Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
੩. ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
3. Bhesajjasikkhāpadavaṇṇanā
੬੨੦. ‘‘ਸਾ ਅਹੋਸਿ ਸੁવਣ੍ਣਮਾਲਾ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਯਥਾਸੁਖਂ ਰੂਪਿਯਂ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤੁਂ, ਸਬ੍ਯੋਹਾਰਾਪੇਭੁਞ੍ਚਾਤਿ ਆਚਰਿਯੋ, વੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ ਇਦ੍ਧਿਮਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਿવਿਸਯਤ੍ਤਾ।
620. ‘‘Sā ahosi suvaṇṇamālā’’ti vacanato ṭhapetvā sahadhammike aññesaṃ yathāsukhaṃ rūpiyaṃ dātuṃ vaṭṭati uggaṇhāpetuṃ, sabyohārāpebhuñcāti ācariyo, vīmaṃsitabbaṃ iddhimassa iddhivisayattā.
੬੨੨. ‘‘ਯੇਸਂ ਮਂਸਂ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ વਚਨੇਨ ਯੇਸਂ ਮਂਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਪ੍ਪਿਆਦਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਨ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯવਤ੍ਥੂਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਥਾ ਨ ਪਣੀਤਭੋਜਨવਤ੍ਥੂਤਿ। ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਤ੍ਥਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ। ਇਤਰਞ੍ਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਉਭਯੇਸਮ੍ਪੀਤਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਹਿ, ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਹਿ ਚ ਕਤਾਨਂ। ‘‘ਮਂਸਸ੍ਸ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਕਾਰਣਪਤਿਰੂਪਕਂ વਤ੍વਾ। ਖਾਦਿਂਸੂਤਿ ‘‘વਿਕਾਲੇ ਕੇવਲਂ ਨવਨੀਤਮੇવ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮੇਨ ਦਧਿਤਕ੍ਕਗਤਾਨਿ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਪਚਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਸਾਮਂਪਾਕਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਖਯਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਖੀਰਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਸਪ੍ਪਿ વਿਕਾਲੇ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ। ਭੇਸਜ੍ਜੇਹੀਤਿ ਯਾવਜੀવਿਕਭੇਸਜ੍ਜੇਹਿ। ਕਤਤੇਲਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਪਚਿਤ੍વਾ ਕਤਂ ਏવ। ਉਣ੍ਹੋਦਕੇਨਾਤਿ ਤਾਪਨਭਾવਂ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਕੇਚਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ। ਨਿਬ੍ਬਟ੍ਟਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਪਿਞ੍ਞਾਕਾਦਿਤੋ। ‘‘ਤੇਲਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਅਤੇਲਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਹਿ, ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਹਿਪਿ ਕਤਤੇਲਂ ਕਤਦਿવਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤਾਹਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਰਮਨ੍ਦਂ ਰੁਕ੍ਖਸਾਰੋਤਿ ਕੇਚਿ।
622. ‘‘Yesaṃ maṃsaṃ kappatī’’ti vacanena yesaṃ maṃsaṃ na kappati, tesaṃ sappiādi kiñcāpi na kappati, na pana nissaggiyavatthūti veditabbaṃ. Tathā na paṇītabhojanavatthūti. Uggahitakaṃ katvā nikkhittanti ajjhoharaṇatthaṃ nikkhittaṃ. Itarañhi paṭiggahetvā ajjhoharituṃ vaṭṭati. Ubhayesampīti pacchābhattaṃ paṭiggahitehi, purebhattaṃ paṭiggahitehi ca katānaṃ. ‘‘Maṃsassa akappiyattā’’ti kāraṇapatirūpakaṃ vatvā. Khādiṃsūti ‘‘vikāle kevalaṃ navanītameva khāditukāmena dadhitakkagatāni apanetabbāni, pacitukāmassa sāmaṃpākaṃ na hotīti therassa adhippāyo’’ti vuttaṃ. ‘‘Khayaṃ gamissatī’’ti vacanato khīraṃ pakkhipitvā pakkasappi vikāle kappatīti siddhaṃ. Bhesajjehīti yāvajīvikabhesajjehi. Katatelaṃ purebhattanti apacitvā kataṃ eva. Uṇhodakenāti tāpanabhāvaṃ dīpetīti keci, taṃ na sundaraṃ. Nibbaṭṭitattāti piññākādito. ‘‘Telatthāya paṭiggahita…pe… dukkaṭamevā’’ti vacanato atelatthāya paṭiggahitehi, sattāhātikkantehipi katatelaṃ katadivasato paṭṭhāya sattāhaṃ vaṭṭatīti chāyā dissati, karamandaṃ rukkhasāroti keci.
੬੨੩. ਅવਸਕਸਟੇ ਯਸ੍ਮਾ ਖੀਰਾਦੀਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਤੇਲਂ ਪਚਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਸਟਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਤੇਲਮੇવ વਟ੍ਟਤਿ, ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਕ੍ਕਤੇਲਕਸਟੇ વਿਯ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤੀ’’ਤਿ। વਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? વਦਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨવਨੀਤੇ ਦਧਿਗੁਲ਼ਿਕਾਤਿਆਦਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਮਧੁਮ੍ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਾਲਿਕਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭવਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ, ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਿ ਚ, ਕਥਂ? ਸਮਕ੍ਖਿਕਂ ਸੇਲ਼ਕਂ ਮਧੁ ਯਾવਕਾਲਿਕਂ। ਅਨੇਲਕਂ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ, ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ, ਮਧੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਯਾવਜੀવਿਕਂ। ਤਥਾ ਉਚ੍ਛੁ વਾ ਰਸੋ વਾ ਸਕਸਟੋ ਯਾવਕਾਲਿਕੋ, ਨਿਕ੍ਕਸਟੋ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋ ਯਾਮਕਾਲਿਕੋ, ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੋ, ਸੁਕ੍ਖਕਸਟਂ ਯਾવਜੀવਿਕਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਕਸ੍ਮਾ? ਉਦਕਸਮ੍ਭੇਦવਿਸੇਸਤੋ।
623. Avasakasaṭe yasmā khīrādīni pakkhipitvā telaṃ pacanti, tasmā kasaṭaṃ na vaṭṭati, telameva vaṭṭati, tena vuttaṃ ‘‘pakkatelakasaṭe viya kukkuccāyatī’’ti. Vasāya saddhiṃ pakkattā na vaṭṭatīti ce? Vadatha, bhante, navanīte dadhiguḷikātiādisambandho. Madhumhi cattāro kālikā yathāsambhavaṃ yojetabbā, ucchumhi ca, kathaṃ? Samakkhikaṃ seḷakaṃ madhu yāvakālikaṃ. Anelakaṃ udakasambhinnaṃ yāmakālikaṃ, asambhinnaṃ sattāhakālikaṃ, madhusiṭṭhaṃ parisuddhaṃ yāvajīvikaṃ. Tathā ucchu vā raso vā sakasaṭo yāvakāliko, nikkasaṭo udakasambhinno yāmakāliko, asambhinno sattāhakāliko, sukkhakasaṭaṃ yāvajīvikanti veditabbaṃ. Kasmā? Udakasambhedavisesato.
ਕਿਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਚਤੂਸੁ ਕਾਲਿਕੇਸੁ ਪੁਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਂ ਗਰੁਕਂ, ਅਪਰਂ ਅਪਰਂ ਲਹੁਕਂ। ਤੇਸੁ ਚਾਯਂ ਉਦਕਸਮ੍ਭੇਦੋ ਗਰੁਕਂ ਲਹੁਕਂ ਕਰੋਤਿ, ਲਹੁਕਞ੍ਚ ਗਰੁਕਂ। ਅਮ੍ਬਰਸਾਦੀਨਿ ਹਿ ਯਾવਕਾਲਿਕਤ੍ਤਾ ਗਰੁਕਾਨਿ, ਉਦਕਸਮ੍ਭੇਦੋ ਪਨ ਤਾਨਿ ਅਮ੍ਬਪਾਨਾਦਿਸਮਞ੍ਞਂ ਦਤ੍વਾ ਲਹੁਕਾਨਿ ਯਾਮਕਾਲਿਕਾਨਿ ਕਰੋਤਿ। ‘‘ਫਾਣਿਤਂ ਨਾਮ ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾવਚਨਤੋ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਉਦਕਸਮ੍ਭੇਦੋ ਤਂ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਂ ਬਹੁਂ વਤ੍વਾ ਯੋਜਿਤਾ।
Kiṃ vuttaṃ hoti? Catūsu kālikesu pubbaṃ pubbaṃ garukaṃ, aparaṃ aparaṃ lahukaṃ. Tesu cāyaṃ udakasambhedo garukaṃ lahukaṃ karoti, lahukañca garukaṃ. Ambarasādīni hi yāvakālikattā garukāni, udakasambhedo pana tāni ambapānādisamaññaṃ datvā lahukāni yāmakālikāni karoti. ‘‘Phāṇitaṃ nāma ucchumhā nibbattanti ucchurasaṃ upādāyā’’ti aṭṭhakathāvacanato ucchuraso sattāhakālikoti siddhaṃ. Tattha ‘‘udakasambhedo taṃ yāmakālikaṃ karotī’’tiādiṃ bahuṃ vatvā yojitā.
ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਚ੍ਛੁਰਸ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੩੦੦) ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ વਿਯ ਉਚ੍ਛੁਰਸਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਉਦਕੇਨ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋਪਿ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ વਟ੍ਟਤਿ, ਤੇਨੇવਾਹ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਨਿਕਸਟੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩੦੦)। ਅਯਂ ਸਬ੍ਬੋ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ। ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਫਾਣਿਤਂ ਨਾਮ ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ વਚਨਤੋ, ‘ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾવਚਨਤੋ ਚ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਫਾਣਿਤਮੇવ, ਤਸ੍ਮਾ ਗੁਲ਼ੇ વਿਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਕੇਚਿ ‘‘વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੋવ ਸਮਾਨੋ ‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਚ੍ਛੁਰਸ’ਨ੍ਤਿ વਿਸੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋਪਿ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਕੇਚਿ ‘‘વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ વਿਸੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਏવ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋ વਾ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋ વਾ ਯਾਮਕਾਲਿਕੋવ, ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਮੇવਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਕੇਚਿ ‘‘ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ વਿਯ ਸੋ ਦੁવਿਧੋਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੋਯੇવਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Apicettha ucchuraso ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ucchurasa’’nti (mahāva. 300) anuññātattā guḷodakaṃ viya ucchurasasāmaññato udakena asambhinnopi agilānassa vaṭṭati, tenevāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘ucchuraso nikasaṭo pacchābhattaṃ vaṭṭatī’’ti (mahā. aṭṭha. 300). Ayaṃ sabbo no takkoti ācariyo. Keci panāhu ‘‘phāṇitaṃ nāma ucchumhā nibbatta’nti vacanato, ‘ucchurasaṃ upādāyā’ti aṭṭhakathāvacanato ca ucchuraso phāṇitameva, tasmā guḷe viya paṭipajjitabba’’nti. Keci ‘‘vuttanayena sattāhakālikova samāno ‘anujānāmi, bhikkhave, ucchurasa’nti visuṃ anuññātattā asambhinnopi agilānassa vaṭṭatī’’ti vadanti. Keci ‘‘vuttanayena visuṃ anuññātattā eva sambhinno vā asambhinno vā yāmakālikova, guḷodakaṃ pana sattāhakālikamevā’’ti vadanti. Keci ‘‘guḷodakaṃ viya so duvidhopi sattāhakālikoyevā’’ti vadanti.
ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਪਠਮਾਚਰਿਯવਾਦੇ વਿਚਾਰਣਾ – ਫਾਣਿਤਾਨੁਮਤਿਯਾਯੇવ ਉਚ੍ਛੁਰਸਾਨੁਮਤਿਯਾ ਸਿਦ੍ਧਿਤੋ વਿਸੁਂ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸ’’ਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਅਨੁਮਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਿਕਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਨਿਕਸਟੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਿ ਨਿਰਤ੍ਥਿਕਾ। ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾਤਿ, ਨ ਚ ਤਥਾ ਸਕ੍ਕਾ વਤ੍ਤੁਂ। ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ વਟ੍ਟਨਕਰਸਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਾਰੇ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਸ੍ਸ ਅવਤ੍ਤਬ੍ਬਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ। ਕਾਲਭੇਦਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਰਸਾਧਿਕਾਰੇ ਓਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ ਸਕ੍ਕਾ ‘‘ਨਿਕਸਟੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤੁਂ। ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ વਟ੍ਟਨਕਰਸਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਏવਞ੍ਹਿ વੁਤ੍ਤੇ ਤਦਞ੍ਞਰਸੋ વਿਯ ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਮੇવ વਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਪਰਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਪਰਿਭੋਗਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਯਾવਕਾਲਿਕਭਾવਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ। ਨ ਸੋ ਪਸਙ੍ਗੋ ਆਭਿਦੋਸਿਕਸ੍ਸਾਪਿ ਉਚ੍ਛੁਰਸਸ੍ਸ ਪਾਕੇਨ ਫਾਣਿਤਾਦਿਭਾવਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ। ਅਯਮੇવ ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਾਚਰਿਯવਾਦੇਸੁ વਿਚਾਰਣਾ। ਦੁਤਿਯવਾਦੇ વਿਚਾਰਣਾ વੁਤ੍ਤਾ, વਿਮਦ੍ਦੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭੇਸਜ੍ਜਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾવ॰ ੩੦੦) ਆવਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਫਾਣਿਤਂ ਨਾਮ ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਧੁਕਤਾਲਨਾਲ਼ਿਕੇਰਫਾਣਿਤਾਦਿਤੋ ਉਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯવਤ੍ਥੁਫਾਣਿਤਸ੍ਸ વਿਸੇਸવਚਨਂ, ਤੇਨੇਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯવਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਇਧ ਫਾਣਿਤਂ ਨਾਮ ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮੇવ, ਨ ਮਧੁਕਾਦਿਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ , ਨ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਫਾਣਿਤਮੇવ ਨਾਮਾਤਿ ਸਾਧਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਤੇਨੇવ ਖਨ੍ਧਕੇ ਫਾਣਿਤਂ ਪਠਮਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤ੍વਾવ ਪਚ੍ਛਾ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ, ਤਥਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਗੁਲ਼ਂ, ਗੁਲ਼ੋਦਕਞ੍ਚ।
Tatthāyaṃ paṭhamācariyavāde vicāraṇā – phāṇitānumatiyāyeva ucchurasānumatiyā siddhito visuṃ ‘‘ucchurasa’’nti uddharitvā anumati niratthikāti āpajjati, tathā ‘‘ucchuraso nikasaṭo pacchābhattaṃ vaṭṭatī’’ti aṭṭhakathāpi niratthikā. ‘‘Sattāhaṃ vaṭṭatī’’ti vattabbaṃ siyāti, na ca tathā sakkā vattuṃ. Pacchābhattaṃ vaṭṭanakarasādhikārattāti ce? Na, tasmiṃ adhikāre sattāhakālikassa avattabbappasaṅgato. Kālabhedaṃ anapekkhitvā rasādhikāre otiṇṇattā vuttoti ce? Na sakkā ‘‘nikasaṭo sattāhaṃ vaṭṭatī’’ti vattuṃ. Pacchābhattaṃ vaṭṭanakarasādhikārattā na vattabbanti ce? Na, evañhi vutte tadaññaraso viya ayampi pacchābhattameva vaṭṭati, na tato paranti āpajjati. Tato paraṃ aparibhogattā ‘‘pacchābhattaṃ vaṭṭatī’’ti vuttanti ce? Na, yāvakālikabhāvappasaṅgato. Na so pasaṅgo ābhidosikassāpi ucchurasassa pākena phāṇitādibhāvappasaṅgato. Ayameva tatiyacatutthācariyavādesu vicāraṇā. Dutiyavāde vicāraṇā vuttā, vimaddo panettha bhesajjakkhandhake (mahāva. 300) āvi bhavissati. Phāṇitaṃ nāma ucchumhā nibbattanti madhukatālanāḷikeraphāṇitādito ukkaṭavatthuto nissaggiyavatthuphāṇitassa visesavacanaṃ, tenetaṃ paññāyati ‘‘nissaggiyavatthubhūtaṃ idha phāṇitaṃ nāma ucchumhā nibbattameva, na madhukādito nibbatta’’nti. Ettāvatā yaṃkiñci ucchumhā nibbattaṃ , na taṃ sabbaṃ phāṇitameva nāmāti sādhitaṃ hoti. Teneva khandhake phāṇitaṃ paṭhamaṃ anujānitvāva pacchā ucchuraso anuññāto, tathā tattheva guḷaṃ, guḷodakañca.
ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਪਕ੍ਕਾ વਾਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਨ ਯੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਯਾਮਕਾਲਿਕੋ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇ ਅਪਕ੍ਕਾ વਾਤਿ ਸਾਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪਕ੍ਕਾ વਾ। ਅવਤ੍ਥੁਕਪਕ੍ਕਾ વਾਤਿ વਿਨਾ વਤ੍ਥੁਨਾ ਪਕ੍ਕਾ વਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ વਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ વਚਨਸ੍ਸ ਪਯੋਜਨਾਭਾવਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਚਨਾਧਿਕਾਰਾਭਾવਾ। ਸਾਮਪਾਕੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਚੇ? ਸਾਮਂ ਅਪਕ੍ਕਸ੍ਸ ਉਚ੍ਛੁਰਸਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਯਾ ਫਾਣਿਤਭਾવਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਚ ਪਰਤੋ ‘‘ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਅਪਰਿਸ੍ਸਾવਿਤਉਚ੍ਛੁਰਸੇਨ ਕਤਫਾਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਪਰਿਸ੍ਸਾવਿਤਉਚ੍ਛੁਰਸੇਨ ਸਯਂਕਤਂ ਨਿਰਾਮਿਸਮੇવ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਚਨਂ ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਕਸਟਂ ਸਾਮਪਾਕਂ ਨ ਜਨੇਤਿ, ਸવਤ੍ਥੁਕਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕਤਂਯੇવ ਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ વਿਕਾਲੇਤਿ ਪੋਰਾਣਾ। ‘‘ਕੋਟ੍ਟਿਤਉਚ੍ਛੁਫਾਣਿਤਂ ‘ਰਜਨਪਾਕਂ વਿਯ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਸવਤ੍ਥੁਕਪਕ੍ਕਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮੇવ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਏવਂ ਫਾਣਿਤਗ੍ਗਹਣਂ ਅਮਧੁਰਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਿਂਸੁ। ਕਿਂ ਮਧੁਰਤਾਯ, ਅਮਧੁਰਤਾਯ વਾਤਿ? ਅਤ੍ਥਮੇવ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਤਥਾ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ ਕਿਰ। ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛੁਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਖਣ੍ਡਸਕ੍ਖਰਂ ਪਨ…ਪੇ॰… વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਤਂ ਖੀਰਘਟੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ਜਲ੍ਲਿਕਾ ਨਾਮ ਫੇਣਾਦਿ।
Ucchurasaṃupādāya apakkā vātiādimhi pana yesaṃ laddhi ‘‘ucchuraso yāmakāliko’’ti. ‘‘Te apakkā vāti sāmaṃ bhikkhunā apakkā vā. Avatthukapakkā vāti vinā vatthunā pakkā vā’’ti atthaṃ vaṇṇayanti, taṃ na yuttaṃ ‘‘ucchurasaṃ upādāyā’’ti imassa vacanassa payojanābhāvappasaṅgato, bhikkhuno pacanādhikārābhāvā. Sāmapāko idhādhippetoti ce? Sāmaṃ apakkassa ucchurasassa tesaṃ attanomatiyā phāṇitabhāvasiddhito ca parato ‘‘purebhattaṃ paṭiggahitena aparissāvitaucchurasena kataphāṇita’’ntiādinayadassanato ca taṃ ayuttaṃ, tattha ‘‘aparissāvitaucchurasena sayaṃkataṃ nirāmisameva vaṭṭatī’’ti vacanaṃ yaṃ tattha kasaṭaṃ sāmapākaṃ na janeti, savatthukapaṭiggahitakataṃyeva taṃ karotīti dīpeti, tasmā paṭiggahetuṃ na vaṭṭati vikāleti porāṇā. ‘‘Koṭṭitaucchuphāṇitaṃ ‘rajanapākaṃ viya oḷārikaṃ savatthukapakkaṃ nāma hotī’ti saññāya purebhattameva vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathācariyā ‘‘evaṃ phāṇitaggahaṇaṃ amadhuraṃ, tasmā pacchābhattaṃ na vaṭṭatī’’ti vadiṃsu. Kiṃ madhuratāya, amadhuratāya vāti? Atthameva dassetuṃ mahāpaccariyaṃ tathā vuttanti upatissatthero āha kira. Taṃ yuttanti ucchuto nibbattattā vuttaṃ, tenevāha ‘‘khaṇḍasakkharaṃ pana…pe… vaṭṭatī’’ti. ‘‘Taṃ khīraghaṭe pakkhipitvā pacantī’’ti likhitaṃ. Jallikā nāma pheṇādi.
ਭੇਸਜ੍ਜੋਦਿਸਂ વਦਨ੍ਤੇਨ ਇਤਰੇ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਾ। ‘‘ਆਹਾਰਤ੍ਥਂ ਫਰਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਨੀ’’ਤਿ ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾવ॰ ੨੬੦) ‘‘ਯਂ ਭੇਸਜ੍ਜਞ੍ਚੇવ ਅਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਸਮ੍ਮਤਞ੍ਚ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਆਹਾਰਤ੍ਥਞ੍ਚ ਫਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਤ੍ਥ વਿਚਾਰਣਾ ਭੇਸਜ੍ਜਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਆવਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ।
Bhesajjodisaṃ vadantena itare atthuddhāravasena vuttā. ‘‘Āhāratthaṃ pharituṃ samatthānī’’ti khandhake (mahāva. 260) ‘‘yaṃ bhesajjañceva assa bhesajjasammatañca lokassa, āhāratthañca phareyyā’’ti vuttattā vuttaṃ. Ettha vicāraṇā bhesajjakkhandhake āvi bhavissati.
੬੨੪. ਦ੍વਾਰવਾਤਪਾਨਕવਾਟਾਨੀਤਿ ਦ੍વਾਰਸ੍ਸ ਚ વਾਤਪਾਨਾਨਞ੍ਚ ਕવਾਟਾਨਿ। ਕਸਾવਪਕ੍ਖੇਪਮਤ੍ਤੇਨ ਹਿ ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾવਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਕਸਾવੋ ਨਾਮ ਕਨਕਲਮ੍ਬਾਦੀਨਿਪੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਅਧਿਟ੍ਠੇਤੀਤਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣੀਯਂ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਬਾਹਿਰਪਰਿਭੋਗੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ। ਇਧ ‘‘વਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਪਦਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਮੁਖਾਰੁਲ਼੍ਹਿਯਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਮਂ ਨવਨੀਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਅવਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ।
624.Dvāravātapānakavāṭānīti dvārassa ca vātapānānañca kavāṭāni. Kasāvapakkhepamattena hi tāni attano sabhāvaṃ pariccajitāni honti, tasmā ‘‘makkhetabbānī’’ti vuttaṃ. ‘‘Kasāvo nāma kanakalambādīnipī’’ti vadanti. Adhiṭṭhetīti ‘‘idāni ajjhoharaṇīyaṃ na bhavissati, bāhiraparibhogo bhavissatī’’ti cittaṃ uppādeti. Idha ‘‘vikappetī’’ti padaṃ natthi. Adhiṭṭhānampi mukhāruḷhiyā vuttaṃ ‘‘imaṃ navanītaṃ adhiṭṭhāmī’’ti avattabbato.
੬੨੫. ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਪਨ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਿਸ੍ਸਾਸਾਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਚੇ ਸવਿਸ੍ਸਾਸੋ, વਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘‘ਪਰਿਭੁਞ੍ਜ ਤ੍વ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਾવਤਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸਚੇ ਨ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਚੀવਰਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ। ਨੋ ਚੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਕਾਕਨਿਕਮਤ੍ਤਞ੍ਚੇ ਮੂਲਂ ਅਦਿਨ੍ਨਂ, ‘‘ਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਂ…ਪੇ॰… ਸਕਭਾવਂ ਨ ਉਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏਤਂ ਸਦਿਸਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਗਣਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ વਿਯ ਚ ਨ ਹੋਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਭੂਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤਂ ਸਾਧਾਰਣਂ ਹੋਤੀਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਦ੍વੇਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਏવ, ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਕਾਮਕਰਣੀਯਤਾ ਅਤ੍ਥਿ ਮਮਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਨ ਏવਂ ਤਦਞ੍ਞੇਸਂ ਸਾਧਾਰਣਂ, ਨ ਚ ਦ੍વੇ ਤਯੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਏਕਤੋ વਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ ਤਾવ। ‘‘ਅવਿਭਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚ ਇਦਂ ਸਦਿਸਂ, ਯੇਨ ਮੂਲੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਸਚੇ ਇਤਰੋ ਦੇਤਿ, ਸੋ વਾ ਤਂ ਇਤਰਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਸਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਚੀવਰਂ ਦ੍વੀਸੁ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਨ ਏਕੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤ੍ਥ ਪਯੋਗੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਸਮਾਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਪਯੋਗਾਭਾવਤੋ, ਤਥਾਪਿ ਸਮਾਨਸਬ੍ਬਭਣ੍ਡਕਾਨਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਤੇਲਾਦਿ ਯੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਤੋ, ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਦੁਲ੍ਲਭવਿਸੇਸਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਾਨਂ ਅਸਦਿਸવਿਧਾਨਤ੍ਤਾ। ਏਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਭਾવਂ ਉਪਗਤਮੇવ ਅਨਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਪਨ ਪਰਸਨ੍ਤਕਸਾਧਾਰਣਮ੍ਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਂ। ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਸਕਸਨ੍ਤਕਤਾ, ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਨਜ੍ਝੋਹਰਣੀਯਂ। ਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਇਦਞ੍ਚ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਲਦ੍ਧਂ ਕਪ੍ਪਤਿ। ਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਪਨ ਤਂ ਤਸ੍ਸ વਿਨਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ। ਅવਿਭਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਇਮਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਰੁਹਤਿ, ਨ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਸ੍ਸ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਚੇਪਿ ਅવਿਭਜਿਤ੍વਾ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਾਦੀਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਮੇવ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਯਸ੍ਸ ਦਾਨਮੇવ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕੁਤੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਏਕੋ ਚੇ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਦਸਮੇ ਦਿવਸੇ ਇਤਰਸ੍ਸ ਦੇਤਿ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੋ ਦਸ ਦਿવਸੇ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਲਭਤਿ , ਨ ਤਥਾ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਯਮਾਨਂ ਸਰਿਕ੍ਖਂ ਨਕ੍ਖਮਤੀਤਿ ਨ ਤਂ ਸਾਰਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ। ‘‘વਿਨਯਕਮ੍ਮવਸੇਨ ਪਨ ਅਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਹਸਾ વਿਰੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪੁਨ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਸਚੇ ਦੇਸਨ੍ਤਰਿਤਂ, ਸਮੁਦ੍ਦਨ੍ਤਰਿਤਂ વਾ ਚੀવਰਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਜਾਤਂ, ਤਂ ਇਧ ਠਿਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਏਕਸ੍ਸ વਨ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚਤ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ વਿਸ੍ਸਾਸੇਨ ਪੁਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਪਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਚ ਅਯਮੇવ ਨਯੋ’’ਤਿ ਚ વੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਤਾਲਨਾਲ਼ਿਕੇਰਫਾਣਿਤਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਏવਾ’’ਤਿ ਚ। ‘‘ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਏਕੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਕਰੋਤਿ , ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਪਨ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਠਪਿਤੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ’’ਤਿ ਚ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਸਪ੍ਪਿਆਦਿ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਪੁਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਿਧਾਨਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ।
625.Paribhuñjituṃpana na vaṭṭatīti vissāsābhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Sace savissāso, vaṭṭatīti ‘‘paribhuñja tva’’nti ettāvatā vissajjitaṃ hoti, tasmā ubhinnaṃ anāpattīti sambandho. Sace na vissajjitaṃ, āpatti hotīti siddhaṃ. Tasmā ubhinnaṃ santakaṃ cīvaraṃ aññatarena sammukhībhūtena adhiṭṭhātabbaṃ. No ce adhiṭṭhāti, nissaggiyaṃ hotītipi yujjati. Kākanikamattañce mūlaṃ adinnaṃ, ‘‘na adhiṭṭhānupagaṃ…pe… sakabhāvaṃ na upetī’’ti iminā etaṃ sadisaṃ na hoti, ābhidhammikagaṇānaṃ dinnaṃ viya ca na hoti. Kasmā? Ābhidhammikā hi anupasampannāpi honti, pacchā ābhidhammikabhūtānampi taṃ sādhāraṇaṃ hotīti. Ettha dvepi upasampannā eva, dvinnampi tattha yathākāmakaraṇīyatā atthi mamattañca, na evaṃ tadaññesaṃ sādhāraṇaṃ, na ca dve tayo bhikkhū ‘‘ekato vassissāmā’’ti karonti, rakkhati tāva. ‘‘Avibhattattā anāpattī’’ti iminā ca idaṃ sadisaṃ, yena mūlena paṭiggahitaṃ, tassa sace itaro deti, so vā taṃ itarassa deti, sati paṭiggahaṇe sattāhātikkame nissaggiyattā, tasmā taṃ cīvaraṃ dvīsu sammukhībhūtena ekena adhiṭṭhātabbaṃ. Kiñcāpi ettha payogo na dissati samānaparikkhārānaṃ dvinnaṃ adhiṭṭhānapayogābhāvato, tathāpi samānasabbabhaṇḍakānaṃ dvinnaṃ telādi yena paṭiggahitaṃ, tassa kālātikkame āpattisambhavato, anadhiṭṭhāne dullabhavisesahetuttā ca ‘‘adhiṭṭhātabba’’nti vuttaṃ. Taṃ ayuttaṃ pattacīvarasattāhakālikānaṃ asadisavidhānattā. Ettha pattacīvarañhi attano santakabhāvaṃ upagatameva anadhiṭṭhahantassa kālātikkame āpatti, sattāhakālikaṃ pana parasantakasādhāraṇampi paṭiggahitaṃ paṭiggāhakassa kālātikkame āpattikaraṃ. Paṭiggahaṇañcettha pamāṇaṃ, na tattha sakasantakatā, sattāhakālikañca nissaggiyaṃ, sabbesampi anajjhoharaṇīyaṃ. Pattacīvaraṃ aññassa paribhuñjato anāpatti. Idañca kālātikkantampi nissajjitvā pacchā laddhaṃ kappati. Pattacīvaraṃ pana taṃ tassa vinayakammanti kappatīti. Avibhattassapi imassa dānaṃ ruhati, na pattacīvarassa. Vuttañhetaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘dvinnaṃ santakaṃ hoti…pe… sacepi avibhajitvā saddhivihārikādīnaṃ denti, adinnameva hotī’’ti. Yassa dānameva na ruhati, tassa kuto adhiṭṭhānaṃ. Eko ce pattacīvaraṃ dasame divase itarassa deti. Tato paṭṭhāya so dasa divase pariharituṃ labhati , na tathā sattāhakālikanti sabbathā upaparikkhiyamānaṃ sarikkhaṃ nakkhamatīti na taṃ sārato daṭṭhabbanti ācariyassa takko. ‘‘Vinayakammavasena pana anissajjitvā sahasā virujjhitvā kassaci pariccattampi puna paṭilabhitvā paribhuñjituṃ na vaṭṭatī’’ti vuttaṃ, sace desantaritaṃ, samuddantaritaṃ vā cīvaraṃ nissaggiyaṃ jātaṃ, taṃ idha ṭhitena bhikkhunā ekassa vantena cittena cattaṃ katvā anapekkhitvā āpattiṃ desetvā tassa vissāsena puna gahetvā adhiṭṭhātabbaṃ, ‘‘pattādīsu ca ayameva nayo’’ti ca vuttaṃ, ‘‘tālanāḷikeraphāṇitampi sattāhakālikaṃ evā’’ti ca. ‘‘Dvinnaṃ santakaṃ ekena paṭiggahitaṃ sattāhakālikaṃ sattāhātikkame āpattiṃ na karoti , paribhuñjituṃ pana dvinnampi na vaṭṭatī’’ti ca ‘‘parasantakaṃ paṭiggahetvā ṭhapitepi eseva nayo’’ti ca keci vadanti. Dukkaṭavatthubhūtaṃ sappiādi nissajjitabbaṃ puna paribhuñjituṃ vaṭṭatīti vidhānaṃ na dissatīti.
ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Bhesajjasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੩. ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 3. Bhesajjasikkhāpadaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੩. ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 3. Bhesajjasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੩. ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 3. Bhesajjasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੩. ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 3. Bhesajjasikkhāpadavaṇṇanā