Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఇతివుత్తక-అట్ఠకథా • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ౮. భిదురసుత్తవణ్ణనా

    8. Bhidurasuttavaṇṇanā

    ౭౭. అట్ఠమే భిదురాయన్తి భిదురో అయం. కాయోతి రూపకాయో. సో హి అఙ్గపచ్చఙ్గానం కేసాదీనఞ్చ సమూహట్ఠేన, ఏవం కుచ్ఛితానం జేగుచ్ఛానం ఆయో ఉప్పత్తిదేసోతిపి కాయో. తత్రాయం వచనత్థో – ఆయన్తి ఏత్థాతి ఆయో. కే ఆయన్తి? కుచ్ఛితా కేసాదయో. ఇతి కుచ్ఛితానం ఆయోతిపి కాయో . అత్థతో పన చతుసన్తతివసేన పవత్తమానానం భూతుపాదాయధమ్మానం పుఞ్జో. ఇదం వుత్తం హోతి – భిక్ఖవే, అయం చతుమహాభూతమయో రూపకాయో భిదురో భేదనసీలో భేదనసభావో ఖణే ఖణే విద్ధంసనసభావోతి. ‘‘భిన్దరాయ’’న్తిపి పాఠో, సో ఏవత్థో. విఞ్ఞాణన్తి తేభూమకం కుసలాదిచిత్తం. వచనత్థో పన – తం తం ఆరమ్మణం విజానాతీతి విఞ్ఞాణం. యఞ్హి సఞ్జాననపజాననవిధురం ఆరమ్మణవిజాననం ఉపలద్ధి, తం విఞ్ఞాణం. విరాగధమ్మన్తి విరజ్జనధమ్మం, పలుజ్జనసభావన్తి అత్థో. సబ్బే ఉపధీతి ఖన్ధూపధి, కిలేసూపధి, అభిసఙ్ఖారూపధి, పఞ్చకామగుణూపధీతి ఏతే ‘‘ఉపధీయతి ఏత్థ దుక్ఖ’’న్తి ఉపధిసఞ్ఞితా సబ్బేపి ఉపాదానక్ఖన్ధకిలేసాభిసఙ్ఖారపఞ్చకామగుణధమ్మా హుత్వా అభావట్ఠేన అనిచ్చా, ఉదయబ్బయప్పటిపీళనట్ఠేన దుక్ఖా, జరాయ మరణేన చాతి ద్విధా విపరిణామేతబ్బసభావతాయ పకతివిజహనట్ఠేన విపరిణామధమ్మా. ఏవమేత్థ అనిచ్చదస్సనసుఖతాయ రూపధమ్మే విఞ్ఞాణఞ్చ విసుం గహేత్వా పున ఉపధివిభాగేన సబ్బేపి తేభూమకధమ్మే ఏకజ్ఝం గహేత్వా అనిచ్చదుక్ఖానుపస్సనాముఖేన తథాబుజ్ఝనకానం పుగ్గలానం అజ్ఝాసయేన సమ్మసనచారో.కథితో. కామఞ్చేత్థ లక్ఖణద్వయమేవ పాళియం ఆగతం, ‘‘యం దుక్ఖం, తదనత్తా’’తి (సం॰ ని॰ ౩.౧౫) పన వచనతో దుక్ఖలక్ఖణేనేవ అనత్తలక్ఖణమ్పి దస్సితమేవాతి వేదితబ్బం.

    77. Aṭṭhame bhidurāyanti bhiduro ayaṃ. Kāyoti rūpakāyo. So hi aṅgapaccaṅgānaṃ kesādīnañca samūhaṭṭhena, evaṃ kucchitānaṃ jegucchānaṃ āyo uppattidesotipi kāyo. Tatrāyaṃ vacanattho – āyanti etthāti āyo. Ke āyanti? Kucchitā kesādayo. Iti kucchitānaṃ āyotipi kāyo . Atthato pana catusantativasena pavattamānānaṃ bhūtupādāyadhammānaṃ puñjo. Idaṃ vuttaṃ hoti – bhikkhave, ayaṃ catumahābhūtamayo rūpakāyo bhiduro bhedanasīlo bhedanasabhāvo khaṇe khaṇe viddhaṃsanasabhāvoti. ‘‘Bhindarāya’’ntipi pāṭho, so evattho. Viññāṇanti tebhūmakaṃ kusalādicittaṃ. Vacanattho pana – taṃ taṃ ārammaṇaṃ vijānātīti viññāṇaṃ. Yañhi sañjānanapajānanavidhuraṃ ārammaṇavijānanaṃ upaladdhi, taṃ viññāṇaṃ. Virāgadhammanti virajjanadhammaṃ, palujjanasabhāvanti attho. Sabbe upadhīti khandhūpadhi, kilesūpadhi, abhisaṅkhārūpadhi, pañcakāmaguṇūpadhīti ete ‘‘upadhīyati ettha dukkha’’nti upadhisaññitā sabbepi upādānakkhandhakilesābhisaṅkhārapañcakāmaguṇadhammā hutvā abhāvaṭṭhena aniccā, udayabbayappaṭipīḷanaṭṭhena dukkhā, jarāya maraṇena cāti dvidhā vipariṇāmetabbasabhāvatāya pakativijahanaṭṭhena vipariṇāmadhammā. Evamettha aniccadassanasukhatāya rūpadhamme viññāṇañca visuṃ gahetvā puna upadhivibhāgena sabbepi tebhūmakadhamme ekajjhaṃ gahetvā aniccadukkhānupassanāmukhena tathābujjhanakānaṃ puggalānaṃ ajjhāsayena sammasanacāro.kathito. Kāmañcettha lakkhaṇadvayameva pāḷiyaṃ āgataṃ, ‘‘yaṃ dukkhaṃ, tadanattā’’ti (saṃ. ni. 3.15) pana vacanato dukkhalakkhaṇeneva anattalakkhaṇampi dassitamevāti veditabbaṃ.

    గాథాయం ఉపధీసు భయం దిస్వాతి ఉపధీసు భయతుపట్ఠానఞాణవసేన భయం దిస్వా, తేసం భాయితబ్బతం పస్సిత్వా. ఇమినా బలవవిపస్సనం దస్సేతి. భయతుపట్ఠానఞాణమేవ హి విభజిత్వా విసేసవసేన ఆదీనవానుపస్సనా నిబ్బిదానుపస్సనాతి చ వుచ్చతి. జాతిమరణమచ్చగాతి ఏవం సమ్మసన్తో విపస్సనాఞాణం మగ్గేన ఘటేత్వా మగ్గపరమ్పరాయ అరహత్తం పత్తో జాతిమరణం అతీతో నామ హోతి. కథం? సమ్పత్వా పరమం సన్తిన్తి పరమం ఉత్తమం అనుత్తరం సన్తిం సబ్బసఙ్ఖారూపసమం నిబ్బానం అధిగన్త్వా. ఏవంభూతో చ కాలం కఙ్ఖతి భావితత్తోతి చతున్నం అరియమగ్గానం వసేన భావనాభిసమయనిప్ఫత్తియా భావితకాయసీలచిత్తపఞ్ఞత్తా భావితత్తో మరణం జీవితఞ్చ అనభినన్దన్తో కేవలం అత్తనో ఖన్ధపరినిబ్బానకాలం కఙ్ఖతి ఉదిక్ఖతి, న తస్స కత్థచి పత్థనా హోతీతి. తేనాహ –

    Gāthāyaṃ upadhīsu bhayaṃ disvāti upadhīsu bhayatupaṭṭhānañāṇavasena bhayaṃ disvā, tesaṃ bhāyitabbataṃ passitvā. Iminā balavavipassanaṃ dasseti. Bhayatupaṭṭhānañāṇameva hi vibhajitvā visesavasena ādīnavānupassanā nibbidānupassanāti ca vuccati. Jātimaraṇamaccagāti evaṃ sammasanto vipassanāñāṇaṃ maggena ghaṭetvā maggaparamparāya arahattaṃ patto jātimaraṇaṃ atīto nāma hoti. Kathaṃ? Sampatvāparamaṃ santinti paramaṃ uttamaṃ anuttaraṃ santiṃ sabbasaṅkhārūpasamaṃ nibbānaṃ adhigantvā. Evaṃbhūto ca kālaṃ kaṅkhati bhāvitattoti catunnaṃ ariyamaggānaṃ vasena bhāvanābhisamayanipphattiyā bhāvitakāyasīlacittapaññattā bhāvitatto maraṇaṃ jīvitañca anabhinandanto kevalaṃ attano khandhaparinibbānakālaṃ kaṅkhati udikkhati, na tassa katthaci patthanā hotīti. Tenāha –

    ‘‘నాభినన్దామి మరణం, నాభినన్దామి జీవితం;

    ‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;

    కాలఞ్చ పటికఙ్ఖామి, నిబ్బిసం భతకో యథా’’తి. (థేరగా॰ ౬౦౬);

    Kālañca paṭikaṅkhāmi, nibbisaṃ bhatako yathā’’ti. (theragā. 606);

    అట్ఠమసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Aṭṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / ఇతివుత్తకపాళి • Itivuttakapāḷi / ౮. భిదురసుత్తం • 8. Bhidurasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact