Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विनयविनिच्छय-उत्तरविनिच्छय • Vinayavinicchaya-uttaravinicchaya

    भेसज्‍जक्खन्धककथा

    Bhesajjakkhandhakakathā

    २६६५.

    2665.

    वुत्ता गहपतिस्सापि, सम्मुतुस्सावनन्तिका।

    Vuttā gahapatissāpi, sammutussāvanantikā;

    गोनिसादीति कप्पिया, चतस्सो होन्ति भूमियो॥

    Gonisādīti kappiyā, catasso honti bhūmiyo.

    २६६६.

    2666.

    सङ्घस्स सन्तकं गेहं, सन्तकं भिक्खुनोपि वा।

    Saṅghassa santakaṃ gehaṃ, santakaṃ bhikkhunopi vā;

    कप्पियं पन कत्तब्बं, सहसेय्यप्पहोनकं॥

    Kappiyaṃ pana kattabbaṃ, sahaseyyappahonakaṃ.

    २६६७.

    2667.

    ठपेत्वा भिक्खुमञ्‍ञेहि, दिन्‍नं कप्पियभूमिया।

    Ṭhapetvā bhikkhumaññehi, dinnaṃ kappiyabhūmiyā;

    अत्थाय सन्तकं तेसं, गेहं गहपतेविदं॥

    Atthāya santakaṃ tesaṃ, gehaṃ gahapatevidaṃ.

    २६६८.

    2668.

    सा हि सम्मुतिका नाम, या हि सङ्घेन सम्मता।

    Sā hi sammutikā nāma, yā hi saṅghena sammatā;

    कम्मवाचमवत्वा वा, वट्टतेवापलोकनं॥

    Kammavācamavatvā vā, vaṭṭatevāpalokanaṃ.

    २६६९.

    2669.

    पठमिट्ठकपासाण-थम्भादिट्ठपने पन।

    Paṭhamiṭṭhakapāsāṇa-thambhādiṭṭhapane pana;

    ‘‘कप्पियकुटिं करोमा’’ति, वदन्तेहि समन्ततो॥

    ‘‘Kappiyakuṭiṃ karomā’’ti, vadantehi samantato.

    २६७०.

    2670.

    उक्खिपित्वा ठपेन्तेसु, आमसित्वा परेसु वा।

    Ukkhipitvā ṭhapentesu, āmasitvā paresu vā;

    सयमेवुक्खिपित्वा वा, ठपेय्युस्सावनन्तिका

    Sayamevukkhipitvā vā, ṭhapeyyussāvanantikā.

    २६७१.

    2671.

    इट्ठकादिपतिट्ठानं , भिक्खूनं वदतं पन।

    Iṭṭhakādipatiṭṭhānaṃ , bhikkhūnaṃ vadataṃ pana;

    वाचाय परियोसानं, समकालं तु वट्टति॥

    Vācāya pariyosānaṃ, samakālaṃ tu vaṭṭati.

    २६७२.

    2672.

    आरामो अपरिक्खित्तो, सकलो भुय्यतोपि वा।

    Ārāmo aparikkhitto, sakalo bhuyyatopi vā;

    दुविधोपि च विञ्‍ञूहि, गोनिसादीति वुच्‍चति॥

    Duvidhopi ca viññūhi, gonisādīti vuccati.

    २६७३.

    2673.

    एता पन चतस्सोपि, होन्ति कप्पियभूमियो।

    Etā pana catassopi, honti kappiyabhūmiyo;

    एत्थ पक्‍कञ्‍च वुत्थञ्‍च, सब्बं वट्टति आमिसं॥

    Ettha pakkañca vutthañca, sabbaṃ vaṭṭati āmisaṃ.

    २६७४.

    2674.

    उस्सावनन्तिका या सा, थम्भादीसु अधिट्ठिता।

    Ussāvanantikā yā sā, thambhādīsu adhiṭṭhitā;

    थम्भादीस्वपनीतेसु, तदञ्‍ञेसुपि तिट्ठति॥

    Thambhādīsvapanītesu, tadaññesupi tiṭṭhati.

    २६७५.

    2675.

    अपनीतेसु सब्बेसु, सिया जहितवत्थुका।

    Apanītesu sabbesu, siyā jahitavatthukā;

    गोनिसादी परिक्खित्ता, सेसा छदननासतो॥

    Gonisādī parikkhittā, sesā chadananāsato.

    २६७६.

    2676.

    भिक्खुं ठपेत्वा अञ्‍ञेसं, हत्थतो च पटिग्गहो।

    Bhikkhuṃ ṭhapetvā aññesaṃ, hatthato ca paṭiggaho;

    तेसञ्‍च सन्‍निधि अन्तो- वुत्तं भिक्खुस्स वट्टति॥

    Tesañca sannidhi anto- vuttaṃ bhikkhussa vaṭṭati.

    २६७७.

    2677.

    भिक्खुस्स भिक्खुनिया वा, सन्तकं सङ्घिकम्पि वा।

    Bhikkhussa bhikkhuniyā vā, santakaṃ saṅghikampi vā;

    अन्तोवुत्थञ्‍च पक्‍कञ्‍च, उभिन्‍नं न च वट्टति॥

    Antovutthañca pakkañca, ubhinnaṃ na ca vaṭṭati.

    २६७८.

    2678.

    अकप्पकुटिया वुत्थं, सप्पिआदिविमिस्सितं।

    Akappakuṭiyā vutthaṃ, sappiādivimissitaṃ;

    ‘‘अन्तोवुत्थ’’न्ति निद्दिट्ठं, पठमं कालिकद्वयं॥

    ‘‘Antovuttha’’nti niddiṭṭhaṃ, paṭhamaṃ kālikadvayaṃ.

    २६७९.

    2679.

    तेहेव सप्पिआदीहि, भिक्खुना यावजीविकं।

    Teheva sappiādīhi, bhikkhunā yāvajīvikaṃ;

    पक्‍कं तं पन सत्ताहं, वट्टतेव निरामिसं॥

    Pakkaṃ taṃ pana sattāhaṃ, vaṭṭateva nirāmisaṃ.

    २६८०.

    2680.

    सचे आमिससंसट्ठं, पक्‍कं तं परिभुञ्‍जति।

    Sace āmisasaṃsaṭṭhaṃ, pakkaṃ taṃ paribhuñjati;

    अन्तोवुत्थञ्‍च भिय्योपि, सामपक्‍कञ्‍च भुञ्‍जति॥

    Antovutthañca bhiyyopi, sāmapakkañca bhuñjati.

    २६८१.

    2681.

    यावकालिकमाहारो, पानकं यामकालिकं।

    Yāvakālikamāhāro, pānakaṃ yāmakālikaṃ;

    सत्ताहकालिकं नाम, सप्पिआदिकपञ्‍चकं॥

    Sattāhakālikaṃ nāma, sappiādikapañcakaṃ.

    २६८२.

    2682.

    सेसं पन हलिद्दादि, भेसज्‍जं यावजीविकं।

    Sesaṃ pana haliddādi, bhesajjaṃ yāvajīvikaṃ;

    चतुधा कालिका वुत्ता, उदकं होत्यकालिकं॥

    Catudhā kālikā vuttā, udakaṃ hotyakālikaṃ.

    २६८३.

    2683.

    पटिग्गहवसेनेव, कालातीता तिकालिका।

    Paṭiggahavaseneva, kālātītā tikālikā;

    होन्ति दोसकरा भुत्ता, अभुत्तं ततियम्पि च॥

    Honti dosakarā bhuttā, abhuttaṃ tatiyampi ca.

    २६८४.

    2684.

    अम्बं जम्बु च चोचञ्‍च, मोचञ्‍च मधु मुद्दिका।

    Ambaṃ jambu ca cocañca, mocañca madhu muddikā;

    सालु फारुसकञ्‍चाति, पानकं अट्ठधा मतं॥

    Sālu phārusakañcāti, pānakaṃ aṭṭhadhā mataṃ.

    २६८५.

    2685.

    पानकत्थमनुञ्‍ञातं, फलं पक्‍कञ्‍च आमकं।

    Pānakatthamanuññātaṃ, phalaṃ pakkañca āmakaṃ;

    पानहेतु पटिक्खित्तो, सवत्थुकपटिग्गहो॥

    Pānahetu paṭikkhitto, savatthukapaṭiggaho.

    २६८६.

    2686.

    अम्बपक्‍कं सुकोट्टेत्वा, मद्दित्वा उदके पन।

    Ambapakkaṃ sukoṭṭetvā, madditvā udake pana;

    पच्छा परिस्सवं कत्वा, पातुं वट्टति पानकं॥

    Pacchā parissavaṃ katvā, pātuṃ vaṭṭati pānakaṃ.

    २६८७.

    2687.

    वट्टतादिच्‍चपाकं तु, अग्गिपक्‍कं न वट्टति।

    Vaṭṭatādiccapākaṃ tu, aggipakkaṃ na vaṭṭati;

    एसेव च नयो सेस-पानकेसुपि दीपितो॥

    Eseva ca nayo sesa-pānakesupi dīpito.

    २६८८.

    2688.

    पुप्फपत्तफलुच्छूनं, चत्तारो पनिमे रसा।

    Pupphapattaphalucchūnaṃ, cattāro panime rasā;

    अनुञ्‍ञाता इमानट्ठ, पानानि अनुजानता॥

    Anuññātā imānaṭṭha, pānāni anujānatā.

    २६८९.

    2689.

    सब्बो पुप्फरसो वुत्तो, मधुकस्स रसं विना।

    Sabbo puppharaso vutto, madhukassa rasaṃ vinā;

    सब्बो पत्तरसो वुत्तो, पक्‍कडाकरसं विना॥

    Sabbo pattaraso vutto, pakkaḍākarasaṃ vinā.

    २६९०.

    2690.

    सत्तन्‍नं सानुलोमानं, धञ्‍ञानं फलजं रसं।

    Sattannaṃ sānulomānaṃ, dhaññānaṃ phalajaṃ rasaṃ;

    ठपेत्वानुमतो सब्बो, विकाले फलजो रसो॥

    Ṭhapetvānumato sabbo, vikāle phalajo raso.

    २६९१.

    2691.

    यावकालिकपत्तान-मपि सीतुदके कतो।

    Yāvakālikapattāna-mapi sītudake kato;

    मद्दित्वादिच्‍चपाकोपि, विकाले पन वट्टति॥

    Madditvādiccapākopi, vikāle pana vaṭṭati.

    २६९२.

    2692.

    तालञ्‍च नाळिकेरञ्‍च, पनसं लबुजम्पि च।

    Tālañca nāḷikerañca, panasaṃ labujampi ca;

    तिपुसालाबुकुम्भण्डं, तथा पुस्सफलम्पि च॥

    Tipusālābukumbhaṇḍaṃ, tathā pussaphalampi ca.

    २६९३.

    2693.

    एवमेळालुकञ्‍चाति, नवेतानि फलानि हि।

    Evameḷālukañcāti, navetāni phalāni hi;

    अपरण्णञ्‍च सब्बम्पि, सत्तधञ्‍ञानुलोमिकं॥

    Aparaṇṇañca sabbampi, sattadhaññānulomikaṃ.

    २६९४.

    2694.

    बदरं तिम्बरू सेलु, कोसम्बं करमद्दकं।

    Badaraṃ timbarū selu, kosambaṃ karamaddakaṃ;

    मातुलुङ्गकपित्थञ्‍च, वेत्तं चिञ्‍चफलम्पि च॥

    Mātuluṅgakapitthañca, vettaṃ ciñcaphalampi ca.

    २६९५.

    2695.

    फलानं एवमादीनं, खुद्दकानं रसो पन।

    Phalānaṃ evamādīnaṃ, khuddakānaṃ raso pana;

    अट्ठपानानुलोमत्ता, निद्दिट्ठो अनुलोमिके॥

    Aṭṭhapānānulomattā, niddiṭṭho anulomike.

    २६९६.

    2696.

    सानुलोमस्स धञ्‍ञस्स, ठपेत्वा फलजं रसं।

    Sānulomassa dhaññassa, ṭhapetvā phalajaṃ rasaṃ;

    अञ्‍ञो फलरसो नत्थि, अयामकालिको इध॥

    Añño phalaraso natthi, ayāmakāliko idha.

    भेसज्‍जक्खन्धककथा।

    Bhesajjakkhandhakakathā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact