸਾਤਿ ਸਹਾਯਰਹਿਤਸ੍ਸ। ‘‘ਅਸਹਾਯਸ੍ਸ ਅਦੁਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਯੁਤ੍ਤੋ। ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਂ। ਅਸਹਾਯਸ੍ਸ વਾ ਅਤ੍ਤਦੁਤਿਯਸ੍ਸ વਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਾਠੇ ਏਕੇਨ ਆਨੀਤਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਦੁਤਿਯਸ੍ਸਪਿ વਾਰੋ ਨਿવਾਰਿਤੋਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਭਾਗੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਤ੍ਤਂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਦਾਤਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨ ਸਮੇਤਿ, વੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ। વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨਿਯਂ (વਿ॰ વਿ॰ ਟੀ॰ ੧.੧੧੨) ਪਨ ‘‘ਅਤ੍ਤਦੁਤਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਸ੍ਸ। ਅਤ੍ਤਾਸਰੀਰਮੇવ ਦੁਤਿਯੋ, ਨ ਅਞ੍ਞੋਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਤਦੁਤਿਯੋ, ਤਦੁਭਯਸ੍ਸਪਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ વਿਭਾવਨਂ ‘ਯਸ੍ਸਾ’ਤਿਆਦਿ। ਏਤੇਨ ਸਬ੍ਬੇਨ ਏਕੇਕਸ੍ਸ વਾਰੋ ਨ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
56.Itarehīti tasmiṃyeva gabbhe vasantehi bhikkhūhi. Vihārarakkhaṇavāre niyutto vihāravāriko, vuḍḍhapaṭipāṭiyā attano vāre vihārarakkhaṇako. Nivāpanti bhattavetanaṃ. Corānaṃ paṭipathaṃ gatesūti corānaṃ āgamanaṃ ñatvā ‘‘paṭhamataraṃyeva gantvā saddaṃ karissāmā’’ti corānaṃ abhimukhaṃ gatesu. ‘‘Corehi haṭabhaṇḍaṃ āharissāmā’’ti tesaṃ anupathaṃ gatesupi eseva nayo. Nibaddhaṃ katvāti ‘‘asukakule yāgubhattaṃ vihāravārikānaṃyevā’’ti evaṃ niyamanaṃ katvā. Dve tisso yāgusalākā ca cattāri pañca salākabhattāni ca labhamānovāti idaṃ nidassanamattaṃ, tato ūnaṃ vā hotu adhikaṃ vā, attano ca veyyāvaccakarassa ca yāpanamattaṃ labhanameva pamāṇanti gahetabbaṃ. Nissitake jaggāpentīti attano attano nissitake bhikkhācariyāya posentā nissitakehi vihāraṃ jaggāpenti. Asahāyassāti sahāyarahitassa. ‘‘Asahāyassa adutiyassā’’ti pāṭho yutto. Pacchimaṃ purimasseva vevacanaṃ. Asahāyassa vā attadutiyassa vāti imasmiṃ pana pāṭhe ekena ānītaṃ dvinnaṃ nappahotīti attadutiyassapi vāro nivāritoti vadanti, taṃ ‘‘yassa sabhāgo bhikkhu bhattaṃ ānetvā dātā natthī’’ti iminā na sameti, vīmaṃsitabbaṃ. Vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. 1.112) pana ‘‘attadutiyassāti appicchassa. Attāsarīrameva dutiyo, na aññoti hi attadutiyo, tadubhayassapi atthassa vibhāvanaṃ ‘yassā’tiādi. Etena sabbena ekekassa vāro na pāpetabboti dassetī’’ti vuttaṃ.
ਪਾਕવਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪਚਿਤਬ੍ਬਯਾਗੁਭਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤવਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ। ਠਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਦਾਯਕਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਤਂ ਆਰਾਮਿਕਾਦੀਹਿ ਦੀਯਮਾਨਂ ਭਾਗਂ ਗਹੇਤ੍વਾ। ਉਪਜੀવਨ੍ਤੇਨ ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਿਕਰੁਕ੍ਖਮੂਲਿਕੇਨਪਿ ਪਾਕવਤ੍ਤਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀવਨ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ વਿਹਾਰવਾਰੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਠਾਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਿਕਸ੍ਸਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਕਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਚੇ ਠਪਿਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਚੀવਰਾਦਿਸਙ੍ਘਿਕਭਾਗੇਪਿ ਆਲਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋਪਿ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ । ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਂ વਾ। ਦਿਗੁਣਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨਤੋ ਦ੍વਿਗੁਣਂ। ਪਕ੍ਖવਾਰੇਨਾਤਿ ਅਡ੍ਢਮਾਸવਾਰੇਨ।
Pākavattatthāyāti niccaṃ pacitabbayāgubhattasaṅkhātavattatthāya. Ṭhapentīti dāyakā ṭhapenti. Taṃ gahetvāti taṃ ārāmikādīhi dīyamānaṃ bhāgaṃ gahetvā. Upajīvantena ṭhātabbanti abbhokāsikarukkhamūlikenapi pākavattaṃ upanissāya jīvantena attano pattacīvararakkhaṇatthāya vihāravāre sampatte ṭhātabbaṃ. Na gāhāpetabboti ettha yassa abbhokāsikassapi attano adhikaparikkhāro ce ṭhapito atthi, cīvarādisaṅghikabhāgepi ālayo atthi, sopi gāhāpetabbo . Paripucchanti pucchitapañhavissajjanaṃ, aṭṭhakathaṃ vā. Diguṇanti aññehi labbhamānato dviguṇaṃ. Pakkhavārenāti aḍḍhamāsavārena.
ਇਤਿ વਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂવਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ
Iti vinayasaṅgahasaṃvaṇṇanābhūte vinayālaṅkāre
ਭਣ੍ਡਪਟਿਸਾਮਨવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ
Bhaṇḍapaṭisāmanavinicchayakathālaṅkāro nāma
ਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ।
Dasamo paricchedo.
